Áwewe fán Iten Manawach me Ach Angangen Afalafal Mwich
December 3-9
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | FÖFÖR 9-11
“Emén Soueriáfféwúmwáál A Wiliti Chón Afalafal mi Tinikken”
bt-E 60 ¶1-2
A “Kinamwela” ewe Mwichefel
Ekkewe chón sái mi kirikiringaw ra kkan ngeni Tamaskus, ikewe repwe féri och mettóch mi fókkun ngaw. Repwe átekinawu néún Jesus kewe chón káé ra fókkun oput seni lón imwer kewe, fétekiniir, ásáwer me átekinireló Jerusalem pwe repwe kapwúng ren ewe Sanhedrin, eú mwichen án chón Jus soukapwúng mi tekia.
2 Iten néúr we meilap, Saul, i a eriáfféwú me ni néún Jesus kewe chón káé. Kkanoto chék, a katol me tipeeú ngeni án ekkewe chón Jus mi tinikken fán iten ewe lamalamen Jus monei ngeni Stefanus faú tori an a máló. Stefanus i emén néún Jesus chón káé mi tuppwél. (Föf 7:57–8:1) Saul a fen eriáfféwú néún Jesus kewe chón káé mi nóm lón Jerusalem nge iei a fókkun achocho an epwe tikeriir ekis meinisin. A mochen unusen arosaló chón ei lamalam itan ‘ewe Al’ pwe me ren ra efeiengaw.—Föf 9:1, 2; ppii ewe pwóór “Saul’s Mandate in Damascus,” lón p. 61.
Aúcheani án Jiowa Anapanapakich
4 Án Jiowa ekiek usun aramas ese léllé ngeni ach ekiek. I a etittina letipach me kúna ika kich met sókkun aramas me lón. (Álleani 1 Samuel 16:7b.) A pwáló ena lupwen a fératá ewe mwichefelin Chón Kraist. A luki ngeni pwisin i me pwal Néún we chómmóng aramas, iir kewe mi aúcheangaw me ren ekiekin ekkóch. (Joh. 6:44) Áwewe chék, emén me leir, ewe Farisi itan Saul, emén mi “kapasingau . . . ariaföüü o turunufaseei” aramas. (1 Tim. 1:13) Nge Jiowa a etittina letipen Saul me ese ekieki pwe i mi usun pwúl mi lamotongaw. (SalF. 17:3) Jiowa a fen kúna pwe a tongeni anapanapa Saul pwe epwe emén mi aúchea, emén mi ‘filitä’ pwe epwe afalafal ngeni “chon lükün Israel, ngeni ekewe king pwal ngeni chon Israel.” (Föf. 9:15) Jiowa a pwal filatá ekkóch i a tongeni anapanaper me néúnéú iir le féri ewe angang mi “aüchea,” kapachelong iir kewe mi piin sassakaw, sikepwach, me solá. (Rom 9:21; 1 Kor. 6:9-11) Atun ra káé ewe Paipel, ra apéchékkúla ar lúkú Jiowa me mut ngeni an epwe anapanaper.
bt-E 64 ¶15
A “Kinamwela” ewe Mwichefel
15 En mi tongeni anchangei án ekkewe pwiin aramas máirú, ar ra lupufengennir, me song ar ra kúna án Saul afalafala usun Jesus lón ekkewe sinakok? Ra eis, “Esap iei atewe mi ninni ekkewe mi kori ei it lon Jerusalem?” (Föf 9:21, TF) Atun Saul a áweweei pwata i a ekkesiwil, “a fokun alletä pwe Jesus i ewe Kraist.” (Föf 9:22) Nge esap meinisin ra lúkú ena pwóróus, pokiten ra fétek lón ar kewe eéreni me letiper a lamalamtekia. Inaamwo nge Saul ese fangetá.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
bt-E 60-61 ¶5-6
A “Kinamwela” ewe Mwichefel
5 Atun Jesus a eppeti Saul wóón ewe al ngeni Tamaskus, ese eisini: “Pwata ka eriáfféwú nei kewe chón káé?” Nge a eis: “Pwota ka ariaföüüei?” (Föf 9:4) Ewer, me ren Jesus usun itá a pwal pwisin fis ngeni án néún kewe chón káé kewe riáfféú.—Mat 25:34-40, 45.
6 Ika ka kúkkúna riáfféú iei pokiten óm lúkú Kraist, kopwe lúkúlúk pwe Jiowa me Jesus ra fókkun silei met a fiffis ngonuk. (Mat 10:22, 28-31) Nge ren mwo iei, neman ewe sóssót esap móróló. Chemeni pwe Jesus mi kúna án Saul tipeeú ngeni ninniilóón Stefanus, me a kúna án Saul átekinawu ekkewe chón káé mi tuppwél seni imwer kewe lón Jerusalem. (Föf 8:3) Lón ena atun Jesus ese angolong. Nge Jiowa, me ren Kraist, a ngeni Stefanus me ekkewe ekkóch chón káé péchékkúl ar repwe tufichin amwéchú ar tuppwél.
nwtsty-E study note wóón Föf 10:6
emén chón angang ngeni silin man itan Simon: Emén chón angang ngeni silin man a kan áeá och sókkun sáfei mi lélé an epwe limetaló úléúlen ewe man are futukan me kirisin seni silin. Mwirin, a epiti ewe silin man ngeni och sókkun lélé mi ffér seni ekkóch sókkun irá pwe epwe tongeni éch ngeni an epwe ffér sókkun pisek seni. Ei sókkun angang a pwóngaw me a áeá watteen konik, ina pwata imwen Simon a nóm aroset, neman towau seni ewe iolapen Joppa. Me ren ewe Allúkún Moses, mi limengaw ewe emén mi angang wóón man mi má. (Lif 5:2; 11:39) Ina popun, chómmóng chón Jus ra oput chókkewe mi angang ngeni silin man me rese mochen waséla lón imwer. Ewe Talmud, eú puken allúkún me eérenien chón Jus, a apasa pwe emén chón angang ngeni silin man a pirikko fán emén chón ioni pán man. Iwe nge, Petrus ese mut ngeni ena sókkun ekiekin aapaap an epwe eppeti i le waséla ren Simon. Iwe, án Petrus ese eáni sókkun ekiekin aapaap a suuki alen an epwe mmólnetá ngeni wisan we mwirin, ina an epwe ló chuuri emén esap chón Jus lón imwan. Ekkóch soukáé Paipel ra ekieki pwe ewe kapasen Krik (byr·seusʹ) fán iten emén chón angang ngeni silin man, ina án Simon last name.
December 10-16
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | FÖFÖR 12-14
“Parnapas me Paulus Ra Afalafal lón Ekkewe Leeni Towau”
bt-E 86 ¶4
“Ra Fokun Pwapwa o Uren Ngünmifel”
4 Nge pwata ewe manaman mi fel a áimuoló Parnapas me Saul ar repwe “föri ewe angang”? (Föf 13:2) Ewe Paipel ese affata. Nge sia silei pwe ewe manaman mi fel a emmweni filitáán ekkeei mwán. Ese wor pwóróusen pwe ekkewe soufós me sense lón Antiokia ra ú ngeni ena kefil. Ra fen unusen tipeeú ngeni. Anchangei mwo meefien Parnapas me Saul atun pwiir kana lón pekin lúkú rese lólówóitiir nge ra fen “echikefel o iotek, ra afeiöchüür o tiniirela.” (Föf 13:3) Kich sipwe pwal álisi chókkewe ra angei wis lón ach we mwicheich, kapachelong ekkewe mwán mi ásimaw lón ewe mwichefel. Sisap lólówóitiir nge sipwe “asamoluur fän watten suföl me chen pokiten ewe angang ra föri.”—1 Tes. 5:13.
bt-E 95 ¶5
“Ra Pwora le Afalafal Usun ewe Samol”
5 Me akkomwan, Paulus me Parnapas ra kaúló lón Ikonium, eú telinimw mi watte lón Kalatia lón Rom ia ewe eérenien Krik a chéchéló ie. Ekkewe chón Jus mi nóm ie a watte ar nemenem lón ena leeni me chómmóng esap iir chón Jus nge ra fiti ewe lamalamen Jus ra pwal nóm ie. Usun chék met ra kan soun féfféri, Paulus me Parnapas ra pwal tolong lón ewe sinakok lón ei leeni me poputá le afalafal. (Föf 13:5, 14) Ra “afalafal pwe eu mwichen chon Juta me chon lükün Israel mi chomong ra lükü Jesus.”—Föf 14:1.
Akkamwéchú Óm Tuppwél Ngeni Kot fán “Riaföü mi Chomong”
4 Mwirin án Paulus me Parnapas feiló ngeni ewe telinimw Terpe, ra “liwinsefäliti Listra me Ikonium o sai ngeni Antiokia lon Pisitia. Ra apöchöküla ekewe chon lükü o anüküchareer pwe repwe tupwöl lon ar lükülük. Ra pwal üreniir, ‘Sipwe tolong lon Mwün Kot ren riaföü mi chomong.’” (Föf. 14:21, 22) Atun sia kerán álleani ena, eli sipwe fen osukosuk ika ifa usun án emén silei pwe epwe kúna “riaföü mi chomong” epwe apéchékkúla letipan, nge usun itá epwe fen alólileni. Iwe, ifa usun chék Paulus me Parnapas ra fen “apöchöküla ekewe chon lükü” ren ar ereniir pwe repwe kúna chómmóng riáfféú?
5 Sia tongeni kúna pélúwen ena kapas eis ren ach etittinafichi alon Paulus kana. Ese chék apasa: “Mi lamot sipwe likiitú fán chómmóng riáfféú.” Nge, a fen apasa: “Sipwe tolong lon Mwün Kot ren riaföü mi chomong.” Ina minne Paulus a apéchékkúla ekkewe chón káé ren an menlapei feiéchún ar repwe akkamwéchú ar tuppwél. Ena feiéch epwe wesewesen fis, nge esap chék eú ttan. Pún Jesus a erá: “Iö epwe likitü tori lesopolan epwe küna manau.”—Mat. 10:22.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
Menlapen Pworaus Seni ewe Puken Föfför
12:21-23; 14:14-18. Erot a etiwa ewe ling, minne chök a fich ngeni Kot. A ifa me watteen sokkofesennin än Paul me Parnapas rese etiwa än aramas kon mwareitiir me asamoluur! Sisap mocheniaiti ling seni aramas pokiten ach angang ngeni Jiowa.
nwtsty-E study note wóón Föf 13:9
Saul mi pwal iteni Paulus: Seni ei atun, Saul a pwal iteni Paulus. I wesewesen re Ipru nge pwal chón Rom. (Föf 22:27, 28; Fp 3:5) Ina popun neman seni chék lekúkkúnún, a iteni Saul lón fósun Ipru pwal Paulus lón fósun Rom. A kan ina usun an epwe ruu iten ekkewe chón Jus lón ena atun, ákkáeúin ekkewe ra nóm lúkún Israel. (Föf 12:12; 13:1) Ekkóch aramasen Paulus kewe a pwal wor iter lón fósun Rom pwal lón fósun Krik. (Ro 16:7, 21, NW) Pokiten Paulus i “eman soukünö ngeni ekewe chon lükün Israel,” iwe wisan an epwe arongafeili ewe kapas allim ngeni chókkewe esap iir chón Jus. (Ro 11:13) Paulus a filatá an epwe néúnéú itan we lón fósun Rom pokiten neman a meefi pwe ekkewe aramas esap iir chón Jus repwe kon etiwa ena it. (Föf 9:15; Kal 2:7, 8) Ekkóch ra apasa pwe Paulus a néúnéú itan na lón fósun Rom ren an epwe asamolu ewe mwán Serkius Paulus nge usun ese pwúng ena pokiten Paulus a chúen iteni ena it pwal mwo nge mwirin an a ló seni Saipros. Ekkóch ra erá pwe Paulus ese néúnéú itan we lón fósun Ipru pokiten newenewenen ena it lón fósun Krik a usun eú kapasen Krik mi weneiti emén aramas are emén man mi túnú úkún atun an fetál.—Ppii ewe study note wóón Föf 7:58.
Paulus: Lón néún Chón Kraist we Tesin Krik, ewe it Pauʹlos seni ewe fósun Latin Paulus mi wewe ngeni “Kúkkún” a pwá fán 157 fán iten ewe aposel Paulus nge fán eú chék fán iten ewe kepinaan Saipros itan Serkius Paulus.—Föf 13:7.
December 17-23
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | FÖFÖR 15-16
“Met Ra Tipeeúló Wóón A Lóngólóng Wóón Paipel”
bt-E 102-103 ¶8
“Ra Fokun Anini”
8 Lukas a pwal makkeei: “Iei popun Paulus me Parnapas ra fokun anini o pölüeniir. Iwe, ra [ekkewe souakom] filätä Paulus me Parnapas fiti ekoch chon lükü Jesus seni Antiokia pwe repwe feila Jerusalem o churi ekewe soukünö me souakom usun ei osukosuk.” (Föf 15:2) Ar ra “fokun anini” a pwáraatá péchékkúlen meefien me lúkúen ekkewe ruu pekin, me ewe osukosuk ese pwák ren ewe mwichefelin Antiokia. Pokiten ra mochen epwe wor kinamwe me tipeeú, ewe mwichefel a tipachem le akkóta pwe ewe kapas eis epwe ló ngeni “ekewe soukünö me souakom” lón Jerusalem, iir kewe mi chóni ewe mwichen soupwúngúpwúng. Iwe, met sia tongeni káé seni ekkewe mwán mi ásimaw lón Antiokia?
Chon Kraist mi Enlet Ra Süföliti Än Kot Kapas
6 Amos 9:11, 12 a älillisöch ngeni ataween ena osukosuk. Iwe, Fofor 15:16, 17, TF, a aloni alon Jiowa lon ena wokisin, a erä: “Upwe liwinto mwirin, o upwe autasefalli ewe imwen Tafit mi turutiu; upwe autasefal ewe tatan im, upwe pwal awenata; pwe ekkewe nusun aramas repwe kukutta ewe Samol, pwal [chon ekkewe mwu meinisin] ir mi iteni itei.”
7 Nge eli ekkoch repwe erä, ‘Ena wokisin ese apasa pwe ekkewe chon Jentail mi mochen wiliiti Chon Kraist resap sirkumsais.’ Ewer, mi pwüng ena, nge ekkewe chon Jus Chon Kraist ra miritiiti pwe ina weween. Met popun? Pun me ren ekiekiir, ekkewe chon Jentail mi sirkumsais, iir pwiir, nge sap iir ‘re ekis.’ (Eks. 12:48, 49) Äwewe chök, lon ewe Paipel Bagster a afföwü seni ewe Tesin Ipru ngeni fosun Krik, Ester 8:17 a erä: ‘Chommong ekkewe chon Jentail ra sirkumsais, me ra wiliiti chon ewe lamalamen Jus.’ Ewe itiitin kapas “ekkewe nusun aramas” seni ewe puken Amos a wewe ngeni ekkewe lusun chon Israel, weween, chon Jus me pwal chon Jentail mi sirkumsais mi choni ewe lamalamen Jus. Ewe Paipel a erä pwe repwe wiliiti eü chök mwichen aramas mi iteni iten Kot fengen me “chon ekkewe mwu,” weween, ekkewe re Jentail rese sirkumsais. Iwe, a ffat pwe ekkewe re Jentail ra tongeni wiliiti Chon Kraist inaamwo ika rese sirkumsais.
bt-E 123 ¶18
“Apöchöküla Chon Ekewe Mwichefel”
18 Paulus me Timoty ra angangfengen lón fitu ier. Lón ar sáifetál lón ar angang ngeni Kot, ra féri chómmóng angang fán iten ewe mwichen soupwúngúpwúng. Paipel a apasa: “Iwe, lupwen ar saifeil lon ekewe telinimw, ra aronga ngeni ekewe chon lükü Jesus ekewe allük ekewe soukünö me ekewe souakom lon Jerusalem ra apwüngala.” (Föf 16:4) A pwá pwe ekkewe mwichefel ra álleasochisi ewe emmwen seni ekkewe aposel me ekkewe chinnap mwán lón Jerusalem. Pokiten ra álleasochis, “chon ekewe mwichefel ra pöchökülela lon ar lükülük o chochomongola iteiten rän.”—Föf 16:5.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
Käeö Seni Nöün Jises kewe Aposel le Mammasa
8 Met sia käeö seni ei pworaus? Än Kot manaman a poputä le emmweni Paul mwirin chök an poputä le säi ngeni Eisia. Iwe, Jises a pwal awora och kapasen emmwen mwirin chök än Paul arap ngeni Pitinia. Iwe säingoon, mwirin chök än Paul tori Troas, Jises a ereni pwe epwe lo Masetonia. Iwe, lon ach ei fansoun, Jises mi chüen möküren ewe mwichefel, me eli epwe pwal ina usun an epwe emmwenikich. (Kol. 1:18) Äwewe chök, eli ka ekiekin pioneer are mwöküt ngeni ikewe a osupwangen chon afalafal ie. Nge eli Jises epwe äeä än Kot manaman le emmwenuk mwirin chök om achocho le tikeri minne ka tipeni. Äwewe chök, emön chon uwei efoch taraku a tongeni rik ngeni peliemwän are peliefefin mwirin chök an a poputä le ssä. Pwal ina chök usun, Jises epwe älisikich le alapaalo ach angangen afalafal ika sia fen achocho ngeni.
nwtsty-E study note wóón Föf 16:37
ám chón Rom: Weween chón Rom. Paulus me Silas, iir chón Rom. Me ren allúkún Rom, emén chón Rom a wor an pwúng an epwe akkomw kapwúng, me esap wor chón repwe apwúngú mwen mesen aramas ika esaamwo fis ewe kapwúng. A wor ekkóch án emén chón Rom pwúng lón ekkewe fénú mi nóm fán nemenien mwúún Rom. Emén chón Rom a nóm fán allúkún mwúún Rom, nge esap fán allúkún sópwun kewe. Ika emén a tipimwáál ngeni, iwe a tongeni kapwúng fán allúkún ewe sóópw, ika ina met a mochen. Nge mi chúen wor an pwúng an epwe kapwúng ren án Rom we mwichen soukapwúng. Nge ren ekkewe tipisilap, iwe a wor an pwúng an epwe ámweta ngeni ewe king an kapwúng. Ewe aposel Paulus a afalafal ekis meinisin lón ekkewe fénú mi nóm fán nemenien mwúún Rom. A mak pwe fán úlúngát a anganga an pwúng án chón Rom. Ewe áeúin a fis ikkeei lón Filipi atun a ereni ekkewe soukapwúng pwe ra tipis ren ar wichi nge esaamwo kapwúng.—Ren ekkewe ruu atun, ppii ekkewe study nóte wóón Föf 22:25; 25:11.
December 24-30
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | FÖFÖR 17-18
“Áppirú ewe Aposel Paulus lón ewe Angangen Afalafal me Asukul”
(Föför 17:2) Iwe, Paulus a tolong lon ewe imwen felikis usun an örüni. Lon ülüngat ränin sapat a kakapas [“áwewe,” NW] ngeni ekewe aramas seni lon ekewe Toropwe mi Pin,
nwtsty-E study note wóón Föf 17:2, 3
áwewe: Aposel Paulus ese chék ereni aramas ewe kapas allim nge a pwal áweweei me ánnetatá seni lón ekkewe Taropwe mi Pin, weween seni lón ewe Tesin Ipru. Ese chék álleani ngeniir ekkewe wokisin nge a néúnéú le áweweei mettóch, me an áwewe a alóngólóng wóón sileen me nónnómun ekkewe chón aúseling. Ewe kapasen Krik di·a·leʹgo·mai a wewe ngeni “án aramas pwóppwóróusfengen me fósfengen.” Ei kapasen Krik a pwal pwá lón Föf 17:17, NW; 18:4, 19; 19:8, 9, NW; 20:7, 9.
ánnetatá seni lón ekkewe wokisin: Ei kapasen Krik a wesewesen wewe ngeni “onómu únúkkún.” Ei a tongeni wewe ngeni pwe án Paulus alélléfengeniéchú ekkewe oesini usun ewe Messaia lón ewe Tesin Ipru ngeni manawen Jesus wóón fénúfan a ánnetatá pwe ekkena oesini ra pwénúetá ren Jesus.
(Föför 17:17) Iei mine a kakapas ngeni ekewe chon Juta me ekewe chon Krik mi fel ngeni Kot me lon ar we imwen felikis. A pwal kapas ngeni ekewe aramas mi feito lon ewe lenien chulap [“leenien amémé,” NW] iteiten rän.
nwtsty-E study note wóón Föf 17:17
ewe leenien amémé: A nóm notouááfengin ewe Acropolis, me ei leenien amémé (Krik, a·go·raʹ) lón Aten a úkúkún 5 hectare (12 acre) are lap seni. Ei leeni esap eú leenien chék kamé me amémé. Nge fen iei án ewe telinimw iolapen mwékútúkútún pekin politics, sopai, me eéreni. Chón Aten ra kan sani le chufengen lón ei leeni mi chómmóng met a kan fiffis ie pwe repwe akkapwóróus me alapaaló ar silei metakkan.
nwtsty-E study note wóón Föf 17:22, 23
Fán iten ewe Kot esap wor emén a silei: Ekkewe kapasen Krik A·gnoʹstoi the·oiʹ kinikinin ewe mak wóón eú róng lón Aten. Chón Aten ra pwári ar niwokkusiti sókkopaten kot ren ar aúetá chómmóng imwenfel me róng. Ra mwo nge pwal ffér róng fán iten koten Ling, Tipetekison, Manaman, Lúkú me Úméúméch. Neman ra niwokkus ika re ménúkaaló pwal emén kot iwe ena kot a song ngeniir, ina pwata ra féri eú róng “fän iten ewe Kot esap wor eman a silei.” Ei róng a pwári pwe ekkewe aramas ra esilla pwe mi wor emén Kot mi manaw rese sissilei. Paulus a sipeéch le pwóróus usun ena róng ren an epwe poputááni an afalafal usun ewe emén Kot, ewe Kot mi enlet rese mwo sissilei.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
w08-E 5/15 32 ¶5
Menlapen Pwóróus Seni ewe Puken Föför
18:18—Met ewe Paulus a eáni pwon? Ekkóch soukáé Paipel ra erá pwe Paulus a eáni pwon án emén Nasir pwon. (Num 6:1-21) Iwe nge, Paipel ese affata met ena án Paulus pwon. Pwal och, Paipel ese pwal fósun ika Paulus a eáni an na pwon mwen are mwirin an a wiliti néún Jesus chón káé me ika a kerán chék poputááni are epwele fen áwesaaló. Ese lifilifil met pwóróusen ena pwon nge Paulus ese tipis ren an a eáni ena pwon.
(Föför 18:21) Nge lupwen a feila seniir, a pwon ngeniir, “Are epwe letipen Kot [“Jiowa,” NW], üpwe liwinsefälito remi.” Mürin a sai seni Efisos.
nwtsty-E study note wóón Föf 18:21
Are epwe letipen Jiowa: Ekkeei kapas ra menlapei lamoten akkomw ekieki met letipen Kot atun ka féri are akkóta le féri och mettóch. Ewe aposel Paulus a kan ina usun iteitan. (1Ko 4:19; 16:7; Ip 6:3) Ewe chón káé James a makkeei ei wokisin me pesei chón állea ar repwe apasa: “Are a fän letipen ach Samol [“Jiowa,” NW], sipwe manau o föri ei ika enan.” (Jas 4:15) A lamot emén mi apasa seni letipan “are epwe letipen Kot” epwe achocho pwe féfférún epwe tipeeú ngeni letipen Jiowa. Ese lamot án emén epwe apasawu ekkena kapas iteitan pún fán chómmóng a kan apasa lón chék letipan.—Ppii study note wóón Föf 21:14; 1Ko 4:19; Jas 4:15 me sgd Kinikin 2.
December 31–January 6
PWÓRÓUS AÚCHEA SENI KAPASEN KOT | FÖFÖR 19-20
“Oupwe Mamasakemi me Unusen Chon ewe Mwichefel”
‘Oupwe Tümünü ewe Mwichen Siip Kot A Ngenikemi’
5 Ewe aposel a mak ngeni ekkewe mwän mi äsimaü ar repwe ‘tümwünü ewe mwichen sip Kot a ngeniir.’ A fokkun lamot repwe mirititi pwe ekkewe siip nöün Jiowa me Jises Kraist. Ekkewe elter repwe wisen pölüwen ngeni Kot ifa usun napanapen ar tümünü nöün kewe siip. Äwewe chök, emön chienom a tingoreok om kopwe nikiniki nöün kewe atun a säi. Iwe itä kosap fokkun tümünüöchüür me amöngööniir? Ika emön lein ekkewe semirit a semwen, itä kosap aünü säfei are chuuri tokter? Pwal ina chök usun, ekkewe elter lon mwichefel repwe “chon masen ewe mwichefelin Kot, i a möni ren chaan püsin Nöün we.” (Fof. 20:28) Ra ekieki pwe emön me emön siip Kot a mööni ren chan Jises Kraist we mi aüchea. Pokiten ekkewe elter repwe wisen pölüwen ngeni Kot, iwe ra amöngööni me tümünü ekkewe siip.
Chón Kraist Elter Ra Angangfengen Fán Iten Ach Pwapwa
15 Ekkewe elter ra fókkun angang weires. Fán ekkóch eli a weires ngeniir ar repwe kinamwe le annut pokiten ra lólileniesini pwiir kewe, ra tongeni neló lukenipwin pwe repwe álisiir are iótek fán iter. (2 Kor. 11:27, 28) Nge ekkewe elter ra pwapwa le féri wiser usun chék Paulus. Iei met a makkeei ngeni ekkewe chón Korint: “Üpwe pwapwa le fangala meinisin met mi wor rei, pwal püsin manauei, pwe üpwe alisikemi.” (2 Kor. 12:15) Pokiten Paulus a tongei pwiin kewe, a “fangala” manawan, are áeá unusen an péchékkúl pwe epwe apéchékkúler. (Álleani 2 Korint 2:4; Filipi 2:17; 1 Tes. 2:8) Ina popun, ekkewe Chón Kraist ra fókkun tongei Paulus!—Föf. 20:31-38.
bt-E 172 ¶20
“Are Eman Leimi Epwe Pöütmwälila, Esap Tipisi”
20 Manawen Paulus usun emén Chón Kraist a fókkun sókko seni chókkewe ra kirikiringaw ngeni ekkewe siip. A pwisin wor an angangen moni tolong pwe esap aosukosuka ewe mwichefel. An kewe angang weires fán iten pwiin kewe chón lúkú esap ren an epwe kútta pwisin feiéchún. Paulus a pesei ekkewe mwán mi ásimaw lón Efisos ar repwe manaweni eú manaw mi pennúkúóló pwisin mochenin. A ereniir: “Sipwe fokun alisi ekewe chon apwangapwang o chechemeni ekewe kapas ach Samol Jesus a püsin apasa, ‘Sia feiöch ren ach fang lap seni ach angei mettoch.’”—Föf 20:35.
Kúkkútta Pwóróus Aúchea
bt-E 161 ¶11
A Chéúfetál me Chómmóngóló Inaamwo A wor Chón Ú Ngeniir
11 Neman Paulus a afalafal lón ena imwen sukul iteiten rán seni ina epwe kulók 11:00 lesossor tori ina epwe kulók 4:00 lekuniol. (Föf 19:9) Lón ekkena kulók, neman atun a fókkun mosonoson nge fókkun pwichikkar, chómmóng ra mwo kaúló le angang pwe repwe mwéngé me asésé. Anchangei ika Paulus a fiti ei schedule mi fókkun weires lón úkúkún ruu ier, iwe a fen afalafal lap seni 3,000 awa. Iwe, iei pwal eú popun pwata án Jiowa kapas a chéúló me chéúfetál. Paulus a tinikken le angang me tipemecheres le féri ekkesiwil. A féri an schedule pwe chómmóng aramas repwe tawe ngeni ar repwe rongorong ewe kapas allim. Iwe, met mwirilóón? “Ekewe aramas meinisin mi nom lon ewe fanü Asia, ir ekewe chon Juta me ekewe chon lükün Israel, ra rongorong kapasen ach Samol.” (Föf 19:10) A ifa me watteen ewe angangen pwáraatá Paulus a féri!
bt-E 162-163 ¶15
A Chéúfetál me Chómmóngóló Inaamwo A wor Chón Ú Ngeniir
15 Ássáwen met a fis ngeni néún Skefa kewe mwán a efisi án chómmóng repwe niwokkusiti Kot, me ena a álisi chómmóng ar repwe lúkú lón i me úkútiw seni ar kewe angangen roong. Eérenien chón Efisos a ur ren angangen roong. A terú angangen magic me ttiit pwal ngorongor lap ngeni mi makketiw. Chómmóng chón Efisos ra meefatá ar repwe uwawu néúr kewe puk minen magic me keniireló mwen mesen aramas, inaamwo ika ra tori fitu ngeréú chala lón ach ei fansoun. Lukas a apasa: “Iwe, pokiten ekei mettoch mi amwarar ra fisitä, kapasen ach Samol a chöfetal.” (Föf 19:17-20) A ifa me watteen án ewe enlet okkufu chofona me angangen Satan! Ekkena aramas mi tuppwél ra isetiw eú leenien áppirú fán itach lón ach ei fansoun. Sia pwal nónnóm lón ei fénúfan mi ur ren angangen roong. Ika sia kúna pwe a wor rech och mettóch mi riri ngeni angangen roong, iwe sipwe féri met ekkewe chón Efisos ra féri, sipwe mwittir péútaaló! Sipwe fókkun atowauakicheló seni ekkena angangen roong mi ánioput, ese lifilifil met epwe fis.