Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w03 10/1 p. 20-25
  • Akkappiru Jiowa, Ach We Kot Mi Apoch

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Akkappiru Jiowa, Ach We Kot Mi Apoch
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2003
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • Meefien Aramas Ussun Itefouloon Jiowa
  • An kewe Foffor ngeni Eperiam me Lot
  • Jises, ewe Sense mi Apoch
  • Uwaochun Apoch
  • Ifa Ussun Sipwe Tongeni Amoielo Apap
  • “Waasi Letipemi”
  • Josua me Ekkewe Chón Kipeon
    Lesen Ka Tongeni Káé Seni Paipel
  • Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Josua
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2004
  • Alon Jiowa A Chök Pwöpwönüetä
    Leenien Mas fán Iten Káé Lesen 4—2007
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2003
w03 10/1 p. 20-25

Akkappiru Jiowa, Ach We Kot Mi Apoch

“Kot ese lifilifil aramas.”​—ROM 2:​11.

1, 2. (a) Ifa an Jiowa kokkot ussun ekkewe chon Kenaan? (b) Met Jiowa a fori, me ikkefa ekkewe kapas eis ena mettoch a epieta?

LUPWEN ewe muun Israel a fori ar leenien asoso le Masiesin Moap lon 1473 B.C.E., a auselingochu Moses. Ena muu epwe kuna fansoun weires me pekiloon ewe Chanpupu Jortan. Moses a kapas ussun an Jiowa kokkot ngeni, kokkotun an epwe akkufu ekkewe fisu muun Kenaan mi fokkun pochokkul lon ewe Fonu mi Pwonetiu. A ifa me murinnoon alon Moses ei ngeniir: “Jiowa om Kot epwe anomuur le poum, iwe, kopwe fokkun akkufuur”! Israel esap fori och atipeeu lefiler me ekkena muu, me ese fichitiir ar repwe kuna umoumoch.​—Tuteronomi 1:​1; 7:⁠1, 2, NW.

2 Iwe nge, Jiowa a amanaua eu famili seni ewe akkaewin telinimw Israel a maunei. Aramas seni pwal ruuanu telinimw ra kuna tumun seni Kot. Met popun? Ekkewe poraus mi amwarar, porausen an ekkena chon Kenaan kuna tumun, ra aiti ngenikich met ussun Jiowa? Iwe, ifa ussun sipwe tongeni akkappiru i?

Meefien Aramas Ussun Itefouloon Jiowa

3 Atun an Israel nonnom lon ewe fonupoon ukuukun 40 ier mwen an tolong lon ewe Fonu mi Pwonetiu, Jiowa a tuttumunu noun kewe aramas me a mammaun fan iter. Le ooren ewe Fonu mi Pwonetiu, Israel a sapefengen me ewe kingen Kenaan, kingen Arat. Fan alillisin Jiowa, chon Israel ra akkufu ir me noun kewe aramas me Horma. (Numperis 21:​1-3) Mwirin, Israel a pwelli fonuen Etom, iwe, a etta ennefen ngeni otiuafenin ewe Setin Malo. Lon ena atun, ina fonuen chon Amor, ikewe Moap a fen pin nonnom ie me lom. Ewe kingen Amor itan Sihon ese mochen mut ngeni Israel an epwe pweppwer lon aparin we. A poputa ar maunfengen me Jahas, nge neman a nom ennefenin ewe Lemolun Chuukun Arnon, iwe, Sihon a nninniilo me ikewe ie. (Numperis 21:​23, 24; Tuteronomi 2:​30-​33) Pwal ekiseta ngeni ennefen, Ok a nemenem won pwal fitemon chon Amor lon Pasan. Inaamwo ika a sokkolo watteen Ok, nge ese fokkun tongeni uta mwen Jiowa. Ok a nninniilo me Etrei. (Numperis 21:​33-​35; Tuteronomi 3:​1-3, 11) Porausen winnen Israel lon maun fitifengen me porausen an towu seni Isip a wesewesen achungu letipen aramas mi nonnom lon Kenaan.a

4 Lupwen Israel a keran aewin tolong lon Kenaan mwirin an feilo pekiloon ewe Jortan, chon Israel ra foratiu ar leenien asoso me Kilkal. (Josua 4:​9-​19) Mi kan ngeniir ewe telinimw mi watte tittin, Jeriko. Minne ewe fin Kenaan itan Reap a rong ussun fofforun Jiowa a achungu letipan pwe epwe eani foffor mi longuni minne a luku. Ina minne, lupwen Jiowa a ataielo Jeriko, a amanaua neminnewe me chokewe mi nom lon imwan we.​—Josua 2:​1-​13; 6:​17, 18; Jemes 2:⁠25.

5 Mwirin, Israel a pwereta seni ekkewe fonu tekisosson ngeni ekkewe fonu mi ppaneta lukanapen ena leeni. Fan an Jiowa emmwen, Josua a akkannif le maun ngeni ewe telinimw Ai. (Josua, sopwun 8) Porausen an ena telinimw muttir kkuf a amwokutu chommong me lein ekkewe kingen Kenaan pwe repwe mumufengen fan iten maun. (Josua 9:​1, 2) A sokkolo seni ena minne chon ewe telinimw Kipeon, eu telinimwen chon Hiw mi kan ngeniir, ra fori. Josua 9:​4, NW, a apasa pwe “Ir, seni pwisin ekiekir, ra mwokut fan tipemirit.” Ussun Reap, ra fen rong ussun an Jiowa selani noun kewe aramas lon ewe fansoun ar towu seni Isip me pwal porausen an alisiir le akkufu Sihon me Ok. (Josua 9:​6-​10) Chon Kipeon ra miritiiti umwesin ar repwe u ngeniir. Iwe, fan iten Kipeon me ulungat telinimw mi kan ngeni​—nge iter Kefira, Pereot, me Kiriat-jearim​—ra tinalo ngeni Josua me Kilkal eu kumiin chon achacha, nge ra awilalo lapalaper pwe epwe ussun ita ir chon eu fonu towau. Ewe rau ra ekiekieta a pwonuta. Josua a fori eu atipeeu lefiler fan iten ar resap nninniilo. Ulungat ran mwirin Josua me chon Israel repwap silei pwe ra fen tupulo. Iwe nge, ra fen akapwon fan iten Jiowa pwe repwe apwonueta ewe atipeeu, ina popun, ra kamwochunnuk won. (Josua 9:​16-​19) Jiowa a nguuri ena mettoch?

6 A mumuta ngeni chon Kipeon ar repwe wiisen os amuch me uwou konik fan iten chon Israel, pwal mwo nge ren “an Jiowa roong” lon ewe imwen fel mangaku. (Josua 9:​21-​27) Nge lap seni ena, lupwen limmon kingen Amor me ar kewe mwichen sounfiu ra ekiekin maunei chon Kipeon, Jiowa a eppetiir ren eu manaman. Ekkewe sounfiu mi nninniilo ren ut fau ra chommong seni ekkewe mi nninniilo ren noun Josua kewe sounfiu. Jiowa a pwal mwo nge polueni an Josua we tingor pwe epwe ulo ewe akkar me maram fan iten ar repwe tufichin akkufu meinisin chon koputer. Josua a apasa pwe “esap wor eu ran usun ei ran lon ekewe fansoun mwan ika me murin, pwe ewe Samol mi Lapalap a auselinga alon eman aramas. Pun ewe Samol mi Lapalap a maun fan iten Israel.”​—Josua 10:​1-​14.

7 Ewe fin Kenaan Reap me an we famili, fitifengen me chon Kipeon, ra niuokkusiti Jiowa, iwe, ar foffor a tipeeu ngeni meefier. Minne a fis ngeniir a affataochu ei kapas enlet ewe chon Kraist mi wiisen aposel itan Piter epwap makkei mwirin: “Kot ese lifilifil aramas, nge lon ekkewe mu meinisin, eka e niuokusiti i o fori minne mi pung, iwe, Kot epwe etiwa i.”​—Fofor 10:34, 35.

An kewe Foffor ngeni Eperiam me Lot

8 Ewe chon kaeo Jemes a menlapei umoumochun Kot lon an kewe foffor ngeni Eperiam me mwirimwirin kewe. Lukuen Eperiam, nge esap an lewo, a atufichi an epwe iteni “chiechien Kot.” (Jemes 2:​23) Lukuen Eperiam me an tong ngeni Jiowa a atoto feioch ngeni mwirimwirin kewe. (2 Kronika 20:​7) Iei an Jiowa pwon ngeni Eperiam: “Upwe fokun afeiochuk, upwe pwal achomongala mwirimwirum kana pwe repwe usun chok chomongun ekewe fun lang, pwal usun pien aroset.” Nge nengeni mwo ei pwon lon ewe wokisin mwirin: “Chon ekewe mwu won unusen fanufan repwe feioch me ren mwirimwirum kana.”​—Keneses 22:​17, 18; Rom 4:​1-8.

9 Sap minne Jiowa a lifilifil aramas, nge a pwarata ren an kewe foffor ngeni Israel minne epwe tongeni fori fan asengesin ir kewe mi alleasochisi i. Ekkena foffor eu mettoch mi affata ifa ussun Jiowa a kan pwarata tong mi nukuchar ngeni noun kewe chon angang mi tuppwol. Inaamwo ika Israel “noun Jiowa kewe aramas mi sokkolo aucheaar,” nge esap weween pwe mi pinepin seni chon lukun ar repwe kuna chenin Kot. (Ekistos 19:5; Tuteronomi 7:​6-8) A enlet pwe Jiowa a angasalo Israel seni fotek lon Isip, iwe mwirin, a apasa ei mettoch: “Ami chok ua filikemiita seni lein chon ekewe mwu meinisin won fanufan.” Nge ren ewe soufos Amos me pwal fitemon, Jiowa a pwal uwawu eu apilukuluk mi fokkun murinno fan iten aramasen “ekewe mwu meinisin.” ​—Amos 3:2; 9:​11, 12; Aisea 2:​2-4.

Jises, ewe Sense mi Apoch

10 Atun an afalafal won fonufan, Jises, ewe mi mwirifichi Seman we, a appiru apochun Jiowa. (Ipru 1:⁠3) A akkaewin ekiekin kutta “ekkewe siip mi mwalechelo an einangen Israel.” Iwe nge, ese pinei auan seni an epwe afalafal ngeni emon fin Sameria ren eu ito. (Mattu 15:24; Jon 4:​7-​30) A pwal fori eu manaman fan iten tingoren emon meilapen sounfiu, nge neman esap i emon re Jus. (Luk 7:​1-​10) Ekkena mettoch ra kapacheta ngeni an pwarata an tong ngeni noun Kot kewe aramas ren fofforun kewe. Noun Jises kewe chon kaeo ra pwal afalafal ekis meinisin. A ffatolo pwe an aramas angei feioch seni Jiowa a longolong won masouen letiper, nge esap ar lewo. Aramas mi tipetekison me tipewenechar, iwe, ir mi mwoneiti minne mi enlet, ra etiwafichi ewe poraus allim ussun ewe Muu. Iwe nge, aramas mi lamalam tekia me tipeforea ra oput Jises me an poraus. Jises a apasa pwe “Ua kilisou ngonuk, Semei, Samolun lang me fonufan, pwe ka amonalo ekkeei mettoch seni chon tipatchem me chon wewe, nge ka pwarirelo ngeni monukol. Ewer, Semei, pun iei usun ka unusen pwapwa ren.” (Luk 10:21) Ika ach kewe foffor ngeni aramas epwe longolong won tong me luku, epwe ina ussun sipwe pwarata apoch, pun sia silei pwe iei ewe mettoch Jiowa a pwapwaiti.

11 Le poputaan ewe mwichefelin Kraist, mi lollopok Jus me Jentail. Paul a awewei pwe “Epwe wor ling me itoch me kinamwe ngeni iteiter meinisin mi fori murinno, ngeni ekkewe Jus akkom, o pwal ngeni ekkewe chon Kris. Pun Kot ese lifilifil aramas.”b (Rom 2:​10, 11) Ar kuna umoumochun Jiowa a longolong won minne ra fori mwirin ar silei ussun Jiowa me ekkewe apilukuluk allim mi suuk ren penmanauen Noun we, Jises, nge esap won ar lewo. (Jon 3:​16, 36) Iei makkeien Paul: “Pun wesewesen re Jus esap ren chok mettoch sia kuna, o ewe sirkumsais esap ren chok mettoch sia kuna lon fituk. Nge wesewesen re Jus emon re Jus lon letipan, o wesewesen sirkumsais mi ewe sirkumsais lon letipach, och mettochun ngun, sap mettochun fituk.” Iwe, ren an ussun ita aea och kapas awewe mi weneiti ewe kapas “Jus” (weween, “seni Juta,” are, mi itoch), Paul a pwal makkei pwe “Iteuochun ei sokkun aramas ese popu seni aramas, pwe seni Kot.” (Rom 2:​28, 29) Jiowa ese kan apap lupwen epwe aitochu aramas. Nge kich mi pwal ina ussun?

12 Mwirin, lon eu langepwi, ewe aposel Jon a kuna eu muu lon pekin ngun, muun 144,000, iwe, a liosueta ewe mwichen chon Kraist mi tuppwol, mwichen chon kepit, nge ir “chon mechen. . .seni lon ekkewe einangen noun Israel kewe meinisin.” Mwirin, Jon a kuna “eu mwich mi lapalap . . . seni ekkewe mu meinisin, o ekkewe einang meinisin, o sokkun aramas meinisin, o sokkun kapas meinisin, ra ukkuta mwen ewe leenien motun king, o mwen mesen ewe Lam, ra ufouf mangaku pwechepwech mi langattam, o a wor pan ira pam le pour.” (Pwarata 7:4, 9) Ina minne, esor eu einang are fos mi pinepin seni ewe mwichefelin Kraist lon ei fansoun. Aramas seni sokkun lewo meinisin ra eani ewe apilukulukun ar repwe kuna manau atun an epwe waroto ewe “riaffou mi lapalap,” iwe, repwe tongeni un seni “ekkewe chanutuun konikin manau” lon ewe fonufan sefo.​—Pwarata 7:​14-​17.

Uwaochun Apoch

13 Jiowa a sileochukich, ussun an emon sam mi murinno silefichi noun kewe. Iwe, pwal ussun chok, ika sipwe weweiti aramas ren ach kaeo ussun eorenier kewe me ar lewo, esap chuen lamot ekkewe mettoch sia sokkofesen won. A kan morolo ekkan ttit mi aimufeseni einang seni einang, me a kan pochokkuleta ekkan ririin chiechi me tong. A kan lapalapelo tipeeu. (1 Korint 9:​19-​23) Ena mettoch a ffatochulo ren ekkan misineri mi angang lon ekkan fonu esap pukun fonuer. Ra wesewesen mochen alisi chon ekkena fonu, ina minne, ra kuna pwe a muttir ar fitipacheiti ekkan mwichefel.​—Filipai 2:4.

14 Uwaochun ewe mettoch apoch a kan pwapwalo lon chommong fonu. Aklilu, emon chon Ethiopia, a pos lupwen a nonnom lon London, iolapen Britain. An meefi pos a lapalo pun a ussun ita chon ena leeni rese lien efich chon ekis, nge a ikkina ussun meefien aramas lon chommong telinimw watte lon Europe lon ei fansoun. A fet sokkofesenin kunaen Aklilu lupwen a fiti eu an chon Kraist mwich lon ewe Kingdom Hall an Chon Pwarata Jiowa! Chon fiti ena mwich ra etiwafichi, iwe, ekiselo chok mwirin a meefi kinamwe. A muttir lapalo an aucheani ewe Chon Forata mettoch meinisin. Ekiselo mwirin a pi ifa ussun epwe tongeni afalafala poraus allimen ewe Muu ngeni chon ena leeni. Eu ran, lupwen chienan we chon afalafal a eisini ika met a ekiekin achocho ngeni, Aklilu a muttir apasa pwe a aneanei pwe eu ran epwe choni eu mwichefel mi fosuni fosun we, Amharic. Lupwen ekkewe elter lon eu mwichefel mi fosuni fosun English a rong ena, fan pwapwa ra akkota eu public talk lon fosun fonuen Aklilu. Lupwen ra etiwa aramas ngeni ena mwich, chommong chon ekis me chon ena leeni ra chuto pwe repwe pwarata ar efich ewe akkaewin mwich lon fosun Amharic lon Britain. Lon ei fansoun, chon Ethiopia me chon pwal fitu fonu ra ririfengen lon eu mwichefel mi mammaaroch. Chommong lon ena leeni ra kuna pwe esor och mettoch mi tongeni pineer seni ar repwe uppos fan iten Jiowa me ar pwarata ena mettoch ren ar eani an chon Kraist papatais.​—Fofor 8:⁠26-​36.

15 Mi kan sokkofesen an aramas kewe lewo me lapalaper kewe. Sap minne tekian are tekisonun aramas ra longolong won ekkena mettoch, nge ra chok pwarata pwe aramas ra sokkofesen. Lupwen Chon Pwarata Jiowa lon ewe fonu Malta ra katol papataisin noun Jiowa kewe chon angang mi fen fangolo manauer ngeni Jiowa, ar chengel a poluoch ngeni surun chonun mesen ir kewe mi war seni Britain. Mi sokkofesen an ekkena ruu kumi pwarawu meefier, kumiin chon Malta me chon Britain, iwe, ar tong mi pochokkul ngeni Jiowa a anukuchara an chon Kraist ririin pwipwifengen lefiler.​—Kol Fel 133:1; Kolose 3:​14.

Ifa Ussun Sipwe Tongeni Amoielo Apap

16 Lupwen epwe lapalo ach tong ngeni Jiowa me pwiich kewe chon Kraist, sipwe tufichin appirufichi ekiekin Jiowa ussun aramas. Sipwe tongeni amoeilo sokkun apap meinisin sia fen pin meefi me lom ussun chon ekkoch einang, muu, are fonu. Ren chok awewe, ekieki mwo porausen Albert, emon sounfiu lon ewe British Army, nge a eolo ren chon Japan lupwen a kkuf Singapore lon 1942. Mwirin, a angang ulungat ier won ewe “kinaisen malo,” nge a kan ngeni ewe piris epwap itefoulo pokiten an nom won ewe chanpupu itan Kwai. Lupwen a ngaselo le sopwoloon ewe maun, a 70 paun choun, a kup ngachin me pwotun, me a uri fenichca, arakak, me malaria. Fitengerou chienan kewe chon fotek ra feiengau lap seni i; nge chommong ra fen malo. Pokiten a sokkolo ngauen ekkewe fofforun kawet Albert a kuna, a liwiniiti fonuan lon 1945, nge a mmen maras lelukan, iwe, ese fokkun mochen rong ussun Kot are lamalam.

17 Puluwen Albert we itan Irene a wiliiti emon Chon Pwarata Jiowa. Ren an epwe apwapwai i, Albert a fiti ekkoch mwich ren ewe mwichefelin Chon Pwarata Jiowa lon leenier we. Emon aluwol itan Paul, nge mi fiti ewe angangen afalafal full-time, a chuuri Albert ren an epwe kaeo Paipel ngeni. Ekiselo mwirin Albert a miritiiti pwe Jiowa a kan nennengeni aramas me ren minne masouen letiper. A fangolo manauan ngeni Jiowa me a papatais.

18 Mwirin, Paul a mwokut ngeni London, a kaeo fosun Japan, iwe, a fiti eu mwichefel mi fosuni fosun Japan. Lupwen a era pwe a ekiekin uwei ngeni ewe mwichefel a fen pin fiti me lom ekkoch Chon Pwarata mi etto seni Japan, ekkewe brother me ikewe ie ra chemeni pwe Albert a mmen apap ngeni chon Japan. Seni ewe fansoun an liwiniiti Britain, Albert ese mochen chuuri chon Japan, ina minne, ekkewe brother ra asuku ika epwe fet meefian. Nge esor popun ar meefi lolilen, pun Albert a etiwa ekkewe chon ekis fan ewe sokkun tongen pwipwi ese fiti och apap.​—1 Piter 3:​8, 9.

“Waasi Letipemi”

19 King Solomon, ewe mi tipachchem, a makkei pwe “Esap murina ach sipwe lifilifil aramas.” (An Salomon Fos 28:21) A mecheres ach sipwe meefi pwe sia ririoch ngeni ir kewe sia kan sileochuur. Iwe nge, fan ekkoch sise lien afanni ir kewe sise kan sissileer. Ena sokkun apap ese fichiiti emon chon angang ngeni Jiowa. Enlet, epwe murinno ngenikich meinisin ach sipwe apwonueta an Paul we fon mi ffatoch, ewe mi era pwe sipwe “waasi letipach”​—ewer, sipwe waasi ach tong ngeni chienach kewe chon Kraist mi sokkofesen ar kewe lewo.​—2 Korint 6:​13.

20 Ese lifilifil ika sia wiiseni ewe wiis mi auchea, wiisen kokkoon lang are ewe apilukulukun manau esemuch won fonufan, nge ach apoch a atufichikich ach sipwe pwapwaesini ewe tipeeufengen mi nom ren eu mwichen siip me emon Chon Masen Siip. (Efisus 4:​4, 5, 16) Ach achocho le appiru Jiowa, ach we Kot mi apoch, epwe tongeni alisikich lon ach angangen chon Kraist, angangen afalafal, lon ach kewe famili, me pwal lon ewe mwichefel, nge ren enletin, lon unusen manauach meinisin. Ifa ussun? En eu lesen mwirin ei epwe awewei ena mettoch.

[Footnotes]

a Mwirin, ekkewe kol mi pin ra kolu itefouloon Jiowa.​—Kol Fel 135:​8-​11; 136:​11-​20.

b Me ikei ie, ewe kapas “chon Kris” a wewe ngeni chon Jentail meinisin.

Ifa Ussun Kopwe Polueni?

• Ifa ussun Jiowa a pwarata apoch ngeni Reap me chon Kipeon?

• Ifa ussun Jises a pwarata pwe ese lifilifil aramas lon wiisan we, wiisen sense?

• Met epwe tongeni alisikich le amoielo apap ika sia chuen lifilifil aramas pokiten mi sokkolo eorenier kewe me ar kewe lewo?

3, 4. Met meefien ekkoch chon Kenaan lupwen ra rong porausen an chon Israel win lon maun?

5. Met popun chon Kipeon ra mwokut fan tipemirit?

6. Met Jiowa a fori pokiten a wor ewe atipeeu lefilen Josua me chon Kipeon?

7. Menni kapas mi enlet Piter epwap makkei a pwalo lon porausen ekkoch chon Kenaan?

8, 9. Ifa ussun apochun Jiowa a pwalo ren an kewe foffor ngeni Eperiam me ewe muun Israel?

10. Ifa ussun Jises a appiru Seman we le pwarata apoch?

11. Ifa ussun apoch a pwalo lupwen a poputa ewe mwichefelin Kraist?

12. A suuk menni apilukuluk lon Pwarata 7:​9, me a suuk fan iten io?

13-15. (a) Ifa ussun sipwe tongeni amoielo apap ika mi sokkofesen an aramas kewe lewo me eoreni? (b) Awewei mwo met sokkun feioch epwe toto rech ika sipwe etiwa sokkun aramas meinisin.

16-18. Awewei mwo eu poraus mi affata pwe chon ewe mwichefelin Kraist repwe tongeni amoielo apap.

19. Menni fon seni ewe aposel Paul epwe tongeni alisikich ika sia chuen lifilifil aramas?

20. Epwe murinno ach sipwe appiru Jiowa, ach we Kot mi apoch, lon tefen manauach?

[Picture on page 21]

A poputa an Israel akkufu chon Kenaan

[Picture on page 23]

Jises ese pinei auan seni an epwe afalafal ngeni emon fin Sameria

[Picture on page 24]

Eu public meeting lon fosun Amharic lon Britain

[Picture on page 24]

An Albert tong ngeni Jiowa a alisi pwe epwe amoielo apap

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share