Kwasenu Ana ja Akwa-Kwiza
“Uwahililo wahiana uno chishi nawo shina kwivwa hali ana jami ngwo, kanende mu umwenemwene.”—3 YOANO 4.
1, 2. (a) Kapinda muka alinenyi ana ja mandumbu waze akukatuka ku yifuchi yeka? (b) Yihula yika mutushimutwina mu mutwe uno?
JOSHUA yamba ngwenyi: “Yisemi jami kayile ni kutwama mu chifuchi cheka, kashika kukatuka ku wanuke wami, te nakuhanjika limi lio ku zuwo ni mu chikungulwila. Alioze muze naputukile kuya ku shikola, yinguputuka kuzanga limi lia mu chifuchi chize twapwile. Hakupalika cha yimwe miaka, yinguputuka kuhanjika wika limi liacho. Te chishi kuhasa nawa kwivwa yuma yize akulongesa ku kukunguluka, nawa te chanyingikine chako cha yisemi jami.” Yuma amba Joshua yakulingiwa chinji.
2 Musono, atu kuhiana 240,000,000 katwamine nawa mu yifuchi yize asemukinyine. Nyi uli chisemi yoze wakatukile ku chifuchi cheka, kuchi muhasa kukwasa ana je hanga alilongese kuzanga Yehova ni kwenda “mu umwenemwene”? (3 Yoano 4) Nawa kuchi mandumbu akwo mahasa kwaakwasa?
YISEMI, PWENU CHILWEZA CHIPEMA
3, 4. (a) Kuchi yisemi mahasa kupwa chilweza chipema kuli ana jo? (b) Yika yisemi katambile kushimbwila hali ana jo?
3 Yisemi, yilweza yenu yikwete ulemu unji nyi munufupa hanga ana jenu apwe ni usepa upema ni Yehova ni kuzuka mwono wa mutolo. Muze ana jenu mamona ngwo, nunaliange “kufupa Wanangana” ni ayo malilongesa kufuliela muli Yehova ha yize mafupa tangwa ha tangwa. (Mateu 6:33, 34) Senu mulimo wa Yehova kulutwe ku mwono wenu kuhiana kufupa yuma yinji ya kumusunya. Pwenu ni mwono washi nawa ehukenu kutambula mikuli. Tulikilenu “upite mwilu,” chekwamba, kupwa ni utayizo wa Yehova, kuhiana kufupa mbongo hanji ‘uhenya wa atu.’—Tanga Marku 10:21, 22; Yoano 12:43.
4 Chipwe ngwe nuli ni milimo yinji, nihindu pwenu ni kusa shimbu hanga nuhanjike ni ana jenu. Sololenu kuli ayo ngwenu, nwakuwahilila chinji muze akusa Yehova kulutwe ku mwono wo kuhiana kufupa lufuma hanji mbongo, chipwe ngwe mayifupila ene hanji yenu. Ehukenu kusolola manyonga api akwamba ngwo, ana katamba kufupila yisemi jo mbongo ni mwono upema. Nyingikine ngwenu, “kuchatambile ana kutulikila hali yisemi jo, alioze chatamba yisemi kutulikila hali ana” jo.—2 A-Korindu 12:14.
YISEMI, LIKOLWEZENU HANGA NUHWISE KAPINDA WA KUHANJIKA LIMI
5. Mumu liaka yisemi atamba kuhanjika ni ana jo mashimbu eswe hakutwala kuli Yehova?
5 Ngwe chize hanaprofetizala kulu, atu “aku mavungu a malimi eswe” kaneza mu ululikiso wa Yeova. (Zekaria 8:23) Alioze nyi ana jenu keshi kunyingika kanawa limi lize nwakuhanjika, muchihasa kukaliwa kwaalongesa umwenemwene. Mumu ana jenu kali alongi a Mbimbiliya alemu kuhiana waze nukwete, nawa ‘nyi manyingika’ Yehova, makazuka mwono wa mutolo. (Yoano 17:3) Mba ana jenu alilongese hakutwala kuli Yehova, nwatamba “kuhanjika no” mashimbu eswe.—Tanga Shimbi Yamuchiali 6:6, 7.
Ana jenu kali alongi a Mbimbiliya alemu kuhiana waze nukwete
6. Kuchi ana jenu mahasa kuyuka nyi malilongesa limi lienu? (Tala chizulie ha uputukilo.)
6 Ana jenu makazanga kulilongesa limi lia mu chifuchi chize nuli ku shikola ni kuli atu akwo. Alioze ayo manyingika limi lienu muze munuhanjika no mashimbu eswe. Nyi ana jenu mahanjika limi lienu, muchipwa chashi kuhanjika nenu ni kunulweza chize akwivwa ku mbunge. Alioze kuli yiwape yikwo. Nyi ana jenu mahanjika malimi anji, chino muchaaha mana ni kunyingika kanawa chize akwo akunyonga. Chino nawa muchaakwasa kwambujola chinji sango lipema. Carolina yoze yisemi jenyi ayile mu chifuchi cheka yamba ngwenyi: “Kupwa mu chikungulwila cha limi lia yilambala chakunguvwisa kuwaha. Nawa chili chipema kukwasa chikungulwila chize chinafupiwa ukwaso unji.”
7. Yika munuhasa kulinga nyi limwe limi mulipikalisa usoko wenu?
7 Muze ana ja akwa-kwiza malilongesa chako ni limi lia mu chifuchi muze ali, amwe akuli ayo mahasa kwecha kuhanjika limi lia yisemi jo. Yisemi, nyi ana jenu che apwa, shina munuhasa kulilongesa limi lia mu chifuchi muze nuli? Muchipwa chashi kukwasa ana jenu apwe akwa-Kristu nyi mununyingika yize akuhanjika, kuheha, milimo yo ya ku shikola, nawa nyi munuhanjika ni alongeshi jo. Tunanyingika ngwetu, kulilongesa limi liaha chakufupiwa mashimbu, ngolo ni kulikehesa. Alioze nyi munulinga chocho, munuhasa kuyuka. Chakutalilaho, nyi mwanenu mapwa kanaye, shina kunuchi kusa tachi nulilongese limi lia tunaye hanga nupwe ni kuhanjika nenyi? Ni mwana yoze wakuhanjika limi lieka, neye kanafupiwa ukwaso wowene, nyi ngwami?a—Tala maliji mushi lia lifwo.
8. Kuchi munuhasa kukwasa ana jenu nyi kunushi kuhanjika kanawa limi lio?
8 Muchihasa kupwa chikalu kuli amwe yisemi akwa-kwiza kuhanjika kanawa limi liaha lize ana jo akuhanjika. Chino muchihasa kupwa chikalu kuli yisemi kukwasa ana jo hanga anyingike kanawa “sona jisandu.” (2 Timoteu 3:15) Nyi che chinalingiwa mu usoko wenu, nihindu munuhasa kukwasa ana jenu hanga anyingike Yehova ni kumuzanga. Shan, mukulwana wamu chikungulwila yamba ngwenyi, “mama te keshi kwivwa kanawa limi lize te twanyingika, nawa ami ni pangiami te kutushi kuhanjika kanawa limi lienyi. Alioze muze twapwile ni kumona chize analilongesa, kulemba ni kusa tachi hanga asongwele uwayilo wamu usoko hita poso, yitunyingika ngwetu, kunyingika Yehova chapwa chuma chilemu chinji.”
9. Kuchi yisemi mahasa kukwasa ana waze mafupiwa kulilongesa mu malimi aali?
9 Ana amwe mahasa kufupiwa kulilongesa hakutwala kuli Yehova mu malimi aali. Mumu liaka? Mumu ayo kakuhanjika limi limwe ku shikola, likwo ku zuwo. Hachino, yisemi amwe kakuzachisa mikanda, maliji akukopa ni yinema mu malimi jacho aali. Chochene, yisemi waze akwiza ku yifuchi yeka, katamba kusa tachi hanga akwase ana jo akundame kuli Yehova.
CHIKUNGULWILA CHA LIMI LIKA NWATAMBA KUYA
10. (a) Iya watamba kukwata chiyulo cha chikungulwila cha limi lize atamba kuya? (b) Yika atamba kulinga mwata wa mu usoko muze kanda achikwata chiyulo?
10 Nyi “njize” hanji akwa-kwiza katwama kusuku ni Yela waze akuhanjika limi lio, ayo katamba kuya mu chikungulwila chize chakuhanjika limi lia mu chifuchi muze ali. (Samu 146:9) Alioze nyi kuli chikungulwila hakamwihi chize chakuzachisa limi lio, mwata wamu usoko katamba kukwata chiyulo cha kunyingika chikungulwila cha limi lize maya ni asoko jenyi. Shimbu kanda akwata chiyulo, iye katamba kunyonga kanawa ni kulemba ha chikuma chacho. Katamba nawa kuhanjika ni mukwo-pwo ni ana jenyi. (1 A-Korindu 11:3) Yika iye atamba kuhengwola? Shimbi jika ja Mbimbiliya jize mujimukwasa kukwata chiyulo?
Mwata wamu usoko katamba kukwata chiyulo cha kunyingika chikungulwila cha limi lize maya ni asoko jenyi
11, 12. (a) Kuchi ana akuyuka muze ali ha kukunguluka cha limi lize akuhanjika kanawa? (b) Mumu liaka twanuke amwe keshi kuzanga kulilongesa limi lia yisemi jo?
11 Yisemi katamba kunyingika yize yinafupiwa kuli ana jo. Mba ana anyingike kanawa umwenemwene wa Mbimbiliya, kanafupiwa maola anji a malongeso a Mbimbiliya, hi wika ko waze akulinga hita poso ku kukunguluka. Alioze nyingikenu chino: Kukunguluka chize akusongwela mu limi lize ana anyingika kanawa, ayo mahasa kuyuka ha kupwaho, hanji malilongesa chinji kuhiana chize yisemi jo akunyonga hali ayo. Chino kuchatalile hali ana waze keshi kunyingika kanawa limi. (Tanga 1 A-Korindu 14:9, 11.) Nawa, kuchalumbunukine ngwo limi lize mwana akuhanjika mulinunga ni kusongwela manyonga jenyi ni chize akwivwa ku mbunge. Chipwe ngwe ana amwe mahasa kuhana kumbululo, kulinga yimweso ni kuhanjika pande mu lime lia yisemi jo, alioze chino muchihasa kulingiwa chakuhona kusolola manyonga aku mbunge yo.
12 Nawa, mbunge ya mwana yakupianguka ni yuma yeka ni yeka hi limi wika ko. Chino chalingiwile kuli Joshua, yoze hi twatongola. Ndumbwenyi wa pwo, Esther, yamba ngwenyi: “Kuli ana, limi lia yisemi jo, chako ni uwayilo wo, yeswe yakwenda hamuwika.” Nyi ana keshi kulivwa ngwo kali mu chako cha yisemi jo, ayo mahasa kwecha kulilongesa limi ni uwayilo wa yisemi jo. Mba yika yisemi waze akukatuka ku yifuchi yeka mahasa kulinga?
13, 14. (a) Mumu liaka amwe yisemi akwachile chiyulo cha kuya mu chikungulwila chize akuhanjika limi lize ana anyingika kanawa? (b) Kuchi yisemi jacho akolesele usepa wo ni Yehova?
13 Yisemi akwa-Kristu kakusa kulutwe yize yinafupiwa kuli ana jo hi ha yize ene anafupu ko. (1 A-Korindu 10:24) Samuel, tato ya Joshua ni Esther, yamba ngwenyi: “Ami ni mukwetu-pwo tunakanyonga hanga tunyingike limi lize mulikwasa ana jetu hanga akole mu ufulielo, nawa twalembele hakwita malinjekela. Kumbululo kuliakapwile lize te tunashimbwila. Alioze muze twamwene ngwetu ana jetu keshi kuyuka chinji ha kupwa mu limi lietu, chocho yitukwata chiyulo cha kuya mu chikungulwila cha limi lize ayo akuhanjika kanawa. Mashimbu eswe te twakuya hamuwika ku kukunguluka ni kwambujola sango lipema. Nawa te twakusanyika masepa waze akuhanjika limi lia ana jetu hanga tulie no hamuwika ni kuheha. Yino yeswe yakwashile ana jetu hanga anyingike mandumbu ni kunyingika kanawa Yehova hi wika ko ngwo kali Zambi, alioze ngwo kali Tata nawa Sepa lietu. Twamwene ngwetu, chino chili chilemu chinji kuli ana jetu kuhiana kunyingika kanawa limi lietu.”
14 Samuel yawezela nawa ngwenyi: “Mba tufunge ufulielo wetu, ami ni mukwetu-pwo te twakuya nawa ku kukunguluka cha mu limi lietu. Chino chakalishile chinji mwono wetu nawa te twakuhonga chinji. Chipwe chocho, twakusakwila Yehova ha kuwahisa tachi ni ngolo jize twasele. Ana jetu eswe atatu kanalingila Yehova mu mulimo wa shimbu lieswe.”
YIKA YIZE AKWEZE MAHASA KULINGA
15. Mumu liaka pangi Kristina akwivwa ngwo kalingile kanawa hakupwa mu chikungulwila cha limi lize akuhanjika?
15 Muze ana anayi ni kukola, ayo mahasa kunyingika ngwo, mba awayile kanawa Yehova katamba kuya mu chikungulwila cha limi lize akuhanjika kanawa. Nyi chino muchilingiwa, yisemi katambile kwivwa ngwe ana jo kaambila. Kristina yamba ngwenyi: “Ami te nakuhanjika chikehe limi lia yisemi jami, alioze muze te nakuya ni kukunguluka te chishi kwivwa kanawa yize akulongesamo. Muze napwile ni miaka 12, yinguya ku kukunguluka cha mambonge cha limi lize te nakulilongesa ku shikola. Ha tangwa litangu, yingunyingika ngwami yize te ngunevu we umwenemwene! Chimwe nawa chalumukine muze naputukile kulemba mu limi lize te nakulilongesa ku shikola. Te nakuhasa kuhanjika ni Yehova kukatuka ku mbunge yami!” (Yilinga 2:11, 41) Muze akumbanyishine miaka 18, Kristina yahanjika ni yisemi jenyi nawa yakwata chiyulo cha kuya mu chikungulwila cha limi lize te akuhanjika kanawa. Yamba ngwenyi: “Kulilongesa hakutwala kuli Yehova mu limi lize te nakulilongesa ku shikola changukwashile kumulingila kanawa.” Ha shimbu likehe, Kristina yapwa pionelu nawa kanawahilila chinji ku mwono wenyi.
16. Mumu liaka Nadia akuwahilila hakusakula kuya mu chikungulwila cha limi lia mu chifuchi muze te atwama?
16 Akweze, shina nunazange kuya mu chikungulwila cha limi lize nunanyingika kanawa? Nyi che nunazange, lihulenu ngwenu: Shina kuya mu chikungulwila chacho muchinukwasa kukundama kuli Yehova? (Tiangu 4:8) Nyi nunazange wika kuchina yisemi jenu mumu kakuzanga kunyingika yeswe yize nwakulinga? Nyi hanji mumu kunwazangile kusa tachi nijimwe ha yize nunalilongese? Nadia yoze unakalakala ku Mbetele yamba ngwenyi: “Muze ami ni mandumbu jami te tuchili akweze yituzanga kuya mu chikungulwila cha limi lize te twakuhanjika kanawa.” Alioze yisemi jenyi yamona ngwo nyi ayo maya mu chikungulwila chacho, kechi kupwa ni usepa upema ni Yehova. Nadia yawezela ngwenyi: “Haliapwila tunawahilila chinji ha yize yisemi jetu alingile hanga atulongese limi lio ni kutwecha tuye mu chikungulwila cha limi lia mu chifuchi chize twapwile. Chino chakwashile mwono wetu nawa chatwehele uhashi unji wa kukwasa akwetu hanga anyingike Yehova.”
KUCHI MANDUMBU AKWO MAHASA KUKWASA
17. (a) Aya Yehova ahanyine chiteli cha kulongesa ana? (b) Kuchi yisemi mahasa kuwana ukwaso hanga alongese ana jo umwenemwene?
17 Yehova hanahane kuli yisemi chiteli cha kulongesa ana jo umwenemwene. Iye kakachihanyine kuli akaka hanji kuli mutu mweswawo. (Tanga Yishima 1:8; 31:10, 27, 28.) Chipwe chocho, yisemi waze kanyingikine kanawa limi lize ana jo akuhanjika, mahasa kufupa ukwaso hanga ahase kukwata ku mbunge ya ana jo. Nyi yisemi meta ukwaso, chino kuchalumbunukine ngwo kanachina chiteli cho cha kulongesa ana jo. Alioze, chino muchihasa kwaakwasa hanga ‘alele ana jo ni kufumba ni kukanyamisa cha Yehova.’ (A-Efwesu 6:4) Chakutalilaho, yisemi mahasa kwita ukwaso kuli makulwana amu chikungulwila ha yimwe yiyulo yakusongwela nayo uwayilo wamu usoko ni kwaakwasa hanga awanyine ana jo masepa apema.
Ana ni yisemi jo kakuyuka hakupwa hamwe ni mandumbu amu chikungulwila(See paragraphs 18, 19)
18, 19. (a) Kuchi akwa-Kristu akwo mahasa kukwasa akweze? (b) Yika yisemi atamba kununga ni kulinga?
18 Mba yisemi akwase ana jo, hita shimbu mahasa kusanyika asoko akwo hanga apwe no hamuwika mu uwayilo wa mu usoko. Nawa, akweze anji kakulilongesa kuli akwa-Kristu akwo muze maya ni kwambujola sango lipema hamuwika ni kulinga yuma hamuwika. (Yishima 27:17) Shan, yoze hi twatongola, yamba ngwenyi: “Ngunewuluka kanawa chize mandumbu apwile ni kungusolwela zango. Ami nalilongesele chinji, muze ayo te akungukwasa ha kululieka pande jize munguhanjika ha kukunguluka. Nawa ngunakawahilila chinji muze te twakuheha ni kulinga yuma hamuwika.”
19 Chochene, atu waze yisemi masakula hanga akwase ana jo katamba kwaakolweza hanga alemese yisemi jo. Chino muchihasa kulingiwa muze ayo mahanjika yuma yipema hali yisemi chakuhona kwatambula chiteli cha kulela ana jo. Chikwo nawa, atu waze mahana ukwaso kuli ana, katamba kwehuka yitanga yize kuyalitele kuli amwe mu chikungulwila hanji haze lia chikungulwila. (1 Petulu 2:12) Chipwe ngwe yisemi mahasa kwita ukwaso kuli mandumbu akwo, nihindu kulongesa ana jo umwenemwene chili chiteli cho. Ayo katamba kunyingika kanawa ukwaso weswe uze akwa-Kristu akwo anahane kuli ana jo.
20. Kuchi yisemi mahasa kukwasa ana jo hanga apwe tuvumbi twa Yehova ashishika?
20 Yisemi, lembenu ni kwita ukwaso kuli Yehova, nawa senu tachi hanga nukwase ana jenu. (Tanga 2 Sango ja Mianangana 15:7.) Senu usepa wa ana jenu kuli Yehova kulutwe kuhiana yize nwakuzanga. Lingenu yeswayo munuhasa hanga nupwe ni shindakenyo ngwenu, Liji lia Zambi linakwate ku mbunge ya ana jenu. Kanda nunyonga ngwenu, ana jenu keshi kuhasa kupwa tuvumbi twa Yehova. Nyi ana jenu makaula Liji lia Zambi ni yilweza yenu yipema, munukevwa ngwe chize evwile postolo Yoano hali atu waze apwishile ngwe ana jenyi, muze ambile ngwenyi: “Uwahililo wahiana uno chishi nawo, shina kwivwa hali ana jami ngwo, Kanende mu umwenemwene.”—3 Yoano 4.
a Tala mutwe wakwamba ngwo, “Muhasa Kulilongesa Limi Likwo!” mu Despertai! ya Março 2007, mafwo 10-12.