Ewe Fansoun Manausefal Iei Eu Apilukuluk Mi Lingemwarar
CHOMMONG aramas ra luku porausen eu fansoun manausefal. Unusen eu sopwun lon ewe pukepin itan Koran fan iten ewe lamalam Islam, a kapas ussun ewe fansoun manausefal. Iei alon och kinikin lon Surah 75: “Ua akkapolu ewe Ranin Manausefal . . . Aramas ra ekieki pwe Sisap tufichin apachafengenni chuur kewe? . . . Iei ar kapas eis: ‘Inet ewe Ranin Manausefal?’ Esap pwe I, (ewe chok emon) a wor an manaman pwe epwe amanauata ekkewe mi malo?”—Surah 75:1-6, 40.
A mak lon The New Encyclopædia Britannica pwe “Zoroastrianism a luku pwe epwe morolo mettoch meinisin mi ngau, me epwe wor eu fansoun manausefal, eu Saingoon Kapwung, me epwe forsefallita eu fonufan mi limelimoch fan iten aramas mi pwung.”
Iei weween ewe fansoun manausefal me ren ewe Encyclopaedia Judaica: “Iei ewe afalafal mi era pwe ekkewe mi malo repwe manaueta lon inisir kewe, iwe, repwe manau pwal eu won fonufan.” Ena puk a pwal apasa pwe ewe afalafal mi katolong lon ewe lamalamen Jus, ewe mi apasa pwe a nom lon inisin aramas eu ngun mi manaufoch, a efisata eu osukosuk. A apasa pwe “Mi ufengen ekkan ruu afalafal ussun ewe fansoun manausefal me an ewe ngun manaufoch.”
Fitikoko Ussun Porausen ewe Fansoun Manausefal
Fan chommong lon ekkewe felin mei ma lon Christendom, aramas ra rong ussun an ewe ngun manau mwirin maloon ewe inis me ewe fansoun manausefal. Ren chok awewe, iei ewe afalafal ekkewe sounpetak lon pekin Anglican ra kan eani: “Pokiten iei letipen ewe Kot mi Unusen Tekia lon an umoumoch mi lapalap, an epwe angei ngunun pwiich we mi achengicheng, ewe mi fen sopwolo, iwe, sia likiti ngeni ewe ppwul inisin we; ppwul ngeni ppwul; falangen ppwul ngeni falangen ppwul; suusu ngeni suusu; fan ewe apilukuluk mi enlet me nukuchar, apilukulukuun ewe Manausefal ngeni manau esemuch, ren ach we Samol, Jises Kraist.”—The Book of Common Prayer.
Pokiten ena kapas, eli aramas repwe asuku ika a mak lon Paipel porausen ewe fansoun manausefal are porausen ewe sokkun ngun mi manaufoch, ita ngunun aramas. Iwe nge, nengeni mwo alon Professor Oscar Cullman, emon chon Pirostan seni France. Iei makkeian lon noun we puk itan Immortality of the Soul or Resurrection of the Dead?: “A mmen watte sokkofesenin lukuen chon Kraist ussun manausefallin chon malo me lukuen chon Kriis ussun ewe ngun mi manaufoch, ngunun aramas. . . . Inaamwo ika ewe lamalamen Kraist a apachafengenni ekkena ruu afalafal mwirin, me chon Kraist lon ei fansoun rese fokkun weweiti sokkofesenin ekkena ruu mettoch, nge esor popun upwe tukumi minne ngang me lap ngeni ekkan sou kaeo aua luku pwe mi enlet. . . . Unusen masouen me aucheaan ewe Tes mi Fo a longolong won ewe mettoch lukuluk won ewe manausefal. Unusen ewe aramas, ewe mi enletin malo, epwe manaueta ren eu minefoon angangen Kot, angangen forsefallieta ewe aramas.”
Sisap mairu pwe chommong aramas ra kan osukosuk ussun weween malo me ewe fansoun manausefal. Ren ach sipwe pwakini ena osukosuk, a lamot ach sipwe nennelong lon ewe Paipel, pun a uwawu poraus mi enlet ewe Chon Forata aramas, Jiowa Kot, a pwaralo. A mak lon Paipel porausen fitu manausefal. Sipwe nengeni ulungat me lein ekkena poraus me pi minne ra pwarata ussun porausen ewe manausefal.
“Fefin Ra Kunasefalli Aramaser Kewe Mi Malo Ren Ar Manausefallita”
Lon noun we taropwe ngeni chon Jus mi wiliiti chon Kraist, ewe aposel Paul a apasa pwe fefin mi lukuluk ra “kunasefalli aramaser kewe mi malo ren ar manausefallita.” (Ipru 11:35, NW) Emon lein ekkena fefin a nonnom lon Sarefat, eu telinimwen Phoenicia mi arap ngeni Siton orossetin ewe Mediterranean. A fen ma seni neminna puluwan we, iwe, a awasolaochu noun Kot we soufos Elias, iwe, a amongou atewe pwal mwo nge le atun eu fansoun lengita watte. Noun ena fefin we at a samau, iwe, a malo. Elias a muttir ekieta ngeni ewe ruum asan ikewe ena soufos a nonnom ie, iwe, a tingorei Jiowa pwe epwe amanauata ewe at. A fis eu manaman, me ewe at “a manausefal.” Elias a ngeni inan we, iwe, a apasa: “Nengeni mwo, noum ei a manau.” Ifa meefian? Fan pwapwa a apasa pwe “Iei ua silei pwe en eman aramasen Kot, nge alon ewe Samol mi Lapalap ka apasa a let.”—1 King 17:22-24.
Eu pupulu mi kichioch a nonnom arapakan 60 mwail ooren Sarefat, iwe, ra tumunu ewe soufos Elisa, ewe mi wii Elias. Ewe fefin a itefoulo lon pukun telinimwan itan Shunem. Ir me puluwan we ra tipeeu ngeni ar repwe aleenia Elisa lon ewe sessarin won lon imwer we. Ar letipechou pokiten esor nour a siwil ngeni chengel lupwen ewe fefin a nounatiu emon at. Atun an ewe at maarita, fan chommong a eti ekkewe chon kinikin pwe repwe feilo ren seman we le masies. Eu ran a wor eu osukosuk watte. Ewe at a kota pwe a cheri metekin mokur. Emon chon atawe a muttir walo ngeni imwan we. Inan we a anomu lewon pechen, nge lo lo, ewe at a malo. Fan an riaffou, ewe inelap a ekiekin kori Elisa pwe epwe alisir. Iwe, ewe inelap fitifengen me emon chon atawe ra sai notouafen ngeni ewe Chuuk Karmel, ikewe Elisa a nonnom ie.
Iei ewe poraus lon 2 King 4:32-37: “Lupwen Elisa a tolong lon ewe imw, a kuna pwe ewe at a konola won an peet, nge a mala. Elisa a tolong lon ewe rum o apungurelong me ewe at lon. Iwe, a iotek ngeni ewe Samol mi Lapalap. Murin, a tota won ewe peet o chapala won ewe at, awan a nom won awen ewe at, mesan ra nom won mesen ewe at, nge poun ra nom won poun ewe at. Nge lupwen a chapala won, inisin ewe at a ekis pwichikar. Murin, Elisa a pwata o fetal lon ewe rum, a pwal todsefalita won ewe peet o chapala won ewe at. Iwe, ewe at a mwesi fan fisu o nennela. Murin, Elisa a korato Kehasi o ureni, “Kopwe korato ewe fin Shunem.” Iwe, Kehasi a korato neminewe. Nge lupwen a feito, Elisa a ureni, “Kopwe eki noum we at.” Iwe, neminewe a feito, a tutiu arun pechen Elisa o chapetiu lepwul. Murin, a eki noun we at o feila.”
Ussun chok ewe fefin mi ma seni puluwan lon Sarefat, ewe fin Shunem a silei pwe minne a fis a popu seni an Kot manaman. Ekkena fefin me ruuemon ra kuna chengel mi lapalap pokiten an Kot amanauasefalli nour kewe mi achengicheng.
Manausefallin Aramas Atun An Jises Angangen Afalafal
Ina epwe 900 ier mwirin, emon a manausefal lon eu leeni mi kan ngeni Shunem me ennefen lukun ewe sopw itan Nein. Lupwen Jises Kraist me noun kewe chon kaeo ra fetal seni Kaperniom me ra arap ngeni asamelapen Nein, ra chuuri eu pwin aramas mi pwisi emon soma, iwe, Jises a kuna emon fefin mi ma seni puluwan, nge ewe soma noun we aluwol, noun we alaemon. Jises a ereni pwe esap chuen kechiu. Luk, emon sou safei, a awewei minne a fis mwirin: “Iwe, a feilo attapa pworun ewe monuma, o ekkewe chon uwei ra ulo. Iwe, a apasa, ‘Aten, upwe eronuk, pwe kopwele pwata.’ O atewe mi malo a motteta, o a popueta fofos. Iwe, Jises a ngeni inan we.” (Luk 7:14, 15) Chokewe mi kuna ena manaman ra mwareiti Kot. Porausen ena manausefal a feilfetal ngeni ekkewe leeni mi nom oor tori Jutia me ekkewe telinimw orun.
Met sia weweiti seni ekkena ulungat poraus ussun an aramas manausefallita? Emon me emon a manaueta lon pukun nikinikin we. Aramas ra sinneniir, pwal mwo nge mararir kewe. Esor emon lein chokana mi manausefal a kapas ussun minne a fis lon ewe ekis fansoun ar ra ma. Esor emon leir a kapas ussun ar feil ngeni pwal eu leeni. Neman a pochokkul inisin chokana meinisin lupwen ra manaueta. A ussun ita ra onnut ren och fansoun, iwe mwirin, ra nelo, pwe ina ewe mettoch a pwalo lon an Jises kapas. (Jon 11:11) Iwe nge, mwirin och fansoun, ir meinisin ra malosefal.
Ar Chufengensefal Me Attonger Kewe —Eu Apilukuluk Mi Lingemwarar
Kapas mi enletin auruuru aramas a nom lon ewe Paipel. Lon ena puk sia kaeo pwe ekkewe mi malo rese kuna riaffou. Sap minne chon malo ra kuna riaffou lon ekkein ell are sap minne Kot a angeer pwe repwe wiliiti chonlang, nge ra witiwit lon peias tori ewe fansoun ar repwe pwatasefal lon ewe fansoun manausefal.—An Salomon Afalafal 9:5, 10; Isikiel 18:4.
A tori om famili fansoun watte riaffou? En mi kan asuku ika ia ra nonnom ia attongom kewe mi malo me ika epwe tufich om kopwe kunasefalliir fan eu? Ika ina, sia etiwok pwe kopwe kaeo minne ewe Paipel a aiti ngenikich ussun ewe fansoun manausefal. Eli a iei ussun om kapas eis: ‘Inet epwe fis ewe fansoun manausefal? Io kkan repwe kuna feioch seni?’ Kopwe mwo alleani ekkan lesen mi tapwoto mwirin ei fan iten om kopwe kuna poluen ekkena me pwal fitu sokkun kapas eis.
[Lios lon pekin taropwe 3]
Elias a tingorei Jiowa pwe epwe amanauasefalli emon at
[Lios lon pekin taropwe 3]
Jiowa a nounou Elisa pwe epwe amanauata emon at, noun ewe fin Shunem
[Lios lon pekin taropwe 4]
Jises a amanauata noun ewe fin Nein, ewe mi ma seni puluwan
[Lios lon pekin taropwe 5]
Ewe fansoun manausefal epwe ochufengennisefalli ir kewe mi mararfengen me attonger kewe