ARTIKULO KʼAWUAITA 2
TRÃBI 132 So abapaidogo
Sãwũã ũdubi yumakẽrãbara yi kimara kãgabʉta akʉza iyaʼa wawia ũdubibʉta
«Yumakẽrã kima barabʉra [. . .]. Mara kimara biʼia akʉibara» (1 PED. 3:7).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Yumakẽrãbara sãwũã bia akʉbʉta ũdubi yi kimara iya jarabʉdeba akʉza obʉdeba.
1. ¿Kʼãrẽa Jeowabara iduaribibʉ juwa jidamarẽã?
JEOWARA mejãcha sobiabʉ baera kãgabʉ wuabema ẽbẽrasida iyi kĩrãkʼa sobiabamarẽã (1 Tim. 1:11). Maʉ̃ba dayirãʼa nekʼãrẽ mejãcha diasi dayirãba nekʼãrẽ nesidabʉta mawũã sobiapanamarẽã, maʉ̃ne edabʉ juwa jidabaita (Sant. 1:17). Bari jaraita, ẽbẽra juwa jidapanʉnera jarapanʉ ãyira ewari jõmaʉ̃nẽ yi kãgapanaita akʉza yiya wawia ũdubipanaita. Ãya maʉ̃ta opanʉbʉrʉ ewari jõmaʉ̃nẽ sobia panañi (Prov. 5:18).
2. ¿Idi ewadera kʼãrẽta berabaribʉ juwa jidapanʉrãra?
2 Mamina ãyi mawũã juwa jidabʉrʉde yi kima jaradara jipa kĩrãduabare, maʉ̃ba sobiabʉ ẽ. Adewara Organizasion Mundial de la Saludba jarasi yumakẽrãbara yi kimara pobareta, imitia jarabareta akʉza zʉbʉria obareta. Adewara yumakẽrãbara yi kimara wuabemara daidura bia erbʉta mamina dedara zʉbʉriabibareta. Akʉza yumakẽrãbara idi ewadera akʉpanʉta ẽbẽrarã ãkadabʉta, maʉ̃ba ãyi juwa jidapanʉnera bia wã ẽ akʉza yi kimasida sopʉabibare.
3. ¿Kʼãrẽa ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãbara pobʉ yuwẽrãra?
3 ¿Kʼãrẽa ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãra ẽbẽra kayirua? Naʉ̃ ẽbẽrabara deda ũdubʉ baera yi zezeba pobʉta yi kimara, maʉ̃ba iyabida abarika pobʉ yi kimara. Mawũã ẽ bʉrʉ iyi bʉmae akʉbʉ sãwũã yumakẽrãbara yuwẽrãra pope zʉbʉria obʉta mawũã iyi juwa edre bamarẽã, mawũã ẽ bʉrʉ ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãbara akʉbʉ internetʼne ẽbẽra ãkadabeta maʉ̃ba akʉbʉ wẽrãrãra kʼãrẽ ẽ kĩrãkʼa, iya jarabʉrʉde baibarata akʉza ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãrãra deda yibariraba jaradiada ẽ basi awururaba iyi kĩrũbibʉrʉdera kʼãrẽta oibarata wuabemarabawara ibiade bʼaita, maʉ̃ba ẽbẽra kayirua akʉza mia pobare. Maʉ̃ra mawũã audre ũdusi COVID-19 berabariside, audre yumakẽrãrabara zʉbʉria osi yuwẽrãra, popanasi ãyi juwa edre bamarẽã. Mamina wãrĩnubaira, yumakẽrãbara yuwẽrã mawũã zʉbʉria oira nesida ẽ.
4. ¿Kʼãrẽne jʉra kʼawuabaibara yumakẽrã kristianorãra?
4 Yumakẽrã kristianorãra biode jʉra kʼawuapanaibara yuwẽrã sãwũã akʉbʉ kʼarea.a ¿Kʼãrẽa? Daya nekʼãrẽ akʉbʉ daucha oseabʉ baera. Maʉ̃ba Pabloba kristiano romanora ũrãgʼa biata jarasi. Iya jarasi: «Drʉadebemaba obʉ kĩrãkʼa oraidua» (Rom. 12:1, 2). Pabloba naʉ̃ ũrãgʼa diasidera kongregasion Romanebemara dããra basi bʉta, mamina Pabloba ũdusi naʉ̃ra kristianorabara naʉ̃ drʉadebemaba obʉ kĩrãkʼa opanʉta akʉza ẽbẽrarã naʉ̃ drʉadebʉ kĩrãkʼa krĩchapanʉta, maʉ̃ kʼarea maʉ̃ta jarasi, idi ewade ʉ̃kʉrʉ yumakẽrã juwa jidapanʉrabara krĩchapanʉ ẽbẽrarã naʉ̃ drʉadebema kĩrãkʼa akʉza opanʉ yumakẽrã naʉ̃ drʉadebemaba obʉ kĩrãkʼa maʉ̃ba yi kimara zʉbʉria obare akʉza pobare, maʉ̃ kʼarea Pabloba ũrãgʼa diadara yibia dayirãita.b ¿Jeowabara sãwũã edamarẽãbʉ yumakẽrãbara yi kimara? Naʉ̃ bedʼeara panʉbʉ testo naʉ̃ artikulodebemaba.
5. 1 Pedro 3:7de jarabʉdera, ¿yumakẽrãbara sãwũã edaibara yuwẽrãra?
5 (Akʉra 1 Pedro 3:7). Jeowabara kãgabʉ yumakẽrãbara yi kimaʼa wawia ũdubimarẽã. Nama testode jarabʉ bia akʉibarata. Naʉ̃bara jarakĩrãbʉ yumakẽrãbara yi kimaʼa wawia ũdubibarata. Maʉ̃ kʼarea yumakẽrãba yi kima bia akʉira kãgade erbaibara akʉza bia edaibara. Mamina nãã kʼawuadayi yumakẽrãbara sãwũã eda ẽ baibarata yi kimara.
NEKʼÃRẼ ORÃRA BɄ KIMA ZɄBɄRIABIBɄTA
6. ¿Jeowabara sãwũã akʉbʉ yumakẽrã yi kima pobʉra? (Colosenses 3:19).
6 Yumakẽrãbara po ẽ baibara yi kimara. Jeowabara jʉra ẽbẽrarã mia pomiara (Sal. 11:5). Mamina audre jʉra yumakẽrã yi kima pobʉta (Mal. 2:16; akʉra Colosenses 3:19). 1 Pedro 3:7de jarabʉdera, yumakẽrã yi kima pobʉra bari yi kimaʉ̃mebʉrʉ bia wã ẽ bayi, Jeowaʉ̃mebida bia wã ẽ akʉza Jeowabara ũrĩ ẽ bayi naʉ̃ yumakẽrã yiwidʼira.
7. Efesios 4:31, 32de jarabʉdera, ¿yumakẽrãra sãwũã bedʼea ẽ baibara iyi kimara? (Akʉra «Kʼãrẽta jarakĩrãbʉ»).
7 Yumakẽrãbara yi kima jʉra bedʼea ẽ baibara akʉza imitia bedʼea ẽ baibara. Ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãbara ãya kʼãrẽ jarabʉdeba zʉbʉriabibare ãyi kimara, naʉ̃ta Jeowabara kãga ẽ, bari jaraita, i jʉra bedʼeaita, jʉra bedʼeaita, imitia bedʼeaitac (akʉra Efesios 4:31, 32). Jeowaba kʼawuabʉ jõma kʼãrẽ sãwũã berabarinʉmʉta naʉ̃ drʉadera. Maʉ̃ba yumakẽrãba yi kima iyi deda imitia jarabʉbʉrʉ kʼawuabʉ, maʉ̃ba yumakẽrãra bari bia wã ẽ bayi yi kimaʉ̃mebʉrʉ akʉza Jeowasida iyi neũdukʼawua ba ẽ bayi (Sant. 1:26).
8. ¿Jeowabara sãwũã akʉbʉ ẽbẽrarã ãkadabʉ akʉira?
8 Yumakẽrãbara akʉ ẽ baibara ẽbẽra ãkadabera. Jeowaba jipade jʉra ẽbẽra ãkadabe akʉira. Maʉ̃ba yumakẽrãba maʉ̃ta obʉbʉrʉ Jeowa neũdukʼawua ẽ akʉza maʉ̃ yumakẽrãba yi kima wawia ũdubi ẽ.d Maʉ̃ba Jeowabara kãgabʉ yumakẽrãra ãĩ ba ẽ marẽã yi kimaneba akʉza mia kʼarẽsida krĩcha ẽ baita awuru yuwẽrã erkʼãĩta. Maʉ̃ kʼarea Jesúsba jarasi yumakẽrã abaʉta iyi sode awuru yuwẽrãʉ̃me ãba kʼãĩkĩrãbʉbʉrʉ ãĩ basita (Mat. 5:28, 29).e
9. ¿Jeowabara kʼãrẽa jʉra yumakẽrãta yi kimaʉ̃me ãba kʼãĩbʉrʉde yuwẽrãba kãga ẽãta obibʉrʉdera?
9 Yumakẽrãbara yi kimara iya kãgabʉde oẽ baibara ãba kʼãĩbʉrʉde. Ʉ̃kʉrʉ yumakẽrãbara yi kimaʉ̃me ãba kʼãĩbʉrʉdera yi kimaba kãgabʉ ẽãne obibare, maʉ̃ba krĩchade aduʼa bʉ ẽ yi kimara akʉza zʉbʉriabibʉ. Mamina Jeowabara jipade jʉra mawũã oira. Yi kimaʼa wawia ũdubibʉ ẽ baera akʉza kãgade erbʉ ẽ baera. Adewara kʼãrẽ ẽ kĩrãkʼa sentibibare baera yi kimata. Awuarabʉrʉ Jeowabara kãgabʉ yi kimaʼa wawia ũdubimarẽã akʉza bia edamarẽã akʉza yuwẽrã krĩchamabʉ ẽãta oẽ marẽã mawũã aduʼa bamarẽã iyita (Efes. 5:28, 29). Mamina, ¿kʼãrẽba sãwũã berabari yumakẽrãba yi kima ãba erkʼãĩbʉrʉde yuwẽrãba kãgabʉ ẽãne okĩrãbʉbʉrʉ? ¿Maʉ̃ta neẽbʉrʉ yumakẽrãba akʉbʉbʉrʉ ẽbẽra ãkadabeta? ¿Maʉ̃ yumakẽrãra sãwũã krĩcha awuara baseabʉpe?
YUMAKẼRÃBARA SÃWŨÃ IDUBɄSEABɄ NEMITIA OBɄRA
10. ¿Yumakẽrãbara kʼaide kĩrãkʼa oseabʉ ẽbẽra bia bʼaita?
10 ¿Yumakẽrã yi kima zʉbʉriabibadara sãwũã ẽbẽra bia baseabʉ? Naʉ̃ra yumakẽrãbara kʼawuaseabʉ Jesús yizadeba. Jesúsʼra juwa jida ẽ basimina iyara bia edasi iyi kʼaidubemarãra (Efes. 5:25). Akʉdaya sãwũã yi juwa jidapanʉrãbara yi kimara bia edaseabʉta Jesúsde kĩrãkʼa iyara iyi kʼaidubemarãra bia edasi akʉza ibiade bedʼeabasi.
11. ¿Jesúsbara sãwũã edasi iyi kʼaidubemarãra?
11 Jesúsʼra ẽbẽra bia basi, maʉ̃ba iyi kʼaidubemarãra bia edabasi. Adewara Jesúsʼra mejãcha zarea barabasimina maʉ̃ta zokʼa ẽ basi iyi kʼaidubemara iyi juwa edre erbaita awuarabʉrʉ wawia ũdubisi yi kʼaidubemara adewara edabʉta ũdubisi ãyi akʉita (Juan 13:12-17). Jesúsba jarasi yi kʼaidubemara: «Mʉ̃neba kʼawuaidua, mʉ̃ sora aduaʼa ibiadebʉa akʉza sodera eda krĩchabʉa, mʉ̃ma zeidua mawũãra mʉ̃a ẽnaʉ̃biya» (Mat. 11:28-30). Jesúsʼra kĩrʉmia ẽ basi maʉ̃ba wuabemaba iyi kĩrʉbibʉrʉdera aduʼa basi. Idi ewadera ẽbẽra mejãchaʉba krĩchapanʉ ẽbẽra abaʉta kĩrʉmia ẽ bʉrʉ maʉ̃ ẽbẽrarã poebʉta. Mamina wãrĩnubaira maʉ̃ta jarakĩrãbʉ ẽ, awuarabʉrʉ bia zokʼa kʼawuabʉ iyi kakuata. Maʉ̃ba mesera kĩrʉ ẽ iyi kĩrʉbibʉdadera.
12. ¿Sãwũã bedʼeabasi Jesúsʼra wuabemarãra?
12 Jesúsʼra iyi kʼaidubemarãra ibiade bedʼeabasi, mawũã imitia jara ẽ basi (Luc. 8:47, 48). Jesús nejʉraraba iyi ʉ̃rʉ imitia bedʼeasidera, Jesúsbara abarika imitia panʉ ẽ basi (1 Ped. 2:21-23). Edaʉde awururaba Jesús ʉ̃rʉ imitia bedʼeabʉrʉdera, Jesúsbara daucha panʉ ẽ basi awuarabʉrʉ chupea basi (Mat. 27:12-14). Naʉ̃ra yiza bia yumakẽrã juwa jidapanʉraita.
13. Mateo 19:4-6de jarabʉdera, ¿sãwũã ãba baseabʉ yumakẽrãra yi kimaʉ̃mera? (Akʉra potota).
13 Jesúsbara jarasi yumakẽrãra ãĩ ba ẽ baibarata yi kimanebara. Iya jarasi Jeowaba jaradata, yumakẽrãra yi kimaʉ̃me ãba baibara (akʉra Mateo 19:4-6). Naʉ̃ testode jarabʉ «ãba baya». Naʉ̃ bedʼeara griego bedʼeade jarakĩrãbʉ kara bʼaita. Maʉ̃ba yi juwa jidapanʉta ãyirainʉ arigʉ yi kãgapanʉbʉrʉ akʉza bia edapanʉbʉrʉ nekʼãrẽ baduba jĩga babi ẽ bayi. Mawũã kʼarabʉ kĩrãkʼa bʉba yi juwa jidapanʉnebema abaʉba nemitiata ora ãyi ũmena zʉbʉriayi. Maʉ̃ kʼarea yumakẽrãba yi kima mejãcha kãgabʉbʉrʉ akʉ ẽ bayi ẽbẽrarã ãkadabeta. Mawũã obʉrʉba oyi Daizeze Bedʼeaba jarabʉ kĩrãkʼa akʉ ẽ bayi nekʼãrẽ zeri ẽãra (Sal. 119:37). Adewara Jobʼde kĩrãkʼa oyi. Jobʼbara jarasi akʉ ẽ baita awuru wẽrãra (Job 31:1).
Yumakẽrã aba yi kimaneba ãĩba ẽ bʉrʉ, maʉ̃ ẽbẽrabara akʉ ẽ ẽbẽrarã ãkadabera. (Akʉra parrapo 13).g
14. ¿Kʼãrẽta oibara yumakẽrã jẽda Jeowaʉ̃me akʉza yi kimaʉ̃me bia bʼaita?
14 Yumakẽrãba yi kimata pobarebʉrʉ, zʉbʉriabibarebʉrʉ akʉza imitia jarabaribʉrʉ. Nama nekʼãrẽ seisbʉ yimakẽrãba oibarata mawũã Jeowaʉ̃me bia bʼaita akʉza yi kimaʉ̃me. Aba, iyikʉza kʼawuaibara iya obʉra jipade nemitiata, wãrĩnubaira Jeowabara jõma ũrĩbʉ akʉza kʼawuabʉ iya kʼãrẽta obʉta (Sal. 44:21; Ecl. 12:14; Heb. 4:13). Ũme, zarea oibara iya nemitia obʉta idubʉita akʉza yi kima pobʉ idubʉita, mawũã awuara ojʉ̃drʉita (Prov. 28:13). Ũbea, Jeowaʼa widibara kĩrãduamarẽã iya obʉta akʉza yi kimabida maʉ̃ta jaraibara mawũã ãyiʉ̃me ibiade bʼaita (Hech. 3:19). Adewara Jeowaʼa so zʉbʉria bedʼeaibara kʼarebamarẽã iyi imitia bedʼeabʉta, krĩcha mitia erbʉta akʉza nekʼãrẽ mitia obʉta soiduba idubʉbimarẽã mawũã Jeowaba kãgabʉde ojʉ̃drʉita (Sal. 51:10-12; 2 Cor. 10:5; Filip. 2:13). Kimareta, Jeowaʼa wididade aripe oita zarea oibara. Jʉraibara yõmia bʼaita akʉza ikayirua bedʼea bʼaita (Sal. 97:10). Juesomata, waña jʉrʉibara zõrãrã kongregasionebema kʼarebata (Sant. 5:14-16). Seista, kʼawuaibara kʼãrẽta oibarata mawũã iyabaʉ nemitiata jẽda oẽ baita. Yumakẽrã abaʉba ẽbẽra ãkadabʉta akʉbʉbʉrʉ nama nekʼãrẽ seis jarabʉta oibara. Maʉ̃ oira Jeowaba biode kʼarebayi aripe omarẽã (Sal. 37:5). Yumakẽrãbara bari yi kima zʉbʉriabibʉta idubʉ ẽ baibara awuarabʉrʉ jʉrʉibara sãwũã yi kima bia akʉita akʉza iyaʼa kãga ũdubita. ¿Sãwũã oseabʉ maʉ̃ra?
SÃWŨÃ WAWIABɄTA AKɄZA KÃGABɄTA ŨDUBI YUMAKẼRÃBA IYI KIMAʼA
15. ¿Yumakẽrãbara sãwũã ũdubiseabʉ yi kimara arigʉ kãgabʉta?
15 Juwa jidapanʉrabara ũdubibara iyi kimara arigʉ kãgabʉta. Ʉ̃kʉrʉ juwa jidapanʉrã poaga dããrababara nekʼãrẽ obʉ ewariza yi kimaʼa mejãcha kãgabʉta ũdubita (1 Juan 3:18). Yumakẽrãba iyi kima mejãcha kãgabʉ ũdubita naʉ̃ta oseabʉ: bʉraseabʉ, kartata dia bʉeseabʉ, maʉ̃ta neẽbʉrʉ selulardeba trʉ̃seabʉ jaraita, «¿bʉra sãwũã wãpe?», «¿Bia bʉka?», mawũã ũdubita wãrĩnu kãgabʉta. Yumakẽrãba mawũã obʉbʉrʉ ũdubiyi yi kimaʼa mejãcha kãgabʉta akʉza bia akʉbʉta. Adewara mawũã yi juwa jidapanʉra mia kʼãrẽ bedʼea zromaba oẽ bayi yi idubʉdaita.
16. ¿Kʼãrẽa jaraibara yumakẽrãbara yi kimara kʼãrẽãba kãgabʉta?
16 Yumakẽrãbara jaraibara yi kimaʼa kʼãrẽãba kãgabʉta. Yumakẽrãba yi kimata wãrĩnu kãgabʉbʉrʉ iyibitaʉba kʼawuabaibara ẽ, maʉ̃ra jaraibara yi kimabida, maʉ̃ba kʼarebabʉ yuwẽrãra kʼãrẽ ẽ kĩrãkʼa senti ẽ marẽã. Bari jaraita, yuwẽrãʼa biga diaseabʉ nekʼãrẽ obʉ kʼarea iyi kʼarebaita (Col. 3:15). Yumakẽrãba jarabʉrʉde yuwẽrãʼa iyi kʼãrẽ kʼãrẽa kãgabʉta, naʉ̃ba kʼarebabʉ yuwẽrãbida yumakẽrã audre kãga wãmarẽã. Mawũã jarabʉrʉdera yuwẽrãra aduʼabʉ, yumakẽrãba kãgabʉta sentibʉ akʉza bia akʉbʉta (Prov. 31:28).
17. ¿Yumakẽrãbara sãwũã yi kimaʼa wawiabʉta ũdubiseabʉ?
17 Yumakẽrãbara yi kimaʼa wawia ũdubibara akʉza bia edaibara. Yumakẽrãba yi kima kãgabʉdera bia edabʉ akʉza akʉbʉ maʉ̃ra Jeowaba nebia diada kĩrãkʼa (Prov. 18:22; 31:10). Mawũã kãga erbʉ baera yi kimaʼa wawia ũdubibʉ, maʉ̃ba ãyi ãba kʼãĩbʉrʉdera yi kima obi ẽ yi kima krĩchama bʉ ẽãta akʉza ajuerzade obi ẽ iya kãga ẽãta, awuarabʉrʉ iyaʼa wawia ũdubibʉf akʉza yumakẽrãsida zarea oyi Jeowa nãã iyi krĩcha neneẽã erbaita (Hech. 24:16).
18. Naʉ̃neba ʉ̃tara yumakẽrãbara, ¿kʼãrẽta oita krĩchaibara? (Akʉra rekuadro «Nekʼãrẽ kimarebʉ yumakẽrãba yi kimaʼa wawia ũdubita»).
18 Yumakẽrãra, kʼawuapanaidua Jeowabara marara akʉbʉta kʼãwũã zarea obʉta maraba jarabʉdeba akʉza maraba nekʼãrẽ obʉdeba mara kimaʼa kãga ũdubita. Maʉ̃ba ũdubidua mara kimaʼa kãgabʉta akʉza wawiabʉta akʉza jaraidua ãyira kãgata. Adewara oraidua mara kima zʉbʉriabibʉta. Mawũã odara ũdubiyi mara kimaʼa kãgabʉta akʉza akʉda ẽ bayi kʼãrẽ ẽ kĩrãkʼa. Zarea ora bʉ kima bia akʉita, mawũã ora kʼarebayi adua ẽ baita Jeowaʉ̃me neũdukʼawua biata (Sal. 25:14).
TRÃBI 131 «Lo que Dios ha unido»
a Yumakẽrãrabara naʉ̃ra artikulota akʉseabʉ, «¿Mebẽrã wẽrãrãra bʉara Jeowaba akʉbʉ kĩrãkʼa akʉbʉka?». Naʉ̃ra karta Jarakabʉ enero 2024debema.
b Bʉta bʉ kimaba zʉbʉriabisibʉrʉ naʉ̃ artikuloba kʼarebayi «Ayuda para las víctimas de la violencia doméstica». Maʉ̃ra ũduseabʉ «Otros temas» abʉmae JW Library® akʉza jw.org de.
c KʼÃRẼTA JARAKĨRÃBɄ: «Imitia bedʼeaita». Naʉ̃bara jarakĩrãbʉ wuabemara ikayirua bedʼeaita mawũã iyita bia senti ẽ marẽã. Adewara badua jaranʉmaita wuabema ẽbẽrarã daya maʉ̃ ẽbẽra ʉ̃rʉ kãga ẽãta.
d Akʉra jw.org akʉza JW Library de artikulo «La pornografía puede destruir su matrimonio».
e Bʉ kimaba ẽbẽra ãkadabʉta akʉbʉbʉrʉ naʉ̃ artikulota akʉseabʉ «¿Kʼãrẽta oseabʉ bʉ kimaba ẽbẽra ãkadabʉta akʉbʉbʉrʉ?». Karta Jarakabʉ agosto 2023debemata.
f Daizeze Bedʼeabara jara ẽ juwa jidapanʉra ãba kʼãĩbʉrʉde kʼãrẽta oibarata akʉza kʼãrẽta obe ẽãta, mamina ãyi ãba kʼãĩpanʉnera ãya kĩrãbeibara ãya opanʉra Jeowa nãã biabʉ kʼawuaita. Akʉza krĩchadaibara ãya obʉdeba ãyi ũmena sobia bʼaita, adewara ãyi krĩcha neneẽã erpanaita. Adewara juwa jidapanʉrabara ãyi ãba kʼãĩbʉrʉde kʼãrẽ opanʉ ʉ̃rʉ wuabemara nebʉranʉma ẽ baibara.
g POTOBA ŨDUBIBɄTA: Mebẽã aba iyiʉ̃me trajapanʉrãba ajuerzade akʉbikĩrãpanʉ ẽbẽrarã ãkadabʉ ũdubibʉta rebistade.