Jiowa A Aiti Ngenikich Minne Sipwe Fori Lon Ach Keei Ran
“Kopwe aiti ngenikem minne am aupwe fori lon am keei ran, pwe am aupwe tongeni ani letip mi tipatchem.”—KOL FEL 90:12.
1. Pwata mi fich ach sipwe tingorei Jiowa an epwe aiti ngenikich “minne sipwe fori lon ach kkeei ran”?
JIOWA KOT, I ewe Chon Forikich me emon Chon Amanauakich. (Kol Fel 36:9; Pwarata 4:11) Ina minne, esor pwal emon epwe murinno seni pwe epwe aiti ngenikich ifa ussun sipwe aea ierin manauach fan tipatchem. Ina pwata, a fich ngeni ewe sou makkei kol an epwe iotek ngeni Kot: “Kopwe aiti ngenikem minne am aupwe fori lon am keei ran, pwe am aupwe tongeni ani letip mi tipatchem.” (Kol Fel 90:12, NW) Epwe murinno ngenikich ach sipwe kaeofichi Kol Fel 90, ikkewe sia kuna ena tingor ie. Iwe nge, sipwe akkom kapas ussun masouen ei kol mi mak fan emmwenien Kot.
2 Ewe itelap kisikis asan Kol Fel 90 a apasa pwe ina “eu iotekin Moses, emon chon fel ngeni ewe Kot mi enlet.” Pokiten ena kol a apochokkula mwochomwochen manauen aramas, eni a for mwirin an ekkewe chon Israel ngaselo seni Isip me ar saifetal 40 ier lon ewe fonu pon, atun fite ngerou chon ena tappin mi lukulukumang ra malo. (Numperis 32:9-13) Ese lifilifil inet fansoun a mak ena kol, nge Kol fel 90 a pwarata pwe a mwochomwoch manauen aramas mi rese unusoch. Ina minne, a ffat ngenikich lamoten ach sipwe aea ranin manauach ren tipatchem.
3 Lon Kol Fel 90, wokisin 1 tori 6 ra pwarata pwe Jiowa, i leeniach tori feilfeilo chok. Wokisin 7 tori 12 a pwarata minne epwe lamot ngenikich fan iten ach sipwe aea manauach mi mwochomwoch lon eu lapalap mi murinno ngeni Kot. Iwe, ussun a mak lon wokisin 13 tori 17, sia fokkun mochen ach sipwe kuna an Jiowa tong me feioch. Pwungun pwe ei kol ese wesewesen oesini minne epwe fis lon pwisin manauach lon ach angang ngeni Jiowa. Iwe nge, epwe murinno ach sipwe pwisin lefareni me akkappiru ewe sokkun tuppwol mi alollol ngeni Kot mi katou seni ei kol mi ussun eu iotek. Iwe, sipwe kaeofichi Kol Fel 90 ren mesen ir kkewe mi fen fangelo manauer ngeni Kot.
Jiowa—“Wesewesen Leeniach”
4 Ewe sou makkei kol a poputa ren ekkeei kapas: “O Jiowa, en am leenien siamou lon ekkewe tappin aramas meinisin. Mwen fansoun ekkewe chuk a uputiu, pwal mwen fansoun om forata fonufan me masouan meinisin ren metekin pwopwo, seni chok lom, fefeito, o pwal feilfeilo, en chok mi Kot.”—Kol Fel 90:1, 2, New World Translation.
5 “Ewe Kot tori feilfeilo chok,” Jiowa, i “wesewesen leeniach”—eu leenien op lon pekin ngun ngenikich. (Rom 16:26) Sia meefi lukulukoch, pun a nonnom rech iteiten fansoun meinisin pwe epwe alisikich pun i “ewe chon auseling ngeni iotek.” (Kol Fel 65:2, NW) Pokiten sipwe likiti ngeni Semach we lon lang ach kkewe aurek me ren Noun we mi achengicheng, ‘an Kot we kinamwe, ewe mi somelo seni ach ekiek meinisin, epwe mamasa letipach o ach ekiek.’—Filipai 4:6, 7; Mattu 6:9; Jon 14:6, 14.
6 Sia pwapwaesini ach lukulukoch lon pekin ngun pun, lon kapas awewe, Jiowa i “wesewesen leeniach”. A pwal awora “ekkewe ruum” lon—eni a weneiti ekkewe mwichefelin noun kkewe aramas—weween, ekkewe leenien tumun lon pekin ngun, ikewe ekkewe chon mas mi tong repwe alapalo ach meefi lukulukoch ie. (Aisea 26:20; 32:1, 2; Foffor 20:28, 29) Pwal eu, ren ekkoch leich, chon ach kkewe famili ra angang ngeni Jiowa fansoun langattam, iwe, sia fen kuna pwe i wesewesen ‘eu leenien siamou lon ekkewe tappin aramas meinisin.’
7 Jiowa a fen nonnom mwen an a “uputiu” ekkewe chuk are forutaan fonufan ren “metekin pwopwo”. Me ren ekiekin aramas, forutaan fonufan me masouan kkewe meinisin a fisita ren angang mi fokkun wachemuk. Iwe, ren an apasa pwe ekkewe chuk ra “uputiu” me ewe fonufan a foruta ren “metekin pwopwo,” ewe sou makkei kol a pwarata an sufoluti watten ewe angang a fis lupwen Jiowa a forata ekkena mettoch. Sisap pwal eani ena sokkun sufol me kilisou ren angangochun ewe Chon Fori?
Jiowa A Mochen Alisikich Iteiten Fansoun Meinisin
8 “Seni chok lom, fefeito, o pwal feilfeilo, en chok mi Kot”, ewe sou kol a kol. “Tori feilfeilo chok” epwe tongeni wewe ngeni ekkewe mettoch mi tongeni muchulo nge ese ffat inet fansoun epwe fis. (Ekistos 31:16, 17; Ipru 9:15) Iwe nge, lon Kol Fel 90:2 me lon pwal ekkoch puken Tesin Ipru, “tori feilfeilo chok” a wewe ngeni “fansoun esemuch.” (An Solomon Afalafal 1:4) Tupuach ese tongeni weweiti ifa ussun epwe tufich pwe Kot a fen nonnom seni fansoun feffeito tori feilfeilo chok. Iwe nge, Jiowa ese wor poputaan me esap wor sopwolon. (Apakuk 1:12) Epwe manau tori feilfeilo chok pwe epwe alisikich.
9 Fan emmwenien ewe ngun mi fel, ewe sou kol a alollofengenni engerou ierin manauen aramas me eu fansoun mi mwochomwoch lon kunaen ewe Chon Forata mi manaufocholo. Ren an fos ngeni Kot, a makkei: “Ka aliwilalo aramas ngeni falangen pwul, o ka apasa: ‘Ami aramas, oupwe chok liwinlo!’ Pun engerou ier mwen mesom usun chok eu-na-ulungatin eu lepwin.”—Kol Fel 90:3, 4.
10 Aramas ra tongeni malo, iwe, Kot a “aliwinalo aramas ngeni falangen pwul.” Weween, aramas repwe liwiliti “sussuun pwulun” fonufan. A ussun ita nge Jiowa a apasa: ‘Liwiliti ewe sussuun pwul ka for seni.’ (Keneses 2:7; 3:19) Ei poraus a weneiti aramas meinisin—ekkewe mi pochokkul are apwangapwang, pisekisek are woungau—pun esor emon mi ese unusoch epwe ‘tongeni isetiu penmanauen pwin we, are ngeni Kot liwinin fan iten pwisin manauan, pwe epwe tongeni manau tori feilfeilo chok.’ (Kol Fel 49:6-9) Nge sia kilisou pwe ‘Kot a fangelo Noun we alaemon, pwe iteiten aramas meinisin mi luku i epwe kuna manau esemuch’!—Jon 3:16; Rom 6:23.
11 Pwal mwo nge Metusela, atewe mi manau ukukun 969 ier, nge ese manau ukukun eu ran me ren Jiowa. (Keneses 5:27) Me ren Kot, engerou ier a ussun chok naneu—eu fansoun mi chok 24 aua—lupwen a fen lo. Ewe sou kol a apasa pwe me ren Kot, engerou ier a ussun chok an emon chon mas mammasa ikewe epwe wisen mammasa ie ruanu aua lepwin. (Soukapwung 7:19) Iwe, a ffat pwe eu fansoun langattam ngenikich a fokkun mwochomwoch ngeni ewe Kot mi nonnom tori feilfeilo chok, Jiowa.
12 Sokkolo seni an Kot nonnom tori feilfeilo chok, manauen aramas a fokkun mwochomwoch. Ewe sou kol a apasa: “Ka fen pirumweilo aramas, ir mi usun chok eu tan, usun chok fetil mi manausefal iteiten lesesor; lesesor a mamarita, o a pwal manausefal; lekuniol a aumama o pwaselo. (Kol Fel 90:5, 6) Moses a kuna fite ngerou chon Israel ra malo lon ewe fonu pon, ussun Kot a ‘pirumweirelo’ lon eu noter. Eu Paipel a affouni ei kinikinin ewe kol fel iei ussun: “Ka pirumweilo aramas lon ewe onnutun malo.” (New International Version) Iwe nge, ttamen manauen aramas mi rese unusoch a ussun ita nge “eu fansoun onnut” mi mwochomwoch—a ussun eu chok pwinin an emon onnut.
13 Kich mi ‘ussun chok fetil mi mamarita iteiten lesesor’ nge atun a tori lekuniol a fen pwaselo fan pwichikaren ewe akkar. Ewer, manauach a sissiwil ussun chok ekkewe fetil mi pwaselo lon eu chok ran. Ina minne, sisap asolapa manauach mi fokkun auchea. Iwe nge, sipwe kukkutta an Kot emmwen ren ifa ussun sipwe aeafichi lusun ierin manauach lon ei ototen mettoch.
Jiowa A Alisikich pwe Sipwe Silei “Minne Sipwe Fori Lon Ach Keei Ran”
14 Ewe sou kol a apasa ussun Kot: “Pun om song a chok fisikemelo; om lingeringer a pwolukemelo. Ka fen isetiu tipisich mwen mesom, tipisich mi monomon lon saramen won-mesom. Pun ranin manauem meinisin ra chok nom lon om song, ierin manauem kewe ra sopelo usun chok eu ngasangas.”—Kol Fel 90:7-9.
15 Manauen ekkewe chon Israel mi lukulukummang ra ‘muchulo lon an song.’ Ra ‘osukosuk ren an lingeringer,’ are ‘niuokus pokiten an song.’ (New International Version) Ekkoch ra “poutmwalilo lon ewe fonu-pon” pokiten ekkewe kapwung seni Kot. (1 Korint 10:5) Jiowa a ‘isetiu tipisir mwen mesan.’ Iwe, a apwungur pokiten ar kkewe foffor-mwaal mwen mesen aramas, nge pwal mwo nge “tipisir mi monomon” ra nom ‘mwen saramen won-mesan.’ (An Salomon Fos 15:3) Fan an Kot song, manauen ekkewe chon Israel mi rese aier ra ‘sopwelo ussun eu ngasangas.’ Iwe, pwisin manauach mi mwochomwoch a ussun ita nge eu ngasangas mi tou seni tinauach ussun chok eu mwongunungun.
16 Ika ekkoch leich sipwe foffori tipis le monomon, eni, sipwe tongeni aopa ekkena tipis seni aramas ren ekkoch fansoun. Nge tipisich le monomon epwe nom ‘mwen saramen won-mesen Jiowa,’ iwe, fofforuch kkewe repwe atai ach ririoch ngeni. Ren ach sipwe forsefalli ach chiechioch ngeni Jiowa, epwe lamot ach sipwe iotek fan iten an omusomus, likitalo ach kkewe foffor-mwaal, me nguuri alillis seni ekkewe elter Chon Kraist. (An Salomon Fos 28:13; Jemes 5:14, 15) Ena mettoch epwe murinno lap seni manauach epwe ‘sopwelo ussun chok eu ngasangas,’ me ach apilukulukun manau esemuch epwe morelo!
17 Ren an kapas ussun ttamen manauen aramas mi rese unusoch, ewe sou kol a apasa: “Ekkewe ierin am manau mi fiik, are, pokiten chok am pochokkul, walik; nge am ier meinisin ra ur ren angang o riaffou; ra muttir feilo, o am aua asilo.” (Kol Fel 90:10) Lap ngeni aramas meinisin ra kkan manau ukukun 70 som ier, iwe, atun a tori 85 ier, Kalep a kapas ussun watten an pochokkul. Mei wor ekkoch mi watte ierir lap seni, awewe chok ren Aaron (123), Moses (120), me Josua (110). (Numperis 33:39; Tuteronomi 34:7; Josua 14:6, 10, 11; 24:29) Nge seni ewe tappin aramas mi lukumach mi tou seni Isip, ir kkewe mi 20 ier feita ra malo me mwen an a much 40 ier. (Numperis 14:29-34) Ikenai, lon chommong fonu, ukukun ttamen manauen lap ngeni aramas meinisin a ussun chok minne ewe sou kol a era. Ierich kkewe ra ur ren “angang o riaffou.” Ra muttir lo senikich, “o (kich sia) asilo.”—Jop 14:1, 2.
18 Mwirin, ewe sou kol a kol: “Io mi ekieki usun manamanen om song, usun manamanen om lingeringer, usun minne mi fich ngeni ekkewe mi niuokusituk? Kopwe aiti ngenikem minne am aupwe tongeni fori lon am keei ran, pwe am aupwe tongeni ani letip mi tipatchem. (Kol Fel 90:11, 12) Ese wor emon leich mi unusen silei pochokkulen an Kot song are ukukun an lingeringer, iwe, epwe ita alapalo ach niuokkusiti Jiowa. Epwe ita amwokutukich pwe sipwe eisini i “ifa ussun [sipwe tongeni] alleani ach kkewe ran pwe sipwe tongeni ani letip mi tipatchem.”
19 Alon ewe sou kol, ina eu iotek pwe Jiowa epwe aiti ngeni noun kkewe aramas ifa ussun repwe anganga tipatchem lon ar alamota me aealo lusun ranin manauer pwe Kot epwe pwapwa ren. Ekkewe 70 ierin manauen aramas ra tongeni wewe ngeni orun 25,500 ran. Iwe nge, ese lifilifil fite ierich, nge ‘sisap silei meta manauach leesor, pun sia ussun chok atun konik mi pwapwalo ekis chok fansoun, nge mwirin, a morelo.’ (Jemes 4:13-15) Pokiten ‘a serenikich meinisin fansoun me minne sise silei epwe fisita,’ sisap tongeni era ifa ukukun ttamen manauach. Ina minne, sipwe iotek fan iten tipatchem pwe sipwe pwakini ach kkewe sossot, fofforoch ngeni aramas, me lipwakoch lon ach angang ngeni Jiowa iei chok—ikenai! (Ekesiastis 9:11; Jemes 1:5-8) Jiowa a emmwenikich ren an we Kapas, an we ngun, me an we mwicheich. (Mattu 24:45-47; 1 Korint 2:10; 2 Timoti 3:16, 17) Ach anganga tipatchem epwe amwokutukich pwe sipwe ‘kukkutta akkom an Kot we Muu’ me aea ach kkewe ran pwe repwe alingalo Jiowa me apwapwai letipan. (Mattu 6:25-33; An Salomon Fos 27:11) Pwungun pwe ach fel ngeni i ren unusen letipach esap amoielo ach kkewe osukosuk meinisin, nge epwe fokkun efisata pwapwa chapur.
An Jiowa Feioch Epwe Atoto Rech Pwapwa
20 Epwe fokkun murinno ika sipwe tongeni pwapwa lon ekkewe lusun ranin manauach! Ussun ena mettoch, Moses a tingormau: “O Jiowa, kopwe liwinto, ifa langattaman? Kopwe lolileniesini noum keei chon angang! Kopwe akinamwekemelo lesesor ren om we tong enlet, pwe am aupwe pwapwa o chengel lon am keei ran meinisin.” (Kol Fel 90:13, 14, NW; footnote) Kot ese tongeni mwaalilo. Iwe nge, a tongeni “meefi lolilen” me ‘kulsefal’ seni an song me an apwungu aramas lupwen an kapasen ourour a efisata siwil lon ekiekin me fofforun ekkewe chon foffor-mwaal mi aier. (Tuteronomi 13:17) Iwe, inaamwo ika sipwe tipis watte nge ika sipwe enletin aier, Jiowa epwe ‘akinamwekichelo ren an tong enlet,’ ina minne, epwe wor popun ach sipwe “pupuchor ren pwapwa.” (Kol Fel 32:1-5) Iwe, ren ach sipwe aleni ewe alen pwung, sipwe meefi an Kot tong ngenikich me tufichin kuna “pwapwa lon ach kkewe ran meinisin.”—ewer, ren ukukun lusun ranin manauach.
21 Ewe sou kol a tingormau: “Kopwe apwapwaikem ukukun ekkewe ran ka fen eriaffoukem, o pwal ukukun ekkewe ier am aua kuna mi ingau. Kopwe pwar ngeni noum kewe chon angang om we angang, o pwal ngeni nour kewe om manaman mi ling.” (Kol Fel 90:15, 16) Eni Moses a tingorei Kot pwe epwe efeiochu Israel ren pwapwa mi lollo ngeni ar kkewe ranin fitikoko me ukukun ekkewe ier ra kuna riaffou. A tingor pwe an Kot kkewe “fofforun” efeiochu ekkewe chon Israel repwe pwar ngeni Noun kkewe chon angang me An ling epwe pwapwalo won nour kkewe are mwirimwirir kkewe. Epwe pwal fich ach sipwe iotek pwe feioch epwe tori aramas mi alleasochis lon an Kot we fonufan sefo mi pwonetiu.—2 Piter 3:13.
22 Kol Fel 90 a muchulo ren ei tingor: “Chenin Jiowa am Kot epwe nonnom wom, o kopwe anukuchara angangen poum wom, ewer, kopwe chok anukuchara angangen poum.” (Kol Fel 90:17, NW) Ekkeei kapas ra pwarata pwe mei fich ach sipwe iotek pwe Kot epwe efeiochu ach tinikken lon ach angang ngeni. Ese lifilifil ika kich chon Kraist mi kepit are chiener kkewe “ekkewe ekkoch siip,” nge sipwe pwapwa pwe “an Jiowa we kinamwe” epwe nonnom rech. (Jon 10:16) Sia pwapwa pwe Kot a ‘alukuchara angangen pouch’ lon ewe angangen afalafala ewe Muu me pwal ekkoch foffor!
Sipwe likiitu Lon Minne Sipwe Fori Lon Ach Keei Ran
23 Ach ekkekieki ussun masouen Kol Fel 90 epwe alapalo ach kukkutta alillis seni Jiowa, ach we “leenien siamou.” Ren ach ekieki ussun mwochomwochen manauen aramas, epwe lapelo ach mirititi lamoten an Kot emmwen ngenikich lon minne sipwe fori lon ach keei ran. Iwe, ika sipwe likiitu le kukkutta me anganga tipatchem seni Kot, sipwe luku pwe sipwe kuna an Jiowa tong enlet me feioch.
24 Jiowa epwe pwapwarata ngenikich minne sipwe foffori. Iwe, ika sipwe nguuri an kkewe kapasen fon, epwe tufich ngenikich ach sipwe manau tori feilfeilo chok. (Jon 17:3) Iwe nge, ika sipwe akkamwochu ewe apilukulukun manau esemuch, epwe lamot pwe Jiowa epwe ach leenien op. (Juta 20, 21) Ussun sipwe kuna lon ewe lesen mwirin ei, a wesewesen ffat ena mettoch lon Kol Fel 91.
Ifa Ussun Kopwe Polueni?
• Ifa ussun Jiowa, I “eu leenien siamou” ngenikich?
• Pwata sia tongeni apasa pwe Jiowa epwe akkalisikich?
• Ifa ussun Jiowa a alisikich le “alleani ach kkeei ran”?
• Met a atufichikich pwe sipwe “pwapwa o chengel lon ach keei ran meinisin”?
2. (a) Io ewe sou makkei Kol Fel 90, me inet a makkei? (b) Ita ifa ussun Kol Fel 90 epwe kku ach ekiek ussun manauach?
3. Met masouen Kol Fel 90?
4-6. Ifa ussun Jiowa a “wesewesen eu leenien siamou” fan asengesich?
7. Ifa ussun ekkewe chuuk ra “uputiu” me ewe fonufan a foruta ren “metekin pwopwo”?
8. Met weween ewe poraus pwe Jiowa, I Kot “seni chok lom, fefeito, o pwal feilfeilo”?
9. Met ewe sou makkei kol fel a alollo ngeni engerou ierin manauen aramas?
10. Ifa ussun Kot a “aliwinalo aramas ngeni falangen pwul”?
11. Pwata sipwe tongeni apasa pwe eu fansoun mi langattam ngenikich a fokkun mwochomwoch ngeni Kot?
12. Ifa ussun aramas Kot a “pirumweilo” aramas?
13. Ifa ussun kich mi “usun chok fetil,” iwe, ifa ussun epwe kku ach ekiek?
14, 15. Ifa pwonuetaan Kol Fel 90:7-9 won ekkewe chon Israel?
16. Ika ekkoch ra foffori tipis le monomon, met repwe fori?
17. Ifa ukukun ttamen manauen lap ngeni aramas meinisin, iwe, ierin manauach a ur ren met?
18, 19. (a) Met weween ach sipwe “alleani ach keei ran, pwe sipwe tongeni eani letip mi tipatchem”? (b) Ach eani tipatchem epwe amwokutukich ach sipwe fori met?
20. (a) Met weween pwe Kot a “meefi lolilen”? (b) Epwe ifa an Jiowa foffor ngenikich ika sipwe tipis watte, nge sipwe pwarata enletin ach aier?
21. Me ren Kol Fel 90:15, 16, eni, met Moses a tingor?
22. Me ren Kol Fel 90:17, a fich ngenikich ach sipwe iotek fan iten met?
23, 24. Ifa ussun sipwe tongeni kuna feioch seni ach ekkekieki ussun Kol Fel 90?
[Picture on page 9]
Jiowa, I Kot “mwen fansoun ekkewe chuk ra uputiu”
[Picture on page 10]
Me ren Jiowa, Metusela mi manau ukukun 969 ier a manau kis seni eu ran
[Pictures on page 12]
Jiowa a ‘alukuchara angangen pouch’