KARTARARABɄ INTERNET'NE Watchtower
Watchtower
KARTARARABɄ INTERNET'NE
embera katio
  • DAIZEZE BED'EA
  • KARTARA
  • ÃBA YI JɄREBARI
  • w23 mayo pag. 14-19
  • Neneẽãbʉ ode bʼaibara

Bideo bʉa jʉrʉbʉra neẽ.

Naʉ̃ bideo ʉ̃tʉ ze ẽ.

  • Neneẽãbʉ ode bʼaibara
  • Karta Jeowa Nokʼo ʉ̃rʉ Jarakabʉ (kʼawuaita) 2023
  • Subtitulota
  • Bedʼea abarikabʉta
  • «NENEẼÃBɄ O»: NÃÃ AKɄZA IDI EWADE
  • OTA ARA OBɄ
  • NENEẼÃBɄ ORA WABIDA EWABɄ
  • «Neneẽã panaibara»
    Karta Jeowa Nokʼo ʉ̃rʉ Jarakabʉ (kʼawuaita) 2021
Karta Jeowa Nokʼo ʉ̃rʉ Jarakabʉ (kʼawuaita) 2023
w23 mayo pag. 14-19

ARTIKULO KʼAWUAITA 22

Neneẽãbʉ ode bʼaibara

«Mama bayi ota [...] maʉ̃ o trʉ̃ra Neneẽãbʉ O» (IS. 35:8).

TRÃBI 31 Camina siempre con Jehová

KʼÃRẼTA ŨDUDAITAa

1, 2. Judiora Babiloniane badabara, ¿kʼãrẽta kʼawua krĩcha kʼãrãpe jidaibarabasi? (Esdras 1:2-4).

JUDIORA Babiloniane 70 poagabayeda jidape erpananara, idibʉrʉ ãyira wãñi ãyi drʉa Jerusalénʼena (akʉra Esdras 1:2-4). Maʉ̃ra Jeowabʉrʉ mawũã oseabasi, ¿kʼãrẽa mawũã jarapanʉ? Babiloniabara ãya ẽbẽra jidadara jipa ẽdrʉbi ẽ basi baera (Is. 14:4, 17). Mamina Babiloniara awuru pʉwʉrʉ juwa edrebasi akʉza mamabema nokʼo yiwidibara jarasi judiora ãyi drʉaeda wãseabasita. Maʉ̃ kʼarea judiora jõmaʉ̃ba kʼawua krĩchaibarabasi kʼãrẽ oita, mamina audre bia krĩchaibarabasi yi mebẽrã buruba kʼãrẽ oita: krĩchaibarabasi Babilonianeba wãita, mawũã ẽ bʉrʉ mama bʼaita. Mamina ãya mawũã kʼawua krĩchaira zareabasi, ¿kʼãrẽa?

2 Judiora mejãchaʉta zõnabasi baera mama wãita krĩchapana ẽ basi, judiora mejãchaʉta mama tosida baera ãyara ũdukʼawuapanasi pʉwʉrʉ Babiloniatrʉ, maʉ̃ba ãyitara Jerusalénʼra ãyi zõrãrã drʉabasi, adewara ʉ̃kʉrʉ judiorãra de biata erbasibaibara, trajo biata, maʉ̃ kʼarea ãyitara zarebasibaibara awuru drʉa ãyi ũdukama wãira.

3. ¿Kʼãrẽ nebiata ũdusida judiora Jerusalénʼena zedarabara?

3 Judiora Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpapanʉrabara, kʼawuabasi Jerusalénma wãra nebia mejãcha ũduita, mama wãira zarebasimina. Jẽda wãbʉrʉdera kʼawuabasi audre odaibasita Jeowaba zokʼabʉta. Babilonianera 50 templo audre basimina daizeze zeri ẽã yiwidʼita, neẽbasi templo Jeowaitara akʉza neẽbasi altar sakripisio oita Jeowaba Moisésʼa ley diada kĩrãkʼa akʉza neẽbasi saserdoterata maʉ̃ sakripisio oita, adewara audre basi ẽbẽrarã daizeze zeri ẽã yiwidʼipanʉta judiora Jeowaʉ̃me kʼẽrẽpabʉraira, adewara Jeowara wawiada ẽ basi akʉza Jeowaba zokʼabʉta. Maʉ̃ kʼarea judiora Jeowa mejãcha kãgabʉra jẽda wãkĩrãbasi, mawũã Jeowaba zokʼabʉde bʼaita.

4. ¿Kʼãrẽ kʼarebata diaita jarasi Jeowabara judiora Jerusalénʼena wãbʉrʉara?

4 Judiora Babilonianeba Jerusalénʼena jʉ̃ẽira jedeko kimare wãibarabasi. Mamina Jeowaba jarasi ãya ode badu bedʼea zroma ũdubʉra ãĩ bʉeita. Isaíasba bʉsi: «Ara oidua Jeowa ora. Oidua Daizezeita o jipabʉta drʉa ibʉawabʉde [...] O mitiabʉra ara bia oidua o jogo jogokabʉra koribi babidua» (Is. 40:3, 4). Krĩchara naʉ̃ta, ãyira o biʼiabʉde wãta, koribide, katuma neẽmae akʉza o jogo jogokabʉ neẽmae, kʼãrẽ yibia maʉ̃ra ãyitara, mawũã ãyira mesera jʉ̃ẽñi.

5. ¿Kʼãrẽ trʉ̃ta diasida Babilonianeba Jerusalénʼena wãbʉ ora?

5 Idi ewadera ora trʉ̃ diapanʉ, maʉ̃ta neẽbʉrʉ numerota bʉpanʉ. Abarika Isaíasba o jaradara trʉ̃ barabʉ. Testoba jarabʉ: «Mama bayi ota, mawũã, maʉ̃ o trʉ̃ra Neneẽãbʉ O. Jaigʉabʉrãra maʉ̃ ode wã ẽ bayi. Maʉ̃ra bayi maʉ̃ ode wãbʉraitabʉrʉ; yi bia krĩchabʉ ẽãra maʉ̃ odera wã ẽ bayi» (Is. 35:8). ¿Kʼãrẽa yibiabasi maʉ̃ bedʼeara israelitaraitara akʉza idira kʼãrẽa yibia dayirãita?

«NENEẼÃBɄ O»: NÃÃ AKɄZA IDI EWADE

6. ¿Kʼãrẽa trʉ̃gapanʉ Neẽãbʉ Ota?

6 Kʼãrẽ trʉ̃ biata diasida naʉ̃ oita, ¿kʼãrẽa jarapanasi Neneẽãbʉ Ota? Israeldera neẽbaibarabasi yi «jaigʉabʉrãra» (yi nemitia obʉta, nekʼãrẽ oma yiwidʼibʉta akʉza badu kayirua obʉta). Maʉ̃ba judiora Jerusalénʼena jẽda zebʉrʉra Jeowa pʉwʉrʉ bʼai baera, neẽã baibarabasi (Deut. 7:6). Maʉ̃ba israelitara Babilonianeba wãnara, ãya nãã obadara jipa idubʉibarabasi Jeowaba kãgabʉde bʼaita.

7. ¿Kʼãrẽta awuara odaibarabasi ʉ̃kʉrʉ judiorabara? Yizata jara ũrĩbira.

7 Nãã jarada kĩrãkʼa judiora mejãchaʉta tosida Babiloniane, maʉ̃ba babiloniora kĩrãkʼa krĩchapanasi akʉza opanasi ãya obada kĩrãkʼa. Israelitarata Jerusalénʼena jʉ̃ẽnata poaga bio berabarida tẽã, Esdrasba ũdusi ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãrãra yuwẽrãra Jeowa odebʉ ẽãʉ̃me juwa jidasidata (Éx. 34:15, 16; Esd. 9:1, 2). Adewara tẽã gobernador Nehemíasba ũdusi judio wũãwũãrabara kʼawua ẽ basita ãyi bedʼeara mama tosidamina (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24). ¿Warrarabara sãwũã kãgaibasi Jeowara bedʼeabe ẽ basibʉrʉ ebreo bedʼeade akʉza Daizeze Bedʼeara maʉ̃ bedʼeade bʉchuasibʉrʉ? (Esd. 10:3, 44). Mawũẽra israelitarabara jipa awuara odaibarabasi, mamina ãyitara zare ẽ baibasi maʉ̃ta Israelde osidabʉrʉ, mama wiña wiñane Jeowaba kãgabʉde owãnaibasi baera (Neh. 8:8, 9).

Mebẽrãba Daizeze bedʼea nekʼãrẽ awuara jaradianʉmʉ, 1919deba idibasidu.

1919deba ʉ̃ta Kristo tẽã yumakẽrãraba, yuwẽrãraba akʉza wũãwũãraba amaebʉda Babilonia zromata mawũã wãbʉda Neneẽãbʉ Ode (Akʉra parrapo 8).

8. ¿Kʼãrẽa nãã nekʼãrẽ berabarida dããrabara yibia dayirãitara? (Akʉra poto yi nããrabemata).

8 Ʉ̃kʉrʉbara krĩchaseabʉ mawũã berabaridara yibiabasita maʉ̃ ewaridebʉrʉ mamina, ¿naʉ̃bara idira dayirãta kʼarebabʉka? Kʼarebaseabʉ, idi dayirãra Neẽãbʉ ode wãbʉ kĩrãkʼabʉ baera. Dayirãta ʉ̃ta wãibʉrʉ, mawũã ẽ bʉrʉ nama egorode bʼaibʉrʉ, zarea odaibara neẽãbʉ ode bʼaita. Neneẽãbʉ Odebaibara kʼarebabʉ dayirã Jeowaba kãgabʉde bʼaita akʉza Daizeze Nokʼoba ẽjũã kĩrãwãreãnẽ nebia webʉrʉdebida iya kãgabʉde baitab (Juan 10:16). Poaga 1919deba ʉ̃ta yumakẽrãraba, yuwẽrãraba, warraraba, amaesida Babilonia Zromata mawũã Jeowaba kãgabʉta ojʉ̃drʉsida, bʉsida maʉ̃ne edabʉbaibara. Ʉ̃kʉrʉ ẽbẽra naʉ̃ ode jʉ̃drʉdara 100 poagaba, ʉ̃kʉrʉta aranʉwedaʉba naʉ̃ ode jʉ̃drʉsi.

OTA ARA OBɄ

9. Isaías 57:14​de jarabʉdera, ¿kʼãrẽta osida Neneẽãbʉ O ara oita?

9 Judiora Babilonianeba wãnara, Jeowabara akʉbasi ode kʼãrẽ bedʼea zroma neẽãbʉ kĩrãkʼa (akʉra Isaías 57:14). ¿Kʼãrẽta berabaribʉ idi dayirãba Neneẽãbʉ O erbʉra? Poaga 1919 nãã, Jeowabara zokʼasi yumakẽrã iyi wawiapanʉrata, naʉ̃raba ota ara owãnamarẽã, mawũã ẽbẽrarãta Babilonia Zromaneba ãĩ wãnamarẽã (naʉ̃ testoʉ̃me akʉra Isaías 40:3). Naʉ̃ra yumakẽrãraba nekʼãrẽ jõma osida, mawũã tẽã ẽbẽrarãba religion zeri ẽãta amae kʼãrãpe Jeowaba kãgabʉde obʼaita iyi pʉwʉrʉme. ¿Kʼãrẽta nesidabasi naʉ̃ o ara oira? Akʉdaya kʼãrẽta osidata.

Yumakẽrã abaʉba zokʼabʉ makina zromata, maʉ̃neba Daizeze Bedʼea ʉ̃tʉ zebita.

Poaga 1919 bayeda ẽbẽrarã Jeowa wawiapanʉraba ota ara ojʉ̃drʉsida, ẽbẽrarãta Babilonia Zromaneba edrʉdamarẽã. (Akʉra parrapo 10-11 bayeda).

10, 11. ¿Sãwũã kʼareba zebʉrʉ Daizeze Bedʼea ʉ̃tʉ zebʉba akʉza tradusibʉba Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ audre kʼawuadamarẽã? (Akʉra potota).

10 Karta ʉ̃tʉ zebipanʉta. Poaga 1450 bayeda, Daizeze Bedʼeara kopia opanasi juwaba odata. Maʉ̃ba, maʉ̃ trajo oira ewari bio edebasi, adewara bia kopiaba ẽ basi akʉza mejãcha balebasi. Mamina makina zroma karta ʉ̃tʉ zebibʉta osidadera Daizeze Bedʼeara mejãcha ʉ̃tʉ zebipanasi akʉza mejãcha dedekaseabasi.  

11 Tradusita. Poaga mejãchabayeda Daizeze Bedʼeara latin bedʼeade traduseabasi, maʉ̃ra yi ẽbẽra bia estudiabʉraba ũrĩseabasi. Maʉ̃ta Daizeze Bedʼea ẽbẽrarã mejãchaʉba erbidade, yumakẽrãra Daizeze wawiapanʉrabara Daizeze Bedʼea tradusisida ẽbẽrarãba audre bedʼeabʉ bedʼeade. Maʉ̃ba ẽbẽrabara akʉseabasi Daizeze Bedʼeadeba nokʼo religionʼraba jaradiabʉta Daizeze Bedʼeaba jaradiabʉme.

Mebẽã Russelba akʉza iyibawara Daizeze Bedʼea kʼawuapanʉraba jʉrʉsida librorane akʉza Daizeze Bedʼea kĩrãbio tradusibʉde, mawũã kʼawuaita Daizeze Bedʼea kʼãrẽta jarabʉta akʉza maʉ̃ ʉ̃rʉ bedʼeaita.

Poaga 1919 bayeda ẽbẽrarã Jeowa wawiapanʉraba ota ara ojʉ̃drʉsida, ẽbẽrarãta Babilonia Zromaneba edrʉdamarẽã. (Akʉra parrapo 12-14 bayeda).c

12, 13. Yizata jara ũrĩbira, ¿sãwũã Daizeze Bedʼea kʼawuabariraba poaga 1935deba ũdubisidata religionʼrabara sewidata jaradiabasita?

12 Kʼareba Daizeze Bedʼea kʼawuaita. Daizeze Bedʼea kʼawuabarirabara Daizeze Bedʼeara biʼia akʉsida kʼawuadaita Daizeze Bedʼeaba jaradiabʉta. Nokʼo religionʼraba kãga ẽ basimina ãya Daizeze Bedʼea bia kʼawuabʉra, awurura jaradiasi maʉ̃ ʉ̃rʉ. Maʉ̃ta poaga 1935deba ʉ̃ta ʉ̃kʉrʉ ẽbẽra Daizeze Jeowa kãgabʉba, karta zakerata dedeka jʉ̃drʉsi. Naʉ̃raba jara ũrĩbibasi kʼãrẽ sewidata jarabasita iglesiaraba.

13 Poaga 1835 kʼawa, yumakẽrã aba Jeowa wawia ũdubibadaba, yi trʉ̃ Henry Grewba, karta zake beidara sãwũãbʉ ʉ̃rʉ jarabʉta dedekasi. Maʉ̃ karta zakedera jara ũrĩbibasi dayi ewari jõmaʉ̃nẽ bʼaira Daizezebʉrʉ diabʉta, mawũã iglesiaraba jaradiabʉ kĩrãkʼabʉ ẽãta, dayirã jaurebarabʉta maʉ̃ra bei ẽãta. Maʉ̃ta poaga 1837de ẽbẽra yi trʉ̃ George Storrsba ũdusi maʉ̃ karta zake kopiata, iyi ode wãne. Maʉ̃ta le kʼãrãpe iya kʼawuasi wãrĩnuta ũdusita, maʉ̃ kʼarea iya kʼawuadara wuabemarabida jaradiasi. Poaga 1842de iya diskursota jara ũrĩbisi, maʉ̃ trʉ̃ra naʉ̃ basi: «¿Son inmortales los inicuos?». Charles Taze Rusellba nemejãcha kʼawuasi George Storrsba bʉdadeba.

14. ¿Kʼãrẽ nebiata ũdusida Rusellba akʉza iyibawara Daizeze Bedʼea estudiapanʉraba awuru yumakẽrãraba Daizeze Bedʼea bia estudiadadeba? (Akʉra potota).

14 ¿Kʼãrẽ nebiata ũdusida Rusellba akʉza iyibawara Daizeze Bedʼea estudiapananarabara ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãba Daizeze Bedʼea biʼia estudiadadeba? Ãyara jʉrʉsida librorane akʉza Daizeze Bedʼea kĩrãbio tradusibʉde, kʼawuaita Daizeze Bedʼeaba kʼasia jarabʉta, maʉ̃ra ãyi ewari nãã odatabasi. Adewara kʼarebasi Henry Grewba, George Storrsba, adewara wuabema ẽbẽraba bia jʉrʉdaba Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ. Rusellba akʉza iyi kʼaidu Daizeze Bedʼea estudiapanʉraba Neneẽãbʉ Ota ara owãsida, ãya karta zakerata dedekasi baera Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ jarabʉta.

15. ¿Kʼãrẽta berabarisi poaga 1919dera?

15 Poaga 1919deba ʉ̃ta Babilonia Zromabara wua ãyi juwa edre erba ẽ basi Daizeze pʉwʉrʉra. Maʉ̃ poagadeba ʉ̃ta nezokʼara jipabʉra akʉza bia krĩchabʉrãra, mejãcha trajasida ẽbẽrarã wãrĩnu Jeowa ʉ̃rʉ kʼawuakĩrãbʉta Neneẽãbʉ Oeda zemarẽã (Mat. 24:45-47). Nããbema ẽbẽrarãbara mawũã odaba, kʼarebasi o ara odaita, mawũã ẽbẽrarã ʉ̃ra maʉ̃ oeda zedaraba kʼawuadamarẽã Daizeze ʉ̃rʉ akʉza Jeowaba kʼãrẽta krĩchabʉta (Prov. 4:18). Adewara ãyira panaseabasi Jeowaba kãgabʉ kĩrãkʼa. Jeowabara jʉ̃ã ẽ iyi pʉwʉrʉba mesera ara odamarẽã, awuarabʉrʉ Jeowabara iyi pʉwʉrʉʼa jaradiabʉ sãwũã wiña wiñane audre bia owãibarata. (Akʉra rekuadro «Jeowabara iyi pʉwʉrʉra wiña wiñane ara owã»). Dayirãra mejãcha sobiapanʉ daya obʉdeba Jeowata sobiabiseabʉ baera (Col. 1:10).

Jeowabara iyi pʉwʉrʉra wiña wiñane ara owã

Ota koribi ba wã. Akʉza chirua iyi kʼawabʉra audre bia pãwãra wã.

1927, 1928: Jeowa pʉwʉrʉbara kʼawua zesi Nabida piestara zebʉta religion zeri ẽãneba.

1928-1936: Wiña wiñane Jeowa pʉwʉrʉbara idubʉsida cruz ʉ̃rʉ ĩjãbadara.

1931: Jeowa pʉwʉrʉbara jidasida Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabipanʉrã trʉ̃ta.

1938: Wuabemaraba jarabʉ kʼarea jidada ẽ basi zõrãrã bʼaira.

1944, 1945: Ẽza jara ũrĩbisida wa sãwũã zokʼai ʉ̃rʉ.

1952: Jara ũrĩbisida kʼãrẽa yibiata ẽbẽrarã nekayirua opanʉra Jeowa odeba ãĩ bʉedaita.

1956: Audre ẽza jara ũrĩbisida juwa jidai ʉ̃rʉ.

1972: Jeowa jaure zareadeba jidasida ʉ̃kʉrʉ ẽbẽrarã zõrãrã kongregasione yi nãã edebari bamarẽã.

1973: Jara ũrĩbisida sigarriyo doira jipa kayiruata.

1976: Jara ũrĩbisida kristianora trajo jidabʉrʉde Jeowaba kãgabʉ kĩrãkʼa jidamarẽã.

2000: Jara ũrĩbibʉ sãwũã zokʼaita wa wikadebemata.

2006 akʉza 2012: Jara ũrĩbisida kʼãrẽa jipa mitiata ẽbẽra ãkadabe akʉira.

NENEẼÃBɄ ORA WABIDA EWABɄ

16. Poaga 1919deba ʉ̃ta, ¿sãwũã ara ozebʉda Neneẽãbʉ Ora? (Isaías 48:17; 60:17).

16 Ora nesidabʉ badua jarepanamarẽã mawũã bia bamarẽã, maʉ̃ kĩrãkʼa poaga 1919deba ʉ̃ta, Neneẽãbʉ Ora ara ozebʉda, mawũã ẽbẽrarã mejãchaʉta Babilonia Zromaneba ẽdrʉdamarẽã. Nezokʼara jipabʉra akʉza bia krĩchabʉra poaga 1919deba jidadadeba ʉ̃ta, ãyira mejãcha traja jʉ̃drʉsida. Maʉ̃ba poaga 1921ne karta ʉ̃tʉ zebisida Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ jarabʉta, kʼarebadaita ẽbẽrarã Daizeze kʼawuakĩrãbʉba Daizeze Bedʼeaba jaradiabʉta kʼawuadamarẽã, El Arpa de Dios kartara 6 millone bade ʉ̃tʉ zebisida, 36 bedʼea awuara awuarakade tradusisida. Maʉ̃neba ẽbẽrarã mejãchaʉba kʼawuasida wãrĩnuta Daizeze ʉ̃rʉ. Idi ewadera dayirãbara wuabema ẽbẽra Daizeze ʉ̃rʉ jaradiaira erpanʉ karta Bʉra ewari jõmaʉ̃nẽ sobia baseabʉ, naʉ̃ ewari jõbodoarera Jeowabara zokʼabʉ iyi organizasionta dayirã yiko jauredebema mejãcha diaita. Maʉ̃ba kʼarebayi dayirã jõmaʉ̃ta Neneẽãbʉ Ode panamarẽã (akʉra Isaías 48:17; 60:17).

17, 18. ¿Neneẽãbʉ Obara sama edebʉ?

17 Ẽbẽra abaʉba Daizeze Bedʼea kʼawua jʉ̃drʉbʉrʉde Neneẽãbʉ Ode jʉ̃drʉbʉrʉ kĩrãkʼabʉ. Ʉ̃kʉrʉbara Daizeze Bedʼea kʼawua jʉ̃drʉbʉrʉra tẽã idubʉebʉ, ʉ̃kʉrʉra jipa krĩchabʉ Neneẽãbʉ Ode bʼaita. Maʉ̃ obara, ¿sama edebʉ?

18 Jeowaba ẽbẽrarã ʉ̃ta wãita jidadara maʉ̃ obara mama edebʉ (Apoc. 2:7). Nama egorode ewari jõmaʉ̃nẽ bʼairãra Jesuba 1.000 poaga zokʼa berabarida tẽã bʼaita. Idi ewade maʉ̃ ode wãbʉrʉ jẽda wãita krĩcharãra, adewara krĩchabara maʉ̃ ode bʼaita ẽjũã kĩrãwãreãinʉ jʉ̃ẽñiena, kãgapanʉ soiduba bia wãmarẽã naʉ̃ ode.

¿KʼÃRẼTA PANɄI?

  • ¿Kʼãrẽbasi judioraitara Neneẽãbʉ Ora?

  • ¿Sõbedaʉba maʉ̃ Nenẽãbʉ Ora ewasida akʉza kʼãrẽ trajota osida ẽbẽrarã mejãchaʉta maʉ̃ ode bamarẽã?

  • ¿Kʼairata bʉ maʉ̃ Neneẽãbʉ Odera akʉza maʉ̃bara sama edebʉ?

TRÃBI 24 Jaradiadrʉ Daizeze pʉwʉrʉ waribita

a Jeowaba trʉ̃gasi Babilonianeba Jerusalénʼenabʉ ota «Neneẽãbʉ O». ¿Idi ewadebida Jeowabara o mawũãbʉta erbʉka? Mawũã, poaga 1919deba ẽbẽrarã mejãchaʉta Babilonia Zromaneba ãĩ wãsida. Mawũã wãita neneẽãbʉ ode, jõmaʉ̃ta maʉ̃ ode panaibara.

b Akʉra libro Las profecías de Isaías, una luz para toda la humanidad II, pagina 56 akʉza 57.

c POTORABA ŨDUBIBɄTA: Mebẽã Rusellba akʉza iyibawara Daizeze Bedʼea estudiapanʉraba, estudiasida Daizeze Bedʼea ãyi nãã bia estudiadadeba.

    Librora joma Ẽbẽra bedʼeade (2004-2025)
    Ãĩ wãita
    Eda wãita
    • embera katio
    • Dedekai
    • Mʉ̃a kãgata
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kartadebʉ Sãwũã Zok'aita
    • Neida bʉkʉabe ẽ eda
    • Configuración de privacidad
    • JW.ORG
    • Eda wãita
    Dedekai