Akkapwonueta Ekkewe Mettoch Ka Fen Kaeo
“O minne oua kaeo, o nguuri, o rong, o kuna me rei, oupwe foffori. Iwe, ewe Koten kinamwe epwe nonnom remi.”—FILIPAI 4:9, NW.
1, 2. Ren lap ngeni aramas meinisin mi meefi pwe ir chon lamalam, ewe Paipel a wor manaman lon manauer? Kopwe awewe.
“MANAMANEN lamalam a lapalapelo, nge a kisikisilo an Aramas Manaueni ewe Manau mi Limoch.” Ena itelap lon ewe taropween porausen fonufan itan Emerging Trends a kapas ussun met mwiriloon ar kutta meefien chommong aramas lon ewe United States. Eni a lapelo an chon ena fonu fiffiti lamalam me ar apasa pwe ra alamota lon manauer ar we lamalam. Iwe nge, ewe repot a apasa: “Inaamwo ika a murinno ewe poraus, nge chommong chon Merika ra tipemwaramwareiti ifa ukukun watten ewe mettoch luku a kku manauen emon me emon me pwal ewe pwin aramas.”
2 Ena sokkun lapalap ese fis lon eu chok fonuen fonufan. Won unusen fonufan, chommong aramas mi apasa pwe ra nguuri ewe Paipel me ir chon eu lamalam, nge rese mut ngeni Paipel an epwe emmweni manauer. (2 Timoti 3:5) Emon sou emmweni eu mwichen kaeo poraus a apasa: “Am aua chuen aucheani ewe Paipel, nge ren am aupwe eani fansoun alleani, kaeo, me apwonueta—am ause chuen fori.”
3 Iwe nge, ekkewe Chon Kraist mi enlet ra sokkofesen. Ar apwonueta ekkewe kapasen fon seni an Kot we Kapas a efisata och siwil lon ar kkewe ekiek me foffor. Iwe, lapalapen manauer mi fo a muttir pwapwalo ngeni ekkewe ekkoch. (Kolose 3:5-10) Ren ekkewe chon appiru Jises, ewe Paipel esap eu puk won ewe selif mi chok pwonuelo ren susuun pwul. Iwe, ewe aposel Paul a ereni ekkewe Chon Kraist lon Filipai: “O minne oua kaeo, o nguuri, o rong, o kuna me rei, oupwe foffori. Iwe, ewe Koten kinamwe epwe nonnom remi.” (Filipai 4:9, NW.) Ekkewe Chon Kraist rese chok nguuri ewe enlet seni an Kot we Kapas. Ra fori minne ra fen kaeo, iwe, ra akkapwonueta an ewe Paipel kkewe kapasen fon—lon ewe famili, lon ar leenien angang, lon ewe mwichefel, me lon unusen manauer.
4 Ese mecheres ach sipwe foffori an Kot kkewe alluk. Sia nonnom won eu fonufan mi lom fan manamanen Setan ewe Tefil, emonewe ewe Paipel a eita ngeni “ewe Koten ei fonufan.” (2 Korint 4:4; 1 Jon 5:19) Ina minne, a lamot ach sipwe tumunukich seni ekkewe mettoch meinisin mi tongeni eppetikich seni ach pwarata tuppwol ngeni Jiowa Kot. Ifa ussun sipwe tongeni akkamwochu tuppwol?
Akkamwochu “ekkewe Kapas mi Murinno”
5 Iei eu weween ach sipwe foffori minne sia fen kaeo, ach sipwe tuppwol le akkamwochu ewe fel mi enlet, inaamwo ika sipwe kuna sossot seni ekkewe rese luku. Ewe mettoch likiitu epwe wewe ngeni ach sipwe achocho ngeni. Jises a apasa, “Are emon a mochen feito mwiri, epwe pwisin peluku ekiekin, pwal mwarei an iran ninni, o tattapweto mwiri.” (Mattu 16:24, NW) Jises ese apasa pwe sipwe tapwelo mwirin ukukun chok eu wik, eu maram, are eu ier. Nge, a apasa: “Tattapweto mwiri.” Alon na a pwarata pwe sisap chok manaueni manauen Chon Kraist are fel ngeni Kot lon chok eu fansoun mwochomwoch. Ach akkamwochu ewe fel mi enlet fan tuppwol epwe wewe ngeni ach sipwe likiitu lon ewe alen manauach sia fen filata, ese lifilifil met epwe fis. Ifa ussun sipwe tongeni fori ena mettoch?
6 Paul a pesei chienan we chon luku Timoti: “Iwe, kopwe amwochu ekkewe sokkun kapas murinno ka fen rong seniei, lon ewe luku o ewe tong mi nonnom lon Kraist Jises.” (2 Timoti 1:13) Met weween alon Paul? Lon fosun Krik ewe fos ra nounou ren ewe kapas “sokkun” a wesewesen wewe ngeni le poputaan an emon chungani lios. Inaamwo ika esaamwo titchik, nge epwe naf fan iten emon mi mirit an epwe silei lapalapen unusen ewe lios. Ussun chok ena, ewe sokkun poraus enlet Paul a aiti ngeni Timoti me ekkewe ekkoch esap polueni iteiten kapas eis meinisin. Nge, an kait ngeniir a awora ngeniir nafochun emmwen pwe ir kkewe mi letipwenechar repwe tongeni mirititi minne Jiowa epwe kutta seniir. Pwungun pwe ika repwe apwapwai Kot, epwe lamot ar repwe kakkaeofichi ekkewe poraus mi enlet me foffori lon manauer minne ra fen kaeo.
7 Lon ewe aeuin senturi, mei wor ekkoch aramas, awewe chok ren Aiminios, Aleksanter, me Filetus mi ekilapei ekkewe ekiek ese tipeeu ngeni “ewe sokkun kapas mi murinno.” (1 Timoti 1:18-20; 2 Timoti 2:16, 17) Ifa ussun ekkewe Chon Kraist lom lom resap tupulo ren an ekkewe chon u ngeni afalafal? Iwe, epwe fis ren ar repwe kaeofichi ewe Paipel me akkapwonueta minne ra kaeo lon manauer. Ir kkewe mi tattapwelo mwirin ewe leenien appiru Paul me ekkewe ekkoch chon tuppwol ra isetiu mwer, repwe tongeni esinna me u ngeni minne ese tipeeu ngeni ewe enlet ra fen kaeo. (Filipai 3:17; Ipru 5:14) Rese “efich sokkun eis-mwal, are anini usun kapas,” nge ra feffetal won ewe alen tuppwol ngeni Kot. (1 Timoti 6:3-6) Iwe, sipwe pwal fori ena mettoch lupwen sipwe akkapwonueta ekkewe poraus enlet sia fen kaeo. Met ren pochokkulen ach luku lupwen sia kuna pwe fitu million aramas won unusen fonufan mi angang ngeni Jiowa, ra akkamwochu ewe enlet ra fen kaeo seni Paipel.—1 Tesalonika 1:2-5.
Poutalo “Ekkewe Tutunlap mi Chofona”
8 Satan epwe sotun atai ach tuppwol ren an fotuki tipemwaramwar ussun minne sia fen kaeo. Ikenai, ussun chok lon ewe aeuin senturi, ekkewe pwipwi-chofona mi u ngeni ewe enlet me pwal ekkoch aramas repwe sotun atai lukuen ekkewe mi mosonoson. (Kalesia 2:4; 5:7, 8) Fan ekkoch repwe aea ewe simpung, TV, are reitio pwe repwe aporausafeili ekkoch poraus mi mwaal are pwal mwo nge kapas chofona ussun fofforun me mwokutukutun noun Jiowa kkewe aramas. Paul a eani och kapasen ourour pwe ekkoch repwe kul seni ewe enlet. A makkei: “Pun epwe war ewe fansoun lupwen aramas resap mochen auseling ngeni afalafal mi let. Nge repwe chok fiti mochenin letiper o repwe achufengeni chommong sense fan iter, ir atekewe repwe ureniir minne ra mochen rongorong. Repwe kul seni ar auseling ngeni ewe kapas mi enlet, nge repwe kul ngeni ekkewe tutunlapen rochopwak.”—2 Timoti 4:3, 4.
9 Ekkoch rese amwochu ekkewe kapas mi murinno, nge ra efich ekkewe “tutunlap mi chofona.” Ikkefa ekkena tutunlap mi chofona? Eni Paul a ekieki ussun ekkewe tutunlapen lom lom, ussun a mak lon ewe puk itan Topit.a Epwe pwal tongeni pachelong lon ekkewe tutunlap mi chofona meefien chok aramas mi amwarar. Iwe, eni ekkoch, ren minne ra “pwisin tipeni,” ra tupulo ren ekkewe chon afalafal mi sorei an Kot kkewe alluk pwe repwe fori minne ese pwung are ir kkewe mi turunufasei ekkewe sou emmwen lon ewe mwichefel. (3 Jon 9, 10; Juta 4) Ese lifilifil menni sokkun minen turukap epwe toriir, nge ekkoch ra tipeni ekkewe poraus chofona lap seni ekkewe enlet seni an Kot we Kapas. Ekiselo chok ra ukutiu seni ar foffori ekkewe mettoch ra fen kaeo, iwe, a toriir feiengau lon pekin luku.—2 Piter 3:15, 16.
10 Sisap kulliti poraus mi chofona ikenai ika sipwe atittina me filiochu minne sipwe auseling ngeni me alleani. Awewe chok, fan chommong ekkewe minen aporaus ussun chowe an TV repwe apochokkula fofforun sikepwach. Chommong aramas ra etipetipa ekkewe ekkoch pwe Kot ese angolong lon manauen aramas are ese fen wor emon Kot. Ekkewe sou esiit ra esiita an ewe Paipel era pwe a popu seni Kot. Iwe, chon tokolo ikenai ra sotun fotukatiu pwikilin tipemwaramwar lon kapas awewe fan iten ar repwe ataielo an chon Kraist luku. Ewe aposel Jon a pwal ouroura ussun ena sokkun minen efeiengau ren ekkewe soufos chofona lon ewe aeuin senturi, iwe, a era: “Ami mi achengicheng, ousap luku sokkun ngun meinisin, nge oupwe sotuni ekkewe ngun, pwe oupwe silei are ra fen feito me ren Kot; pun chommong soufos chofona ra fen tou ngeni fonufan.” (1 Jon 4:1) Ina minne a lamot ach sipwe tumunufichi.
11 Ren ena poraus, Paul a makkei: “Oupwe sotuni pwisin ami, are oua nonnom lon luku. Oupwe ekieki pwisin ami.” (2 Korint 13:5) Ewe aposel a peseikich ach sipwe sotuni pwisin kich me nennengeni ika kich mi akkamwochu meinisin an chon Kraist kkewe luku. Ika sia paepae ngeni ach sipwe auseling ngeni are tipeeu ngeni ekkewe mi ngunungunungau, epwe lamot ach sipwe attittina pwisin kich eti iotek. (Kol Fel 139:23, 24) Kich mi kutta mwaallin noun Jiowa kkewe aramas? Ika ina, pwata? Emon a fen ekilasa letipach ren an kapas are foffor? Ika ina, kich mi eani ekiek mi mirit me alollo ngeni mettoch meinisin sia fen silei? Och riaffou sipwe kuna lon ei ototen mettoch epwe nom fansoun mwochomwoch chok. (2 Korint 4:17) Inaamwo ika sipwe kuna och sossot lon ewe mwichefel, nge met popun sipwe ukutiu seni ach angang ngeni Kot? Ika kich mi letipengau ren och mettoch, esap fen murinno ach sipwe pwakini ewe osukosuk, iwe, mwirin, likiti ngeni poun Jiowa kkewe?—Kol Fel 4:4; Proferps 3:5, 6; Efisus 4:26.
12 Sisap kon ekkeipo, nge sipwe eani ekiek murinno me pochokkul lon pekin ngun ussun ekkewe poraus sia angei seni ach pwisin kaeo me seni ekkewe mwich lon ewe mwichefel. (1 Korint 2:14, 15) Iwe, sisap tipemwaramwareiti an Kot we Kapas, nge epwe fen tipatchem ach sipwe eani ekiekin ekkewe chon Perea lon ewe aeuin senturi, ra atittinafichi ekkewe wokisin lon Paipel. (Fofor 17:10, 11) Iwe, sipwe apwonueta minne sia fen kaeo, nge poutalo poraus mi chofona me fitipacheiti minne mi enlet.
13 Mei wor pwal eu sokkun poraus mi chofona sipwe tumunukich seni. Chommong poraus mi amairu ra choufetal, fan chommong ren E-mail. Epwe tipatchem ach sipwe tumunufich seni ekkena poraus, akkaeuin ika sise silei ia a popu me ia ekkena poraus. Inaamwo ika emon chon Kraist mi iteuoch a tinato eu poraus, nge epwe tufich emonna esap sileifichi titchikin ena poraus. Ina popun a lamot ach sipwe tumunu seni ach aporausafetalei are tinalo ngeni pwal ekkoch ekkewe poraus ika esor pisekin anneta. Sisap mochen achoufetalei “uruwoon rochopwak mi puch,” are “poraus mi chofona mi u ngeni minne mi fel.” (1 Timoti 4:7; New International Version) Pokiten mei wor wisach ach sipwe kapas enlet lefilach, epwe pwarata tipatchem ach sisap fori och mettoch mi efisi ach sipwe achoufetalei poraus mi chofona.—Efisus 4:25.
Feiochun Ach Foffori Minne Mi Tipeeu ngeni ewe Enlet
14 Ach foffori minne sia kaeo seni ach pwisin alleani Paipel me pwal seni ach fiffiti an chon Kraist kkewe mwich epwe atoto rech chommong feioch. Awewe chok, sipwe tongeni kuna pwe ach riri ngeni pwiich kkewe lon ewe luku epwe murinnolo. (Kalesia 6:10) Pwisin lapalapach epwe murinnolo lupwen sipwe apwonueta ekkewe kapasen emmwen lon Paipel. (Kol Fel 19:8) Pwal eu, lupwen sipwe apwonueta minne sia kakkaeo, sipwe ‘alingalo aitien Kot’, me sipwe lukato aramas ngeni fel mi enlet.—Taitos 2:6-10.
15 Lein Chon Pwarata Jiowa, mei wor chommong sarafo mi apwonueta minne ra pwisin kakkaeo lon Paipel me ekkewe puken awewe me pwal ar fiffiti an ewe mwichefel kkewe mwich. Ar lapalapoch, ina eu minen pwarata mi murinno ngeni nour kewe sense me chiener kewe chon sukul. (1 Piter 2:12) Ekieki ussun Leslie, emon nenginin Merika, 13 ierin. A affata pwe mei weires me lom an epwe kapas ngeni chienan kkewe chon sukul ussun an luku, nge eu ran a siwil. “Ekkewe chon sukul ra kapasfengen ussun an aramas sotun amomo pisek. Emon nengin a eiteita poun me kapas ussun Chon Pwarata Jiowa.” Met Leslie, emon chon Pwarata Jiowa, a fori? A apasa, “Ua apochokkula ai luku nge ese mwaal ra mairu, pun ngang ua kan fanafanelo lon sukul.” Ifa mwiriloon an Leslie pwora? Leslie a apasa, “Ua tongeni anounou ngeni ena nengin eu brochure me echo tract, pun mei wor pwal ekkoch an kkewe kapas eis.” A ifa me watten an Jiowa pwapwa lupwen ekkewe sarafo mi apwonueta minne ra kaeo lon Paipel ra alapalo ar pwora le afalafal lon sukul!—Proferp 27:11; Ipru 6:10.
16 Iei pwal eu poraus ussun Elizabeth. Seni an a 7 ierin feita, ena nengin a etiwa noun kkewe sense ngeni ewe Kingdom Hall lupwen a wor wisan lon ewe Theocratic Ministry School. Ika emon sense ese tongeni fiti, Elizabeth a nonnom mwirin sarin sukul pwe epwe eani an afalafal ngeni ewe sense. Lon an we amuchuloon ier lon high sukul, Elizabeth a makkei eu repot ukukun 10 pekin taropwe ttaman ussun ekkewe feiochun ewe Theocratic Ministry School, iwe, a pwari ngeni fomon sense. A pwal eani eu afalafal seni ewe sukulen Paipel, iwe, a filata ewe itelap, “Pwata Kot a Mutata Fofforingau?” Elizabeth a kuna feioch seni ewe kokkotun asukul, forien Chon Pwarata Jiowa lon ewe Theocratic Ministry School. I emon chok me lein chommong chon Kraist sarafo mi alingalo Jiowa ren an akkapwonueta ekkewe mettoch ra fen kaeo seni an we Kapas.
17 Ewe Paipel a fonou chon Kraist ar repwe wenechar lon ar kkewe foffor meinisin. (Ipru 13:18) Foffor mi pwor epwe tongeni ataielo ach riri ngeni aramas me lamot seni ena, ach riri ngeni pwisin Jiowa. (Proferp 12:22) Ach fofforoch a awora pisekin annet pwe sia apwonueta ekkewe mettoch sia fen kaeo, iwe, a alapalo an aramas sufoluti Chon Pwarata Jiowa.
18 Ekieki porausen emon sounfiu itan Phillip. A pout seni echo chek, nge ese meefi tori fansoun an emon enniwili ngeni lon echo taropwe. Pokiten ese mak won ewe chek ewe ukukun moni, nge a fen sainei, emon mi kuna epwe tongeni amasoua ewe chek me solani ewe moni. Emon Chon Pwarata Jiowa a kuna ewe chek, iwe, a makkei echo taropwe me awewei ngeni ewe sounfiu pwe an luku a amwokutu an epwe enniwili ewe chek. Phillip a ruko. A era, “A tongeni solani ukukun $9,000!” A fen lichipung fan eu lupwen emon lon an we imwenfel a solani imwan akkau. Emon chienan we chon fel a angeimwaalli imwan akkau, nge emon ese silei i a enniwili ngeni echo chek mi lollo ngeni $9,000! Enlet, chon Kraist mi wenechar ra alingalo Jiowa Kot!
Sopwelo le Apwonueta Minne Ka Fen Kaeo
19 Ir kewe mi apwonueta minne ra kaeo seni an Kot we Kapas repwe kini chommong feioch. Ewe chon kaeo Jemes a makkei: “Emon epwe nennengeni ewe alluk mi unusoch, ewe allukun ngaselo, o epwe likiitu; pun esap i emon chon rong chok mi epwe monukalo, nge emon chon achocho le apwonueta. Iwe, ei sokkun aramas epwe feioch ren an kkewe foffor.” (Jemes 1:25) Ewer, ika ach kkewe foffor epwe tipeeu ngeni minne sia kakkaeo lon ewe Paipel, sipwe eani pwapwa mi enlet me epwe lapelo ach tufichin pwakini aurekin me osukosuken manauach. Lap seni meinisin, epwe wor ach feioch seni Jiowa me ewe apilukulukun manau esemuch!—Proferp 10:22; 1 Timoti 6:6.
20 Iwe, kopwe achocho le kakkaeofichi an Kot we Kapas. Fiffiti chienom kkewe chon fel ngeni Jiowa le mwichefengen, me auselingochu ngeni minne a katowu lon ekkewe mwich. Achocho le kakkaeo Paipel me akkapwonueta, iwe, “ewe Koten kinamwe epwe nonnom reom.”—Filipai 4:9.
[Footnotes]
a Eni a mak ewe Topit lon ewe aulungatin senturi B.C.E., iwe, a pwal pachelong tutunlapen emon chon Jus itan Topaias. Ewe tutunlap a era pwe a angei an manamanen achikarata aramas me asulo timon ren an epwe aea ewe foun ngasangas, ewe amaras, me ewe ammun seni emon iik mi fokkun watte.
En mi Chechemeni?
• Ifa ewe “kapas murinno sipwe amwochu,” iwe, ifa ussun sipwe akkamwochu?
• Ikkefa ekkewe “tutunlap chofona” sipwe poutalo?
• Ikkefa ekkewe feioch epwe tori ir kkewe mi apwonueta minne ra kakkaeo seni Kapasen Kot?
3. (a) Ifa ussun ewe Paipel a kku manauen chokewe mi wiliti chon Kraist mi enlet? (b) Ifa ussun noun Jises kkewe chon appiru ra apwonueta an Paul kapasen fon lon Filipai 4:9?
4. Met popun epwe weires ach sipwe apwonueta an Kot kkewe alluk?
5. Met weween alon Jises: “Tattapweto mwiri”?
6. Ifa ekkewe kapas mi murinno ekkewe popun chon Kraist ra kaeo seni Paul?
7. Ifa ussun chon Kraist repwe tongeni akkamwochu ekkewe kapas mi murinno?
8. (a) Ifa ussun Satan a achocho le ataielo ach luku ikenai? (b) Menni kapasen ourour seni Paul a mak lon 2 Timoti 4:3, 4?
9. Met Paul a ekieki lupwen a kapas ussun “tutunlap chofona”?
10. Ikkefa ekkoch tutunlap mi chofona lon ach ei fansoun, iwe, ifa ussun Jon a menlapei lamoten ach sipwe tumunukich?
11. Ifa ussun sipwe sotuni pwisin kich me pi ika kich mi nonnom lon ewe luku?
12. Ifa ussun ekkewe chon Perea ra isetiu mwach eu leenien appiru mi murinno fan asengesich?
13. Ifa ussun epwe tufich ach sipwe achoufetalei poraus mi chofona nge sise meefi?
14. Ikkefa ekkoch feioch epwe popu seni ach akkapwonueta ekkewe mettoch sia kaeo seni an Kot we Kapas?
15. (a) Ifa ussun emon sarafo a alapalo an pwora le afalafal lon sukul? (b) Met ka kaeo seni ena poraus?
16. Ifa ussun ewe Theocratic Ministry School a efeiochu emon chon Pwarata Jiowa sarafo?
17, 18. (a) Ifa ewe kapasen fon ewe Paipel a awora fan iten ach sipwe wenechar? (b) Ifa ussun emon mwan a kuna feioch seni wenecharen emon Chon Pwarata Jiowa?
19, 20. Epwe ifa ussun sipwe feioch seni ach atipeeufengenni ach foffor ngeni ekkewe mettoch sia fen kaeo lon Paipel?
[Picture on page 15]
Ifa ussun ekkewe popun chon Kraist repwe tumunur seni ar repwe tupulo ren chon tokolo?
[Pictures on page 16]
Ekkewe minen aporaus, ewe Internet, me ekkewe chon tokolo ikenai repwe tongeni fotukatiu pwikilin tipemwaramwar
[Picture on page 17]
Esap tipatchem ach sipwe achoufetalei poraus esor pisekin anneta
[Pictures on page 18]
Lon angang, lon sukul, me ekis meinisin, Chon Pwarata Jiowa ra apwonueta minne ra alleani lon Kapasen Kot