Watchtower ONLINE LIBRARY
Watchtower
ONLINE LIBRARY
Chuuk
  • PAIPEL
  • PUK
  • MEETINGS
  • w05 7/1 p. 28-31
  • Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Aewin King

Ese wor video fán iten ei kinikin.

Omusaaló, a wor osukosuk le eppietá ewe video.

  • Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Aewin King
  • Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2005
  • Itelap Kisikis
  • Pwal Ekkóch
  • EMON KING MI TIPATCHEM A ALISATA KINAMWE ME WOUOCH
  • (1 King 1:1–11:43)
  • EU MUU A KINIKINFESEN
  • (1 King 12:1–22:53)
  • A Watte Aucheaan Fan Itach
  • I eü Leenien Äppirü mi Mürinnö are eü Minen Öüröür Ngonuk?
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2011
  • Ewe Mwú A Kinikinfesen
    Lesen Ka Tongeni Káé Seni Paipel
  • Aücheani Jises​—Ewe Emön Tafit me Salomon Ra Liosuetä
    Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2009
  • Ewe Mwú A Kinikinfesen
    Nei Puken Pwóróusen Paipel
Ewe Leenien Mas a Esilefeili án Jiowa We Mwú—2005
w05 7/1 p. 28-31

An Jiowa We Kapas Mi Manau

Menlapen Poraus Seni Ewe Puken Aewin King

“LUPWEN ekewe chon pwung ra nemenem, ekewe aramas ra mwanek, nge lupwen ekewe aramasangau ra nemenem, ekewe aramas ra ngungu.” (An Salomon Fos 29:2) Ewe puk lon Paipel itan Aewin King a fokkun pwaralo pwungun ena poraus. Ewe puk a aporausa porausen manauen Solomon atun Israel loom a fokkun menemenoch me wouoch fan an nemenem. A pwal mak lon Aewin King ifa ussun Israel a mufesen mwirin maloon Solomon me porausen ekkewe 14 king mwirin, ekkoch lon Israel, ekkoch lon Juta. Ruuemon chok leir ra tuppwol ngeni Jiowa atun unusen manauer. Pwal och, ei puk a aporausakich porausen wonumon soufos, kapachelong Elias.

Jeremaia a makkei ei puk lon Jerusalem me Juta. Ewe poraus a awewe won met a fisita atun 129 som ier​—⁠seni 1040 B.C.E. ngeni 911 B.C.E. Lupwen Jeremaia a makkei ewe puk, a nengeni ekkoch puken loom ussun chok “ewe puken uruwon Salomon.” Ekkena taropwe minen loom rese chuen nonnom.​—1 King 11:41; 14:19; 15:7.

EMON KING MI TIPATCHEM A ALISATA KINAMWE ME WOUOCH

(1 King 1:1–11:43)

Aewin King a poputa ren porausen noun King Tafit we mwan, Atonia, lupwen a sotun asapwilatiu seman we lon wiisan wiisen king. Pokiten ewe soufos Natan a muttir mwokutukut, an Atonia kokkot ese sopwoch, me Solomon a wiliiti king. Jiowa a pwapwa ren met Solomon a eani tingor me a ngeni ewe minefoon king “leluk mi mirit o tipachem” me “pisekisek me iteuoch.” (1 King 3:​12, 13) Esor emon a tipatchem ussun Solomon, me woun a fokkun lapalap. Israel a kinamwe me wouoch.

Solomon a aueta an Jiowa imwen fel me sokkopaten imwen muu. Jiowa a alukuluku Solomon: “Upwe anukuchara mwum lon Israel tori feilfeilachok,” ika Solomon epwe amwochu alleasochis. (1 King 9:​4, 5) Ewe Kot mi enlet a pwal ouroura Solomon ussun ekkewe liwin ren alleasolap. Iwe nge, Solomon a puluweni chommong fin ekis. Fan etipetipeer, Solomon a fel ngeni ekkewe Kot chofona lupwen a chinnap. Jiowa a oesini pwe muun Solomon epwe mufesen. Lon 997 B.C.E., Solomon a malo, me a wes ewe 40 ierin an nemenem. Noun we Rehopoam a wiliiti king.

Poluen Ekkewe Kapas Eis Ussun Ewe Paipel:

1:5​—Met popun Atonia a sotun angei ewe nemenem seni seman atun Tafit a chuen manau? Poluen ena kapas eis ese nom lon ewe Paipel. Iwe nge, sia tongeni ekieki pwe, pokiten pwin Atonia watte, Amnon me Apsalom, ra fen malo, me noun Tafit Chileap a pwal malo, Atonia a ekieki pwe a nom ren i ewe pwungun nemenem pokiten i ewe a ier watte lein noun Tafit kewe mwan mi chuen manau. (2 Samuel 3:​2-4; 13:28, 29; 18:14-​17) Pokiten ewe meilapen sounfiu Joap, me emon samol fel Apiatar ra mochen alisi i, Atonia a luku pwe an kokkot epwe sopwoch. Ese mak lon ewe Paipel pwe Atonia a silei ussun an Tafit kokkot pwe Solomon epwe wiliiti king. Iwe nge, Atonia ese etiwa Solomon me pwal ekkoch mi tuppwol ngeni Tafit lupwen a “eani asor.” (1 King 1:​9, 10) Ena poraus a atufichi ach ekiekieta pwe Atonia a silei pwe Solomon a chuen apolua i lon wiisan king.

1:​49-​53; 2:​13-​25​—Met popun Solomon a nnielo Atonia nge a fen omusalo an tipis? Inaamwo ika ese ffat ngeni Patsipa nge, Solomon a miritiiti ekiekin Atonia lupwen a mochen pwe Patsipa epwe tingor Apisak pwe puluwan. Tafit ese konfengen me Apisak nge me ren aramas ei fefin mi lioch puluwen Tafit. Me ren eorenien ewe fansoun, Apisak epwe chok fiti ewe chon alemwiri pisekin Tafit. Neman Atonia a ekieki pwe ika a puluweni Apisak, epwe sotuni sefal an epwe angei ewe wiis king. Pokiten a miritiiti pwe an Atonia tingor a pwaralo pwe a chuen mochen nemenem, Solomon ese chuen omusalo an Atonia tipis.

6:⁠37–​8:2​—Ineet a fis efiinunen ewe imwen fel? A wes ewe imwen fel lon ewe awaluen maram lon 1027 B.C.E., ewe 11in ierin an Solomon nemenem. A ussun ita pwe kaworen pisekin ewe imwen fel me mmonletaan pwal ekkoch mettoch ra eani 11 maram. Ese mwaal ewe efiinun epwe fen ita fis lon ewe afisuen maram lon ewe ier 1026 B.C.E. Ewe poraus a awewe won pwal ekkoch imw mi kauta mwirin a wes ewe imwen fel me mwen porausen ewe efiinun pwe epwe aunusalo aweeween ewe poraus ussun kautaan sokkopaten imw.​—2 Kronika 5:​1-3.

9:​10-​13​—An Solomon fangolo 20 telinimw lon fonuen Kalili ngeni King Hairam seni Tirus a tipeeu ngeni ewe Allukun Moses? Ewe Alluk lon Lifitikos 25:23, 24 a tongeni weneiti chok ewe fonu chon Israel ra wesewesen nonnom won. A tufich pwe ekkewe telinimw Solomon a ngeni Hairam ir telinimwen chon lukun, nge ra nonnom lon ewe Fonu Mi Pwonetiu. (Ekistos 23:31) Met Solomon a fori a pwal tongeni affata pwe ese unusen apwonueta alon ewe Alluk, ussun chok ren an “achomongala noun oris” me an puluweni chommong fefin. (Tuteronomi 17:16, 17) Ese ffat ewe popun an Hairam ese pwapwa ren ei liffang. Eli ekkewe chon lukun rese tumunuochu ekkewe telinimw are rese nonnom lon eu leeni mi murinno.

11:4​—An Solomon tipis lupwen a chinnap a fisita pokiten a umwesil chinnap? A ussun ita pwe esap ina ewe popun. Solomon ese ier watte lupwen a poputa an nemenem, me inaamwo ika a nemenem 40 ier nge, ese wesewesen chinnap le muchuloon an nemenem. Pwal och, ese unusen ukutiu seni an fel ngeni Jiowa. A sotun fel ngeni Jiowa me pwal ekkoch kot.

Ekkewe Lesen Fan Itach:

2:​26, 27, 35. Fansoun meinisin, met Jiowa a oesini epwe pwonuta. Lupwen a pout seni Apiatar, mwirimwirin Eli, wiisan, a pwonuta “an ewe Samol mi Lapalap kapas a ura me lon Silo fan iten Eli me mwirimwirin kewe.” Lupwen Satok, mwirimwirin Fineas, a siwili Apiatar, a pwonueta minne a makketiu lon Numperis 25:10-​13.​—Ekistos 6:​25; 1 Samuel 2:​31; 3:​12; 1 Kronika 24:3.

2:​37, 41-​46. Sipwe feiengau ika sia ekieki pwe esap wor liwinin ach alleasolapa an Kot kewe alluk! Aramas mi pukun riki seni ewe aal “mi chokukkun” repwe riaffou ren liwinin filier mi ngau.​—Mattu 7:​14.

3:​9, 12-​14. Jiowa a polueni noun kewe lupwen ra iotek seni letiper ren tipatchem, weweoch, me emmwen fan iten ar angang ngeni Kot.​—Jemes 1:5.

8:​22-​53. A ifa me watteen ewe kilisou Solomon a pwari ngeni Jiowa​—⁠emon Koten kirokiroch mi tong, ewe Chon Apwonueta an kewe pwon, me ewe Chon Auselinga iotek! Ach ekkekieki an Solomon kewe kapas lupwen a iotek atun efiinunen ewe imwen fel epwe alapalo ach kilisou ren ekkeei me pwal ekkoch lapalapen Kot kewe.

11:​9-​14, 23, 26. Atun an Solomon chinnap, lupwen a alleasolap, Jiowa a eppieta chon u ngeni i. Ewe aposel Piter a apasa: “Kot a u ngeni ir mi lamalam tekia, nge a fangelo chen ngeni ir mi tipetekison.”​—1 Piter 5:5.

11:30-​40. King Solomon a mochen nnielo Jeropoam pokiten minne Ahia a oesini ussun Jeropoam. A ifa me sokkofesennin met ewe king a apasa 40 ier me mwan lupwen ese liwini ingau ngeni Atonia me chiechian kewe! (1 King 1:​50-​53) Siwiliin ekiekin a pop seni an towauelo seni Jiowa.

EU MUU A KINIKINFESEN

(1 King 12:1–22:53)

Jeropoam me ekkewe aramas ra feilo ren King Rehopoam ren ar repwe tingor pwe epwe apwasa wiiser kewe mi chou semen Rehopoam, Solomon, a isetiu woor. Rehopoam a apasa pwe epwe alapalo choun wiiser kewe. Engol einang ra u ngeni an nemenem me ra seikata Jeropoam pwe ar king. Iwe, a kinikinfesen Israel. Rehopoam a nemeni ekkewe einangen Juta me Peniamin, ewe muun oor, me Jeropoam a nemeni ekkewe 10 einangen Israel, ewe muun ennefen.

Jeropoam ese mochen pwe aramas repwe fel lon Jerusalem, iwe, a fori ruu uluulun kou​—⁠eu lon Tan me eu lon Petel. Ekkoch ekkewe king mi nemeni Israel mwirin Jeropoam ir Natap, Paasa, Ela, Simri, Tipni, Omri, Ahap, me Ahasia. Apia, Asa, Jehosafat, Jehoram, ra nemenem mwirin Rehopoam lon Juta. Ekkewe soufos lon fansoun ekkena king ra kapachelong Ahia, Semaia, emon soufos ese ffat itan pwal Mikaia.

Poluen Ekkewe Kapas Eis Ussun Ewe Paipel:

18:21​—Met popun ekkewe aramas ra fanafanelo lupwen Elias a era pwe repwe fel ngeni Jiowa are Paal? Neman pokiten ar chechchemeni pwe rese alleasochisi Jiowa me ra mengiringir. Are eli mwelien letiper ese chuen och me ar fel ngeni Paal lupwen ra apasa pwe ra fel ngeni Jiowa esor ngauan me rer. Mwirin chok Jiowa a pwari watteen an manaman ra apasa: “Ewe Samol mi Lapalap i Kot, ewe Samol mi Lapalap i chok Kot.”​—1 Kings 18:39.

20:34​—Mwirin Jiowa a alisata an Israel akkufu Siria, met popun Ahap ese nnielo ar we king, Penhatat? Ahap ese nnielo Penhatat. A fori eu atipeeu lefiler me Penhatat mi akkota pwe Ahap epwe nemeni ekkoch aal lon Tamaskos fan iten an epwe fori leenien amomo ie. Iwe, Penhatat a ngaselo pwe Ahap epwe fori business lon Tamaskos.

Ekkewe Lesen Fan Itach:

12:13, 14. Lupwen a wor kefil mi lamot lon manauach, sipwe kutta emmwen seni aramas mi tipatchem me asimau mi silelap lon porausen Paipel me akkamwochu an Kot kewe kapasen alongolongun alluk.

13:11-​24. Fon me poraus sia tipemwaramwareiti, pwal mwo nge ewe a pop seni chienach kewe chon luku, epwe atittin me ren ewe fon mi nukuchar lon an Kot we Kapas.​—1 Jon 4:1.

14:13. Jiowa a atittinakich ren an epwe kutta ekkewe mettoch mi murinno lon letipach. Ika ewe murinno a chok kukkun, iwe, Kot a tongeni amaaraata lupwen sia achocho le angang ngeni i.

15:10-​13. Sipwe u ngeni chon rikilo me alisata fel mi enlet ren pwora.

17:10-​16. Lupwen ewe fefin mi malo puluwan lon Sarapat a esinna pwe Elias emon soufos me a awasolaochu i, Jiowa a efeiochu an luku. Ikenai, Jiowa a pwal kuna ach kewe foffor mi pop seni luku, me a efeiochu chokkewe mi alisata Muun we ren sokkopaten alillis.​—Mattu 6:​33; 10:41, 42; Ipru 6:​10.

19:​1-8. Lupwen aramas ra u ngeni kich, sia tongeni lukuluk won an Jiowa alillis.​—2 Korint 4:​7-9.

19:10, 14, 18. Chon fel mi enlet rese alaemon chok. Jiowa me chiechier kewe won unusen fonufan ra nonnom rer.

19:11-​13. Jiowa ese ussun chok an aramas kewe koten akar, asapwal, me saat.

20:11. Lupwen Penhatat a sikasik won an ataielo Sameria, ewe kingen Israel a polueni: “Emon a pwilitalong an kewe pisekin maun [ren an ammonlata ngeni maun] esap sikasik ussun chok emon a pwilitawu ekkewe pisekin maun.” (NW) Lupwen sia poputa eu minefoon angang, sisap chok lukuluk won pwisin ach tufich ussun chok emon chon sikasik.​—An Salomon Fos 27:1; Jemes 4:​13-​16.

A Watte Aucheaan Fan Itach

Lupwen a fos ussun ewe fansoun Kot a awora ewe Alluk won ewe Chuuk Sinai, Moses a ereni noun Israel kewe: “Nengeni, ikenai ua anomu mwemi feioch me anumamau. Oupwe feioch are oua aleasochisi an ewe Samol mi Lapalap ami we Kot kewe alluk ua ngenikemi ikenai. Nge oupwe anumamau, are oua aleasolap ngeni an ewe Samol mi Lapalap ami we Kot kewe alluk are oua tok seni ekei alluk ua ngenikemi ikenai o fel ngeni pwal ekoch kot ousap sileer me lom.”​—Tuteronomi 11:26-​28.

A fokkun ffatolo ei poruas lupwen sia alleaani ewe puken Aewin King! Iwe, ussun sia fen kaeo, a pwal wor ekkewe ekkoch lesen mi auchea lon ei puk. Pwungun pwe ewe poraus lon a manau me a manamanan.​—Ipru 4:​12.

[Sasing lon pekin taropwe 29]

Ewe imwen fel me pwal ekkoch imw Solomon a aueta

[Sasing lon pekin taropwe 30]

Mwirin a pwari ngeniir an manaman, ekkewe aramas ra apasa pwe Jiowa “i chok Kot.”

    Meinisin mi Peres lón Fósun Chuuk (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chuuk
    • Share
    • Preferences
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Share