Än Jiowa we Kapas A Manau
Menlapen ekkewe Taropwe ngeni ekkewe Mwichefelin Kalesia, Efisus, Filipai me Kolose
LUPWEN ewe aposel Paul a rongorong pwe ekkoch Chon Kraist ra rikilo seni fel mi enlet ren etipetipaen chon ewe lamalamen Jus, a makkei echö taropwe ngeni “ekkewe mwichefelin Kalesia.” (Kal. 1:2) A mak lefilen 50-52 C.E., iwe, ewe taropwe a masou ren kapasen fön mi pöchökkül me kapasen pesepes.
Orun engol ier mwirin, atun Paul “emon noun Kraist Jises chon fötek” lon Rom, a mak ngeni ekkewe mwichefelin Efisus, Filipai, me Kolose, iwe, a ngeniir kapasen fön mi mürinnö me kapasen apöchökkül. (Ef. 3:1) Ikenäi, sipwe feiöch seni ach eteneki ekkewe pworaus lon ekkewe puken Paipel ngeni Kalesia, Efisus, Filipai, me Kolose.—Ipru 4:12.
“RA KUNA PWUNG”—IFA USSUN?
Pokiten ekkewe chon Juta ra sotuni le eitengawa Paul, a apwüngalo wisan we, wisen chon künö ren an titchiki pworausen manauan. (Kal. 1:11–2:14) A appölüwa ar kewe afalafal chofona ren an apasa: “Sipwe kuna pung ren ach luku Kraist, sap ren foforun ewe alluk.”—Kal. 2:16.
Paul a apasa pwe Kraist a “angasa ir ekkewe mi nom fan nemenien ewe alluk,” pwe repwe pwapwaiti ngaseloon Chon Kraist. A fokkun fönöü ekkewe chon Kalesia: “Ami oupwe chok likiitu, o ousap pwal mwarelong fan ioken kichiniwel.”—Kal. 4:4, 5; 5:1.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
3:16-18, 28, 29—Mei chüen wor pöchökkülen ewe pwon ngeni Eperiam? Ewer. Ewe Allük a kapach ngeni nge ese siwili än Kot pwon ngeni Eperiam. Ina minne, ewe pwon ngeni Eperiam a chüen nonnom mwirin an ewe Allük a ‘molo.’ (Ef. 2:15) “Mwirimwirin” Eperiam mi enlet, äkkäeüin Kraist Jises, me ekkewe “noun Kraist,” repwe alemwiri an kewe pwon.
6:2—Meta “än Kraist allük”? A kapachelong lon ena allük mettoch meinisin minne Jises a eäni afalafal me allükü, äkkäeüin, ewe allük pwe nöün kewe repwe ‘tongfengen lefiler.’—Jon 13:34.
6:8—Ifa ussun sipwe ‘fotukatiu ngeni ewe ngün’? Sipwe manauöch pwe än Kot we ngün mi fel epwe tongeni angang wooch. A kapachelong lon ach fotukatiu ngeni ewe ngün ach sipwe letip-unus le föfföri ekkewe angang mi apöchökkülatä angangen ewe ngün mi fel wooch.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:6-9. A lamot ekkewe chon tümünü ewe mwichefel repwe mwittir angang woon osukosuk lupwen ra piitä. Ika repwe nöünöüfichi ewe Paipel fengen me eäni ekiek pwüng, repwe tongeni mwittir apwüngü wewengaü are ekiek chofona.
2:20. Ewe möön kepich, ina eü liffang ngenikich seni Kot. A lamot sipwe mirititi ena pworaus.—Jon 3:16.
5:7-9. Chiechi mi ngaw ra tongeni ‘pinekich seni ach älleasochisi minne mi enlet.’ Sipwe tipatchem ika sipwe tümünükich seniir.
6:1, 2, 5. Chokkewe mi ‘tipenmwän lon ewe lükü’ repwe tongeni älisikich le uwei ach kewe wosochou, awewe chök, och osukosuk are weires mi fis seni ach tur lon och föfför-mwääl. Iwe nge, emön me emön leich sipwe pwisin en me uwei osan, wisach kewe seni Kot.
‘ACHUFENGENNI METTOCH MEINISIN LON KRAIST’
Paul a itelapei än Chon Kraist tipeeüfengen lon nöün we taropwe ngeni chon Efisus, iwe, a apasa, “Ei ekiek Kot epwe aunusöchü lupwen epwe tori ewe fansoun mi afat . . . epwe achufengeni förian meinisin lon läng me fanüfan, pwe repwe nonom fän nemenien Kraist.” Kraist a “liffang ngeni aramas” ekkewe mwän mi äsimaü pwe repwe älisi meinisin ar repwe “tipeeufengen lon ewe luku.”—Ef. 1:10; 4:8, 13.
Ren ar repwe asamolu Kot me efisi tipeeüfengen lefiler, Chon Kraist repwe ‘pwilitalong napanaper mi fö’ me ‘älleasochisfengen lefiler pokiten ar asamolu Kraist.’ Repwe pwal “u ngeni ekkewe tipatchem-solä an ewe tefil” ren ar pwilitalong wor unusen än Kot kewe pisekin maun.—Ef. 4:24; 5:21; 6:11.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
1:4-7—Met weween än ekkewe Chon Kraist mi kepit filitä me loom, me mwen ar ra uputiu? A fen oesini pwe epwe wor eü mwichen chon kepit, nge rese mwo kefilitä. A fis me mwen än Atam me If nöüni emön nöür mi alemwiri tipis seniir. Än Kot kokkot pwe ekkoch nöün Kraist kewe chon äppirü repwe eti i le nemenem lon läng a kapachelong lon ewe oesini lon Keneses 3:15, ewe a fför me mwen än If koluesini nöün kewe rese unusöch.—Kal. 3:16, 29.
2:2—Ifa ussun ekiekin chon fönüfan mi ngaw a ussun chök ewe äsepwäl, iwe, ifa ussun an a nemeni chon fönüfan? ‘Ewe ngünün fönüfan,’ weween, ewe napanapen älleasolap me lükümach, a chöüfetäl ussun chök ewe äsepwäl sia ngasangaseri. (1 Kor. 2:12) Pöchökkülen an manaman are nemenem a popu seni an angöch le etipetipa me peppesei aramas.
2:6—Ifa ussun ekkewe Chon Kraist mi kepit repwe tongeni nonnom “lon läng,” nge iir mi chüen nonnom woon fönüfan? Lon ei wokisin, “leenier lon läng” ese weneiti alemwirier lon läng, ewe a fen pwon ngeniir. Iwe nge, a wewe ngeni tekian ar üöch mwen mesen Kot pun ‘Kot a pwauniir . . . ren ewe Ngünmifel, usun i a fen pwonei.’—Ef. 1:13, 14.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
4:8, 11-15. Jises Kraist “a emwenatä chomong chon oola,” weween, a angei ekkoch mwän seni fän nemenien Setan pwe epwe eäni liffang fän iten aüfichietään ewe mwichefelin Chon Kraist. “Fän tong sipwe fokun mämmääritä lon mettoch meinisin ngeni Kraist” ren ach sipwe älleasochisi ekkewe chon emmwenikich, nonnom fän nemenier, me tipemecheresin fiffiti met ra akkota fän iten ewe mwichefel.—Ipru 13:7, 17.
5:22-24, 33. Emön fin pwüpwülü epwe nonnom fän nemenien pwülüwan we me pwal süföliti i. Epwe pwä ena ren an “mosonoson o tipemecheres” me pwal ren an achocho le asamolu ätewe ren an kapasöch ussun i me an älisatä minne ätewe a filatä. —1 Pit. 3:3, 4; Tait. 2:3-5.
5:25, 28, 29. Ussun chök emön mwän a kan “amöngööni” pwisin i, pwal ina chök ussun an epwe awora ngeni pwülüwan we minne a lamot ngeni lon pekin aion, pekin memmeef, me pwal älisi an epwe amwöchü an pacheöch ngeni Jiowa. Epwe pwal aücheani neminna ren an awora naföchün fansoun ar repwe nomfengen me pwal ren an kirekiröch ngeni lon an kapas me föfför.
6:10-13. Ren ach sipwe ü ngeni ekkewe timon, a lamot sipwe letip-unus le pwilitalong wooch unusen än Kot kewe pisekin maun.
“OUSIPWE CHOK KOKKOTÖCH LE FEFETAL”
Paul a fokkun menlapei tong lon nöün we taropwe ngeni chon Filipai. A apasa: “Ngang üa iotek pwe ämi chen epwe fokun lalapala lefilemi, oupwe pwal silei mine a let o weweöchiti mettoch meinisin.” A älisiir pwe resap turutiu lon ewe ssären tipetekia ren an peseer: “Oupwe achocho le anganga püsin ämi küna manau fän niuokus me chechech.”—Fil. 1:9; 2:12.
Paul a pesei ekkewe mi tipenmwän ar repwe “achocho ngeni ewe liwin, än Kot kökö ren Kraist Jises.” A apasa: “Ousipwe chök fefetal ngeni mwach lon pwüngün ekewe allük sia fen aleasochisi tori iei.”—Fil. 3:14-16.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
1:23—Ikkefa ekkewe “ruu ekiek” ra aweiresi Paul, me met a mochen? Pokiten nonnomun we, Paul a weires ren ekkewe ruu mettoch mi nom mwan: manau are mälo. (Fil. 1:21) Ese apasa met a filatä, nge a pwäri met a mochen—“üpwe feila o nom ren Kraist.” (Fil. 3:20, 21; 1 Tes. 4:16) A pwönütä an na mochen atun än Kraist liwinsefäl me nonnom atun Paul a angei ewe liwin Jiowa a fen ammolnatä fän itan.—Mt. 24:3.
2:12, 13—Ifa ussun Kot a ‘angang lon kich’? Än Jiowa we ngün mi fel epwe tongeni angang lon letipach me ekiekich pwe epwe alapalo ach mochen achocho le angang ngeni ükükün ach tufich. Ina minne, mei wor älillis atun sia ‘achocho le anganga pwisin ach küna manau fän niuokkus me chechchech.’
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
4:14-16. Inaamwo ika chon ewe mwichefelin Filipai ra woungaw, nge ra isetiu mwach eü leenien äppirü mi mürinnö ren ar pwäratä kisäseü.—2 Kor. 8:1-6.
2:5-11. Ussun sia käeö seni manauen Jises, tipetekison esap esissilen apwangapwang pwe esissilen pöchökkül fän iten minne mi pwüng. Pwal eu, Jiiowa a atekiatääi ekkewe mi tipetekison.—SalF. 22:4.
3:13. “Ekkewe mettoch mi nom [mwirin]” a tongeni wewe ngeni eü angangen möni mi watte peioffun, nükünüköchün wöüöchün ach famili, are pwal mwo nge och tipis sia fen aier seni me “limelimochulo.” (1 Kor. 6:11) Sipwe mönükalo ekkena mettoch, weween, sisap chüen osukosuk rer, nge sipwe ‘achocho ngeni ekkewe mettoch mi nom [mwach].’
“OUPWE UTA NUKUCHAR LON EWE LUKU”
Lon nöün we taropwe ngeni ewe mwichefelin Kolose, Paul a appölüwa mwäällin ekkewe sense chofona. A aweweei pwe amanau a alongolong woon ar repwe ‘sopwela lon ar lükülük, nge sap woon pwonutään ewe Allük.’ Paul a pesei ekkewe chon Kolose ar repwe ‘sopwela lon ar nonom lon [Kraist], warar lon i usun efoch irä mi warar, me fefeitä lon manauer o pöpöchökülela lon ar lükü Kraist.’ Ifa ussun ar repwe lüküchar epwe kküü manauer?—Kol. 1:23; 2:6, 7.
Paul a makkei: “Lap seni ekkeei mettoch meinisin, oupwe pwilitalong womi ewe riri itan tong, ewe mi ririfengenni o aunusochualo mettoch meinisin. Iwe, ewe kinamwe an Kraist epwe nemeni lon letipemi.” Ewe aposel a pwal ereniir: “Meinisin mine oua föri, oupwe angang ngeni ren unusen letipemi usun itä nge oua angang ngeni ach Samol, nge sap ngeni aramas.” Ren ekkewe lükün ewe mwichefel, a apasa: “Oupwe eäni tipachem lon ämi föför ngeni chokewe.”—Kol. 3:14, 15, 23; 4:5.
Pölüwen Kapas Eis Ussun Ekkeei Wokisin:
2:8—Ikkefa ekkewe mettoch Paul a öüröüra pwe sipwe tümünükich seni? Ikkena ekkewe mettoch mi ekkemmweni are amwökütü än Setan we otot. (1 Jon 2:16) A kapachelong tipatchemen fönüfan, mochenien pisek, me lamalam chofona.
4:16—Pwata ewe taropwe ngeni mwichefelin Leotisia ese nom lon ewe Paipel? Eli ese kapachelong lon Paipel pun esor pworaus mi weneiti ach ei fansoun. Are, masouan a chök enniwili ekkoch pworaus mi fen nom lon ekkewe ekkoch taropwe mi nom lon Paipel.
Ikkeei Ekkoch Lesen Fän Itach:
1:2, 20. Ewe möön kepich, ewe Kot a awora ren an kirekiröch chapur, epwe alimelimöchulo mengiringirin letipach me atoto rech kinamwe.
2:18, 23. Än emön “atekisonamwälietiu,” weween, a tipin tipetekison ren an pöpööni pisek are eriäfföüü pwisin inisin pwe aramas repwe ingeiti, ina esissilen an “a sikesik ren ekiekin fituk.”