Elabo Eji Enela Oviluwa?

Kuli nibaliwo niwiletxe ologiwa wa omagomo wa elabo ninga nthi. Athu enjene anowova wila elabo enagome na otolotxiwa na omotha wa bomba. Ena anona ninga witxi ontakaliha elabo txino onela otolotxa elabo. Nanda ohikala oddule onzuzuma wila magudulano a kobiri anela ototela nlogo na athu osadduwelana muthu na mukwaye.

Koddi elabo eji enela ogomawene? Akala eli dhaene, kito eji enatapulele eni? Wahiromaga okala elabo yagomilege?

Elabo Enogoma—Yinagu Enohala Vamburoniva

Indde, wahikala elabo yagomilege. Kona elabo yavuta vaddiddi mmasikuni a Noe. Bibilia ontapulela dhahi: “Elabo ya nsaka nthile yahitolotxiwa, mwabwinelani na manje.” Bibilia onologa vina dhahi: “[Mulugu] kalevelile ososotha elabo ya nsaka nawale, mbwenye ohinvuna Noe, wali namalaleya wa oligana, vamodha na ena atanu na eli, mwadheliyena mpulo velaboni ya athu ovuta.”—2 Peduru 2:5; 3:6.

Kona ejile etapuleli ogoma wa elabo ejile vina ejile ehitapulelani. Kawali ogoma wa nlogo na athu. Noe na mudhi waye ahiviluwa Vampuloni wa elabo yotene. Enapadduwe vina dhaene na Elabo ya vati vina odhulu wokoddela wa dhineneri. Yarimelile yali ‘elabo ya athu ovuta’, mikalelo dhabure dha dhilobo.

Na mudhidhi, venevo venjivile ódhuli wa Noe, wahipadduwa elabo yina. Elabo eji yanawili, obe mikalelo dha dhilobo, ehikalawo mpaka ovanene apa. Gahalaya ehidhala koddo, opanga na otimbwini. Txini enapadduwele elabo eji? Koddi enela oviluwa?

Musogorho Mwa Elabo Eji

Mumalelani ologa wila elabo ya masiku a Noe yahitolotxiwa, muthaka wa Bibilia onodhowavi: “Na nzu nakakene, odhulu na elabo ya vati eliwo ovanene apa dhinokoyeliwa motho.” (2 Peduru 3:7) Mwa dhaene, ninga mulogeli namaleba mwina wa Bibilia: “Elabo [eliwo ovanene apa] enovira.”—1 Joau 2:17.

Bibilia kanfuna aloge wila Elabo ya vati obe odhulu wa dhineneri onela ovira, dhaene ninga mwakoddelani ovira mmasikuni a Noe. (Salmo 104:5) Othiya eji, ejile enatolotxiwe ninga na motho ji elabo eji, na “odhuluwa”, obe alamuleli mutxiddo mwa nipakelo na Satana, vina “elabo ya vati”, obe nikuru na athu. (Joau 14:30; 2 Korinto 4:4) Elabo eji, obe mikalelo dha dhilobo, enela orimela mwa txibarene ninga mwarimeleli elabo yaliwo Mpulo ohinathi. Masiki Yezu Kristu wahiloga mwaha wa mukalelo waliwo “mmasikuni a Noe” ninga yotagiha ya ejile enapadduwe elabo eji ehinathi ogoma.—Mateus 24:37-39.

Ja ntapulelo wila Yezu, bagaloga mwaha wa masiku a Noe, wakosile eji mowakula nivuzo na arumiwi aye nawila: “Txivi enakale ezinddiyelo ya odha wenyu na ya omagomo wa elabo?” (Mateus 24:3, Matos Soares) Anamafara a Yezu anziwa wila elabo eji egahigoma. Koddi awene ahitxutxeya na njedhelo nthi?

Othiya eji, Yezu mwafurumuleliye mapadduwo agapadduwile elabo ehinathi ogoma, iyene ohakokomeza wila ahagalale, ‘sabwani ovuneya wawa onfuna ofiya’. (Lukas 21:28) Indde, awene agahivuniwa mwa Satana na mukalelo waye wa dhilobo dhabure wila avolowe mwilaboni eswa ya murenddele!—2 Peduru 3:13.

Kito mudhidhi gani onagome elabo eji? “Ezinddiyelo” gani evahile Yezu ya ‘odha, waye na omagomo wa elabo’?

“Ezinddiyelo”

Nzu na egrego nitapuleliwe apa “odha” thi pa·rou·sí·a, nanda nzu nthi nintapulela “othwanyuwa”, kuloga dhahi, okala venevo txibarene. Mwawila, “ezinddiyelo”, egoniwa, kintapulela wila Kristu onela odha momaguva, mbwenye wila iyene ohimala wiyela nanda oli venevo. Entapulela wila iyene ohiroma olamulela mohoneya ninga mwene wa odhulu nanda wila ovanene apa onela wagomiha amwiddani aye.—Ovuhulela 12:7-12; Salmo 110:1, 2.

Yezu katonyile nipadduwo nimodha bahi ninga “ezinddiyelo”. Iyene ohifurumula dhowireya dhinjidhene na makalelo a mwilaboni motene. Otene aba agahipadduwa vari va mudhidhi ontxemerha anamaleba a Bibilia ninga “masiku omariha”. (2 Timoteo 3:1-5; 2 Peduru 3:3, 4) Kona dhilobo dhiñgonovi dhathagile ologa Yezu wila dhigahitonya “masiku omariha”.

“Nlogo ninela ovenyedha nlogo nina, nanda omwene na omwene mwina.” (Mateus 24:7) Koddo dha masaka a ovanene dhinokalaga dhinddimuwa vaddiddi opitha mudhidhi wa mundduni. Namaleba mwina ohona dhahi: “Koddo Yoroma ya Elabo Yotene [yaromile yaka ya 1914] yali koddo yoroma ‘yowakwana’.” Mwa dhaene, Koddo Yanawili ya Elabo Yotene jitolotxiletxe vaddiddi. Nanda koddo dhinodhowavi dhitolotxaga Elabo. Indde, mazu a Yezu anosoriheya na mukalelo wowoneya!

“Onela orameya dhoja.” (Mateus 24:7) Mumaleli Koddo Yoroma ya Elabo Yotene ehipadduwa ejile yali txino dala ya Dhopadduwa dhotene. Wahikala vina dala yothidda motho mumaleli Koddo Yanawili ya Elabo Yotene. Mulili wa ohija deretu onofanya mpaddi wanotanu wa athu a Elabo ya vati, bugapa aima miliau 14 vyaka dhotene. Mwatxibarene, onokalaga “orameya dhoja”!

“Onela okala othekenyeya wa elabo onddimuwa.” (Lukas 21:11) Mogumaniha, othamagela okwaranya dila kumi athu anokwaga vyaka dhotene sabwa ya othekenyeya wa elabo, ovenya yaka ya 1914, opitha mazana a vyaka dha mundduni. Kona esi dhiñgonovi dhinddimuwadha: yaka ya 1920, o China, athu 200.000 ahikwa; 1923, o Japão, athu 140.000 ahikwa obe ahirimela; 1939, o Turquia, athu 32.700 ahikwa; 1970, o Peru, athu 66.800 ahikwa; nanda 1976, o China, othamagela 240.000 (obe, mowiwanana na aliba miselu ena, 800.000) ahikwa. Txibarene, wali “othekenyeya onddimuwa wa elabo”!

“Maredda, mumburoni mothiyana thiyana.” (Lukas 21:11)

Mumaleli wene Koddo Yoroma ya Elabo Yotene, othamagela athu miliau 21 ahikwa na eredda ya musipanyola. Revista Science Digest nihiloga dhahi: “Mwa Dhopadduwa dhotene, kunakalege ezini yowopiya nanda yomaguva opa.” Oromana venevale, maredda a murima, cancro, SIDA na dhizini dhina dhinowapavi mazana a miliau dha athu.

“Winjiva wa ejile eli yosadduwela nlamulo.” (Mateus 24:12) Ovenya yaka ya 1914, elabo yehu ehidha oziweya ninga elabo ya opanga na otimbwini. Mumburoni dhinjidhene, kavo onedda wolibene mmarampani, masiki na omutana. Na mathiyu, athu ankala mmatakulu mundduni mwa misuwo dhomala ofugiwa vina dholibihiwa na mijila, na wova obudduwela otakulu.

Dhilobo dhina dhinjidhene dhigapadduwile mmasikuni omariha dhahimala ologiwa, nanda dhilobo esi dhotene dhinosoriheya. Eji entapulela wila omagomo wa elabo oli vakukuvi. Mohagalaliha, onela okala anamaviluwa. Mumaleliye ologa wila “elabo enovira”, Bibilia onolibela dhahi: “Oddule onkosa efunelo ya Mulugu onela okalawo na mukalakala.”—1 Joau 2:17.

Mwawila ninofanyela osunza jivi efunelo ya Mulugu nanda nikosege. Dhaene panaviluwihu omagomo wa elabo eji nanda nijevo maruryo na mukalakala mwilaboni eswa. Bibilia onolibela wila, mu nsaka nthile, “Mulugu . . . onela okuputha mmentoni [mwa athu] mintori dhotene, nanda kunakale vina okwa, ne vina olila, ne okuwa, ne opa”.—Ovuhulela 21:3, 4.

Ogaikale ntonyedho ninagu, mengeselo ali apa athukuliwe mBibiliani mwa Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas—Com Referências.

[Foto Yorumeeliwa va Linyani na Nikuku 6]

Aliba Foto: Balau: foto ya USAF. Mwana: foto ya OMS eburutxiwe na W. Cutting. Othekenyeya wa elabo: Y. Ishiyama, Universidadi ya Hokkaido, Japão.