ARTIKULO KʼAWUAITA 28
TRÃBI 86 Krĩchapanʉ Jeowaba jaradiamarẽã
¿Kʼãrẽa nesidapanʉ ũrãgʼa diadamarẽãra?
«Ẽbẽra ũrãgʼa widibʉra buru bia bayi» (PROV. 13:10).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Dayirã ũrãgʼa diabʉdadera kʼãrẽta oibara maʉ̃ ũrãgʼaba kʼarebamarẽãra.
1. ¿Kʼãrẽta oseabʉ nekʼãrẽ bia jidaita? (Proverbios 13:10; 15:22).
DAYIRÃBA nekʼãrẽ bia jidadara bia wãñi, maʉ̃ kʼarea Daizeze Bedʼeaba jarabʉ widibarata ũrãgʼa biata (akʉra Proverbios 13:10; 15:22).
2. ¿Kʼãrẽta diaita jarasi Jeowaba dayirãra?
2 Ũrãgʼa biara, Daizeze Jeowabʉrʉ diabʉ, maʉ̃ba Jeowaʼa widibara kʼarebamarẽã nekʼãrẽ aripe oita. Maʉ̃ kʼarea Jeowaba naʉ̃ bedʼeata jarasi: «Mʉ̃a bʉta akʉ kʼãrãpe ũrãgʼata diayi» (Sal. 32:8). Jeowaba diabʉ dayirãba saʉ̃ ũrãgʼata nesidabʉta, mawũã dayirãba nekʼãrẽ oi jidabʉrʉta bia odamarẽã.
3. ¿Naʉ̃ artikulodera kʼãrẽ bedʼeata panʉnai?
3 Naʉ̃ artikulodera, Daizeze Bedʼeadeba panʉnañi naʉ̃ra bedʼeata: (1) ¿Bʉra kʼãrẽba kʼarebaseabʉ bʉa ũrãgʼa diabʉdadera? (2) ¿Bʉara ũrãgʼa biara kʼaiba diasebʉ? (3) ¿Bʉara sãwũã ũdubi wãrĩnu ũrãgʼa nesidabʉta? (4) ¿Nekʼãrẽ bia jidaide kʼãrẽa widi ẽ baibara dayirã bari awuruba jidamarẽã?
¿KʼÃRẼBA KʼAREBAI ŨRÃGʼA DIABɄDADERA?
4. ¿Kʼãrẽba kʼarebai dayirãra ũrãgʼa diabʉdadera?
4 Wuabemara eda krĩchabʉba kʼarebayi bʉaʼa ũrãgʼa bia diabʉdade akʉza kʼawuaibara dayirãba jõma nekʼãrẽ oira kʼawuabʉ ẽãta, maʉ̃ba nesidapanʉ awuru dayirã audre kʼaubʉba ũrãgʼa diamarẽã. Dayirãta eda krĩchabʉbʉrʉ wuabemaraira Jeowaba kʼarebayi, mamina dayirãta wuabemarai edabʉta krĩchada ẽ bʉrʉ Daizeze Bedʼeade ũrãgʼa bia bʉsida nesida ẽ kĩrãkʼa akʉdayi (Miq. 6:8; 1 Ped. 5:5). Dayirãta wuabemarai eda krĩchabʉbʉrʉ, ũrãgʼa Daizeze Bedʼeaba erbʉta ũrĩnañi.
5. ¿Kʼãrẽ nebiata osi nokʼo Davidbara akʉza naʉ̃ba sãwũã jõmaʉ̃ra ʉ̃tabʉta krĩchaseabasi?
5 Davidʼra eda bʉta krĩchasi iya nekʼãrẽ bia mejãcha osimina. Bari jaradaita warraraenaʉba za kʼawuasi arpata. Maʉ̃ kʼarea nokʼo Saúlbida trʉ̃si iyi deidu maʉ̃ arpata iyita zamarẽã (1 Sam. 16:18, 19). Akʉza Jeowaba nokʼo bamarẽã jidasidebida diasi yi jaure zareata (1 Sam. 16:11-13). Akʉza ẽbẽra zromata beasi maʉ̃ trʉ̃ra Goliat basi, maʉ̃ awuara iyi nejʉrãrasida makenasi, maʉ̃ kʼarea ẽbẽrarabara iyira bia akʉpanasi (1 Sam. 17:37, 50; 18:7). Davidʼta jõmaʉ̃ra ʉ̃tabʉta krĩcha basibʉrʉ, iya nekʼãrẽ bia odadeba jarakasi nesida ẽãta awuruba ũrãgʼa diadamarẽãra, mamina iya maʉ̃ra oẽ basi.
6. ¿Sãwũã kʼawuapanʉ Davidba wãrĩnu ũrĩbasita ũrãgʼa diapanʉra? (Akʉra poto yi nããrabemata).
6 David nokʼo basidera jʉrʉsi neũdukʼawuara iyaʼa ũrãgʼa bia diaseabʉta (1 Crón. 27:32-34). Davidbara iyi nokʼo bai nãã bida ũrĩbasi ẽbẽrarãba iyaʼa ũrãgʼa diabʉra. Iyara ũrĩbasi ũrãgʼa wẽrãraba diabʉta akʉza yumakẽrãba diabʉta. Bari jaraita ẽbẽra wẽrã yi trʉ̃ Abigaílba Davidʼa ũrãgʼa diaside Davidbara ũrĩsi. Naʉ̃ ẽbẽra wẽrã kimara yi trʉ̃ra Nabal basi, naʉ̃ ẽbẽrarã ẽbẽra kayirua basi, akʉza wawia akʉ ẽ basi wuabemarasida, akʉza wuabemaraira ʉ̃ta krĩchabasi. Mamina Davidbara Nabal kĩrãkʼa ʉ̃tabʉta krĩchai kaude eda bʉta krĩchasi, maʉ̃ kʼarea ũrĩsi ẽbẽra wẽrãba ũrãgʼa diadara. Naʉ̃ ũrãgʼa ũrĩbʉrʉba kʼarebasi iyira kayirua oẽ baita (1 Sam. 25: 2, 3, 21-25, 32-34).
Nokʼo Davidbara eda bʉta ũdubisi Abigaílba ũrãgʼa diaside. (Akʉra parrapo 6).
7. ¿David yizadebara kʼãrẽta kʼawuapanʉ? (Eclesiastés 4:13; akʉra potorata).
7 ¿David yizadebara kʼãrẽta kʼawuapanʉ? Dayirãba kʼawuapanʉ nekʼãrẽta daya bia okʼawuabʉbʉrʉ akʉza audre kʼawuabʉbʉrʉ wuabemaraira, naʉ̃ba jarakĩrãkʉ ẽ wuabemaba dayirã ũrãgʼa diaira nesida ẽãta. Maʉ̃ba ũrãgʼa bia dayirã diapanʉra ũrĩbara, krĩcha ẽ baibara kʼaiba diabʉta naʉ̃ ũrãgʼara (akʉra Eclesiastés 4:13). Dayirãbara ũrãgʼa biata ũrĩpanʉbʉrʉ naʉ̃ba kʼarebayi kayirua oẽ baita akʉza mia wuabemarasida zʉbʉria berabaribi ẽ bayi.
Ũrãgʼa ũrĩñawa bara krĩcha ẽã kʼaiba diabʉrʉta. (Akʉra parrapo 7).c
¿BɄARA ŨRÃGʼA BIARA KʼAIBA DIASEBɄ?
8. ¿Kʼãrẽa Jonatánbara ũrãgʼa biata diaseabasi Davidʼara?
8 Akʉdayi akʉza kʼãrẽta kʼawuaseabʉta Davidʼdeba. Daizezeʼarebʉ ẽbẽra ũrãgʼatrʉ ũrĩbasi Davidbara akʉza maʉ̃ ẽbẽrabara kʼawuaibarabasi David sãwũã berabarinʉmʉta. Bari jaraita nokʼo Saúlʼʉ̃me bedʼea erbada ara oibasidera jʉrʉsi Jonatán ũrãgʼata. Jonatánʼra nokʼo Saúl warra basi. ¿Kʼãrẽa Jonatánbara ũrãgʼa biata diaseabasi Davidʼara? Kʼawuabasi baera Jonatánʼra Jeowaʼare basita akʉza bia ũdukʼaubasita yi zeze Saúlta (1 Sam. 20:9-13). ¿Sãwũã Davidʼde kĩrãkʼa oseapanʉ dayirãbara?
9. ¿Kʼaiʼa ũrãgʼa biata wididaibara? Yizata ũrĩbira (Proverbios 13:20).
9 Daya ũrãgʼa nesidabʉrʉdera akʉibara saʉ̃ ẽbẽra widita, naʉ̃ ẽbẽrarã Daizezeʼare bʼaibara akʉza kʼawua bʼaibara dayi kʼãrẽ berabarinʉmʉta (akʉra Proverbios 13:20).a Bari jaradaita, krĩchadadrʉ ẽbẽra aba mia kʼãĩkĩrãbʉta, mamina iya kima bia jʉrʉkĩrãbʉ baera, ¿widibaraka ẽbẽra doba bʉaʼa? Naʉ̃ ẽbẽra dobabʉbara ũrãgʼa diabʉrʉdera biga bayi Daizeze Bedʼeadeba jaradiaita. Mamina iya ũrãgʼa widira mebẽrã juwa jidapanʉra akʉza kʼẽrẽpapanʉra, naʉ̃rabara audre ũrãgʼa biata diayi Daizeze Bedʼeadeba akʉza ãyi sãwũã berabaridadeba.
10. ¿Atia kʼãrẽ ʉ̃rʉ kʼawuadai?
10 Kʼawuasida dayirãʼa ũrãgʼa diabʉdadera kʼãrẽba kʼarebaseabʉta. Maʉ̃are kʼawuasida kʼaiba diasebʉta dayirãra ũrãgʼa biara. Atia kʼawuadayi dayirãba sãwũã ũdubiseabʉta wãrĩnu ũrãgʼa nesidabʉta. Maʉ̃are kʼawuayi nekʼãrẽ bia jidaide, kʼãrẽa widi ẽ baibarata dayirãbari awuruba jidamarẽã.
¿BɄARA SÃWŨÃ ŨDUBI WÃRĨNU ŨRÃGʼA NESIDABɄTA?
11, 12. (1) ¿Edaude ũrãgʼa widi nãã kʼãrẽta obari? (2) ¿Kʼãrẽta osi nokʼo Rehoboambara nekʼãrẽ jidai nãã?
11 Edaude ẽbẽraba nekʼãrẽ oita iyi dobaʉba jidabʉ, mamina iya mawũãsidu jʉrʉbʉ awuru ẽbẽraba ũrãgʼa diamarẽã, mamina maʉ̃ ũrãgʼara jʉrʉbʉ ẽ iya soiduba, awuarabʉrʉ kãgabʉ iya jidada ũrãgʼata aripechu adamarẽã. Akʉdaya sãwũã berabarisita nokʼo Rehoboamta akʉza maʉ̃neba dayirãba kʼãrẽta kʼawuapanʉta.
12 Salomónra Israeldebema nokʼobasi, yi warrara Rehoboam basi. Salomón beida tẽã Rehoboamʼra nokʼo basi, maʉ̃ ewaridera Israeldebema ẽbẽrarãra bia basi akʉza nekʼãrẽ wae ẽ basi. Mamina ãya jarasida nokʼo Rehoboamʼa Salomónbara ãyira mejãcha zokʼasita, maʉ̃ kʼarea jarasi Rehoboamba ãyira zokʼa ẽ bamarẽã mejãcha. Mawũẽra Rehoboamba panʉsi jʉ̃ãmarẽã iyita zõrãrãbawara bedʼeayeda (1 Rey. 12:2-7). Mamina Rehoboambara iyi zõrãrãbawara bedʼeai nããra nekʼãrẽ oira iyi dobaʉba jidasibaibara. Maʉ̃ba zõrãrãba ũrãgʼa diadara iyara ũrĩ ẽ basi awuarabʉrʉ awuru ũrãgʼata jʉrʉsi. Jʉrʉsi ũrãgʼa iyi neũdukʼawuara warraramae, maʉ̃raba ũrãgʼa diadara iya krĩchabada kĩrãkʼa abarika jarasida, maʉ̃ kʼarea ãya jaradata osi (1 Rey. 12:8-14). Rehoboambara israelitara jarasi iyi neũdukʼawuaraba omarẽã jaradata, maʉ̃ kʼarea israelitarãra kĩrʉsida Rehoboamʼʉ̃me. Maʉ̃neba ʉ̃ta Rehoboamʼra bedʼea zromata ũdusi (1 Rey. 12:16-19).
13. ¿Dayirã aba abakaʉba kʼãrẽta widibara?
13 Rehoboam berabaridaba ¿kʼãrẽta jaradiabʉ? Ũrãgʼa widi naweda dayi krĩchade erba ẽ baibara kʼãrẽ oita. Dayirãba mawũã opanʉbʉrʉ wãrĩnu ũdubidayi ũrãgʼa nesida ẽãta. ¿Sãwũã kʼawuadai dayirãba maʉ̃ta onʉmʉ kʼawuaita? Dayirã aba abakaʉba naʉ̃ta widiseabʉ: Mʉ̃a ũrãgʼa widibʉrʉde ¿maʉ̃ ũrãgʼata mʉ̃ma chu ẽ bʉrʉ, iduaribibʉka maʉ̃ ũrãgʼara mʉ̃ara? Akʉdaya yizata aba.
14. ¿Kʼãrẽta kĩrãbeibara? Yizata jara ũrĩbira (akʉra potota).
14 Krĩchara mebẽã abaʉʼa trajo biata diadaita. Mamina naʉ̃ mebẽãbara maʉ̃ trajora bia akʉyi kʼãrẽta sãwĩta maʉ̃ trajoba. Maʉ̃ trajo jidabʉrʉdera platata mejãcha ganaibasi mamina iyi mebẽrãneba jĩga wãibarabasi. Mamina maʉ̃ trajo ʉ̃rʉ panʉi nãã zõrãrã kʼarebata jʉrʉsi. Naʉ̃ zõrãrãbara Daizeze Bedʼeadeba iyaʼa jara ũrĩbisi audre yibiata iyira yi mebẽrãbawara ãba baita, mawũã kʼarebai baera yi mebẽrãra audre Jeowa kʼawa bamarẽã (Efes. 6:4; 1 Tim. 5:8). Kãga ẽ basi zõrãraba ũragʼa diadara iya, maʉ̃ kʼarea awuru mebẽãta jʉrʉsi. Naʉ̃ mebẽãba jarasibaibara naʉ̃ trajora jidaseabʉta, iya kãgabʉde jarasi baera, iya mebẽã jʉrʉdabara naʉ̃ ũrãgʼa diabʉrʉba iyimabasi maʉ̃ ũrãgʼara, maʉ̃ kʼarea iya ĩjãsi. Mawũẽra ¿naʉ̃ mebẽãbara jʉrʉnʉmasika wãrĩnu ũrãgʼa diadamarẽã? Mawũã ẽ awuarabʉrʉ iya krĩchada kĩrãkʼa jaradamarẽã jʉ̃ãbasi. Kĩrãbeibara dayirãba nekʼãrẽ oidera dayirã sobara nekʼãrẽ aña obiseabʉta. Edaude ũrãgʼa dayirã diapanʉra krĩchaseabʉ maʉ̃ ũrãgʼa dayita ẽãta, mamina wãrĩnu baira maʉ̃ ũrãgʼara dayirãita (Jer. 17:9).
¿Wãrĩnu ũrãgʼata diamarẽã jʉrʉbʉka mawũã ẽ bʉrʉ bʉa ũrĩkĩrãbʉta jaramarẽãbʉ? (Akʉra parrapo 14).
¿NEKʼÃRẼ BIA JIDAIDE KʼÃRẼA WIDI Ẽ BAIBARA DAYIRÃ BARI AWURUBA JIDAMARẼÃ?
15. ¿Kʼãrẽta oẽ baibara akʉza kʼãrẽa?
15 Jeowabara kãgabʉ mebẽrã aba abakaʉba ãyikʉzaʉba kʼawua jidadamarẽã nekʼãrẽ bia oita (Gál. 6:4, 5). Atia kʼawuasida dayirãba nekʼãrẽ aba bia jidaira, nããra jʉrʉibarata Daizeze Bedʼeadebema ũrãgʼata akʉzade jʉrʉibara mebẽrã Daizeze ode kʼẽrẽpa panʉra ũrãgʼata, mamina widi ẽ baibara awuruba dayirã bari jidamarẽã. Ʉ̃kʉrʉba mawũã opanʉ akʉza widipanʉ: ¿Bʉta mʉ̃ basibʉrʉ bʉara kʼãrẽta okasi? Ʉ̃kʉrʉba bia krĩcha ẽ opanʉ awuruba obʉ kĩrãkʼa.
16. ¿Kristianora Corintodebemarabara kʼãrẽ ʉ̃rʉ bia krĩchadaibarabasi nedʉwʉrʉra kʼãwũã daizeze zeri ẽã beadapeada koita? (1 Corintios 8:7, 10:25, 26).
16 Akʉdayi nããbema mebẽrã kongregasion Corintodebema kʼãrẽta berabarisita. Ẽbẽra nããbemarabara ãyi daizeze zeri ẽã yiwidʼi baera nedʉwʉrʉrata beapanasi, maʉ̃ nedʉwʉrʉra beadadebema chichita karniseriade nẽdopanasi. Maʉ̃ karniseriaba ẽbẽrarã nẽdobasi maʉ̃ chichira. Pabloba jarasi ẽbẽrãraba daizeze zeri ẽã erbʉra kʼãrẽ ẽãta, wãrĩnu baira Daizezera abapaibʉ (1 Cor. 8:4). Maʉ̃ kʼarea ʉ̃kʉrʉ mebẽraba krĩchapanasi chichi karniseriade edabʉra ãyara koseabʉta, mamina ʉ̃kʉrʉba krĩchapanasi maʉ̃ chichira kobe ẽãta (akʉra 1 Corintios 8:7; 10:25, 26). Mamina wãrĩnu baira aba abakaʉba jidaibarabasi ãyi krĩchaba omarẽã iduaribibʉta. Pablobara jara ẽ basi mebẽrara wuabemaraba obʉta omarẽã, akʉza mia mebẽrãbida jara ẽ baibarabasita wuabemaraʼa kʼãrẽ oita, Daizezeba dayirã aba abakaʉba akʉbʉ baera kʼãrẽ obʉta (Rom. 14:10-12).
17. ¿Kʼãrẽba sãwũãi dayirãba ewari jõmaʉ̃nẽ opanʉbʉrʉ ẽbẽraraba obʉ kĩrãkʼa? Yizata jara ũrĩbira (akʉra potorata).
17 Idi ewadera, ¿sãwũã abarika berabariseabʉ mebẽrã nããbema Corintodebema berabarida kĩrãkʼa? Krĩchadaya fracciones de sangre ʉ̃rʉ.b Mebẽrã Jeowa ode panʉrabara aba abakaʉba kʼawua jidaibara maʉ̃ ĩjãita mawũã ẽ bʉrʉ ĩjã ẽ baita. Edaude ʉ̃kʉrʉitara maʉ̃ ũrĩra zare, mamina Daizeze Bedʼeaba jarabʉ aba abakaʉba kʼawua jidaibarata maʉ̃ ĩjãita (Rom. 14:4). Ewari jõmaʉ̃nẽ ẽbẽraraba opanʉ kĩrãkʼa dayirãbida abarika opanʉbʉrʉ krĩcha bia jida kʼawua ẽ bayi, mamina Daizeze Bedʼeaba jarabʉde opanʉbʉrʉ buru bia bayi (Heb. 5:14). Maʉ̃ba dayirãba nekʼãrẽ bia jidai nãã dayirãkʉzaʉba biʼia jʉrʉibara Daizeze Bedʼeaba kʼãrẽta jarabʉta maʉ̃ ʉ̃rʉ, mawũãsidu ũrĩna ẽ bʉrʉ jʉrʉibara mebẽã Daizeze ode kʼẽrẽpabʉba ũrãgʼa diamarẽã.
Ũrãgʼa diadamarẽã widi nãã, dayirãkʉzaʉba biʼia jʉrʉibara Daizeze Bedʼeaba kʼãrẽta jarabʉta maʉ̃ ʉ̃rʉ. (Akʉra parrapo 17).
WIDI TAU Ẽ BʼAIBARA ŨRÃGʼA BIATA
18. ¿Kʼãrẽta dayirãkʉzaʉba omarẽã iduaribibʉ Jeowabara akʉza sãwũã kʼarebabʉ?
18 Jeowara dayirã jõma zeze baera Jeowabara iduaribibʉ dayirã aba abakaʉba kʼawua jidamarẽã saʉ̃ta biga bʉta dayirãita. Dayirã kʼarebaita iyi Bedʼeata diabʉ kʼãrẽ, akʉza mebẽrã kongregasiondebemata diabʉ kʼãrẽ Jeowabara ãya dayirã bia jara ũrĩbimarẽã Daizeze Bedʼeaba ũrãgʼa bia erbʉta (Prov. 3:21-23). ¿Sãwũã ũdubiseabʉ biga diabʉta iya kʼarebabʉ baera?
19. ¿Kʼãrẽta oibara Jeowa sobiabita?
19 Yibarirãrã sobiapanʉ ũdubʉrʉde yi wũãwũã sãwũã wari wãta Jeowa ode kʼẽrẽpabʉta akʉza wuabemara kʼarebabʉde. Abarika sobiabʉ Jeowasida ũdubʉrʉde dayirãba iyi bedʼeaba jarabʉta opanʉne. Akʉza wuabemara widibʉrʉde ũrãgʼa biata diamarẽã, akʉza dayirãba nekʼãrẽ bia jidabʉrʉde ũdubipanʉ baera iyi kãgaba opanʉta.
TRÃBI 126 Teiteapanʉ Jeowaʉ̃me
a Edaude mebẽrãbara ũrãgʼa widiseapanʉ ẽbẽrã Daizeze odebʉ ẽã plata ʉ̃rʉ̃, mediko ʉ̃rʉ akʉza nekʼãrẽ awuarabʉ ʉ̃rʉ.
b Audre maʉ̃ ʉ̃rʉ bia kʼawuaita jʉrʉda libro: Bʉra ewari jõmaʉ̃nẽ sobia baseabʉ; kapitulo 39 punto 5 akʉza «Jʉrʉda audre kʼawuaita» abʉmae.
c POTORABA ŨDUBIBɄTA. Zõrãrã abaʉba ũrãgʼata diabʉ awuru zõrãrã, ãba barabaside sãwũã bedʼeada kʼarea.