Koripsyon—Ziska ki degre in arive?
“Nou lakonpannyen i fer bann travay pour en gouvernman lokal. Souvan nou bezwen esper de a trwa mwan pour ganny peye pour travay ki nou’n fer. Resaman mon ti resevwar en koudtelefonn sorti kot en travayer gouvernman. I ti ofer pour fer nou lakonpannyen ganny peye pli vit si nou donn li gous.”—JOHN.a
ESKI ou’n deza en viktim koripsyon? Petet pa dan sa menm fason parey in ganny dekrir anler, me i plis ki sir ki ou’n deza sibir lefe koripsyon.
Transparency International (TI) ti fer resorti ki dan “183 pei ek teritwar ki ti ganny egzaminen, lamazorite in tonm par anba senk lo en lesel 0 (vreman koronpi) ziska 10 (napa okenn koripsyon).” De-z-an pli boner, dapre son rapor pour lannen 2009, TI ti fer resorti ki degre koripsyon ti’n arive an dizan: “I kler ki napa okenn par dan lemonn ki’n ganny eparnyen avek koripsyon.”
Dan plizyer ka, konsekans koripsyon i kapab vreman grav. Par egzanp, magazin Time ti raporte ki i ti akoz “koripsyon ek neglizans” ki i ti annan sa kantite lanmor dan sa gran tranblemandter ki ti arive Ayti an 2010. I ti osi azoute: “Sa bann batiman ti ganny fer preski, oubyen petet menm san okenn sipervizyon bann enzenyer e gous ti ganny ofer avek bann zofisye gouvernman.”
Eski i annan en solisyon dirab pour sa fleo ki apel koripsyon? Pour reponn sa kestyon nou bezwen konpran bann lakoz koripsyon. Nou pou egzamin sa bann pwen dan lot lartik.
[Not anba lo paz]
a Non in ganny sanze.
[Ekstre lo paz 3]
“Koripsyon i ler en dimoun i abiz pouvwar ki i’n gannyen pour son profi personnel. Lavi tou dimoun i ganny afekte kan zot boner e zot sours reveni i depan lo lentegrite bann ki annan lotorite.”—TRANSPARENCY INTERNATIONAL