“Ngünmifel Me Ewe Fin Apwüpwülü Söfö Ra Akkapasa, ‘Etto!’”
“Iwe, Ngünmifel me ewe Fin apwüpwülü söfö ra akkapasa, ‘Etto!’ . . . Iwe, iö mi kaka epwe etto, nge iö a mochen epwe ünümi ewe kolukun manau, nge esap möni, epwe etto.”—PWÄR. 22:17.
1, 2. Epwe ifa ükükün aüchean angangen ewe Mwuun Kot lon manauach, me met popun?
IFA ükükün om aücheani angangen ewe Mwu lon manauom? Jises a pesei nöün kewe chon käeö le “kuttafichi lom an mu o an pung;” me a alükülüküür pwe ika ra föri ena, Kot epwe awora met ra osupwang ren. (Mt. 6:25-33, TF) Jises a apöpö ewe Mwuun Kot ngeni eföü föün pwei mi fokkun aüchea emön a kükkütta, iwe, lupwen a küna, a “amömöla meinisin minne a eäni o möni ewe föün pwei.” (Mt. 13:45, 46) Ina minne, ewe angangen afalafal me föralo chon käeö, itä ürürün, ina ewe angang sipwe fokkun aücheani seni meinisin.
2 Sia fen käeö lon ekkewe ruu lesen mwen ei pwe ach afalafal fän pwora me ach sipeöch le nöünöü Paipel lon ewe angangen afalafal a ännetatä pwe än Kot ngün mi fel a ekkemmwenikich. Sipwele pii ika ifa usun a pwal älisikich le fiffiti ewe angangen afalafal iteitan.
Eü Kapasen Etiwetiw ngeni Meinisin!
3. Met sokkun konik aramas meinisin ra ketiw pwe repwe “etto” ünümi?
3 Eü kapasen etiwetiw mi suuk ngeni aramas meinisin ren ewe ngün mi fel. (Älleani Pwarata 22:17.) Ra ketiw ar repwe “etto” me äwesalo ar kaka ren ar ünümi ewe konik mi kkolo aüchean. Esap wesewesen ina ewe konik sia kan ükkünümi. Inaamwo ika wesewesen konik a mmen lamot ngeni manau, nge Jises a ekieki pwal eü sokkun konik lupwen a fos ngeni ewe fin Sameria oropen ewe chönüttu, “Nge iö a ün seni ewe koluk ngang üpwe ngeni, esap chüen kakasefäl. Ewe koluk üpwe ngeni epwe wiliti eu lenien puächen kolukun manau leutun mi atoto manau esemüch.” (Jon 4:14) Ewe konik mi kkolo aüchean aramas ra ketiw ar repwe ünümi a tongeni atoto ngeniir manau esemuch.
4. Pwata a piitä lamoten ewe konikin manau me met ena konik a liosuetä?
4 Lamoten ena sokkun konikin manau a piitä lupwen Atam me If ra älleasolapa Jiowa Kot, ewe Chon Föriir. (Ken. 2:16, 17; 3:1-6) Ewe äkkäeüin pean pwüpwülü ra katowu seni Paratis pwe “esap tufich pwe [Atam] epwe pwal aitiela pöün o angei seni uän ewe irän manau o mongö pwe epwe manau tori feilfeilachök.” (Ken. 3:22) Semelapach we Atam a atoto mälo ngeni aramas meinisin. (Rom 5:12) Ewe konikin manau a liosuetä mettoch meinisin Kot a awora pwe epwe angasalo iir mi älleasochis seni tipis me mälo me atoto ngeniir manau mi unusöch tori feilfeilo chök lon Paratis woon fönüfan. Kaworen ekkeei älillis a tufich pokiten än Jises Kraist möön kepich.—Mt. 20:28; Jon 3:16; 1 Jon 4:9, 10.
5. Ewe etiwetiw ar repwe etto me ‘ünümi ewe kolukun manau, nge resap möni’ a pop seni iö? Äweweei.
5 Ewe etiwetiw ar repwe etto me ‘ünümi ewe kolukun manau, nge resap möni’ a pop seni iö? Atun än Jises Nemenem ükükün Engeröü Ier, epwe kawor ekkewe älillis meinisin fän iten manau, iwe, ra usun chök “ewe chanpupun kolukun manau, a kurufat usun ewe fau itan kristal.” Ena chanpupu “a pupu seni fän än Kot me än ewe Lam lenien motun king.” (Pwar. 22:1) Jiowa ewe Chon Awora Manau, ina minne, I Populapen ewe konikin manau. (Kölf. 36:9) A akkota pwe ewe konik epwe kawor me ren ewe ‘Lam,’ Jises Kraist. (Jon 1:29) Me ren ei chanpupu lon kapas äwewe, Jiowa epwe amoielo meinisin minne mi ngaw a fisitä seni än Atam älleasolap. Ewer, Jiowa Kot, I Populapen ewe kapasen etiwetiw pwe aramas repwe “etto.”
6. Ineet ewe “chanpupun kolukun manau” a poputä le pupulo?
6 Inaamwo ika ewe “chanpupun kolukun manau” epwe unusen pupulo atun ewe Engeröü Ierin än Kraist Nemenem, nge a fen poputä le pupulo atun “ewe Ränin ach Samol,” lupwen ewe ‘Lam,’ a wiliti king lon 1914. (Pwar. 1:10) Ina popun, seni ena ier, a kawor ngeni aramas ekkoch älillis fän iten manau, pachelong ekkewe pworaus lon Paipel, pun ra usun chök “koluk”. (Ef. 5:26) Aramas meinisin ra ketiw ar repwe “ünümi ewe konikin manau” ren ar aüselinga me etiwa kapas allimen ewe Mwu. Nge iö a wisen etiwa aramas lon ewe ränin ach Samol?
“Ewe Fin Apwüpwülü” A Apasa, “Etto!”
7. Lon “ewe Ränin ach Samol,” iö kewe ra akkomw apasa “etto,” iwe, ra etiwa iö?
7 Ewe fin apwüpwülü a liosuetä ekkewe chon Kraist mi kepit, ra akkomw apasa “etto.” Ra kapas ngeni iö? Esap pwisin iir. Ra etiwa chokkewe mi äpilükülükün manau esemuch woon fönüfan mwirin ewe “maun lon ewe rän mi lap än Kot ewe mi Unusen Manaman.”—Älleani Pwarata 16:14, 16.
8. Met a pwäratä pwe ekkewe chon Kraist mi kepit ra fen atoura än Jiowa kapasen etiwetiw seni 1918?
8 Ekkewe chon äppirü Kraist mi kepit ra kan atoura ewe etiwetiw seni 1918. Lon ena ier, ewe afalafal itelapan “Chommong Aramas mi Manau Iei Resap Mälo” a fos usun ewe äpilükülükün manau chommong repwe tongeni küna lon paratis woon fönüfan mwirin Armaketon. Eü afalafal lon ewe mwichelap lon Cedar Point, Ohio, U.S.A. lon 1922 a pesei chon aüseling ar repwe ‘esileifeili pworausen ewe King me an we Mwu.’ Ei pesepes a älisi ekkewe lusun mi kepit ar repwe tori chommong aramas fän ewe etiwetiw. Lon 1929, The Watchtower, minen March 15, a mak eü lesen itelapan “Etiwetiw mi Kirekiröch” mi longolong woon Pwarata 22:17. Ena pworaus a apasa: “Ekkewe lusun mi kepit mi tuppwöl ra fiti [ewe mi Lapalap Seni Meinisin] lon ei etiwetiw mi kirekiröch me apasa, ‘Etto.’ Ei pworaus epwe esilesil ngeni chokkewe mi tongei minne mi enlet me pwüng. Nge, a lamot epwe fis iei.” Tori ikenäi, ewe fin apwüpwülü mi wewe ngeni ekkewe mi kepit ra kan sopwelo ei angangen etiwetiw.
“Ir Meinisin mi Rongorong Ekei Kapas Repwe Apasa, ‘Etto!’”
9, 10. Ifa usun iir kewe mi rong ewe etiwetiw ra pwal ketiw ar repwe apasa, “Etto!”?
9 Nge ifa usun ekkewe mi rong ewe etiwetiw “etto”? Ra ketiw ar repwe pwal apasa, “Etto!” Ren chök äwewe, iei met The Watchtower, minen August 1, 1932, pekin taropwe 232, a apasa: “Ekkewe mi kepit repwe pesei iir meinisin mi mochen fiti ewe angangen esilefeili pworausen ewe mwu. Inaamwo ika rese kepit nge ra tongeni fiti ei angangen afalafal. A mmen apwapwa ngeni Chon Pwäratä Jiowa le silei pwe ra tongeni uwei ei konikin manau ngeni ewe mwichen aramas repwe manauewu seni Armaketon me küna ewe manau esemuch woon fönüfan.”
10 The Watchtower, minen August 15, 1934, pekin taropwe 249, a menlapei wisen chokkewe mi rongorong ewe etiwetiw mi apasa “Etto!” Iei alon: “Inaamwo ika ewe mwich mi liosutiw ren Jonotap rese kepit, nge repwe fiti ewe mwichen chon kepit, ewe a liosutiw ren Jehu, lon ewe angangen esilefeili pworausen ewe mwu.” Lon 1935, a ffatolo iö kewe chon ewe “mwich mi fokun chocho” Pwarata 7:9-17 a kapas usun. Ena pworaus a emwittiri feffeitään ei angangen esilefeili än Kot etiwetiw. Seni ena fansoun, a chommongolo chokkewe mi etiwa ena etiwetiw, iwe iei, chon ewe mwich mi fokkun chocho a tori lap seni 7 million. Pokiten ra aücheani minne ra rongorong, ra fen fangolo manauer ngeni Kot me papatais. Iwe, ra fiti ewe fin apwüpwülü le ekketiwa aramas ar repwe ‘ünümi ewe kolukun manau, nge resap möni.’
Ewe “Ngünmifel” A Apasa, “Etto!”
11. Lon fansoun ekkewe aposel, ifa usun manamanen ewe ngün mi fel a älisatä ewe angangen afalafal?
11 Lupwen Jises a afalafal lon ewe sinakok lon Nasaret, a suuki ewe puken Aisea me älleani: “Ngünün ewe Samol a nonom woi, pun a afiliei pwe üpwe afalafala ewe Pworausen Manau ngeni ekewe chon mwelele. A tiniei, pwe üpwe aronga ngeni ekewe chon fötek pwe repwe ngasala, ekewe chon chun pwe repwe küna mwer, üpwe pwal angasala chokewe aramas ra ariaföüür. Üpwe pwal arongafeili pwe a war ewe fansoun, lupwen ewe Samol epwe amanaua nöün aramas.” Iwe mwirin, Jises a apasa pwe a weneiti pwisin i ren an erä: “Ikenai ekei kapas oua rongorong me lon ei Toropwe mi Pin ra fen pwönüetä.” (Luk 4:17-21) Mwen än Jises feitä läng, a ereni nöün kewe chon käeö: “Oupwe angei ewe manaman lupwen Ngünmifel epwe feitiu womi, iwe, oupwe pwäriei . . . lon unusen fanüfan.” (Fof. 1:8) Lon fansoun ekkewe aposel, manamanen ewe ngün mi fel a fokkun älisatä ewe angangen afalafal.
12. Ifa usun än Kot ngün mi fel a älisatä ei angangen etiwetiw ikenäi?
12 Ifa usun än Kot ngün mi fel a älisatä ewe angangen etiwetiw ikenäi? Jiowa i Populapen ewe ngün mi fel. A äeä ewe ngün mi fel le suuki ekiekin me letipen ekkewe mi kepit ar repwe weweiti an we Kapas, ewe Paipel. Ewe ngün mi fel a amwökütüür ar repwe pwal etiwa me äweweei ekkewe pworaus mi enlet lon Paipel ngeni chokkewe mi äpilükülükün manau esemuch lon Paratis woon fönüfan. Nge ra fet chokkewe mi etiwa ewe etiwetiw, ra wiliti nöün Jises chon käeö, me ra pwal etiwa ekkewe ekkoch? Ewe ngün mi fel a pwal älisiir. Pokiten ra papatais fän iten ‘ewe ngünmifel,’ ra etipeeüfengeni manauer ngeni emmwenian me lükülük woon älillisin. (Mt. 28:19) Pwal och, ekkewe mi kepit me ewe mwich mi fokkun chocho ra afalafala pworaus seni Paipel, ewe puk mi mak fän emmwenien än Kot ngün mi fel. Ina minne, ewe etiwetiw a kawor me ren ewe ngün mi fel. Iwe, ewe ngün mi fel a ekkemmwenikich. Ifa usun ach silei ei mettoch epwe kküü ewe ükükün fansoun sipwe äeä lon ewe angangen etiwetiw?
‘Ra Akkapasa, “Etto!”’
13. Met weween ei itiitin kapas “ewe ngün mi fel me ewe fin apwüpwülü ra akkapasa, ‘Etto!’”?
13 Ewe “Ngünmifel me ewe Fin apwüpwülü” rese chök erä, “Etto!” Ewe populapen kapasen Krik a nöünöü ewe kapas mi wewe ngeni och föfför mi chök sopwosopwolo. Ina popun, ewe New World Translation a apasa: “Ewe ngün mi fel me ewe fin apwüpwülü ra akkapasa, ‘Etto!’” Weween, rese chök etiwa fän eü, nge ra sopwosopwolo le ekketiwa aramas. Nge ifa usun chokkewe mi rong me etiwa ewe etiwetiw? Ra pwal apasa, “Etto!” Ewe mwichen chon fel mi enlet mi lapalap “ra angang ngeni lerän me lepwin lon imwan imwenfel.” (Pwar. 7:9, 15) Met weween ar “angang ngeni lerän me lepwin”? (Älleani Luk 2:36, 37; Fofor 20:31; 2 Tesalonika 3:8.) Ekkewe leenien äppirü ewe aposel Paul me ewe finesoufos chinnap Anna ra isetiw ra pwäratä pwe ar “angang ngeni lerän me lepwin” a wewe ngeni ar akkangang iteitan me tinikken lon ewe angangen afalafal.
14, 15. Ifa usun Taniel a pwäratä lamoten an epwe akkapwönüetä an kokkotun fel ngeni Kot?
14 Ewe soufos Taniel a pwal pwäratä lamoten an epwe akkapwönüetä an kokkotun fel ngeni Kot. (Älleani Taniel 6:4-10, 16.) Ese siwili eörenian le ikkiotek “fän ülüngat lon ewe rän, usun mine a piin föföri me mwan,” inaamwo ika epwe koturulong lon ewe pwangen laion me ren ewe allük pwe esap iotek ngeni emön lükün ewe king ükükün eü maram. A ffat ngeni iir kewe mi küna met Taniel a föri pwe esor och mettoch mi lamot ngeni lap seni an fel ngeni Jiowa iteitan!—Mt. 5:16.
15 Mwirin än Taniel nonnom lon ewe pwangen laion eü pwin, ewe king a lo pii me kötiw ren: “Taniel, chon angang ngeni ewe Kot mi Manau. Ifa usun, om we Kot ka likitü le angang ngeni a tongeni amanauok seni ekana laion?” Taniel a mwittir pölüweni: “Amwo ewe king epwe manau tori feilfeilachök. Ai Kot a tinato eman chon läng pwe epwe pinei awen ekei laion. Iwe, resap tongeni afeiengauaei, pokiten esap wor ai tipis ngeni Kot pwal ngonuk ai king.” Jiowa a efeiöchü Taniel pun a “likitü” le akkangang ngeni.—Tan. 6:19-22.
16. Pworausen Taniel a achchüngükich ach sipwe eisinikich met sokkun kapas eis usun ach fiti ewe angangen afalafal?
16 Taniel a tipeeü ngeni an epwe mälo lap seni an epwe tunalo an kokkotun fel ngeni Kot. Nge ifa usun kich? Met sia fen pennüküolo are met sipwe pwal fangolo pwe sipwe fiffiti ewe angangen afalafal iteitan? Esap muchulo eü maram, nge sise fos usun Jiowa! Sisap pwal achocho le afalafal iteiten wiik ika mi tufich? Inaamwo ika sia tongeni afalafal ükükün 15 minich chök lon eü maram pokiten apwangapwangen inisich, nge mi lamot sipwe repotei. Pwata? Pun sia mochen akkapasa, “Etto!” usun chök met ewe ngün mi fel me ewe fin apwüpwülü ra föri. Ükükün ach tufich, sia mochen likiitü le apwönüetä wisach iteitan, wisen chon afalafala ewe Mwu.
17. Ineet sipwe atoura än Jiowa kapasen etiwetiw ngeni aramas?
17 Sipwe achocho le atoura än Jiowa etiwetiw iteiten fansoun mi tufich, nge esap chök atun sia akkota le fiti ewe angangen afalafal. A ifa me aüchean wisach le etiwa iir kewe mi kaka ar repwe ‘etto me ünümi ewe kolukun manau, nge resap möni,’ äwewe chök, atun kukkunou, lo lon sitoa, säi, lon angang are sukul! Sipwe pwal mwo nge sopwelo le afalafal fän mirit ikewe mi pinepin ewe angangen afalafal ie. Äwewe chök, neman sisap chuuri meinisin ekkewe imw lon ewe leenien afalafal pwe esap pwä pwe sia afalafal, nge sipwe ämmwetfetäl are alapalo ach afalafal sereseröch.
Ra Akkapasa, “Etto!”
18, 19. Ifa usun kopwe pwäratä pwe ka aücheani wisom le angangfengen me Kot?
18 Iei, a lap seni 90 ier än ewe ngün mi fel me ewe fin apwüpwülü ra fen akkapasa, “Etto!” ngeni ekkewe mi kakaan ewe konikin manau. Ka fen rongorong ei etiwetiw mi amwarar? Iwe, sia peseok om kopwe pwal etiwa ekkewe ekkoch.
19 Sise silei ifa ttamen an epwe suuk än Jiowa ei etiwetiw ngeni aramas, nge ren ach etiwa ei etiwetiw me pwal ekketiwa aramas le “Etto!,” sia angangfengen me Kot. (1 Kor. 3:6, 9) Mwa met me watteen ena feiöch! Amwo sipwe pwäratä ach aücheani ena wis me “mwareiti Kot fansoun meinisin pwe iei ach asor” ren ach akkafalafal iteitan. (Ipru 13:15) Kich mi eäni ewe äpilükülükün manau woon fönüfan sipwe fiti ewe fin apwüpwülü le akkapasa, “Etto!” Amwo itä epwe chommongolo chokkewe repwe “ünümi ewe konikin manau ese kamö”!
Met Ka Käeö?
• Ewe kapasen etiwetiw “etto” a suuk ngeni iö kewe?
• Pwata sia tongeni erä pwe ewe kapasen etiwetiw “etto” a pop seni Jiowa?
• Ifa wisen ewe ngün mi fel le esilei ewe kapasen etiwetiw, “etto”?
• Pwata sipwe achocho le fiti ewe angangen afalafal iteitan?
[Chart/Ekkewe sasing lón pekin taropwe 23]
(Ren unusen napanapan, ppii ewe puk)
Ra Akkapasa, “Etto!”
1914
5,100 chon afalafal
1918
Chommong repwe küna manau lon Paratis woon fönüfan
1922
“Esilei, esilei, esilei pworausen ewe King me an we mwu”
1929
Ewe lusun mi kepit ra apasa, “Etto!”
1932
Ewe kapasen etiwetiw, “Etto!,” a katowu ngeni chommong me lukun ekkewe mi kepit
1934
Ewe mwich mi liosutiw ren Jonatap ra ketiw ar repwe afalafal
1935
A ffatolo ika iö ewe “mwich mi fokkun chocho”
2009
7,313,173 chon afalafal