Ännetata Om Lükü Ren Ewe Sokkun Manau Ka Mammanaueni
“Iwe, a iei usun ren luku, are a chok alaemon, o esor ekkewe fofor ren, iwe, a malo.”—JEMES 2:17.
1. Pwata ekkewe popun Chon Kraist ra ateneki lükü fitifengen me föfför?
A LAPE ngeni ekkewe popun Chon Kraist ra änneta ar lükü ren ewe sokkun manau ra enletin manaueni. A iei ussun än ewe chon käeö Jemes pesei meinisin Chon Kraist: “Oupwe pwisin förikemilo chon apwönüetä ewe kapas, sap chon rong chok.” A pwal erä: “Inisich mi imu seni ngunuch a malo; iwe, pwal usun chök, luku mi imu seni fofor a pwal malo.” (Jemes 1:22; 2:26) Ina epwe 35 ier mwirin an makkei ena, chommong Chon Kraist ra änneta ar lükü ren ar eäni ekkewe sokkun föfför mi pwüng. Nge solapan, esap ina ussun ekkoch. Jises a apünga ewe mwichefel lon Smirna, iwe nge, iei alon ngeni chommong lon ewe mwichefelin Sartis: “Ua sinei om kewe fofor. Mi wor itom usun chok ita ka manau, nge ka fen malo.”—Pwarata 2:8-11; 3:1.
2. Ikkefa ekkewe kapas eis ussun ar lükü Chon Kraist repwe pwisin eisiniir?
2 Ina minne, Jises a pesei chokkana lon Sartis—me pwal chokkewe meinisin mi älleäni alon kana mwirin—pwe repwe änneta ar tongen le popun ren än Chon Kraist kewe afalafal mi enlet, iwe, repwe pwal nenelo lon pekin ngün. (Pwarata 3:2, 3) Emön me emön leich epwe tongeni pwisin eisini: ‘Mei fet ai kewe föfför? Ai kewe föfför meinisin ra affataöchü pwe ua achocho ükükün ai tufich pwe upwe ännetatä ai lükü ren mettoch meinisin ua föfföri, lon pwal mwo nge ekkewe mettoch rese weneiti ewe angangen afalafal are ach kewe mwich?’ (Luk 16:10) Sipwe tongeni kapas ussun chommong mettoch mi fiffis lon manauach, nge sipwe pworaus ussun eü chök: weween, ach kewe minen apwapwa are pari, pachelong ekkewe mi fis mwirin än Chon Kraist apwüpwülü.
Fansoun Apwapwa are Kükkün Pari
3. Ifa äitien Paipel ussun ach fiti minen apwapwa?
3 A lap me leich sia kan pwapwa ika sipwe etiwetiw ngeni eü pariin Chon Kraist mi apwapwa. Jiowa “ewe Kot mi pwapwa,” iwe, a mochen pwe nöün kewe chon angang repwe pwapwa. (1 Timoti 1:11) A emmweni Salomon pwe epwe makkelong lon Paipel ei pworaus mi enlet: “Iei mine üa mochen pwe aramas repwe pwapwa lon manauer. Pun esap wor och mettoch mi mürina ngeni aramas lap seni ar repwe mongö o ün fän pwapwa. Mürin ra pwal tongeni pwapwa lon ar angang weires lupwen ränin manauer Kot a ngeniir won fanüfan.” (Än Salomon Afalafal 3:1, 4, 13; 8:15) Epwe tongeni fis ena sokkun pwapwa ika eü famili epwe möngöfengen are epwe wor och kükkün pari chon fel mi enlet repwe chu ren.—Hiop 1:4, 5, 18; Luk 10:38-42; 14:12-14.
4. Emön mi akkota eü minen apwapwa epwe ekieki met sokkun mettoch?
4 Ika pwe ka akkota ena sokkun minen apwapwa iei me kopwe pwal wisen tümünü, kopwe ekiekifichi kokkotun, inaamwo ika kopwe etiwa ekkoch chök chienom chon lükü ren och möngö me pworausfengen. (Rom 12:13) Wisom kopwe ppii pwe “mettoch meinisin epwe fis fän pwüng me kokotöch,” me “ewe tipatchem seni lang” epwe emmweni. (1 Korint 14:40; Jemes 3:17) Iei makkeien ewe aposel Paul: “Iei mine are oua momongö ika ükün, ika met oua föri, oupwe föri meinisin pwe Kot epwe ling ren. Ousap manaueni eu sokun manau epwe afisätä chepetek.” (1 Korint 10:31, 32) Ikkefa ekkoch mettoch sipwe äkkäeüin äteneki? Om ekiekifichi ekkena mettoch me mwan epwe tongeni anükünükatiu pwe föfförümi me noum kewe wasöla repwe eü minen pwäratään ämi lükü.—Rom 12:2.
Epwe Ifa Kokkotun ewe Minen Apwapwa?
5. Met popun minne an ewe pari epwe ekiekifichi ika epwe wor sakau me nikättik are köl?
5 Ren chommong chon wisen awasölai aramas, a kan piitä och kefil ika epwe wor sakau are esap wor. Sap minne sakau a lamot fän iten pöchökkületään aramas. Chechchemeni pwe Jises a amöngööni eü pwin aramas mi chommong lupwen ra kiito ren—iwe, a alapa aner pilawa me iik. Ese mak lon ena pworaus pwe a föri ünümer wain ren eü manaman, inaamwo ika sia silei pwe a tufichin föri ena. (Mattu 14:14-21) Ika kopwe filatä pwe epwe wor sakau lon eü minen apwapwa, kopwe aüküöchü lölöön me awora pwal fitu sokkun minen ün chon fiti repwe efich. (1 Timoti 3:2, 3, 8; 5:23; 1 Piter 4:3) Kopwe wenewenen tümünü pwe esap wor emön epwe asopwisekin ünümi och mettoch mi tongeni kkük “usun pwichipwichin küwen eman serepenit mi poison.” (Än Salomon Fos 23:29-32) Nge ifa ussun nikättik are köl? Ika epwe wor nikättik lon om minen apwapwa, ese mwääl kopwe filiöchü ekkena nikättik ren om äteneki pwüngüpwüngür me kapaser. (Kolose 3:8; Jemes 1:21) Chommong Chon Kraist ra küna pwe ar ettiki are kölüfengenni ekkoch Kingdom Melodies (Kölün ewe Mwu) a kan alapalo ar pwapwafengen. (Efisus 5:19, 20) Nge kopwe chechcheki pwe esap kon ttikimmong pwe ete pinei pworausfengen are aosukosuka chon orum kewe.—Mattu 7:12.
6. Ifa ussun emön mi awasölai aramas epwe tongeni affata pwe a eäni ewe sokkun lükü mi manau lon pekin pworausfengen are met kkan mwo?
6 Lon ekkan minen apwapwa, eli Chon Kraist repwe kapasfengen ussun chommong sokkun mettoch, leüommong le älleäni och pworaus, are apworausa pworausen künaen manauer. Ika epwe ekis ngaüelo pworausfengen, minne än ewe pari epwe tongeni aöchüsefälli fän mosonoson. Epwe pwal tümünü pwe esap wor emön chök epwe foffos fansoun meinisin. Ika epwe küna pwe epwele poputä ena, iwe, epwe tongeni fosetä fän fairo me wäsi ewe alen pworausfengen, eli ren an uwawu meefien ekkewe kükkün are ren an atolonga och pworaus chommong repwe tongeni uwawu meefier woon. Ekkewe watte fitifengen me ekkewe kükkün repwe pwapwa ren ena sokkun. Ika en, ewe chon akkota, kopwe emmweni mettoch meinisin fän mirit me fairo, om ‘mosonoson epwe pwäpwälo’ ngeni chokkewe mi chuto. (Filipai 4:5) Repwe meefi pwe ka eäni ewe sokkun lükü mi manau, weween, ewe sokkun lükü mi nemeni mettoch meinisin lon manauom.
Apwüpwülü me Pariin Apwüpwülü
7. Pwata a lamot ach sipwe käeö ussun kokkotun apwüpwülü me minen apwapwaan?
7 Eü fansoun mi sokkolo aüchean aramas ra kan küna pwapwa seni, iei apwüpwülüün chon Kraist. Nöün Kot kewe chon angang loom loom, pachelong Jises me nöün kewe chon käeö, ra fiti ekkena minen apwapwa fengen me ewe kametip mi kan pacheriir. (Keneses 29:21, 22; Jon 2:1, 2) Iwe nge, lon ekkeei fansoun, künaen aramas a fen affataöchü pwe epwe sokkolo watteen än aramas achocho le akkota ekkewe minen apwapwa fän iten apwüpwülü pwe repwe pwäratä ekiek mi pwüng me än Chon Kraist itepök me rüüepek. Iwe nge, ekkena mettoch mi fiffis lon manauen aramas ra kan awora ngeni Chon Kraist alen ar repwe pwäratä ar lükü.
8, 9. Ifa ussun napanapen chommong apwüpwülü a kan änneta minne sia älleäni lon 1 Jon 2:16,17?
8 Chommong aramas rese silei ika ra tunalo än Kot kewe kapasen alongolongun allük, ina minne, ra kan ekieki pwe ränin apwüpwülü, iei eü fansoun an epwe tongeni fis mettoch mi sokkolo ämäirüün, are eli eü fansoun aramas resap lien äfänni mettoch mi sokkolo. Lon eü chassiin Iurop, iei alon emön fin apwüpwülü sefö ussun an apwüpwülü mi itä fichiiti “aramas tekia”: ‘Äm aua wawa efoch woken mi ling, nge fömön oris ra ätekini, iwe, 12 kükkün woken ra tapwoto mwirin me oris ra pwal ätekiniir, iwe, a wor eü mwichen chon nikättik mi ettik köl woon pwal efoch woken. Mwirin, a wor och möngö mi sokkolo öchün me nikättik mi echipwör; iwe, a wenewenen mürinnö mettoch meinisin. A wesewesen pwönütä minne chök ua tipeni, pwe ngang mi ussun emön kiwin unusen ewe ränin.’
9 Inaamwo ika a sokkolo föfförün aramas lon fönü me fönü, nge ena pworaus a chök affata letin minne ewe aposel Jon a makkei: “Ekkena mettoch meinisin mi nonnom lon fönüfan, mochenia-ingauen fituk, mochenia-ingauen mesach, o lamalam tekian ach pisek, ese mo popu seni ewe Sam, pwe seni chok fonufan.” Om ekiek nge epwe ina mochenin eü pean Chon Kraist mi äsimaü, weween, ar itä mochen eäni eü apwüpwülü mi itä “fichiiti king me kiwin”, iwe mwirin, epwe wor eü pari mi fokkun liwinimmong me eingeing? Aapw, nge repwe eäni ewe ekiek pwe “i mi fori letipen Kot epwe nonnom feilfeilo chok.”—1 Jon 2:16, 17.
10. (a) Pwata a fokkun lamot kokkotöch fän iten an epwe wor apwüpwülü mi napanapöch? (b) Epwe ifa ussun kefilitään chokkewe mi etiwetiw ngeni ewe apwüpwülü?
10 Ekkan pean Chon Kraist ra mochen eäni ekiek mi wenechar me pwüng, me ewe Paipel epwe tongeni älisiir. Inaamwo ika mi wesewesen lamot ewe ränin apwüpwülü, nge ra silei pwe a kerän chök ina poputään pwüpwülüün rüüemön Chon Kraist mi ekiekin manau tori feilfeilo chök. Sap minne wiser ar repwe föri eü kametipen apwüpwülü mi watte. Ika repwe filatä an epwe wor eü pari, ra mochen akkom ekieki liwinin me lapalapan. (Luk 14:28) Lupwen ruuemön chon Kraist repwe pwüpwülü, me ren ewe Paipel, ewe mwan möküren ena pea. (1 Korint 11:3; Efisus 5:22, 23) Ina minne, kokkotun ewe pariin apwüpwülü, äkkäeüin wisen ewe mwan apwüpwülü. Pwüngün pwe fän tong repwe pworausfengen me kafotun we ussun iö kewe ra mochen are tongeni etiwa ngeni ewe kametipen apwüpwülü. Eli esap tufich ar repwe etiwa meinisin chiener me märäriir kewe; ina minne, eli epwe lamot ar repwe tipetekison lupwen repwe filatä minne repwe föri. Epwe wor än ewe pea lükülük pwe ika resap etiwa ekkoch chiener chon Kraist, iwe, chokkana repwe wewefichiti ren me resap letipengaü.—Än Salomon Afalafal 7:9.
“Chon Nemeni ewe Kametip”
11. Ifa wisen emön “chon nemeni ewe kametip” lon fansoun apwüpwülü?
11 Ika eü pea epwe filatä pwe repwe föri eü pariin apwüpwülü, ifa ussun repwe tongeni ppii pwe ena pari epwe wor süfölün? Ren fite, fite ier, Chon Pwäratä Jiowa ra weweiti miritin an epwe wor och mettoch mi pwälo lon pworausen ewe kametip Jises a fiti lon Kana. A wor emön “chon nemeni ewe kametip,” nge ese mwääl i emön chon lükü mi äsimaü. (Jon 2:9, 10) Pwal ina chök ussun, emön mwan apwüpwülü mi mirit epwe filatä emön brother mi tipenmwän ren ena wis mi wenewenen lamot. Pokiten an silei letipen me mochenin ewe mwan apwüpwülü, chon nemeni ewe kametip epwe tongeni ammolnafichi me föröchü mettoch meinisin mwen poputään me pwal le atun ewe pari.
12. Met ewe mwän apwüpwülü epwe ekieki ussun kaworen sakau?
12 Me ren minne a mak lon wokisin 5, ekkoch pea ra filatä pwe esap wor sakau lon ewe kametipen apwüpwülü pwe än aramas kon ünümmong esap atai pwapwaan me öchün ena fansoun. (Rom 13:13; 1 Korint 5:11) Iwe nge, ika epwe wor sakau, wisen ewe mwan apwüpwülü epwe ppii pwe emön epwe wisen kapei pwe epwe üküköch lölöön me ünnün. A wor wain lon ewe apwüpwülü Jises a fiti lon Kana, iwe, a föri ewe sokkun wain mi fokkun mürinnö. Ekieki mwo alon chon nemeni ena kametip: “Aramas meinisin ra isetiu wain mi öch akkom, nge mwirin ra torongki, ewe ese öch. Nge en ka fen amwöchü ei wain mi öch tori iei!” (Jon 2:10) A enlet pwe Jises ese föri met aramas repwe torongki ren, pun an ekiek nge ina eü mettoch mi ngaü. (Luk 12:45, 46) Lupwen chon nemeni ena kametip a apasa pwe a mäirü ren öchün ewe wain, alon a affata pwe a fen küna ekkoch fansoun lupwen chon fiti pariin apwüpwülü ra torongki. (Fofor 2:15; 1 Tesalonika 5:7) Ina minne, ewe mwan apwüpwülü fengen me pwal ewe chon Kraist mi äsimaü a awisa ngeni an epwe wisen chon nemeni ewe kametip repwe wenewenen ppii pwe meinisin repwe apwönüetä ei ffön mi ffatöch: “Ousap pwal torongki ren wain, pun mi ingau.”—Efisus 5:18; Än Salomon Fos 20:1; Osea 4:11.
13. Met sokkun mettoch eü pea repwe ekieki ika repwe filatä pwe epwe wor nikättik lon ewe kametipen apwüpwülü, iwe, met popun?
13 Ussun minne mi pwüngüiti ekkewe pwal fitu sokkun pari, ika epwe wor nikättik, sipwe tümünü pwe esap kon ttikimmong fän iten an esap eppeti pworausfengen. Iei künaen emön elter: “Fansoun epwe pwinilo, iwe, a lapolo kapasfengen are a poputä pwörük, fän ekkoch a pwal ttikimmongetä nikättik. Le poputään a ttikikükkün, nge eli epwe ttikimmongetä me eppeti pworausfengen. Pariin apwüpwülü a kan awora fansoun chiechiöchfengen. Ächchikan me solapan ika ttikimmongun nikättik epwe angaüa ena fansoun!” Pwal me ikena ie, nge meit ika ekkewe sou nikättik ra kamö are rese kamö, nge ewe mwan apwüpwülü me chon nemeni ewe kametip repwe wisen nemeni met sokkun köl repwe ettiki me ükükün watteen ttikin. Paul a makkei: “Iwe, meinisin mine oupwe föri ika apasa, oupwe föri fän iten ach Samol Jesus.” (Kolose 3:17) Lupwen ekkewe wasöla repwe liwiniti imwer mwirin ar fiti eü kametipen are pariin apwüpwülü, repwe itä chechchemeni pwe ttikin ekkewe köl a pwäratä pwe ewe pea a föri mettoch meinisin fän iten Jises? Ürürün pwe epwe ina ussun.
14. Met Chon Kraist repwe itä chechchemeni fän pwapwa ussun ekkan apwüpwülü?
14 Ewer, aramas repwe chemeni fän pwapwa eü apwüpwülü mi kokkotöch. Adam me Edyta ra fen pwüpwülü 30 ier, iwe, iei alor ussun eü apwüpwülü ra fiti: “Äm aua meefi pwe mettoch meinisin ra tipeeü ngeni minne mi fichiiti Chon Kraist. A wor kölün mwareiti Jiowa me pwal fitu sokkun minen apwapwa mi mürinnö. Sap minne a äkkäeüin lamot pwörük me nikättik. A apwapwakem me apöchökkülakem, iwe, mettoch meinisin ra tipeeü ngeni än Paipel kewe kapasen alongolongun allük.” A fokkun ffat pwe ewe mwän apwüpwülü me ewe fin apwüpwülü repwe tongeni föri chommong mettoch ren an epwe pwälo pwe ir mi äkkänneta ar lükü ren ar kewe föfför.
Liffangen Apwüpwülü
15. Menni ffön lon Paipel a fichiiti liffangen apwüpwülü?
15 Lon chommong fönü, chienen me märärin chokkewe repwe apwüpwülü repwe kan ngeniir liffang. Ika ina om ekiek, met kopwe chechchemeni? Iwe, chechchemeni makkeien ewe aposel Jon ussun “lamalam tekian manauen aramas.” A rifengenni ena lamalam tekia woon pisek me ‘ewe fonufan epwele morelo’, nge esap Chon Kraist mi pwäratä ar lükü ren föfförür. (1 Jon 2:16, 17) Pokiten ach silei ena kapas mi fel seni Jon, chon pwüpwülü sefö repwe itä affata ika iö kewe ra ngeniir eü me eü ekkewe liffang? Chon Kraist seni Masetonia me Akaia ra awora älillis ngeni pwiir kewe lon Jerusalem, nge ese mak iten chokkewe mi uwouto ar liffang. (Rom 15:26) Chommong Chon Kraist mi uwei liffangen apwüpwülü resap mochen an epwe akkafat iter pun rese efich ar repwe itepwä. Ren an epwe ffat ena, nengeni mwo än Jises ffön lon Mattu 6:1-4.
16. Met chon apwüpwülü repwe tongeni föri pwe rete äletipengaüa aramas ren ewe mettoch liffangen apwüpwülü?
16 Ika epwe affat iten chon liffangoto, epwe tongeni efisatä “emiisfengen” woon menni liffang a nampa eü are liwinimmong. Ina minne, chon apwüpwülü mi mirit resap esilesil iten chon liffang ngeniir. Eli ar esileelo iten chon uwouto liffang epwe äsäüa chokkewe rese tufichin kamö liffang. (Kalesia 5:26; 6:10) Pwüngün pwe ese ngaü än ekkewe chon apwüpwülü mochen silei ika iö a liffang ngeniir. Eli repwe tongeni silei ika iö ena emön ren ewe kaatoon liffang mi pachetä woon, nge resap älleäni mwen mesen aramas. Lupwen sipwe kamö, liffangelo, me angei liffangen apwüpwülü, oukich meinisin sipwe tongeni änneta lon pwal mwo nge ei mettoch mi monomon pwe ach lükü a kan nemeni föfförüch.
17. Chon Kraist repwe ekiekin föri met ussun ar lükü me föfför?
17 Ach äkkänneta pwe a wor ach lükü esap wewe ngeni chök ach älimöchü manauach, ach fiffiti mwich, me ach fiffiti ewe angangen afalafal, nge a wesewesen lap seni ena. Amwo emön me emön leich epwe eäni ewe sokkun lükü mi manau, iwe, a nennemeni föfförüch meinisin. Ewer, sipwe tongeni änneta pwe a wor ach lükü ren föfförüch kewe ‘mi unusen pwönüetä,’ pachelong föfförüch kewe lon ekkewe mettoch sia pworaus ussun me asan.—Pwarata 3:2.
18. Ifa ussun epwe tongeni letelo alon Jon 13:17 ren pworausen än Chon Kraist kewe apwüpwülü me minen apwapwa?
18 Mwirin än Jises isetiu eü leenien äppirü mi mürinnö fän iten nöün kewe aposel mi tuppwöl ren an eäni eü föfför mi tekisosson, föfförün tölü pecher, a apasa: “Are oua sinei ekkeei mettoch, oupwe feioch ika oupwe fori.” (Jon 13:4-17) Lon fönüach ei, eli esor lamoten ach sipwe tölü pechen aramas, awewe chök, ren emön wasöla lon imwach. Iwe nge, ussun sia fen käeö lon ei lesen, a wor pwal fitu mettoch lon manauach sipwe tongeni pwäratä ach lükü ren, weween, ren ach eäni föfför mi alongolong woon tong me kirekiröch, pachelong ach kewe föfför fansoun ach sipwe fiti ekkan pari are än Chon Kraist apwüpwülü. Mi enlet ena, ese lifilifil ika sipwe pwüpwülü are kich wasöla lon eü apwüpwülü are eü apwüpwülü are eü pariin apwüpwülü mi apwapwa ren chon Kraist mi mochen änneta ar lükü ren föfförür.
Ifa Ussun Kopwe Pölüeni?
Ifa ussun sipwe änneta ach lükü
• ika sipwe akkota eü minen apwapwa?
• ika sipwe akkota eü apwüpwülü are pariin apwüpwülü?
• ika sipwe fangolo are angei liffangen apwüpwülü?
[Lios lon pekin taropwe 29]
Lon pwal mwo nge fansoun ach sipwe etiwa ekkoch chök aramas, sipwe anomukich fän emmwenien “ewe tipatchem seni woon”