ARTIKULO KʼAWUAITA 49
TRÃBI 45 Mʉ̃ sodebʉta jarayi
¿Job berabaridaba sãwũã kʼarebaseabʉ ũrãgʼa bia diaita?
«Kõbebʉrʉ, mʉ̃ bia ora, ũrĩra mʉ̃ bedʼeara Job» (JOB 33:1).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Job berabaridaba dayirã jaradiabʉ sãwũã ũrãgʼa bia diaseabʉta wuabemara.
1, 2. ¿Job neũdukʼawuara ũbeapanʉrabara akʉza Elihúbara kʼãrẽta ũdubibarabasi Jobʼa?
JOBʼBA aduaside iya nebia jõma erbadata, ẽbẽra bio iyi drʉadepanʉraba ũrĩsida maʉ̃ berabaridata, maʉ̃ kʼarea iyi neũdukʼawuara ũbeapanʉrata Elifaz, Bildad akʉza Zofarta wãsida Uz drʉaidu Job chubʉidu, mawũã sopʉabʉ taʉbita. Ãya Job ũdubʉrʉde mejãcha sopʉasida.
2 Krĩchara naʉ̃ ʉ̃rʉ, Jobʼba iya ne erbadara jõma aduasi, iyi kameyorata, iyi obejarata, iyi pakarata, iyi burrorata jõma beisi akʉza ʉ̃kʉrʉra zrʉgasida. Adewara yi nezokʼarasida makenasida. Yi wũãwũãra dedapanʉne, maʉ̃ deta ãyi kora ze kʼãrãpe jõma beisida. Mamina bari maʉ̃ awa ẽ, Jobʼra mejãcha kayasi yagaba, maʉ̃ba mejãchade pʉabasi, maʉ̃ mawũã berabariside zesida Job neũdukʼawuarata. Ãyara ũdusida Jobʼra doba jewedabʉta, ¿kʼãrẽta krĩchapanasi ãyara? Iyi kʼawa jeweda kʼãrãpe ũdusi Job kʼãrẽaba zʉbʉria berabarinʉmʉta, ãyira iyi kʼawa chupeapanesi kʼãrẽ jara ẽã (Job 2:12, 13). Maʉ̃ne zesi iyi neũdukʼawua aba warrarata, maʉ̃ trʉ̃ra Elihúbasi, ãyi kʼawa jewedasi. Maʉ̃ne Jobʼra bedʼea jʉ̃drʉsi, jarasi iyira beikĩrãbʉta akʉza jarasi sãwũãita tosidata (Job 3:1-3, 11). Naʉ̃ba ũdubisi Jobʼbara nesidabasita iyi neũdukʼawuara kʼarebata. ¿Kʼãrẽta osida naʉ̃ra yumakẽrãrabara? Ãyi sãwũã bedʼeabʉdeba akʉza ãya kʼãrẽ oideba ũdubidayi wãrĩnu Job neũdukʼawuarata akʉza iyi ʉ̃rʉ krĩchabʉ kʼawuaita. Kʼawuadadrʉ kʼãrẽta osidata ãya.
3. ¿Kʼãrẽta kʼawuadai naʉ̃ artikulode?
3 Jeowaba bʉbisi Moisésʼa kʼãrẽta osidata akʉza kʼãrẽta jarasidata Job neũdukʼawua ũbeapanʉba akʉza Elihúba. Elihúba bedʼea jaradara Jeowaba mawũã bedʼeabisi. Mamina dayirãba nama akʉdara, Elifaz bedʼeara zesibaibara jaure kayiruadeba (Job 4:12-16; 33:24, 25). Maʉ̃ kʼarea dayirãba lebʉrʉde Job berabaridata, ũduseapanʉ ũrãgʼa biarata akʉza ʉ̃kʉrʉ ũrãgʼa zeri ẽãrata. Maʉ̃ kʼarea naʉ̃ artikulode kʼawuadayi dayirãba wuabemara ũrãgʼa diaide sãwũã ũrãgʼa bia diaseapanʉta. Nããra kʼawuadayi yiza bia ẽãta Job neũdukʼawuara ũbeadeba, maʉ̃are yiza bia Elihúba odadeba. Akʉdayi kʼãrẽta kʼawuaseabasita ʉ̃kʉrʉ israelitarabara akʉza dayirãba idi ewade kʼãrẽta kʼawuaseabʉta.
ELIFAZBA, BILDADBA AKɄZA ZOFARBA SÃWŨÃ ŨRÃGʼADATA
4. ¿Kʼãrẽa Job neũdukʼawua ũbeabara so zarea dia ẽ basida Jobʼra? (Akʉra potota).
4 Daizeze Bedʼeaba jarabʉ Job neũdukʼawuaraba kʼawuaside Job zʉbʉrianʉmʉta, krĩchasida wãita mawũã Job kʼawapanaita iyi zʉbʉrianʉmʉne akʉza so zarea diaita (Job 2:11). Mamina so zarea diabe ẽ basi ¿kʼãrẽa? Nããra, ãyara biʼia ũrĩna ẽ basi Jobʼba kʼãrẽ jarabʉra, awuarabʉrʉ waña jarasida aña obʉta. Bari jaraita ãyara jarasida Daizezeba zʉbʉriabibʉta Jobʼba nemitiata osi baeraa (Job 4:7; 11:14). Yi ũmeta, bari jaraita ãya ũrãgʼa diadara biabʉ kĩrãkʼabasi, mamina maʉ̃ bedʼeabara kʼareba ẽ basi Jobʼra, bari ewarade bedʼeapanasi baera (Job 13:12). Bildadba jarasi Jobʼra bedʼeamiata (Job 8:2; 18:2). Akʉza Zofarba jarasi Jobʼra krĩcha neẽã balbʉta (Job 11:12). Ũbeata, Job neudukʼawuaraba nemi jĩgua bedʼeada ẽ basimina, ãyara sãwũã bedʼeabʉdeba krĩchabisida Jobʼra nemitia osita akʉza iyira miõba kãgada ẽãta. Job neudukʼawuaraba ãya sãwũã odadeba ũdubisida Jobʼra bia edada ẽ basita akʉza wawia ũdubida ẽ basita (Job 15:7-11). Wãrĩnubaira Job neũdukʼawuarabara so zarea diakĩrã ẽ basi akʉza kʼarebakĩrãna ẽ basi, awuarabʉrʉ kʼawuabikĩrãpanasi Jobʼra nemitia osi kʼawuaita.
Dayirãba ũrãgʼa diabʉrʉde wuabemara krĩchabida ẽ baibara dayirãba audre kʼawuabʉta ãyiraira, awuarabʉrʉ dayirãbara kʼarebakĩrãpanʉ. (Akʉra parrapo 4).
5. Elifaz, Bildad akʉza Zofar ũrãgʼa diadadeba Jobʼa, ¿kʼãrẽta berabarisi?
5 Elifaz, Bildad akʉza Zofar bedʼea berabarida tẽã, Jobʼra jipa sopʉa sentibasi (Job 19:2). Ãyara jarapanasi Jobʼba nemitia osita, maʉ̃ kʼarea Jobʼba jarakĩrãbasi iyara nemitia oẽ basita, maʉ̃ba Jobʼra edaʉde aña bedʼeabasi (Job 6:3, 26). Job neũdukʼawuaraba jarapananaba ũdubida ẽ basi Jeowaba krĩchabʉ kĩrãkʼa bedʼeabʉta, adewara Jobʼra bia edada ẽ basi. Maʉ̃ mawũã berabarinʉmʉne Diarubara sopʉabisi Jobʼra, Job neũdukʼawuaraneba (Job 2:4, 6). Akʉdadrʉ kʼãrẽta kʼawuaseabasita ʉ̃kʉrʉ israelitarabara akʉza dayirãba idi ewade kʼãrẽta kʼawuaseabʉta.
6. ¿Yumakẽrãra buru bia Israeldebemarãra kʼãrẽta kʼawuaseapanasi Job neũdukʼawuaraneba?
6 Kʼãrẽta kʼawuaseapanasi israelitarabara. Jeowaba jʉrʉsi ʉ̃kʉrʉ yumakẽrã buru biarata akʉza kʼẽrẽpabʉrata, kʼarebamarẽã wuabemara israelitarata Jeowaba jarabʉta omarẽã (Deut. 1:15-18; 27:1). Job berabaridadeba maʉ̃ra yumakẽrãra ne bio kʼawuaseapanasi. Bari jaraita naʉ̃ra yumakẽrãraba kʼãrẽ oi naweda akʉza ũrãgʼa diai naweda nããra biʼia ũrĩnaibarabasi kʼãrẽta jarapanʉta (2 Crón. 19:6). Israelita aba jʉ̃ẽbaside ãyimae bedʼea jaraita, ãyara krĩchada ẽ baibarabasi jõma kʼawuabʉta, awuarabʉrʉ audre widibarabasi maʉ̃ ʉ̃rʉ biʼia kʼawuaita (Deut. 19:18). Israelitaraba kʼarebata jʉrʉbaside ãyara bia edadaibarabasi akʉza mitia bedʼeada ẽ baibarabasi, ¿kʼãrẽa? Ãya bia edapanasibʉrʉ ẽbẽrarãba jaraseabasi ãya kʼãrẽ krĩchabʉra (Éx. 22:22-24). Yumakẽrã Israeldebemarabara mejãcha kʼawuaseapanasi Job berabaridadeba.
7. ¿Israeldera kʼairaba ũrãgʼa diaseapanasi akʉza kʼãrẽta kʼawuaseapanasi Job berabaridadeba? (Proverbios 27:9).
7 Israeldera abaʉba nesidabasibʉrʉ ũrãgʼa diamarẽã, maʉ̃ neẽbʉrʉ audre Jeowa kʼawa bʼaita, maʉ̃ yumakẽrãraba akʉza baduba ũrãgʼaseabasi, warraraba, zõrãrãba, yuwẽrãraba akʉza yumakẽrãraba (Sal. 141:5). Naʉ̃ta obʉ neũdukʼawua arabara (akʉra Proverbios 27:9). Job neũdukʼawuara yiza zeri ẽãneba israelitarabara kʼawuaseapanasi kʼãrẽta jara ẽ baibarabasita akʉza kʼãrẽta oẽ baibarabasita ũrãgʼabʉrʉdera.
8. ¿Kʼãrẽta oibara ũrãgʼa diabʉrʉde? (Akʉra potorata).
8 Kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ dayirãbara. Dayirã mebẽrã kongregasionebema bedʼea zroma ũdubʉrʉde dayirãba kʼarebakĩrãbʉ, mamina Job neũdukʼawuara kĩrãkʼa opanʉbʉrʉ, so zarea diada ẽ bayi mebẽrãta. Mawũãra, ¿kʼãrẽta oibara ũrãgʼa diabʉrʉde? Yi nããbemata, biʼia kʼawuaibara kʼãrẽne berabarinʉmʉta ũrãgʼa diai nãã. Yi ũmeta, dayirãba ũrãgʼa diabʉrʉdera dayi krĩchadeba jara ẽ baibara Elifazba oda kĩrãkʼa, awuarabʉrʉ jaraibara Daizeze Bedʼeade jarabʉdeba (Job 4:8; 5:3, 27). Yi ũbeata, jara ẽ baibara bedʼea dayi sopʉabibʉta. Kĩrãbedadrʉ Elifazba akʉza iyi neũdukʼawuaraba, ʉ̃kʉrʉ bedʼea jaradara wãrĩnubasi, ¿kʼãrẽa mawũã jaraseapanʉ? Maʉ̃ tẽã apostol Pabloba zokʼasi baera Elifazba bedʼea jaradata (Job 5:13, naʉ̃ testoʉ̃me akʉra 1 Corintios 3:19). Ʉ̃kʉrʉ bedʼea ãya jaradara Daizeze ʉ̃rʉ sewidabasi akʉza sopʉabisida Jobta, maʉ̃ kʼarea Jeowabara jarasi ãya jaradara sewidabasita (Job 42:7, 8). Dayirãba ũrãgʼa wuabemara diabʉrʉde, krĩchabida ẽ baibara ãya zarea obʉmina Jeowabara maʉ̃ra biʼia akʉ ẽãta akʉza kãgabʉ ẽãta. Atia kʼawuadayi kʼãrẽta kʼawuaseabʉta Elihú yizadeba.
Wuabemara ũrãgʼa diabʉrʉde, nããra kʼawuadadrʉ kʼãrẽta berabarinʉmʉta iyi ʉ̃rʉ. Ũmeta zokʼadadrʉ Daizeze Bedʼeata so zarea diaita. Ũbea ibiade bedʼeadadrʉ. (Akʉra parrapo 8).
ELIHÚBA SÃWŨÃ ŨRÃGʼADATA
9. (1) ¿Kʼãrẽa Jobʼbara wabida so zarea nesidabasi? (2) ¿Maʉ̃ne Jeowaba sãwũã kʼarebasi?
9 Daizeze Bedʼea edabʉ Jobta iyi neũdukʼawuara ũbeabawara bedʼeadata, maʉ̃ra ʉ̃tʉ zebʉ 28 kapitulorane, maʉ̃ba ũdubibʉ ãyira mejãcha bedʼeasidata. Ãyira badua kĩrʉ bedʼeabasi, maʉ̃ kʼarea Jobʼra sopʉa sentisi, maʉ̃ kʼarea wabida nesidabasi kʼaiba so zarea diaita akʉza ũrãgʼaita. ¿Jeowaba sãwũã kʼarebasi? Ũrãgʼata diasi Elihúdeba. ¿Kʼãrẽa Elihúra bedʼea jʉ̃drʉsi yumakẽrã ũbeara bedʼeada tẽã? Elihúba jarasi: «Mʉ̃ra warrara, marara zõrãrã. Maʉ̃ kʼarea mʉ̃ra chupeabasi wawia ũdubita akʉza jara ẽ basi mʉ̃a kʼawuabʉta» (Job 32:6, 7). Elihúbara kʼawuabasi zõrãrãra audre buru biata warraraira, nekʼãrẽ mejãcha obasi baera akʉza nekʼãrẽ mejãcha kʼawuabʉ baera. Elihúbara jʉ̃zaba ũrĩbasi Jobʼba akʉza iyi neũdukʼawuaraba jarabʉra, maʉ̃ tẽã iya jarasi: «Zõrã babʉrʉba jarakĩrãbʉ ẽ buru bia badogota, akʉza zõrãrãbʉrʉ nejõma kʼawuabʉ ẽ» (Job 32:9). Akʉdadrʉ kʼãrẽta jarasita Elihúba akʉza sãwũã jarasita.
10. ¿Kʼãrẽta osi Elihúbara Job ũrãgʼai naweda? (Job 33:6, 7).
10 Daizeze Bedʼeaba jarabʉ Elihúra nããrãra mejãchade kĩrʉnʉmasita, mamina Jobʼa ũrãgʼa diai naweda iyikʉza krĩchasi kĩrʉbia yi edebi ẽ baita. Maʉ̃ tẽãbʉrʉ kʼarebasi Jobʼra aduʼa bamarẽã akʉza Jobʼba iya jarabʉta ũrĩkĩrãne ũrĩmarẽã (Job 32:2-5). Elihúbara i kayirua akʉza i jʉra bedʼea ẽ basi, awuarabʉrʉ ibiade bedʼeasi akʉza kãgade bedʼeasi. Bari jaraita Elihúba jarasi: «Daizeze wãrĩnuaraitara mʉ̃ra bʉ kĩrãkʼabʉ» (akʉra Job 33:6, 7). Elihúʼra bedʼeasi Jobʼba kʼãrẽ bedʼeabada ʉ̃rʉ, maʉ̃ba ũdubibʉ Elihúbara jʉ̃zaba ũrĩbasita Jobʼba kʼãrẽ jarabʉra (Job 32:11; 33:8-11). Akʉza maʉ̃ tẽã Elihú bedʼeabasidebida Jobʼba bedʼeabada ʉ̃rʉ bedʼeasi, mawũã kʼawuabita iyara wãrĩnu ũrĩbasita Job bedʼeara (Job 34:5, 6, 9; 35:1-4).
11. ¿Sãwũã ũrãgʼasi Elihúbara Jobʼra? (Job 33:1).
11 Elihúba Job ũrãgʼasidera wawiabʉta ũdubisi akʉza zeri ẽã kĩrãkʼa sentibi ẽ basi. Bari jaraita, Jobʼʉ̃me nebʉrasidera Elihúbara Job trʉ̃ta jarasi, maʉ̃ra wuabemarabara mawũã jara ẽ basi (akʉra Job 33:1). Jobta akʉza iyi neũdukʼawuarata bedʼeabaside Elihúra eda bedʼeakĩrã totobasi, maʉ̃ba tẽã Elihúba Jobʼa ũrãgʼa diaside iyara jʉ̃ãbasi Jobʼba panʉñena (Job 32:4; 33:32). Elihúbara jarasi ʉ̃kʉrʉ Jobʼba krĩchabadara bigabasita, mamina ʉ̃kʉrʉ kʼãrẽ krĩchabadara biga ẽãta. Akʉza kĩrãbebisi Jobʼa Jeowatrʉ buru biata, zarea barabʉta, aripe obʉta akʉza dayirã kãgabʉta (Job 36:18, 21-26; 37:23, 24). Elihúba ũrãgʼa bia diadaba Jobʼra kʼarebasi, Jobʼba soiduba ũrĩta Jeowaba jarabʉta (Job 38:1-3). Akʉdadrʉ kʼãrẽta kʼawuaseapanasi ʉ̃kʉrʉ israelitarabara Elihú yizadeba akʉza maʉ̃neba dayirãbida kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ.
12. (1) ¿Kʼãrẽa jʉrʉsi Jeowabara propetarãra? (2) ¿Kʼãrẽta kʼawuaseapanasi israelitaraba Elihúdeba?
12 Kʼãrẽta kʼawuaseapanasi israelitarabara. Israelitara ewaride Jeowaba jʉrʉsi ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãrata propeta badamarẽã, ¿kʼãrẽa? Jara ũrĩbidamarẽã Jeowaba kãgabʉta akʉza ʉ̃kʉrʉ israelitarata ũrãgʼadamarẽã. Bari jaraita juezʼra ewaridera basi propeta wẽrãta, maʉ̃ trʉ̃ra Déborabasi. Akʉza basi Samuelta, warrarabasi iyira. Ãya kʼarebapanasi israelitarata Jeowaba kãgabʉta omarẽã (Juec. 4:4-7; 5:7; 1 Sam. 3:19, 20). Akʉza nokʼora ewaride Jeowaba zokʼabasi propetarata kʼarebamarẽã israelitarata Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpapanamarẽã akʉza Jeowaba kãgabʉ kĩrãkʼa opana ẽ basibʉrʉ kʼarebadamarẽã (2 Sam. 12:1-4; Hech. 3:24). Yumakẽrãra akʉza yuwẽrãra Israeldebema kʼẽrẽpapanʉraba kʼawuaseabasi Elihú yizadeba wuabemara ũrãgʼabʉrʉde kʼãrẽta jaraibarata akʉza sãwũã oibarata.
13. ¿Sãwũã so zarea diaseapanʉ dayirã mebẽrãta?
13 Kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ dayirãbara. Dayirãbida Daizeze Bedʼeadeba jaradiapanʉ Daizezeba kãgabʉta wuabemara ẽbẽrarã. Akʉza dayi sãwũã bedʼeabʉdeba kʼarebaseapanʉ mebẽrãta so zarea diaita akʉza sobiabita (1 Cor. 14:3). Bʉta zõrãrã kongregasionebemabʉrʉ kĩrãbera ibiade bedʼeabaibarata akʉza kãgade wuabemarabawara. Ʉ̃kʉrʉta aña bedʼeaseabʉ ãyi bedʼea zromane berabarinʉmʉ kʼarea, mawũãsidu ibiade bedʼeabaibara (Job 6:3; 1 Tes. 5:14).
14, 15. ¿Zõrãrãbara sãwũã Elihúde kĩrãkʼa oseapanʉ?
14 Krĩchadrʉ naʉ̃ta, zõrãrã abaʉba kʼawuayi mebẽã wẽrã aba krĩcha obʉta, maʉ̃ kʼarea zõrãrã abaʉba jarayi awuru mebẽã akʉ jʉ̃ẽnaita naʉ̃ mebẽã wẽrãta. Ãya akʉ jʉ̃ẽbʉrʉde mebẽã wẽrãba jarabʉ iyira ãba yi jʉrebarimae wãbʉmina akʉza nejaradia wãbʉmina sobiabʉ ẽãta. ¿Zõrãrãbara kʼãrẽta oibara maʉ̃ berabaribʉrʉdera?
15 Nããrãra, zõrãrãbara kʼawuaibara kʼãrẽa mebẽãra krĩcha obʉta, maʉ̃ tẽã mebẽãba jarabʉta ũrĩbara. Akʉza zõrãrãbara krĩchaseabʉ: «¿Naʉ̃ mebẽãbara krĩchabʉka Daizezeba kãga ẽãta iyira, mawũã ẽ bʉrʉ mebẽãra bedʼea zromata berabaribʉ kʼarea sopʉanʉmʉka?» (Luc. 21:34). Zõrãrãba krĩchayi mebẽã wẽrãba kʼãrẽ nebia obʉta krĩcha obʉmina, bari jaraita iyira ãba yi jʉrebarimae wãbʉbʉrʉ akʉza nejaradiade wãbʉbʉrʉ, jaraseabʉ iya obʉra jipade bigata. Zõrãrãba jõma kʼawuabʉrʉde kʼãrẽba mebẽãra krĩcha obʉta, maʉ̃ tẽãbʉrʉ Daizeze Bedʼeade jʉrʉyi testo aba so zarea diaita akʉza jaraita Jeowaba iyira kãgabʉta (Gál. 2:20).
JOB BERABARIDADEBA AUDRE KʼAWUA TAKERADRɄ
16. ¿Kʼãrẽta odaibara Job berabaridata kĩrãdua ẽ baita?
16 Job berabaridadeba mejãcha kʼawuabʉda. Bari jaraita artikulo nããbemane kʼawuasida Daizezebara kʼãrẽa iduaribibʉta zʉbʉria berabarimarẽã, mamina Jeowabara dayirãra kʼarebabʉ awuantamarẽã. Akʉza naʉ̃ artikulode kʼawuasida dayirãba ũrãgʼa biata diakĩrãbʉbʉrʉ, Job neũdukʼawuara ũbeaʉba oda kĩrãkʼa oda ẽ baibara, awuarabʉrʉ Elihúba oda kĩrãkʼa oseapanʉ. Dayirãba ũrãgʼata diakĩrãbʉbʉrʉ wuabemara akʉseapanʉ Job berabaridadeba kʼãrẽ nebiata kʼawuaseapanʉta ũrãgʼa diaide. Dããrababʉrʉ Job berabaridata akʉ ẽã akʉza jẽda akʉseapanʉ. Job nebʉradeba nebiata mejãcha kʼawuaseapanʉ.
TRÃBI 117 Jeowara ẽbẽra bia
a Elifazbara jipa krĩchabasi ẽbẽra abaʉba nebiata obʉmina Jeowabara bia akʉ ẽ baita maʉ̃ ẽbẽrarã, maʉ̃ra mawũã krĩchabisibaibara jaure kayiruaba, maʉ̃ kʼarea Elifazbara maʉ̃ta bio jarabasi Jobʼa (Job 4:17; 15:15, 16; 22:2).