ARTIKULO KʼAWUAITA 30
TRÃBI 35 Kʼawuabaibara kʼãrẽta audre yibiata
Nokʼora Israeldebemaneba kʼãrẽta kʼawuapanʉta
«Maraba ũdudayi kʼaiba aripe obʉta akʉza kʼaiba nekayirua obʉta, Daizeze ode panʉrata akʉza iyi ode panʉ ẽãta» (MAL. 3:18).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Nokʼora Israeldebemara ʉ̃rʉ kʼawuaiba kʼarebayi kʼawuaita kʼãrẽta oibarata Jeowaba kãgabʉde bʼaita.
1, 2. ¿Kʼãrẽta jarabʉ Daizeze Bedʼeaba ʉ̃kʉrʉ nokʼora ʉ̃rʉ?
DAIZEZE Bedʼeade jara ũrĩbibʉ nokʼora 40 audre bada ʉ̃rʉ ãyara Israel ʉ̃rʉ zokʼapanasi.a Akʉza jara ũrĩbibʉ ãyidebema ʉ̃kʉrʉba kʼãrẽ oda ʉ̃rʉ, maʉ̃ra nokʼoranebema ʉ̃kʉrʉra nokʼo biarabasi, mamina ãyara kayiruasida osida. Bari jaraita nokʼo Davidba, Jeowaba jarasi: «Mʉ̃ nezokʼa David [ . . . ] iyara aripe osi mʉ̃a zokʼada kĩrãkʼa adewara iyi soidʉba ũdʉbisi mʉ̃ kʼaidʉbʉta akʉza mʉ̃ dabʉ nãã biabʉta osi» (1 Rey. 14:8). Nokʼo Davidʼra ãĩbasi yuwẽrã kimabarabʉme akʉza iya jʉrʉsi naʉ̃ yuwẽrã kima yõena wãbʉrʉde sãwũã beaita (2 Sam. 11:4, 14, 15).
2 Maʉ̃ awuara Daizeze Bedʼeaba jara ũrĩbibʉ, basita ʉ̃kʉrʉ nokʼora Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpaba ẽ basimina nebiata osidata. Bari jaradaita, Rehoboambara Jeowa dabʉ nããra yi kayiruata osi (2 Crón. 12:14). Mawũãsidʉ Rehobohambara nebiata osi, bari jaradaita iya ũrĩsi Jeowaba jaraside Israeldebedema 10 tribubʉme yõ ẽ bamarẽã akʉza iduaribimarẽã ãya awuru nokʼota jidamarẽã adewara nekʼãrẽ osi mawũã Daizeze pʉwʉrʉ kʼarebaita iyi nejʉraraneba (1 Rey. 12:21-24; 2 Crón. 11:5-12).
3. (1) ¿Kʼãrẽ ʉ̃rʉ widiseapanʉ? (2) ¿Kʼãrẽta kʼawuadai naʉ̃ artikulodera?
3 Mawũẽra nokʼora Israeldebemaraba nebiata osidabʉrʉ akʉza nemitiata osidabʉrʉ Jeowabara, ¿kʼãrẽta akʉbasi jaraita maʉ̃ra nokʼoranebema ʉ̃kʉrʉra iyiare kʼẽrẽpabasita? Jipade yibia dayirãba kʼawuaita maʉ̃ ʉ̃rʉ, naʉ̃ba kʼarebaseabʉ baera dayirãbida kʼawuaita kʼãrẽta oibarata Jeowa sobiabita. Jeowabara saʉ̃ nokʼo yibiata akʉza saʉ̃ nokʼota zeri ẽãta kʼawuaira nekʼãrẽ ũbea akʉbasi maʉ̃ra nokʼorane. Nããrãra akʉbasi naʉ̃ra nokʼoraba iyita soidʉba kãgapanʉ kʼawuaita, yi ũmera akʉbasi ãya kayirua oda kʼarea soidʉba jẽda krĩchapanʉ kʼawuaita, yi ũbeata ãya Jeowaba kãgabʉde yiwidʼipanasi kʼawuaita. Naʉ̃ artikulode maʉ̃ra ʉ̃rʉ kʼawuayi.
JEOWATA SOIDɄBA KÃGAPANASI
4. ¿Kʼãrẽne awuarapanasi nokʼora kʼẽrẽpapanʉrata akʉza yi kʼẽrẽpanʉra ẽãta?
4 Nokʼora Jeowaba kãgabʉdebʉrabara iyaʼa yiwidʼipanasi soidʉba.b Nokʼo Jehosafatbara soidʉba obasi Jeowaba zokʼabʉta. (2 Crón. 22:9). Daizeze Bedʼeaba jarabʉ nokʼo Josías kĩrãkʼara neẽ basita awuru nokʼo kʼãwũã soidʉba jẽda Jeowama zebʉrʉra (2 Rey. 23:25). Salomónbara iyi beibodoare nemitiata osi iyi sode, iya soidʉba oẽ basi baera Daizezeba zokʼabʉta (1 Rey. 11:4). Adewara Abiyam ʉ̃rʉ bida Daizeze Bedʼeaba jarabʉ iyara soidʉba oba ẽ basita Jeowaba zokʼabʉra (1 Rey. 15:3).
5. ¿Kʼãrẽta jarakĩrãbʉ soidʉba oita Jeowaba zokʼabʉta?
5 ¿Kʼãrẽta jarakĩrãbʉ soidʉba oita Jeowaba zokʼabʉta? Ẽbẽra abaʉba Jeowaba omarẽã zokʼabʉta obʉbʉrʉ iya maʉ̃ra obʉ ẽ bari oibara baera, awuarabʉrʉ obʉ ewari jõmaʉ̃nẽ Jeowaʼa kãga ũdʉbikĩrãbʉ baera akʉza wawiabʉta.
6. ¿Kʼãrẽta oibara Jeowaba zokʼabʉta soidʉba obʼaita? (Proverbios 4:23; Mateo 5:29, 30).
6 ¿Sãwũã nokʼora Jeoware kʼẽrẽpabada kĩrãkʼa baseabʉ dayirãra? Zarea odaibara oẽ baita nekʼãrẽ dayirã Jeowadeba jĩga babibʉta. Bari jaradaita, jʉra kʼawuapanaibara daya kʼãrẽ akʉbʉ kʼarea akʉza dayi ewari sãwũã zokʼabʉ kʼarea adewara jʉra kʼawuabaibara dayi neũdukʼawuara jʉrʉbʉrʉde maʉ̃raba dayaʼa aukʼara platata kãgabi ẽ marẽã. Dayirãba kʼawuadara nekʼãrẽ dayirãba obʉba Jeowadeba jĩga babibʉta, aramaʉ̃ta mesera jʉrʉibara maʉ̃ sãwũã ãĩ bʉeita adewara mawũã Jeowadeba jĩga wã ẽ baita (akʉra Proverbios 4:23; Mateo 5:29, 30).
7. ¿Kʼãrẽa yibia bayi oẽ baita nekʼãrẽ Jeowadeba jĩga babibʉta?
7 Dayirãba nekʼãrẽ Jeowaba zokʼabʉta soidʉba oira, jʉra kʼawuabaibara krĩcha ẽ baita dayirãba Jeowadeta ewariza opanʉ baera, nesida ẽãta yi kayiruadeba jĩga bʼaita. Krĩchara mejãcha jʉ̃wʉrʉanʉmʉ ewarita, maʉ̃nera bʉra jʉ̃wʉrʉanʉmʉ baera obisea totoyi akʉza maʉ̃ kʼarea kʉrãzaita baniata dobʉ. Mamina, ¿kʼãrẽta bera bari bʉa maʉ̃ bania doda tẽã bisiaeda wãra sõbra jʉrʉi kaʉde? Bʉa mawũã ora akʉza jẽda obisea totoyi. Abarika dayirãbida nekʼãrẽ oibara mawũã Jeowa kʼawa bʼaita, mamina maʉ̃ awuara dayirãba nesidayi jʉra kʼawua bʼaita nekʼãrẽ dayirã Jeowadeba jĩga babiseabʉta oẽ baita.
ÃYA NEMITIA ODA KʼAREA JẼDA KRĨCHASIDA
8, 9. Nokʼo Davidba akʉza Ezequíasba, ¿kʼãrẽta osida Jeowaba ãyi kʼẽãside? (Akʉra potota).
8 Dayirãba nãã jarada kĩrãkʼa David bida nemitiata osi, mamina propeta Natánba iyaʼa jaraside Jeowa sãwũã sentibʉta maʉ̃ kʼarea Davidbara eda krĩchabʉta ũdubisi, mõbe iya kayirua oda kʼarea soidʉba jẽda krĩchabʉta ũdʉbisi. (2 Sam. 12:13). Davidbara bari propeta Natán kĩrãbitabʉrʉ ũdubi ẽ basi iya maʉ̃ kayirua oda kʼarea jẽda krĩchasita, mawũã zʉbʉria oda ẽ marẽã. Awuarabʉrʉ iyara ũdubisi iyira wãrĩnu soidʉba jẽda krĩchabʉta, maʉ̃ra kʼawuapanʉ iya Salmo 51ne bʉdadeba (Sal. 51:3, 4, 17, yi ʉ̃trebemata).
9 Nokʼo Ezequíasbida nemitiata osi. Daizeze Bedʼeaba jarabʉ iyara ʉ̃tabʉta krĩchasita, maʉ̃ kʼarea Jeowara iyiʉ̃me kĩrʉsi akʉza Judá adewara Jerusalénʼnebemaraʉ̃me (2 Crón. 32:25). ¿Ezequíasbara kʼãrẽa ʉ̃tabʉta krĩchasi? Iyira mawũã krĩchasibaibara Jeowaba iyaʼa diasi baera platata mejãcha, kʼarebasi baera asiriora iyi juwa edre baebita, mawũã ẽ bʉrʉ iyi kayadeba bebisi baera. Iya ʉ̃tabʉta krĩchasi baera ũdʉbisi baibara Babiloniora iya plata mejãcha erbʉta. Maʉ̃ kʼarea propeta Isaíasba iyaʼa jarasi Jeowara kĩrʉbʉta iyiʉ̃me (2 Crón. 32:26). Mamina Davidʼde kĩrãkʼa Ezequíasbara eda krĩchabʉta ũdʉbi kʼãrãpe iya kayirua oda kʼarea jẽda krĩchasi (2 Cró. 32:26). Maʉ̃ kʼarea Jeowaba jarasi Ezequíasʼra nokʼo biabasita akʉza iyiare kʼẽrẽpabasita (2 Rey. 18:3).
Nokʼo Davidba akʉza Ezequíasba ũdubisida eda krĩchapanʉta, Jeowaba ãya nemitia oda kʼarea kʼẽãsidera soidʉba jẽda krĩchasida. (Akʉra parrapo 8, 9).
10. ¿Iyi kʼẽãsidadera kʼãrẽta osi Amasíasbara?
10 Mamina nokʼo Amasíasbara nebiata osi, mawũãsidu ʉ̃kʉrʉ iya nekʼãrẽ obʉrʉra soidʉba oẽ basi (2 Crón. 25:2). Jeowaba kʼarebasi Amasíasba edomitarata iyi juwa edre baebimarẽã. Maʉ̃ tẽã Amasíasra maʉ̃ pʉwʉrʉdebema daizeze zeri ẽãra yiwidʼi jʉ̃drʉsi.c Maʉ̃ba Jeowaba iyi propetata zokʼasi iyaʼa jaraita iya odara kayiruabasita, mamina maʉ̃nera Amasíasbara ũrĩkĩrã ẽ basi maʉ̃ bedʼeara (2 Crón. 25:14-16).
11. ¿Kʼãrẽta odaibara Jeowaba dayirã kayirua kĩrãdʉamarẽãra? (2 Corintios 7:9, 11 akʉza akʉra potota).
11 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ naʉ̃ra yizadeba? Dayirãba kayiruata osidabʉrʉ soidʉba jẽda krĩchaibarata akʉza zarea odaibara jẽda oda ẽ baita iyabaʉ kayiruata. Zõrãrã abaʉba bʉaʼa ũrãgʼata diara nekʼãrẽ zroma kʼarea mawũã ẽ bʉrʉ nekʼãrẽ zake kʼarea, ¿kʼãrẽta oibara? Maʉ̃ kʼarea dayirãbara krĩcha ẽ baibara Jeowaba dayirãra kãga ẽãta akʉza zõrãrã kongregasionebemarabara dayirãra bia akʉ ẽãta. Nokʼora Israeldebemarasida abarika ũrãgʼasida baera akʉza ãyisida kʼẽãsida baera (Heb. 12:6). Dayirãʼa ũrãgʼata diadara dayirãbara nããrãra ũdʉbibara eda krĩchabʉta, yi ũmera jʉrʉibara dayirãba nekʼãrẽ aña odata sãwũã ara oita, yi ũbeata, soidʉba obʼaibara Jeowaba zokʼabʉta. Dayirãba kayirua oda kʼarea jẽda krĩchapanʉbʉrʉ Jeowaba kĩrãduayi dayirã kayiruara (akʉra 2 Corintios 7:9, 11).
Dayirãta kʼẽãnara nããrãra eda krĩchabʉta ũdubidaibara, yi ũmeta zarea odaibara dayirãba nekʼãrẽ aña oda idubʉita, yi ũbeata Jeowaba zokʼabʉta opanaibara soidʉba. (Akʉra parrapo 11).f
JEOWABA KÃGABɄDE YIWIDʼIPANASI
12. ¿Kʼãrẽneba awuara basi nokʼora kʼẽrẽpa bʉta yi kʼẽrẽpa bʉ ẽã nebara?
12 Nokʼora Jeowa dabʉ nãã kʼẽrẽpabʉrabara ũdʉbipanasi ãyara Jeowa yiwidʼibʉta Jeowaba kãgabʉ kĩrãkʼa adewara kʼarebapanasi Jeowa pʉwʉrʉ bida abarika odamarẽã. Wãrĩnʉ ãya nemitiata osida mamina zarea osida Jeowa abapaiabʉrʉ yiwidʼi panaita akʉza nekʼãrẽ jõma jõbidaita.d
13. ¿Jeowabara kʼãrẽa jarasi nokʼo Acabʼra kʼẽrẽpa bʉ ẽãta?
13 ¿Kʼãrẽã Jeowabara jarasi ʉ̃kʉrʉ nokʼorãra kʼẽrẽpa bʉẽãta? Naʉ̃ra nokʼorabara ewari jõmaʉ̃nẽ nemitiata opana ẽ basi. Bari jaradaita, nokʼo Acabʼa jaraside Nabotʼra iyi kʼarea beasidata, maʉ̃ne iyira edabʉta ũdubisi akʉza krĩcha osi (1 Rey. 21:27-29). Adewara Acabʼbara pʉwʉrʉta parãsi, iyira israelitarabari yõsi mawũã ãyi nejʉrarãta ãyi juwa edre baebita (1 Rey. 20:21, 29; 22:39). Mamina Acabʼbara nemitia zromata osi. Yi kimane kĩrãkʼa Daizeze zeri ẽãra yiwidʼi jʉ̃drʉsi (1 Rey. 21:25, 26).
14. (1) ¿Kʼãrẽa Jeowabara jarasi Rehoboamʼra nokʼo kʼẽrẽpa bʉ ẽãta? (2) ¿Nokʼora kʼẽrẽpa bʉ ẽãrabara kʼãrẽta osida?
14 Kõbebʉrʉ bedʼeadaya nokʼo Rehoboam ʉ̃rʉ. Dayirãba parrapo 2de jarasida iyara nekʼãrẽ biata osita. Mamina iyi nokʼo zroma bachʉ bidade idʉbʉsi Jeowaba zokʼabʉta akʉza daizeze zeri ẽã yiwidʼi jʉ̃drʉsi (2 Crón. 12:1). Maʉ̃neba ʉ̃ta edaʉde Jeowaʼa yiwidʼibasi, edaʉde daizeze zeri ẽã yiwidʼibasi (1 Rey. 14:21-24). Mamina bari Acabʼba Rehoboamʉ̃meba daizeze zeri ẽã yiwidʼipana ẽ basi, basi nokʼora mejãcha kʼẽrẽpa bʉ ẽãraba daizeze zeri ẽã yiwidʼipanʉta akʉza wuabemara jarapanasi ãyide kĩrãkʼa odamarẽã. Maʉ̃ba Jeowaba nokʼo kʼẽrẽpa bʉta jaramarẽãra Jeowaba kãgabʉde yiwidʼidaibarabasi.
15. ¿Jeowaitara kʼãrẽa yibia iyaʼa jʉ̃zaba yiwidʼita?
15 ¿Jeowaitara kʼãrẽa yibia basi iyaʼa jʉ̃zaba yiwidʼira? Nokʼorabara jaradiaibarabasi wuabemara sãwũã yiwidʼi bʼaibarata Daizeze Jeowara adewara nokʼoraba daizeze zeri ẽã yiwidʼipanasidera ãyara nekʼãrẽra aripe oẽ basi akʉza nemititata opanasi (Os. 4:1, 2). Israelitarãra Daizeze pʉwʉrʉbasi mamina ãya daizeze zeri ẽãra yiwidʼipanasidera Jeowadeba ãĩbabʉ kĩrãkʼabasi (Jer. 3:8, 9). Juwa jidapanʉnebema abaʉta yi kimaneba ãĩbara, naʉ̃bara yi kimara mejãcha sopʉabibare akʉza krĩcha obibare. Abarika ẽbẽra abaʉba iyi bebʉ Jeowaʼa diaya adata tẽã daizeze zeri ẽãra yiwidʼibʉbʉrʉ maʉ̃ra Jeowadeba ãĩbabʉ kĩrãkʼabʉ maʉ̃ba Jeowara mejãcha sopʉabʉe (Deut. 4:23, 24).
16. ¿Jeowaitara kʼãrẽne awuarabʉ ẽbẽra aripe obʉta akʉza yi aripe obʉ ẽãʉ̃me?
16 ¿Dayirãbara kʼãrẽta kʼawuapanʉ naʉ̃neba? Jipa yiwidʼida ẽ baibara Daizeze zeri ẽãrara maʉ̃ awuara dayirãbara Daizeze Jeowaba zokʼabʉ kĩrãkʼa yiwidʼibara, propeta Malaquíasba jarasi kʼãrẽne awuarabʉta Daizezema ẽbẽra biata akʉza ẽbẽra kayiruata. Iya jarasi: «Maraba ũdudayi kʼaiba aripe obʉta akʉza kʼaiba nekayirua obʉta, Daizeze ode panʉrata akʉza iyi ode panʉ ẽãta» (Mal. 3:18). Kãgapanʉ Jeowaba dayirã ʉ̃rʉbida jaramarẽã dayirãbara aripe obʉta, maʉ̃ba nekʼãrẽ jõma odaibara dayirã krĩcha zroma obʉbʉsida mawũã ẽ bʉrʉ dayirã nekayirua omiabʉsida maʉ̃ kʼãrẽa idʉabʉ ẽ baita Daizeze Jeowa yiwidʼibʉra. Maʉ̃ba Jeowa idubʉira kayirua zroma.
17. ¿Kʼãrẽa biʼia krĩchaibara kʼãĩʉ̃me juwa jidaita?
17 ¿Bʉra dobabʉka akʉza juwa jidakĩrãbʉka? Mawũãra Malaquíasba jaradaba kʼarebayi bia jidaita. Krĩchara naʉ̃ta, ẽbẽra abaʉba iyi sode nebia erbʉmina Jeowaba zokʼabʉta obʉ ẽ bʉrʉ, ¿bʉmara maʉ̃ra wãrĩnʉ ẽbẽra biaka? ¿Bʉmara iyira Jeowabara kʼerẽpabʉta akʉbʉka? (2 Cor. 6:14). Bʉta maʉ̃me juwa jidara, ¿kʼarebaika aʉdre Jeowa kʼawa bʼaita? Kĩrãbeidʉa Salomón kimarata, ãyara ãyi sode nebiata erbasibaibara, mamina ãyara daizeze zeri ẽãra yiwidʼipanasi baera wiña wiñane Salomónʼra jĩgababisida Jeowadeba (1 Rey. 11:1, 4).
18. ¿Yibarirabara kʼãrẽta jaradiaibara ãyi wũãwũãrãra?
18 Yibarirã, kʼarebaidʉa mara wũãwũãrãra Daizeze Bedʼeade nokʼora ʉ̃rʉ bedʼeabʉ yizadeba, ãyabida Daizeze Jeowaba zokʼabʉta okĩrãnamarẽã. Kʼarebara bʉ wũãwũãrãba bia ũrĩnamarẽã Jeowabara bia akʉbasita nokʼora iya zokʼabʉta obʉratrʉ akʉza naʉ̃ra nokʼorabara kʼarebabasi pʉwʉrʉba Jeowaba kãgabʉ kĩrãkʼa yiwidʼidamarẽã. Bʉa obʉdeba akʉza bʉ sãwũã bedʼeabʉdeba ũdʉbira Jeowaba zokʼabʉra aʉdre yibiata. Bari jaraita, ãba yi jʉrebari eda wãbʉde, Daizeze Bedʼea jaradiabʉde akʉza Daizeze Bedʼea lebʉde (Mat. 6:33). Maraba mawũã oũdʉbibʉba kʼarebayi mara wũãwũãraba audre kãgamarẽã Jeowata, mawũã bari marata Jeowa odebʉ kʼarea pana ẽ bayi, mawũã berabari wãne tẽã Jeowadeba jĩga ba ẽ marẽã.
19. ¿Ẽbẽra abaʉta Jeowadeba jĩga wãsibʉrʉ, jẽda Jeowa neũdukʼawua baseabʉka? (Akʉra rekuadro «Bʉra jẽda zeseabʉ Jeowama»).
19 ¿Ẽbẽra abaʉta Jeowadeba jĩga wãsibʉrʉ jẽda Jeowa neũdukʼawuabaseabʉka? Iyira Jeowa neũdukʼawuabaseabʉ, iya nemitia odata jẽda krĩchara akʉza eda krĩchabʉta ũdʉbipe zõrãrãbawara bedʼeara iya nemitia oda ʉ̃rʉ (Sant. 5:14). Mawũã oira zaremina, jipade yibiabayi akʉza jẽda Jeowa neũdukʼawua bʼaita.
20. Nokʼora kʼẽrẽpabadara kĩrãkʼa odara, ¿sãwũã akʉi Jeowaba dayirãra?
20 Mawũẽra, ¿kʼãrẽta kʼawuabʉda nokʼora Israeldebemaraneba? Dayirãsida nokʼora kʼẽrẽpabʉ kĩrãkʼa panañi Jeowata soidʉba kãgapanʉbʉrʉ. Soidʉba jẽda krĩchaibara dayirãba nemitiata odara akʉza zarea odaibara iyabaʉta jẽda oda ẽ baita adewara dayirãitara aʉdre yibia baibara jʉ̃zaba Jeowabʉrʉ yiwidʼi bʼaita. Bʉta Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉbʉrʉ iyara bʉra bia akʉyi.
TRÃBI 45 Mʉ̃ sodebʉta jarayi
a Naʉ̃ artikulode nokʼora jarabʉdadera, jarakĩrãpanʉ jõma nokʼora Israel pʉwʉrʉ zokʼadapeadarata. Ãyidebema ʉ̃kʉrʉbara zokʼabasi Judádebema tribu ũme bʉ ʉ̃rʉ adewara ʉ̃kʉrʉba zokʼabasi Israeldebema tribu 10bʉ ʉ̃rʉ adewara ʉ̃kʉrʉba zokʼasi maʉ̃ra 12 tribu bʉ ʉ̃rʉ.
b KʼÃRẼTA JARAKĨRÃBɄ: Edaʉde Daizeze Bedʼeaba bedʼea soidʉba jarabʉrʉdera jarakĩrãbʉ dayi sode kʼãrẽtabʉta, maʉ̃ba jarakĩrãbʉ daya kʼãrẽ krĩchabʉta, daya kʼãrẽ kãgabʉta akʉza kʼãrẽta okĩrãbʉta, iyi sãwũãbʉta iya nekʼãrẽ obʉrʉde kʼãrẽ kʼãrẽa mawũã obʉta akʉza iya nekʼãrẽ okʼawuabʉta.
c Nokʼora Israel pʉwʉrʉdebema ẽãbara ãya awuru pʉwʉrʉ jãrĩ wãbʉrʉdera mamabema Daizeze zeri ẽã yiwidʼipanasi kĩrãbʉ.
d Nokʼo Asá bara nemitiata osi (2 Crón. 16:7, 10). Mamina Daizeze Bedʼeaba jarabʉ iyara Daizeze nããra nebiata osita. Wãrĩnʉ iyi naweda kʼẽãsidadera iyara ũrĩ ẽ basi maʉ̃ ũrãgʼara, mamina tẽã maʉ̃ kʼarea jẽda krĩchasi kĩrãkʼabʉ. Jeowabara audre biʼia akʉsi iya iyi sode kʼãrẽ nebiata erbʉta iya kʼãrẽ kayirua odaira. Asábara Jeowaʼa abapaiʼabʉrʉ yiwidʼibasi akʉza zarea osi iyi pʉwʉrʉdeba ãĩbʉeita daizeze zeri ẽã yiwidʼibʉta (1 Rey. 15:11-13; 2 Crón. 14:2-5).
e Moisés Leyde nããrãra jara ũrĩbibʉ dayirãra yiwidʼi ẽ baibarata mia kʼaia, mia nekʼãrẽ parãma, naʉ̃ba ũdʉbibʉ Jeowaitara kʼãrẽãba yibiata dayirãba iyi abapaiʼabʉrʉ yiwidʼita (Éx. 20:1-6).
f POTOBA ŨDUDIBɄTA. : Zõrãrã kongregasionebema warrarabʉba mebẽã aba iyi nããbema jara ũrĩbibʉ iyira mejãcha krĩcha obʉta naʉ̃ mebẽãba ituata badua dobʉ baera, naʉ̃ mebẽãbara eda krĩchabʉta ũdubibʉ mõbe zarea obʉ idubʉita iya kʼãrẽ aña obʉta akʉza zarea obʉ Jeowaba zokʼabʉta obʼaita.