Sisap Tilikop Le Fori Minne Mi Murinno
“Iwe, sisap tilikop le fori minne mi murinno, pun lon an we fansoun sipwe kini, are sise achanu.”—KALESIA 6:9.
1, 2. (a) Pwata a lamot likiitu fan iten ach sipwe angang ngeni Kot? (b) Ifa ussun Eperiam a pwarata likiitu, iwe, met a alisi an epwe fori?
KICH CHON Pwarata Jiowa, sia pwapwaesini ach foffori letipen Kot. Sia pwal kuna asoso seni ach pwilitalong ewe “ioken” chon kaeo. (Mattu 11:29) Iwe nge, ach eti Kraist le angang ngeni Jiowa esap mecheres fansoun meinisin. Ewe aposel Paul a affata ena mettoch lupwen a pesei chienan kewe chon Kraist: “Likiitu a lamot ngenikemi pwe oupwe fori letipen Kot, o angei minne a fen pwon ngenikemi.” (Ipru 10:36) A lamot likiitu pun ach angang ngeni Kot epwe tongeni atoto sossot me weires.
2 Manauen Eperiam, ina pisekin annetata ena poraus. Fan chommong, a kuna sossot mi weires me lapalap mi chou. An Kot alluku ngeni pwe epwe likitalo nonnomun manauan mi kinamwe lon Ur, ina chok poputaan. Ekiselo mwirin, a kuna lengita, koput seni chon orun kewe, riaffou seni ekkoch mi mochen angei seni puluan we, riaffou seni ekkoch mararin kewe, me pwal riaffoun maun. Ekkoch sossot mi watte lap seni ekkena repwap tori. Nge Eperiam ese ukutiu seni an epwe foffori minne mi murinno. A fokkun amwarar ena poraus pun esor ren unusen ewe Kapasen Kot, ussun chok kich ikenai. Iwe nge, ese mwaal a silei minne Kot a era lon ewe aeuin oesini: “Upwe afiukemi me ewe fefin, pwal mwirimwirum me mwirimwirin.” (Keneses 3:15) Pokiten Mwirimwirin ewe fefin epwe popu seni i, Eperiam epwe akkaeuin kuna an Satan oput. Ese mwaal, an weweiti ena poraus epwe alisi Eperiam an epwe likiitu fan an kkewe sossot ren pwapwa.
3. (a) Met popun a lamot noun Jiowa kkewe aramas repwe silei pwe repwe kuna riaffou? (b) Ifa ussun Kalesia 6:9 a apochokkulakich?
3 A lamot noun Jiowa kewe aramas ikenai repwe pwal silei pwe repwe kuna sossot me weires. (1 Piter 1:6, 7) Pwungun, Pwarata 12:17 a ourourakich pwe Satan a ‘maun ngeni’ ewe lusun mi kepit. Pokiten ar chiechifengen me ekkewe mi kepit, ekkewe “pwal ekkoch siip” ra pwal kuna an Satan lingeringer. (Jon 10:16) Lukun ewe koput Chon Kraist repwe tongeni kuna lon ar angangen afalafal, repwe pwal kuna fansoun weires lon pwisin manauer. Paul a peseikich: “Iwe, sisap tilikop le fori minne mi murinno, pun lon an we fansoun sipwe kini, are sise achanu.” (Kalesia 6:9) Ewer, inaamwo ika Satan a achocho le atailo ach luku, sipwe fokkun u ngeni, pochokkul lon ach luku. (1 Piter 5:8, 9) Met mwiriloon ach likiitu lon ewe alen tuppwol? Jemes 1:2, 3 a awewei: “Ami pwii kena, oupwe ekieki pwe minen pwapwa enlet fansoun ekkewe sossot mesemesekkis epwe torikemi, pun oua silei pwe sossotun ami luku epwe efisata ami likiitu.”
An Satan kkewe Minen Eriaffou
4. Ifa ussun Satan a aea riaffou pwe epwe ataielo tuppwolun noun Kot kkewe aramas?
4 Manauen Eperiam a pwarata ekkewe “sokkopaten sossot mesemesekkis” emon chon Kraist epwe tongeni kuna ikenai. Awewe chok, Eperiam a fiu ngeni ekkewe chon liapeni chon Lot seni Shinar. (Keneses 14:11-16) Sise mairu pwe Satan a sopweilo le fiffiu ngenikich ren an aramas eriaffoukich. Seni muchuloon ewe Oruuen Maunen Fonufan, fitu muun fonufan ra alluku pwe mei pin an Chon Pwarata Jiowa angangen asukula aramas. Ewe 2001 Yearbook of Jehovah’s Witnesses a repotei porausen ekkewe fofforun akkachofesa ekkewe chon Kraist lon Angola ra kuna fan poun chon oputer. Ren ar lukuluk won Jiowa, pwiich kewe lon ekkena fonu ra tipeppos pwe resap fangeta! Rese fori foffor mi mwanesol are akkachofesa, nge ra likiitu fan mirit lon ewe angangen afalafal.—Mattu 24:14.
5. Ifa ussun ekkewe chon Kraist sarafo repwe kuna riaffou lon sukul?
5 Iwe nge, sap minne riaffou epwe chok popu seni foffor mi akkachofesa. Feil, feil, Eperiam a feioch ren an nouni ruuemon at—Ishmael me Aisek. Keneses 21:8-12 a erenikich pwe fan eu, Ishmael a “urumotiiti” Aisek. Lon noun we taropwe ngeni ekkewe chon Kalesia, Paul a pwarata pwe a lu seni ar kukunoufengen chok, pun a awewei pwe Ishmael a eriaffou Aisek! (Kalesia 4:29) Pwungun pwe kapasen esiit seni chienach kewe chon sukul me kapasen turunufas seni chon u ngenikich epwe kapachelong lon ewe fos eriaffou. Emon chon Kraist itan Ryan a chechemeni ewe riaffou a kuna fan poun chienan kewe chon sukul: “Am fiti pas ukukun 15 minich ngeni sukul pwal mwirin sarin sukul a ussun chok fitu aua me rei, pun chienei kkewe ra ekkesiitaei. Ra pwal keniei ren ekkoch mecha (paper clips) ra epwichi ren ekkewe minen keki suppwa.” Ifa ewe popun ra kirikiringau ngeni? “Ewe asukul ua kakkaeo seni an Kot we mwicheich a asokkolaei seni ekkewe ekkoch sarafo lon sukul.” Iwe nge, ren alillisin seman kkewe me inan, Ryan a tongeni likiitu lon an luku. Ami kana sarafo, ekkewe kapasen turunufas seni chienemi kkewe ra efisi om letipechou? Iwe, kesap fangeta! Ren om likiitu lon luku, kopwe kuna pwonuetaan alon Jises keei: “Ami oupwe feioch, lupwen repwe laleitikemi are eriaffoukemi are chofanata sokkun mi ingau meinisin usun ami pokitei.”—Mattu 5:11.
Aurekin Manauach Ran me Ran
6. Ikkefa ekkoch mettoch repwe tongeni aingaua ewe ririfengen lein chon Kraist ikenai?
6 Lap ngeni meinisin ekkewe sossot sia kukkuna ikenai ra popu seni aurekin manauach ran me ran. Eperiam a pwisin kuna osukosuk lefilen noun kkewe chon fofol man me noun noun pwiin we Lot kkewe chon fofol man. (Keneses 13:5-7) Pwal ussun chok ikenai, osukosuk me lolowo mi lamot-kisikis ra tongeni aimufeseni aramas me pwal aingaua kinamween ewe mwichefel. “Pun ikewe lolowo o anini ra nom ie, iei leenien fitikoko, me sokkun foffor mi limengau meinisin.” (Jemes 3:16) A ifan me watten lamoten ach sisap fangeta nge sipwe akkomwa kinamwe mwen pwisin meefiach ussun lamotach, ussun chok Eperiam a fori, iwe, sipwe kukkutta minne epwe ochiti ekkewe ekkoch!—1 Korint 13:5; Jemes 3:17.
7. (a) Met emon epwe fori ika emon chienan we chon Kraist a fen akilasa letipan? (b) Ifa ussun Eperiam a isetiu eu leenien appiru mi murinno ren an amwochu an chiechioch ngeni ekkewe ekkoch?
7 Epwe weires ach sipwe kukkutta kinamwe lupwen sia meefi pwe ese pwung an emon chienach we chon luku foffor ngenikich. Proverbs 12:18 a apasa: “Mei wor aramas ra fos, nge resap ekieki och. Ekei sokkun fos ra akinasa aramas, usun efoch ketilas a akinasa eman.” Inaamwo ika aramas rese ekiekin akinasa letipach ren ena sokkun fos, nge a chuen efisi metek mi alollol. A lapelo ewe metek ika sia meefi pwe emon a pwenikich are tunofos ussuch. (Kol Fel 6:6, 7) Nge emon chon Kraist esap tongeni mut ngeni choun an epwe amwokutu pwe epwe fangeta! Ika a toruk ena sokkun osukosuk, en kopwe amurinnolo ewe osukosuk ren om kopwe fos potete ngeni emonewe mi aletipengauok. (Mattu 5:23, 24; Efisus 4:26) Kopwe tipemecheres le omusalo tipisin. (Kolose 3:13) Ren ach likitalo ach chou, epwe atufichi ach sipwe achikarata pwisin ach kkewe memmeef pwal ach ririfengen me pwiich kkewe. Eperiam ese amwochu an mangau ngeni Lot. Mwa, Eperiam a fen muttir feilo alisi Lot me chon le imwan kkewe!—Keneses 14:12-16.
Ekkewe Sossot Sia Pwisin Aworato Woch
8. (a) Ifa ussun chon Kraist repwe tongeni ‘tu ngeni pwisin ir chommong sokkun lolilen’? (b) Pwata Eperiam a tongeni eani ekiek mi itepok me ruuepek ussun pisekin fonufan?
8 Pwungun pwe sia pwisin aworato ekkoch sossot. Awewe chok, Jises a alluku ngeni noun kewe chon appiru: “Ousap iseni pisekimi won fonufan, ikewe machelap me paarang ra ani me ie, o chon sola ra atai o solani me ie.” (Mattu 6:19) Iwe nge, ekkoch pwiich kkewe ra ‘tu ngeni letiper chommong sokkun lolilen’ ren ar akkomwa mettochun fonufan mwen mettochun ewe Muu. (1 Timoti 6:9, 10) Eperiam a tipeeu ngeni an epwe pelukuolo kinamween inisin fan iten an epwe apwapwai Kot. “Ren luku, a siamu lon ewe fonuen pwon, usun chok lon fonuen emon. A chok nonnom lon imw mangaku, eti Aisek me Jekop, ir chon eti i le alemwiri ewe chok pwon. Pun a chok witiwiti ewe telinim mi wor longolongun kewe, ewe telinim Kot epwe forata o a auta.” (Ipru 11:9, 10) An Eperiam luku eu “telinimw” lon mwachkkan, weween, an Kot nemenem, a alisi an esap eani lukuluk won woummong. Sisap pwal tipatchem ika sipwe pwal ina ussun?
9, 10. (a) Ifa ussun an emon kutta pwisin itan epwe efisata sossot? (b) Ifa ussun emon brother ikenai epwe tongeni lapalapeni lapalapen emon mi “kisifochofoch”?
9 Ekieki pwal eu kinikinin. Ewe Paipel a ngenikich ei kapasen emmwen mi pochokkul, a era: “Pun are emon epwe ekieki pwe mi wor itan, nge ese fen wor, iwe, a chok pwisin otupu i.” (Kalesia 6:3) A pwal peseikich ren an era, “ousap fori och ren kirikiringau are ren lamalam tekia, nge lon ami tipetekison oupwe chok ekieki pwe ekkewe ekkoch ra murinno seni ami.” (Filipai 2:3) Ekkoch ra aworato sossot won pwisin ir ren ar rese apwonueta ena kapasen fon. Ra mwokut ren ar mocheniaiti ar repwe itetekia nge rese mochen foffori “foffor mi murinno,” ina popun, ra letipechou me mangau lupwen rese angei ekkoch wis lon ewe mwichefel.—1 Timoti 3:1.
10 Eperiam a isetiu eu leenien appiru mi murinno ren an ese ‘ekieki ren pwisin i mi tekia seni minne mi fich.” (Rom 12:3) Lupwen a chuuri Melkisetek, Eperiam ese fori ussun ita nge an chiechi ngeni Kot a atekiata asan. Apw, nge Eperiam a esinna tekian Melkisetek, pwe i emon samol-fel, ren an ngeni i eu-na-aengolun liapen le maun. (Ipru 7:4-7) Chon Kraist ikenai repwe pwal tipeeu ngeni ar repwe atekisona pwisin ir ussun ir mi ‘kisifochofoch’ me resap kutta pwisin iter. (Luk 9:48) Ika epwe fis pwe ussun ita nge ir mi wisen emmweni ewe mwichefel ra amwochu sonuk ekkoch wis auchea, epwe och kopwe atittina pwisin en fan iten om kopwe esinna met sokkun siwil kopwe fori lon lapalapom are om kkewe foffor. Kesap letipengau ren ekkewe wis kese angei, nge kopwe fen alamota ewe wis mi nom reom—ewe wis auchea om kopwe alisi ekkewe ekkoch le silelo Jiowa. Ewer, “oupwe atipetekisonakemietiu fan poun ewe Kot mi manaman, pwe, lon fansoun mi fich ngeni, epwe atekiakemita.”—1 Piter 5:6.
Luku ekkewe Mettoch Sise Tongeni Kuna
11, 12. (a) Pwata epwe tongeni pout seni ekkoch lon ewe mwichefel ar meefi atapwalapwalen ei fansoun? (b) Ifa ussun Eperiam a isetiu eu leenien appiru mi murinno ren an alongolonga manauan won an Kot kkewe pwon?
11 Eni pwal eu sossot epwe popu seni an mmangoto sopwolon ei otot mi ngau. Me ren 2 Piter 3:12, Chon Kraist repwe “witiwiti o amuttiri warotoon ewe ranin Kot.” Iwe nge, chommong ra fen witiwiti ena “ran” fitu, fitu ier. Feil, feil, eni ekkoch ra letipengauolo me tilikopolo.
12 Pwal eu, ekieki ussun an Eperiam we leenien appiru. A alongolong unusen manauan won an luku an Kot kkewe pwon, inaamwo ika esap fokkun tufich pwe repwe pwonueta lon ranin manauan. Pwungun, a nafoch ttamen manauan pwe a tongeni kuna noun we Aisek an epwe mammarita. Nge epwe fitupuku ier me mwen mwirimwirin Eperiam kkewe repwe tongeni lollo ngeni “ekkewe fuun lang” are “ekkewe pien aroset.” (Keneses 22:17) Iwe nge, Eperiam ese letipechoulo are mangau ren. Ewe aposel Paul a apasa ussun Eperiam me pwal ekkewe ekkoch samasam: “Ekkeei aramas meinisin ra malo lon luku; rese mo angei feiochun ekkewe pwon, nge ra nengeni seni leenier mi touau, o ra kapong ngeni; o ra pwal pwarata ussun pwisin ir, pwe ir chon siamu o choisa won fonufan.”—Ipru 11:13.
13. (a) Ifa ussun chon Kraist ikenai ra ussun chok “chon siamu o choisa”? (b) Pwata Jiowa epwe asopwalo ei ototen mettoch?
13 Ika Eperiam a tongeni alongolonga manauan won ekkewe pwon nge pwonuetaan ekkena pwon ra “touau”, epwe ifa me watten ach fori ussun chok ikenai, atun pwonuetaan ekkena mettoch ra chok arapoto! Ussun chok Eperiam, a lamot ach sipwe pwal ekieki pwe kich “chon siamu o choisa” lon an Satan we otot, nge sisap mochen manaueni ewe sokkun manau mi chok apwapwai pwisin kich. Enlet, sia mochen pwe “sopwolon mettoch meinisin” epwe fen war, nge esap chok arapoto. (1 Piter 4:7) Neman sia riaffou ren ekkoch sokkun semmwen mi chou. Are sia fen osupwang lon pekin moni. Iwe nge, sipwe chechemeni pwe Jiowa epwe efisi ewe sopwolon sap chok fan iten an epwe angasakich seni ach kkewe riaffou nge fan iten an epwe epinalo pwisin itan we. (Isikiel 36:23; Mattu 6:9, 10) Ewe sopwolon epwe feito, sap lon eu fansoun mi murinno ngenikich, nge lon eu fansoun mi fich ngeni an Jiowa kkewe kokkot.
14. Ifa ussun chon Kraist ikenai ra kuna feioch seni an Kot mosonottam?
14 Pwal chechemeni pwe “Jiowa esap ammanga an we pwon, usun ekkoch aramas ra ekieki usun mang, nge a chok mosonottam ngenikemi, pun ese mochen pwe emon epwe poutmwaalilo, pwe aramas meinisin repwe tori aier.” (2 Piter 3:9) Nengeni, Kot a “mosonottam ngenikemi”—chon ewe mwichefelin Chon Kraist. A pwapwalo pwe a lamot ngeni ekkoch leich pwal ekis fansoun pwe sipwe siwili ekkoch lapalap me wililo fan iten ach sipwe “nonnom fan kinamwe, o esap wor rech och sor are tikitikipwul.” (2 Piter 3:14) Sise kilisou pwe Kot a pwarata mosonottam?
Ifa Ussun Sipwe Kuna Pwapwa Fan Minen Eppet
15. Ifa ussun Jises a tongeni amwochu an pwapwa fan sossot, iwe, ifa ussun chon Kraist ikenai repwe feioch seni ar repwe akkappiru i?
15 Manauen Eperiam a aiti ngeni chon Kraist ikenai chommong lesen. Ese chok pwarata luku nge a pwal pwarata mosonottam, mirit, pwora, me tong chapur. A akkomwa an fel ngeni Jiowa lon manauan. Iwe nge, a lamot sipwe chechemeni pwe ewe leenien appiru mi murinno lap seni meinisin, ina i Jises Kraist. A pwal kuna chommong sossot me weires, nge ese pout seni i an pwapwa fan eu. Pwata? Pun a ekkekieki chok ewe apilukuluk mi nom mwan. (Ipru 12:2, 3) Ina minne Paul a iotek: “Iwe, amo ewe Koten likiitu o aururu a atipeeufengennikemi usun minne mi fich ngeni Kraist Jises.” (Rom 15:5) Ren ach eani an Jises ekiek mi pwung, sipwe tongeni kuna pwapwa inaamwo ika Satan epwe isetiu mwach chommong minen eppet.
16. Met sipwe tongeni fori lupwen ach kkewe osukosuk ra kon lien chommong are weires?
16 Lupwen a ussun ita nge ach kkewe osukosuk ra chukuchukuta, sipwe achema ngenikich pwe ussun chok Jiowa a tongei Eperiam, a pwal tongeok. A mochen kopwe sopwoch. (Filipai 1:6) Kopwe unusen lukuluk won Jiowa, me luku pwe “esap mut ngenikemi sokkun sossot mi lap seni ami tufich, nge ren ekkewe sossot, epwe forata alen angasakemilo, pwe oupwe tongeni pworacho ngeni.” (1 Korint 10:13) Kopwe alapalo om eorenalo om kopwe alleani an Kot we Kapas ran me ran. (Kol Fel 1:2) Likiitu lon iotek, tingorei Jiowa an epwe alisuk le likiitu. (Filipai 4:6) Epwe “liffang ewe Ngun mi fel ngenir mi tingorei i.” (Luk 11:13) Kopwe aeafichi ekkena minen alillis Jiowa a awora fan iten an epwe apochokkulok lon pekin ngun, awewe chok, ren ach kkewe chassi me puken awewei Paipel. Pwal eu, kopwe kukkutta alillis seni ewe mwicheichen pwipwi. (1 Piter 2:17) Kopwe tuppwol le fiffiti ach kkewe mwich, pun me ikewe ie, kopwe angei pochokkul fan iten om kopwe likiitu. (Ipru 10:24, 25) Kopwe pwapwa lon om luku pwe om likiitu epwe emmwen ngeni manauoch mwen mesen Kot me om tuppwol epwe apwapwai letipan!—Proverbs 27:11; Rom 5:3-5.
17. Met popun chon Kraist rese kuf ren letipeta?
17 Kot a tongei Eperiam pwe i “chienan.” (Jemes 2:23) Iwe nge, manauen Eperiam a wor sossot mi weires me osukosuk. Chon Kraist repwe pwal silei pwe epwe pwal torir ekkena mettoch lon ekkeei “ranin le sopwolon” mi ingau. Pwungun, ewe Paipel a ourourakich pwe “ekkewe aramas ingau, pwal ekkewe chon likotupotup, repwe chok alapalo ar fofforingau.” (2 Timoti 3:1, 13) Sisap tilikopolo pokiten letipechou, nge sipwe mirititi pwe ekkewe sossot sia kukkuna ra annetata pwe sopwolon an Satan otot mi ingau a chok arapoto. Nge Jises a achema ngenikich pwe “i mi likiitu tori sopwolon epwe kuna manau.” (Mattu 24:13) Iwe, ‘sisap tilikop le foffori minne mi murinno!’ Akkappiru Eperiam, me kopwe nonnom lein ir mi “alemwiri ekkewe pwon ren luku o likiitu.”—Ipru 6:12.
En mi Nengeni?
• Pwata a lamot noun Jiowa kkewe aramas ikenai repwe silei pwe repwe kuna sossot me riaffou?
• Ifa ussun Satan epwe toki noun Kot kkewe aramas?
• Ifa ussun osukosuk lefilen chon Kraist repwe tongeni wesochulo?
• Ifa ussun lamalam tekia me an emon kutta pwisin itan epwe efisata sossot?
• Ifa ussun Eperiam a isetiu eu leenien appiru mi murinno ren an witiwiti pwonuetaan an Kot kkewe pwon?
[Picture on page 28]
Chommong chon Kraist sarafo ra kuna riaffou, pun chiener kkewe ra turunufaser
[Picture on page 31]
Lon ranin Eperiam we, pwonuetaan an Kot kkewe pwon ra chuen “touau,” iwe nge, Eperiam a alongolong manauan wor