A Thiangmi Thil Cungah Jehovah Hmuhning Na Ngei Maw?
“I ralring u . . . nu le pa sualnak tuah hlah u, thlarau lei [“a thiangmi,” NW] thil zeihmanh i a rel lomi . . . si hlah u.”—HEBRU 12:15, 16.
1. Atu chan ah a karh ngaimi zei lungput dah Jehovah salle nih an ngeih lo?
VAWLEI mi a tam deuh nih a thiangmi thil hna kha zei ah an rel chin lengmang lo. French miphun minung bu umtuning a hlathlaitu Edgar Morin nih hitin a ti: “Pathian, kokek phung, semnak ram, tuanbia le khua tuaktannak timi ziaza i a hrampi vialte cungah lunghrinnak an hun ngei. . . . Minung nih mah duh in thimmi phung kha an i ser hna.” Mah nih “vawlei thlarau” asiloah ‘nawl a ngai lomi hna a uk tu thlarau’ kha a cuanter. (1 Korin 2:12; Efesa 2:2) Jehovah sinah aa pumpe i a dikmi nawlngeitu a sinak kha lungtho tein a cohlangmi hna tu cu kha bantuk upatnak ngei lomi lungput an ngei lo. (Rom 12:1, 2) Mah can ah Pathian salle cu Jehovah an biaknak ah thiannak i a biapimi rian kha an hngalhthiam. Kan nunnak ah zei hna dah a thiangmi thil an si awk a si? Hi capar ah Pathian salle dihlak nih a thiang tiah an hmuhmi thil panga kong kan i ruah lai. A hnu capar ah Khrihfa pumhnak hna i a thiannak kha kan i ruah lai. Asinain “thiannak” timi nih a chim duh taktakmi cu zeidah a si?
2, 3. (a) Cathiang nih Jehovah thiannak kha zeitindah a hlei khun in a langhter? (b) Zeitindah Jehovah min kha a thiangmi in kan hmuh awk a si?
2 Hebru Baibal ah “thiannak” timi biafang cu i thleidan ti sullam a ngei. Biaknak lei ah “thiannak” timi cu hman tawn lengmangmi in thleidan asiloah a thiang ah chiah he aa pehtlai. Jehovah cu tling khitkhat in a thiangmi a si. “A Thiang Mi” Pathian tiah auh a si. (Phungthlukbia 9:10; 30:3) Hlan lio Israel tlangbawi ngan nih “Thiannak cu Jehovah ta a si, NW” tiah aa ṭialmi sui thiang in ṭamhnak kha a lupawng hmailei ah khan a ṭem chih. (Exodus 28:36, 37) Jehovah bawiṭhutdan velchum ah a dirmi vanmi cherubim le thilnung [seraph] hna nih “A thiang, a thiang, a thiang, Lian Ngan Bik BAWIPA cu a thiang” tiah an thanh kha Cathiang nih a langhter. (Isaiah 6:2, 3; Biathlam 4:6-8) Cuti an nolh ṭhan lengmangmi nih Jehovah cu a sang bik in a thian kha hmul ngei khun in a langhter. A taktak ah Pathian cu thiannak vialte i a Hrampi a si.
3 Jehovah min cu a thianghlim. Salm caṭialtu pa nih “A lian a ngan i rumra a ngeimi a min cu mi vialte nih an thang-ṭhat lai. Amah cu Mi Thiang a si” tiah a rak thanh. (Salm 99:3) “Vancung khua i a um kan Pa, Na min thiang cu upat [“thianter,” NW] si ko seh” tiah thlacam awkah Jesuh nih a kan cawnpiak. (Matthai 6:9) Jesuh nu Mari nih “Thanh tuah, ka lungthin Bawipa lianhngannak cu. . . . Bawipa, a ṭhawngmi Pathian nih ka cungah khuaruahhar tuk in rian a ṭuan” tiah a rak ti. (Luka 1:46, 49) Jehovah salle nih Pathian min kha a thiangmi in an hmuh i a min thiang thangchiatnak a chuahter dingmi zei bantuk tuahsernak hmanh kha an hrial. Cuhleiah, thiannak he aa tlai in Jehovah hmuhning in kan hmuh i Pathian nih a thiang a timi kha a thiang kan ti ve.—Amos 5:14, 15.
Zeicah Jesuh Cu Kan Upat Tuk
4. Zeiruangah Baibal nih Jesuh kha “Mi Thiang” tiah a auh?
4 A thiangmi Pathian Jehovah i “Fapa ngeihchun” in Jesuh cu thiang tein ser a rak si. (Johan 1:14; Kolose 1:15; Hebru 1:1-3) Cucaah amah cu “Pathian sinin a rami Mi Thiang” tiah auh a si. (Johan 6:69) A nunnak kha van in vawlei ah ṭhial a si tikah a thiang ṭhiamṭhiam rih, zeicahtiah thiang thlarau ṭhawnnak thawngin Mari nih Jesuh kha a hrin caah a si. Vancungmi nih Mari kha hitihin a ti: “Thiang thlarau kha na sinah a phan lai . . . a thiangmi fa cu Pathian Fapa tiah ti a si lai.” (Luka 1:35) Jerusalem khua i Khrihfa hna nih Jehovah sinah thla an cam tikah Pathian Fapa kha “a thiangmi na sal Jesuh” tiah voi hnih tiang an auh.—Lamkaltu 4:27, 30.
5. Jesuh nih zei a thiangmi rian dah vawlei cungah a rak ṭuan i zeiruangah a thisen cu a sungmi a si?
5 Jesuh cu vawlei ah ṭuan awk a thiangmi rian a ngei. A.D. 29 i tipil a rak in lio ah Jesuh cu Jehovah i a liannganmi thlarau biakinn ah Tlangbawi Ngan rian pek a rak si. (Luka 3:21, 22; Hebru 7:26; 8:1, 2) Cu lengah, raithawinak in a rak thi lai. A thletmi a thisen in misual mi hna kha khamh awkah tlanhnak man a pek khawh lai. (Matthai 20:28; Hebru 9:14) Cucaah Jesuh thisen kha “a sungmi” le a thiangmi in kan hmuh.—1 Piter 1:19.
6. Khrih Jesuh cungah zei lungput dah kan ngeih, zeiruangah?
6 Kan Siangpahrang le Tlangbawi Ngan Khrih Jesuh kha upatnak nganpi langhter in lamkaltu Paul nih hitin a rak ṭial: “A sannak bik hmun ah khin Pathian nih a cawi i Min vialte lakah a ngan bik min kha a pek. Cucaah Jesuh min upat awk caah vancung i a ummi vialte hna le vawlei i a ummi vialte hna nih an khuk an i bil lai i Pathian kan Pa thangṭhat awk caah Jesuh Khrih cu Bawipa a si an ti lai.” (Filipi 2:9-11) Khrihfabu Lu, kan Siangpahrang le kan Hruaitu Khrih Jesuh nawlngeihnak tangah lunglawm in kan i dornak thawngin a thiangmi cungah Jehovah hmuhning in kan hmuh kha kan langhter.—Matthai 23:10; Kolose 1:18.
7. Jesuh nawlngeihnak tangah kan i dor ti kha zeitindah kan langhter?
7 Khrih nawlngeihnak tang i dornak ah atu nawl a pekmi rianṭuannak kha hruai awkah a hmanmi pa hna cungah aa tlakmi upatnak langhter zong aa tel. Uktu bu chung tel chiti thuhmi hna le zung ṭengnge hna, peng zohkhenhtu hna, khualtlawng rianṭuantu hna, Khrihfa bu ah rian an pekmi zohkhenhtu hna rian kha a thiangmi in kan hmuh awk a si. Mah timhtuahnak kha lungtakte in upat in nawl ngaih awk a si.—Hebru 13:7, 17.
A Thiangmi Miphun
8, 9. (a) Zeiti lam in dah Israel mi cu a thiangmi miphun an si? (b) Jehovah nih thiannak he aa tlaimi phunglam kha zeitindah Israel mi hna lung chungah a chiah?
8 Jehovah nih Israel mi hna he biakamnak pakhat a rak tuah. Cu ruangah mah miphun thar nih tinvo ṭha an rak hmuh. Annih cu thianter asiloah thleidan an rak si. Jehovah thengte nih hitihin a rak ti: “Keimah BAWIPA cu ka thiang i nannih cu keimah ta nan si nakhnga mi hna sinin kan thleidan hna.”—Levitikas 19:2; 20:26.
9 Israel miphun cu dirh an sile cangka Jehovah nih thiannak phunglam kha an lungthin chungah a rak chiah. Nawlbia Pahra a pek hnanak Sinai Tlang cu a thiang in ruah a si caah mah tlang kha an tongh sual hmanh ah an thi lai. (Exodus 19:12, 23) Tlangbawi rian, thlam le mah i hmanmi thil hna zong kha a thiang in ruah ding a si. (Exodus 30:26-30) Khrifa bu chungah tah zeitin?
10, 11. Thlarau chiti thuhmi hna i Khrihfabu cu a thiang tiah zeiruangah kan ti khawh i mah nih “tuu dang” cungah zei ṭhatnak dah a chuahter?
10 Thlarau chiti thuhmi hna i Khrihfa bu cu Jehovah mithmuh ah a thiang. (1 Korin 1:2) A taktak ti ahcun zeitik caan paoh ah vawlei cung i chiti thuhmi Khrihfa hna bu kha a thiangmi he a tahchunh. Asinain Jehovah i a liannganmi thlarau biakinn kha anmah he lawng a rak dirhmi a si lo. Lamkaltu Paul nih hitihin a rak ṭial: “Inn cu a ningpi in i ṭhen liangluang loin hmunkhat ah a dirtertu cu amah kha a si i Bawipa biakinn tling ah a chuahcanhtu cu amah ṭhiam-ṭhiam kha a si. Amah he nan i pehtlaihnak thawngin nannih zong hawi dang vialte he Pathian nih a Thlarau in a um hnawhmi inn ah ser nan si cang.”—Efesa 2:21, 22; 1 Piter 2:5, 9.
11 Thlarau chiti thuhmi hna sinah Paul nih hitin a rak ṭial ṭhan: “Pathian biakinn nan si kha nan hngalh i Pathian Thlarau nan chungah a um zong kha nan hngalh. . . . Pathian biakinn cu a thiangmi a si i nanmah hrimhrim cu a biakinn cu nan si.” (1 Korin 3:16, 17) Thiang thlarau thawngin Jehovah cu an lakah ‘a um’ i aa chawk. (2 Korin 6:16) Pathian nih zumhawktlak a “sal” pawl kha dong loin lamhruainak a pek hna. (Matthai 24:45-47) “Tuu dang” hna nih Pathian “biakinn” a simi bu he i hawikomhnak tinvo kha an sunsak.—Johan 10:16; Matthai 25:37-40.
Khrihfa Kan Nunnak ah A Thiangmi Thil hna
12. Kan nunnak ah zei thil dah a thiangmi a si, zeiruangah?
12 Khrihfa bu i chiti thuhmi ah aa telmi hna le an hawikom hna he aa pehtlaimi thil tampi a thian cu khuaruahhar awk a si lo. Jehovah he kan i pehtlaihnak cu a thiangmi thil pakhat a si. (1 Chanrelnak 28:9; Salm 36:7) Hi pehthlaihnak cu a sun tuk caah zei thil hmanh le ahohmanh nih mah kha rawhter kan duh lo. (2 Chanrelnak 15:2; Jeim 4:7, 8) Jehovah he pehtlaihnak ṭha ngeih peng awkah thlacamnak cu a biapimi hmun ah aa tel. Daniel nih thlacamnak kha a thiang tukmi in a hmuh caah a nunnak ca ṭihnung a si na hmanh in zumhfek tein Jehovah sinah thla a cam peng. (Daniel 6:7-11) Chiti thuhmi Khrihfa hna asiloah “Pathian [“mithiang,” NW] mi hna thlacamnak” kha biakinn chung i Pathian biaknak caah an hmanmi zihmui he a tahchunh. (Biathlam 5:8; 8:3, 4; Levitikas 16:12, 13) Hi tahchunhnak nih thlacamnak i a thiannak kha a langhter khun. Vanrang i Nawlngeitu Ngan Bik he i pehtlaih khawh cu tinvo ṭha a va si dah! Thlacamnak kha kan nunnak ah a thiangmi in hmuh cu lungawṭawm awk a um lo!
13. Zei ṭhawnnak dah a thiangmi a si i mah kha kan nunnak ah tluang tein rian a ṭuan khawh nakhnga zeidah kan tuah awk a si?
13 Chiti thuhmi Khrihfa hna le an hawile hna nunnak ah a thiangmi ṭhawnnak a um i mah cu thiang thlarau a si. Mah thlarau cu Jehovah rianṭuan ṭhawnnak a si i Pathian thiang duhning he aa tlak in rian a ṭuan zungzal caah “thiang thlarau” tiah auh a si. (Johan 14:26; Rom 1:4) Jehovah nih thiang thlarau hmangin a salle pawl kha thawng ṭha chim khawhnak ṭhawnnak a pek hna. (Lamkaltu 1:8; 4:31) Jehovah nih “amah nawl a ngaimi” le minung sinak duhning zul loin ‘thlarau nih an nunning lam a hruaimi’ hna kha thiang thlarau a pek hna. (Lamkaltu 5:32; Galati 5:16, 25; Rom 8:5-8) Mah a ṭhawngmi ṭhawnnak nih ziaza ṭha a simi thlarau theitlai hna kha a tlaiter i ‘nunning a thiangmi le Pathian sin i pekmi’ a siter. (Galati 5:22, 23; 2 Piter 3:11) Thiang thlarau kha a thiangmi in kan hmuh a si ahcun mah kha a ngaihchiattermi asiloah a dawnkhanmi zei bantuk tuahsernak hmanh kha kan hrial lai.—Efesa 4:30.
14. Thlarau chiti thuhmi hna nih zei tinvo ṭha dah a thiang tiah an hmuh i tuu dang hna cu mah tinvo ah zeitindah an i tel khawh?
14 Pathian thiang Jehovah min i put khawh le a Tehte si khawhnak tinvo kan hmuhmi kha a thiangmi thil in kan hmuh. (Isaiah 43:10-12, 15) Jehovah nih chiti thuhmi Khrihfa pawl kha ‘biakam thar rianṭuantu’ in sining a tlinhter hna. (2 Korin 3:5, 6) Annih cu “Pennak kong thawng ṭha” a chim ding le ‘miphun vialte kha zultu siter’ dingin rian pek an si. (Matthai 24:14; 28:19, 20) Mah rian kha zumhawktlak tein an ṭuan. Tuu bantuk lungthin a ngeimi nuai tampi nih annih kha langhternak in hitihin an leh hna: “Pathian cu na sinah a um ti kha kan theih caah na sinah kan kal ve ko lai.” (Zekhariah 8:23) “BAWIPA tlangbawi” a simi chiti thuhmi hna caah ‘lothlo’ le ‘mitsur dum congtu’ in lunglawm in rian an ṭuan. Cuticun tuu dang hna nih thlarau chiti thuhmi hna rian kha vawlei pumpi karhternak ah tampi an bawmh hna.—Isaiah 61:5, 6.
15. Lamkaltu Paul nih zei tinvo ṭha dah a thiang in a hmuh i zeiruangah cuticun kan hmuh ve?
15 Lamkaltu Paul nih zapi sin phungchimnak rian kha a thiangmi in a rak hmuh. ‘Pathian sinin a rami [“a thiangmi,” NW] thawng ṭha a chimmi le Khrih Jesuh sal a si kha Jentail mi’ hna sinah a rak chim. (Rom 15:16) Korin Khrihfa hna sin i a cakuat ah Paul nih a rianṭuanmi kha “ro” tiah a rak ti. (2 Korin 4:1, 7) Zapi sin phungchimnak rian thawngin “[‘a thiangmi, NW’ Pathian bia” kha mi kan theihter hna. (1 Piter 4:11) Cucaah chiti thuhmi kan si ah tuu dang kan si ah tehte khannak rian kha a thiangmi in kan hmuh.
“I Thenh U Sih Law Pathian Ṭih Bute In Um U Sih”
16. ‘A thiangmi thil zeihmanh i a rel lomi’ minung kan si nakhnga lo zeinihdah a kan bawmh lai?
16 Lamkaltu Paul nih a Khrihfa hawi pawl kha “a thiangmi thil zeihmanh i a rel lomi” si lo awkah ralrin a rak pek hna. Mah can ah “nunnak thiang in nun i zuam” awk le ‘a khami thingkung, a hung ṭhang i mi tampi harnak a petu bantuk si lo dingin i ralrin’ awkah a rak cawnpiak hna. (Hebru 12:14-16) “A khami thingkung” timi bia nih Khrihfa bu rianṭuanning sual a kawlmi mi cheukhat kha a chim duhmi a si. Tahchunhnak ah, ṭhitumnak a thiannak le ziaza lei thiannak cung i Jehovah hmuhning kha an ralchanh khawh men. (1 Thesalon 4:3-7; Hebru 13:4) Asiloah ‘biatak lam khan a pialmi’ hna i ‘pakpalawng le hruhnak men a simi bia’—zumhpialnak ah an i tel kho men.—2 Timote 2:16-18.
17. Thlarau chiti thuhmi hna nih thiannak he aa tlai in Jehovah hmuhning in an hmuh nakhnga zeicah an i zuam peng a herh?
17 Paul nih chiti thuhmi a unau hna sinah hitin a rak ṭial: “Ka dawtmi ka hawile hna, . . . pum siseh, thlarau siseh, a thurhnomh tertu paohpaoh kha i thenh u sih law Pathian ṭih bute in um sih.” (2 Korin 7:1) Mah nih khan “Pathian nih a kawh ve mi” chiti thuhmi Khrihfa hna cu an nunnak zeizong kongah thiannak he aa tlai in Jehovah hmuhning in an hmuh kha fianter awkah i zuam peng ding a si kha a langhter. (Hebru 3:1) Cu bantukin lamkaltu Piter nih thlarau chiti thuhmi a unau pawl kha hitin a forh hna: “Pathian nawl kha ngai u, nan rak hruh lio i nan rak ngeihmi duhnak nih khan nan ziaza cu in uk ti hna hlah seh. Nannih an kotu hna Pathian cu a thian bantukin nannih zong thiangte in nung ve u.”—1 Piter 1:14, 15.
18, 19. (a) “Mibu nganpi” nih a thiangmi thil hna cungah Jehovah hmuhning in zeitindah an hmuh? (b) Khrihfa nunnnak ah a thiangmi zei kong kha dah a hnu capar ah kan i ruah lai?
18 “Hremnak nganpi” in a luatmi “mibu nganpi” hna tah zeitin? Annih zong thiannak he aa tlai in Jehovah hmuhning in an hmuh kha an langhter ve lai. Biathlam cauk ah annih kha Jehovah i thlarau lei biakinn ah “rian” a ṭuanmi in langhter an si. Annih nih Khrih raithawinak man kha an zumh i langhternak in “Tufa thi chungah an puan kha an suk i an puan cu an vaar cang.” (Biathlam 7:9, 14, 15) Cucaah Jehovah hmai ah a thiangmi dirhmun an hmu i ‘pum siseh, thlarau siseh, a thurhnomh tertu paohpaoh kha i thenh in Pathian ṭih bute in um’ awkah rian an ngei.
19 Chiti thuhmi Khrihfa hna le an hawile nunnak ah a biapimi cu Jehovah biak le a Bia hlathlai awkah hmaan tein i pumh a si. Jehovah nih a mi hna an i pumhnak kha a thiangmi in a hmuh. Cu a biapimi kongah thiannak cung i Jehovah hmuhning zeitindah le zeicaah kan ngeih awk a si ti kha a hun changtu capar ah kan i ruah lai.
Zoh Ṭhannak
• Zei bantuk vawlei hmuhnak dah Jehovah salle nih an ngeih lo?
• Zeiruangah Jehovah cu thiannak vialte i a Hrampi a si?
• Khrih a thiannak kan upatnak kha zeitindah kan langhter?
• Kan nunnak ah zei thil hna dah a thiangmi in kan hmuh awk a si?