Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w02 2/1 p. 8-13
  • Feiochun Jiowa epwe Toruk?

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Feiochun Jiowa epwe Toruk?
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • Feioch are Anumamau?
  • Poas a Rongosich ngeni Kot
  • Napal Ese Rongosich
  • An Hana kewe Sossot me Feioch
  • Likiitu le Akkauseling ngeni Jiowa!
  • Hana A Tingor lón Iótek Emén Néún Át
    Lesen Ka Tongeni Káé Seni Paipel
  • Apikael Me Tafit
    Nei Puken Pwóróusen Paipel
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2002
w02 2/1 p. 8-13

Feiochun Jiowa epwe Toruk?

“Ekkeei feioch meinisin repwe feitiu womi me torikemi, pun ami oua akkauseling ngeni leuwen Jiowa ami Kot.”​—TUTERONOMI 28:​2, New World Translation.

1. An chon Israel kuna feioch are anumanau a longolong won met?

ARAP ngeni le sopwoloon ar feilfetal ukuukun 40 ier lon ewe fonu poon, chon Israel ra mumufengen le Masiesin Moap. Ewe Fonu mi Pwonetiu a nom mwer. Lon ena atun Moses a makkei ewe puken Tuteronomi, nge mi kapachelong kapasen efeioch me kapasen anumamau. Ika chon Israel repwe “akkauseling ngeni leuwen Jiowa” ren ar akkalleasochisi i, feioch epwe “toriir.” Jiowa a tongeer pun ir “noun kewe aramas mi sokkolo aucheaar,” iwe, a mochen pwarata an pochokkul fan asengesir. Nge ika resap akkauseling ngeni i, anumamau epwe wesewesen toriir.​—Tuteronomi 8:​10-​14; 26:18; 28:​2, 15.

2 Ewe kapasen Ipru mi afou ngeni “akkauseling” lon Tuteronomi 28:2 a wewe ngeni och foffor mi chok sopwosopwolo. Noun Jiowa kewe aramas resap auseling ngeni Jiowa fan akkaeu chok, nge repwe akkauseling ngeni lon unusen manauer. Epwe chok ina ussun an Kot kewe feioch repwe toriir. Ewe kapasen Ipru mi afou ngeni “tori” a ussun eu kapas mi chu ngeni ewe fofforun chei man, iwe, fan chommong a wewe ngeni “tikeri.”

3 Ewe chon Israel mi wiisen sou emmwen itan Josua a filata an epwe auseling ngeni Jiowa, iwe mwirin, a kuna feioch. Iei alon Josua: “Ikenai oupwe filata io oupwe angang ngeni . . . Nge ngang me chon leimwei, am aipwe angang ngeni ewe Samol mi Lapalap.” Iwe, ekkewe aramas ra ureni, “Am aisap fokun likitala ewe Samol mi Lapalap o angang ngeni pwal ekoch kot.” (Josua 24:15, 16) Pokiten a murinno ekiekin Josua, a nom lein ekkewe ekkoch chok pilon kewe mi wiisen tolong lon ewe Fonu mi Pwonetiu. Ikenai, a nom lesopwun mesach eu Fonu mi Pwonetiu, nge a fokkun murinno seni ewe minen lom​—weween, ina ewe paratis won fonufan, nge feioch mi fokkun lap seni ekkewe mi fis lon fansoun Josua epwe souni meinisin mi nom fan an Kot chen. Ekkena sokkun feioch repwe toruk? Repwe toruk ika kopwe likiitu le akkauseling ngeni Jiowa. Ren an epwe wor alillis le apochokkula letipom pwe kopwe ina ussun, nengeni mwo uruwoon ewe muun Israel lom lom me pwal ewe emmwen mi pwalo seni minne a fis lon manauen ekkoch aramas.​—Rom 15:4.

Feioch are Anumamau?

4 Lon arapakan unusen an King Solomon nemenem, chon Israel ra angei feioch mi sokkolo watteen seni Jiowa. Ra lukulukoch me a nom rer chommong mettoch mi murinno. (1 King 4:​25) A choufetal porausen pisekisekin Solomon, inaamwo ika ese tingorei Kot pwe epwe pisekisek. Nge, lupwen a emon aluwol me esaamwo asimau, a iotek pwe epwe eani eu letip mi alleasochis​—iwe, ina eu tingor Jiowa a mutata ren an ngeni i mirit me weweoch. A ina ussun an Solomon tufichin apwonuetafichi wiisan we, wiisen sou kapwung won noun kewe aramas, iwe, a miritiiti minne a och me ngau. Inaamwo ika Kot a pwal apiseki me alinga i, nge le aluwolun we, Solomon a aucheani ekkewe mettoch mi auchea seni meinisin, weween, wouun lon pekin ngun. (1 King 3:​9-​13) Ese lifilifil ika sia wouuoch are wouungau, nge sipwe tongeni meefi watte kilisou ika an Jiowa feioch a nom rech me sia wouuoch lon pekin ngun!

5 Chon Israel rese pwarata kilisou ren an Jiowa feioch. Pokiten ar rese akkauseling ngeni i, ekkewe anumamau ra rong ussun me mwan ra toriir. Ina minne, Israel me Juta ra kkuf ren ekkewe muu mi maun ngeniir, iwe mwirin, aramaser kewe ra choisa. (Tuteronomi 28:36; 2 King 17:22, 23; 2 Kronika 36:17-​20) Noun Kot kewe aramas ra ita miritiiti seni ena riaffou pwe feiochun lang a kan tori chokewe chok mi akkauseling ngeni Jiowa? Ekkewe lusun chon Jus mi liwiniti wesetan fonuer lon 537 B.C.E. ra tufichin pwarata ika a nom rer “letip mi tipatchem” me ika ra miritiiti lamoten ar repwe akkauseling ngeni Kot.​—Kol Fel 90:12.

6 Ekkewe chon Jus mi liwiniti fonuer ra aueta eu roong me ra poputa le angang won ewe imwen fel lon Jerusalem. Nge lupwen a pochokkul an aramas u ngeniir, a kukkunulo ar tinikken me a kaulo ewe angang. (Esra 3:​1-3, 10; 4:​1-4, 23, 24) Ra pwal poputa le akkomwa mettochun aion. Ina minne, Kot a tinalo noun kewe soufos Akai me Sekaraia pwe repwe wiisen amanauasefalli tinikkenin noun kewe aramas fan iten fel mi enlet. Iei alon Jiowa me ren Akai: “Ifa usun, a iei fansoun ami oupwe imweimw lon imwemi mi lingoch, nge ei imwenfel a tala? Iei mine oupwe ekieki usun mine a fis ngenikemi. Oua fotuki chomong, nge oua kini chokukun. Oua mongo o un, nge ousap fokun mot ren. . . . Nge ir mi angei liwinin ar angang ra usun chok nge ra iseni liwinir lon eu lenien iseis mi wor pwang lon.” (Akai 1:​4-6) An aramas likitalo mettochun ngun fan iten ar repwe chei pisek esap atoto an Jiowa feioch.​—Luk 12:15-​21.

7 Pokiten an a kon watte ar ekieki mettochun aion, ekkewe chon Jus ra monuki pwe feioch seni lang mi pwalo ren pwungun ut me fansoun ras epwe toriir ren chok ar likiitu le alleasochisi Kot, lon pwal mwo nge fansoun an aramas u ngeniir. (Akai 1:​9-​11) Ina popun, a fokkun fichitiir ei kapasen pesepes: “Oupwe ekieki usun mine a fis ngenikemi.” (Akai 1:7) Weween pwe Jiowa a ussun ita ereniir pwe: ‘Ekieki mwo ifa ussun ami angang weires lon ami kewe atake a chu ngeni taan ai we imwen fel.’ Ekkewe kapas mi fel seni noun Jiowa kewe soufos ra kku letipen chon auseling, pun ra poputasefalli ar angang won ewe imwen fel, iwe, ra awesalo lon 515 B.C.E.

8 Mwirin, lon fansoun ewe soufos Malakai, ekkewe chon Jus ra pwal tinikop lon pekin ngun, iwe, ra uwouto asor mi ngau ngeni Kot. (Malakai 1:​6-8) Ina minne, Jiowa a peseer ar repwe uwoulong eu le engolun uwaan ar atake lon an imwen iseis, iwe, repwe sotuni i ren ar repwe pi ika epwe suuki ngeniir ekkewe asamelapen lang me ninatiu wor och feioch tori an esap wor och osupwang. (Malakai 3:​10) A fet umwesin ekkena chon Jus pokiten ar angang weires fan iten ekkewe mettoch Kot epwe tongeni mecheresin awora ngeniir ika repwe chok akkauseling ngeni leuwan!​—2 Kronika 31:10.

9 Lukun an awewei uruwoon ewe muun Israel, a pwal mak lon ewe Paipel porausen chommong aramas mi kuna feioch seni lang are anumamau, nge mi longolong won ar rongosich ngeni Jiowa are ar rongolap ngeni. Sipwe pi met sipwe tongeni kaeo seni ulumon me leir​—iter Poas, Napal, me Hana. Fan iten ena, ina epwe murinno om kopwe alleani ewe puken Rut me pwal 1 Samuel 1:1​–​2:​21 me 1 Samuel 25:​2-​42.

Poas a Rongosich ngeni Kot

10 Inaamwo ika esap Poas pilon Napal, nge a wor ekkoch mettoch ir mi lollofengen won. Ren chok awewe, ir me ruuemon ra nonnom lon ewe fonu Juta. Mi watte fonuen ir me ruuemon, me ra pisekisek, iwe, a suuk ngeniir me ruuemon och fansoun mi sokkolo aucheaan fan iten ar repwe tufichin pwarata umoumoch ngeni aramas mi osupwang. Nge ikkena chok ekkewe mettoch ra lollofengen won.

11 Poas a manau le atun a wor sou kapwung lon Israel. A kan sufoliiti aramas, me noun kewe chon kinikin ra pwarata fairo ngeni i. (Rut 2:4) Pokiten an alleasochisi ewe Alluk, Poas a pi pwe noun kewe chon angang repwe likiti och uwaan an atake fan iten chon osupwang me chon mwelele. (Lifitikos 19:​9, 10) Met Poas a fori lupwen a rong porausen Rut me Naomi me a kuna an Rut achocho le tumunu inen puluwan we, ewe mi chinnap? A sokkolo watteen an ekilapei Rut, iwe, a alluku ngeni noun kewe chon angang pwe repwe mut ngeni neminnewe an epwe rusi lusun uwaan an we atake. Ren an kewe kapas me fofforun umoumoch, Poas a pwarata pwe i emon mwan mi asimau lon pekin ngun, iwe, a auseling ngeni Jiowa. Ina popun, a kuna chen me feioch seni Kot.​—Lifitikos 19:​18; Rut 2:​5-​16.

12 Ewe nampa eu mettoch mi anneta pwe Poas a akkauseling ngeni Jiowa, iei an apwonueta fan kirokiroch an Kot we alluk fan iten ewe fofforun monisefalli chon kichiniwel. Poas a fori mettoch meinisin fan iten an epwe alukulukatiu pwe alemwirien mararin we​—weween, puluwen Naomi we itan Elimelek, ewe mi fen malo​—epwe chuen chok nom lon an Elimelek we famili. Ren ewe mettoch “puluweni pwiin puluwan,” emon fefin mi ma seni puluwan epwe puluweni pwiin puluwan we pwe repwe nounatiu emon at, iwe, ewe alemwir epwe sopwosopwolo ren atewe. (Tuteronomi 25:​5-​10; Lifitikos 25:47-​49) Rut a tipeeu ngeni an epwe pupulu fan iten siwilin Naomi, pun Naomi a lu seni ierin nounou. Emon mararin Elimelek mi kan ngeni mwen Poas ese mochen alisi Naomi, ina minne, Poas a puluweni Rut. Nour we at itan Opet a ussun ita noun Naomi, iwe, alemirien Elimelek a sopwosopwolo ren.​—Rut 2:​19, 20; 4:​1, 6, 9, 13-​16.

13 Feioch watte a tori Poas pokiten an apwonueta an Kot alluk fan kisaseu. Ren nour we at Opet, ir me Rut ra nom lon tettelin aramasen Jises Kraist. (Rut 2:​12; 4:​13, 21, 22; Mattu 1:​1, 5, 6) Seni fofforun Poas kewe mi kichioch, sia kaeo pwe feioch a kan tori ir mi pwarata tong ngeni aramas me ra eani foffor mi tipeeu ngeni an Kot kewe alluk.

Napal Ese Rongosich

14 Napal a sokko seni Poas pun ese rongosichiiti Jiowa. A ipweri ei allukun Kot: “Kopwe echeni chon arum usun pusin om echenuk.” (Lifitikos 19:18) Napal ese aucheani mettochun ngun; nge a “aramasangau o miritingau.” Noun kewe chon angang ra pwal mwo nge apasa pwe i “a fokkun aramasangau.” A fichiiti Napal itan we, pun a wewe ngeni “miritingau,” are “tiparoch.” (1 Samuel 25:​3, 17, 25) Iwe, met Napal epwe fori lupwen a suuk eu fansoun fan iten an epwe tufichin pwarata kirokiroch ngeni emon mi osupwang​—weween, Tafit, ewe mi kepit me ren Jiowa?​—1 Samuel 16:13.

15 Lupwen Tafit me chon pelian kewe ra nom orun noun Napal kewe pwin man, ra tumunu fonuan seni chon sola, nge rese tingor och liwinir ren. Emon lein noun Napal kewe chon masen siip a apasa pwe “ra usun chok tittim lepwin me leran.” Iwe nge, lupwen noun Tafit kewe chon kuno ra tingor och mongo, Napal a “puchorun song” ngeniir, iwe, a tiniirelo apoonupou. (1 Samuel 25:​2-​16) Puluwen Napal, Apikael, a muttir uwei mongo ngeni Tafit. Pokiten an song, Tafit a ekiekin nnielo Napal me noun kewe chon angang. Ina minne, miritin Apikael a selani manauen chommong me a pinei Tafit seni an eani ewe tipisin nni manau. Nge a kon ssenuk tipemmongun me kirikiringauen Napal. Ina epwe engol ran mwirin, “ewe Samol mi Lapalap a nii Napal pwe a mala.”​—1 Samuel 25:18-​38.

16 A fet sokkofesenin Poas seni Napal! Sisap fokkun appiru kirikiringauen me tipemmongun Napal, nge sipwe appiru kirokirochun me kisaseun Poas. (Ipru 13:16) Sipwe tufichin fori ena mettoch ika sipwe apwonueta ei fon seni ewe aposel Paul: “Lupwen epwe wor ach fansoun, sipwe fofor-murinno ngeni aramas meinisin, nge lapaloon ngeni chon ewe einangen luku.” (Kalesia 6:​10) Ikenai, noun Jises kewe “pwal fitemon siip,” nge ir chon Kraist mi eani ewe apilukulukun ar repwe manau won fonufan, ra eani ewe wiis mi auchea, wiisen ar repwe fofforoch ngeni noun Jiowa kewe chon kepit, weween, lusun ekkewe 144,000, nge repwe manau tori feilfeilo chok lon lang. (Jon 10:16; 1 Korint 15:50-​53; Pwarata 14:​1, 4) Me ren Jises, ekkena foffor mi pwarata tong ra for fan iten pwisin i, me ar foffori ekkena mettoch mi murinno epwe atoto feioch lapalap seni Jiowa.​—Mattu 25:34-​40; 1 Jon 3:​18.

An Hana kewe Sossot me Feioch

17 Feioch seni Jiowa a pwal tori ewe fefin mi tuppwol itan Hana. Ir me puluwan we Elkana, emon chon Lifai, ra nonnom le malen Efraim. Ussun an a mumuta fan ewe Alluk, atewe a wor pwal emon puluwan itan Penina. Hana a chuen riit, nge ina eu mettoch mi asau ngeni fin Israel, iwe nge, Penina a fen nounatiu fitemon. (1 Samuel 1:​1-3; 1 Kronika 6:​16, 33, 34) Penina ese aururu Hana, nge a esiita, iwe, a kechiu me ese mwoon anan. Ngau seni ena, a ikkina ussun “iteiten ier,” iteiten fansoun ewe famili a lo ngeni imwen Jiowa we lon Silo. (1 Samuel 1:​4-8) A fet kirikiringauen Penina, me a fet watteen an Hana sossot! Iwe nge, esap fan eu an tipi ngeni Jiowa; me ese pwal nonnom leimw lupwen puluwan we a lo Silo. Ina minne, lo, lo, eu feioch mi watte epwap tori neminnewe.

18 Hana a isetiu eu leenien appiru mi murinno ren noun Jiowa kewe aramas, akkaewin fan iten ir mi letipechou pokiten an aramas esiiter. Lon ena sokkun fansoun, esap och ach sipwe alaemonulo. (An Salomon Fos 18:1) Hana ese mut ngeni an kewe sossot ar repwe akukkunalo an mochen nonnom ikewe noun Kot kewe aramas ra kan mwichfengen ie fan iten ar repwe fel ngeni Kot me kaeo ewe Kapasen Kot. Ina minne, a chuen pochokkul lon pekin ngun. Ukuukun watteen an pochokkul lon pekin ngun a pwalo ren an we iotek mi fokkun murinno, ewe mi mak lon 1 Samuel 2:​1-​10.a

19 Kich noun Jiowa chon angang ikenai, nge sise fel ngeni i lon eu imwen fel mangaku. Iwe nge, sipwe tongeni pwarata pwe sia kan kilisou ren mettochun ngun, ussun chok Hana. Ren chok awewe, sipwe tongeni pwarata alollolun ach aucheani mettochun ngun ren ach fiffiti an chon Kraist kewe mwich me mwichelap. Sipwe aea ekkena fansoun fan iten ach sipwe apochokkula emon me emon leich lon ewe fel mi enlet ngeni Jiowa, ewe mi “mut ngenikich pwe sipwe angang ngeni i, nge sisap niuokus, ren fofor mi fel o pung.”​—Luk 1:​74, 75; Ipru 10:24, 25.

20 Jiowa a kuna tuppwolun Hana me a watte an efeiochu neminnewe. Fan eu iteiten ier an Hana famili a kan sai ngeni Silo, nge fan eu, Hana a tinikken le iotek ngeni Kot fiti an kechiu, iwe, iei an pwon: “Ai Samol mi Unusen Manaman, kose mochen kopwe nenengeniei. Kopwe kuna ai riafou o chechemeniei, kosap manlukieila ngang noum chon angang fefin. Are ka mochen ngeniei eman at, ngang ua pwon pwe upwe ngonuk ewe at lon ukukun ranin manauan meinisin.” (1 Samuel 1:​9-​11) Kot a rong an Hana tingor me a efeiochu neminnewe pwe a nounatiu emon at, iwe, a eita ngeni Samuel. Lupwen ewe at a ukutiu seni an okoup, neminewe a uwei ngeni Silo pwe epwe angang lon ewe imwen fel mangaku.​—1 Samuel 1:​20, 24-​28.

21 Hana a pwarata an tongei Kot me a apwonueta an pwon ngeni ussun Samuel. Iwe, ekieki mwo ewe feioch watte mi toriir me Elkana pokiten nour we at mi achengicheng a angang lon an Jiowa we imwen fel mangaku! A pwal ina ussun chengelin me feiochun chommong chon Kraist, nge ir sam me in, pokiten nour kewe aluwol me fopul ra wiisen pioneer, are ir chon angang lon Bethel, are ra eani pwal och sokkun wiis auchea mi alinga Jiowa.

Likiitu le Akkauseling ngeni Jiowa!

22 Met sia wesewesen silei ika sipwe likiitu le akkauseling ngeni Jiowa? Sipwe pisekisek lon pekin ngun ika sia pwarata pwe sia tongei Kot ren unusen letipach me sia apwonueta weween ach fangolo manauach ngeni. Inaamwo ika ach fori ena mettoch epwe emmwen ngeni ach sipwe likiitu fan sossot mi fokkun watte, nge mwirin, an Jiowa feioch epwap torikich​—nge fan chommong epwe lap seni minne sipwe ekiekin kuna.​—Kol Fel 37:4; Ipru 6:​10.

23 Chommong feioch repwe toto ren noun Kot kewe aramas lon mwach kkan. Pokiten ar akkalleasochisi Jiowa, “eu mwich mi lapalap” epwe kuna manau atun an epwe fis “ewe riaffou mi lapalap,” iwe, repwe kuna chengel seni ewe sokkun manau repwe angei lon an Kot we fonufan sefo. (Pwarata 7:​9-​14; 2 Piter 3:​13) Me ikewe ie Jiowa epwe apwonueta mettoch meinisin mi pwung noun kewe aramas meinisin ra tipeni. (Kol Fel 145:16) Iwe nge, ussun ena eu lesen mwirin ei epwe affata, pwal mwo nge iei chok chokewe mi likiitu le akkauseling ngeni leuwen Jiowa ra kan akkangei chommong feioch, weween, ‘meinisin sokkun liffang mi murinno, o meinisin sokkun minen liffang mi unusoch, ra chok seni won.’​—Jemes 1:​7.

[Footnotes]

a An Hana kewe kapas a ussun minne ewe fopul esaamwo tori mwan itan Meri a apasa ekiselo mwirin an silei pwe i epwe wiisen nounatiu ewe Messaia.​—Luk 1:​46-​55.

En mi Chechchemeni?

• Uruwoon Israel epwe tongeni aiti ngenikich met ussun feioch seni Kot?

• Ifa ussun Poas a sokko seni Napal?

• Ifa ussun sipwe tongeni appiru Hana?

• Pwata sipwe likiitu le akkauseling ngeni leuwen Jiowa?

2. Ifa weween ekkewe kapasen Ipru mi afou ngeni “akkauseling” me “tori” lon Tuteronomi 28:2?

3. Ifa ussun epwe tufich ach sipwe ussun Josua, me pwata iei eu mettoch mi fokkun lamot?

4. Ren poluen an Solomon we iotek, met Kot a awora ngeni, me epwe fet meefiach ussun ekkena sokkun feioch?

5. Met a fis lupwen chon Israel me Juta rese chuen akkauseling ngeni Jiowa?

6. (a) Pwata Jiowa a tinalo Akai me Sekaraia pwe repwe oesini ngeni noun kewe aramas? (b) Menni kapasen emmwen a pwalo ren ewe poraus seni Kot Akai a wiisen esileilo?

7. Pwata a iei ussun alon Jiowa ngeni chon Jus: “Oupwe ekieki usun mine a fis ngenikemi”?

8. Ifa ewe kapasen pesepes Jiowa a esile ngeni chon Jus lon fansoun Malakai, me met popun?

9. Sipwe kaeo ussun manauen menni ulumon aramas mi mak porauser lon ewe Paipel?

10. Ikkefa ekkewe mettoch Poas me Napal ra lollofengen won?

11. Ifa ussun Poas a pwarata pwe a akkauseling ngeni Jiowa?

12, 13. (a) Ifa ussun Poas a pwarata watteen an sufoliiti an Jiowa alluk ussun ewe fofforun monisefalli chon kichiniwel? (b) Ikkefa ekkewe feioch seni Kot mi tori Poas?

14. Mei fet sorosorun Napal?

15. Mei fet fofforun Napal ngeni Tafit, me ifa ussun Apikael a sokko seni puluwan we?

16. Ifa ussun sipwe tongeni appiru Poas me pwarata ach oput lapalapen Napal kewe?

17. Met sokkun sossot a tori Hana, me mei fet an ekiek?

18. Ifa ewe leenien appiru Hana a isetiu?

19. Ifa ussun sipwe tongeni pwarata pwe sia aucheani mettochun ngun?

20, 21. Ifa ussun Hana a kuna liwinin an tuppwol?

22, 23. (a) Met epwe wesewesen fis ika sipwe likiitu le akkauseling ngeni leuwen Jiowa? (b) Met sipwe kaeo ussun lon ena eu lesen mwirin ei?

[Picture on page 8]

King Solomon a iotek ren eu letip mi alleasochis, iwe, Jiowa a efeiochu i ren an awora ngeni tipachchem

[Picture on page 10]

Poas a pwarata sufol me kirokiroch ngeni aramas

[Picture on page 13]

Hana a kuna feioch watte ren an eani lukuluk won Jiowa

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share