ARTIKULO KʼAWUAITA 9
TRÃBI 51 Dayi bebʉta diasida Daizezeʼa
Mesera buru kʼoera
«¿Bʉra kʼãrẽã pi kʼobʼaipe? Piradrʉrua, buru kʼoedua» (HECH. 22:16).
KʼÃRẼTA ŨDUDAITA
Bʉta zarea obʉbʉrʉ buru kʼoeita naʉ̃ra yizaba biode kʼarebayi, samaritanoneba, Saulo Tarsodebemaneba, Corneliodeba akʉza Corintodebemaneba.
1. ¿Kʼãrẽ kʼarea yibia buru kʼoeira?
JEOWABA bʉaʼa nekʼãrẽ bia mejãcha dia zebʉrʉ, bʉ bebʉsida iya diada, maʉ̃ kʼãrẽa, ¿bʉara Jeowara mejãcha kãgabʉka? ¿Bʉa sãwũã ũdubi wãrĩnu kãgabʉta? Bʉa iyi kãgabʉ ũdubira bʉ bebʉta iyaʼa diaibara akʉza buru kʼoeibara, mawũã Jeowara bʉ Zeze bayi akʉza bʉ neũdukʼawuabayi maʉ̃ kʼarea iyara bʉra bia akʉyi, bʉra iyide baera (Sal. 73:24; Is. 43:1, 2). Dayi bebʉ Jeowa diabʉrʉba akʉza buru kʼoebʉrʉba kʼarebabʉ dayi ewari jõmaʉ̃nẽ bʼaita (1 Ped. 3:21).
2. ¿Kʼãrẽta kʼawuadai naʉ̃ artikulodera?
2 ¿Kʼãrẽba wabida buru kʼoe bie ẽ bʉra? Ẽbẽrarã mejãchaʉba ãya nekʼãrẽ nemitia obadata akʉza sãwũã krĩchabadata idubʉepanʉ mawũã buru kʼoeita. Idi ewadera ãyira mejãcha sobiapanʉ Jeowadeta opanʉ baera. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ ẽbẽrarã ʉ̃kʉrʉ siglo nããbemanebema buru kʼoedadeba? Akʉdaya ãya kʼãrẽ bedʼea zromata ũdusita akʉza kʼãrẽta kʼawuapanʉta ãyi yizadeba.
SAMARITANORÃRA BURU KʼOESIDA
3. ¿Samaritanorabara kʼãrẽta odaibarabasi ãyi buru kʼoeita?
3 Jesús ewaribasidera samaritanorãra religion bara basi, ãyirabasi Siquemʼne akʉza Samariade, Judea wãdeare. Samaritanorabara ĩjãbasi nããbema librora juesomabʉ ʉ̃rʉ, Génesisdeba Deuteronomiobayeda akʉza ĩjãbasi baibara Josué librosida. Ãyara maʉ̃trʉ ĩjãbasi Daizezedeba zesita. Maʉ̃ kʼarea samaritanota buru kʼoekĩrãbʉbʉrʉ ãyara biʼia ũdu kʼawuabaibarabasi Daizeze Bedʼeaba kʼãrẽta jaradiabʉta. Mamina ãyara jʉ̃ãpanasi Mesías zeira Deuteronomio 18:18 akʉza 19de maʉ̃ta jarabasi baera (Juan 4:25). Samaritanora buru kʼoeira ĩjãnaibarabasi Jesúsʼra Mesíasta maʉ̃ kʼarea samaritanorabara mawũã osida (Juan 4:39). Adewara nawedara judiorãra yi bedʼeada ẽ basi samaritanorabawarara, maʉ̃ba samaritanorata kristiano bakĩrãbasibʉrʉ idubʉibarabasi mawũã krĩchabʉta. Ʉ̃kʉrʉitara maʉ̃ oita zarebasi (Luc. 9:52-54).
4. Hechos 8:5, 6, 14de jarabʉdera, ¿samaritanorabara sãwũã ũrĩsida Felipeba jaradiabʉra?
4 ¿Kʼãrẽba kʼarebasi samaritanora buru kʼoeita? Felipeba Jesús ʉ̃rʉ jaradiasidera samaritanorabara ĩjãsida maʉ̃ra (akʉra Hechos 8:5, 6, 14). Felipera judiobasi, mamina samaritanorabara maʉ̃ kʼarea jʉra akʉda ẽ basi. Ãya kĩrãbesi baibara libro ãya ĩjãbʉba jarabʉta Daizezebara jõmaʉ̃ta daucha akʉbʉta (Deut. 10:17-19). Mawũẽra samaritanorabara ĩjãsida Felipeba Jesús ʉ̃rʉ jara diabadara akʉza ũdusida Daizezeba kʼarebabʉta. Felipebara nekʼãrẽ mejãcha osi, ẽbẽrarã kayabeta bebisi akʉza ẽbẽra demonio barabʉta ãĩbʉesi (Hech. 8:7).
5. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ samaritanoraneba?
5 Samaritanorãra judioraʉ̃me bia wã ẽ basi baera akʉza Daizeze Bedʼeata biʼia ũdukʼawua ẽ basi baera, krĩchaseabasi Daizezedera oẽ baita mamina mawũã oda ẽ basi. Daizeze Bedʼeaba Hechos 8:12de jarabʉ: «Mawũãmina bedʼea biata Daizezeta Nokʼodʼebemata Jesucristodʼebemata Felipeba jarabʉrʉra ĩjãnape buru kʼoesidʼa zhũmakĩrãrãta, wũẽrãrãta». Samaritanorãra mesera buru kʼoesida Felipeba jaradiabʉta jõma ĩjãsida baera. Kõbe, ¿bʉara ĩjãbʉka Daizeze Bedʼeaba jarabʉra wãrĩnuta? ¿Ĩjãbʉka Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabipanʉrãbara wãrĩnuta jaradiabʉta, jõmaʉ̃ta daucha kãgabʉta akʉza ũdubipanʉta wãrĩnu Daizeze odebʉta? (Juan 13:35). Mawũã akʉbʉbʉrʉ krĩchara mesera buru kʼoeita, Jeowaba kʼarebayi bʉra.
6. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ Ruben yizadeba?
6 Rubenʼra Alemanianebema, yibarirãra Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabipanʉrãbasi, mawũẽra wiña yiruedaʉba ũdukʼawuabasi Jeowara, mamina iya ĩjã ẽ basi Jeowara wãrĩnu bʉta, ¿kʼãrẽta osi aramaʉ̃ta iyara? Iya kʼawuasi mejãcha estudiaibarata Daizeze ʉ̃rʉ mawũã wiña ĩjãbʉta audre ĩjãbita, maʉ̃ kʼarea iya jarabʉ: «Mʉ̃yi dobaʉba Daizeze Bedʼea estudiabʉde mʉ̃a estudiada ʉ̃rʉ estudiaibarabasi ebolusion ʉ̃rʉ bedʼeabʉta». Rubenbara estudiasi libro ¿Existe un Creador que se interese por nosotros? Naʉ̃ba mejãcha kʼarebasi iya Jeowa ʉ̃rʉ audre ĩjãita, Rubenba jarasi: «Mʉ̃ara krĩchasi: ‹Jeowara wãrĩnuchʉ›». Adewara iya sentral mundial akʉ jʉ̃ẽside ũdusi mebẽrãba sãwũã ãyirai audre kãga ũdubibʉta. Iyi Alemaniaena jẽda zebʉrʉde buru kʼoesi 17 poagabʉta. Bʉa Jeowa ʉ̃rʉ ĩjãita wiña wãẽbʉta kʼawuabʉbʉrʉ jʉrʉda dayirã kartarane maʉ̃ ʉ̃rʉ bedʼeabʉta. Bʉa Daizeze Bedʼeata bia kʼawuabʉbʉrʉ naʉ̃ba kʼarebayi kʼawuaita kʼãrẽta audre ĩjãita (Efes. 4:13, 14). Bʉa ũdubʉrʉde mebẽrã naʉ̃ drʉa jõmaʉ̃nẽ sãwũã ãyirai yiya kãgapanʉta adewara kongregasionebida yi kãga ũdubipanʉta naʉ̃ba kʼarebayi audre ĩjãita Jeowa ʉ̃rʉ akʉza wuabema mebẽrãsida kãgaita.
SAULO TARSODEBEMARA BURU KʼOESI
7. ¿Saulobara kʼãrẽ aña krĩchabadata ara oibarabasi?
7 Akʉdaya Saulo Tarsodebema yizata, iyira judiobasi, bia wãbasi akʉza nekʼãrẽ okʼawuabasi adewara ãyidebemara iyitrʉ yi zromabasi religion judaismonera (Gál. 1:13, 14; Filip. 3:5). Maʉ̃ ewaridera judiorabara akʉpanasi kristianorara apostata kĩrãkʼa maʉ̃ba Saulobara pẽwã jʉ̃drʉsi kristianorãra zʉbʉria oita, iya krĩchabasi baera Daizezeba kãgabʉta onʉmʉta (Hech. 8:3; 9:1, 2; 26:9-11). Mawũẽra Saulobara biʼia kʼawuabasi iyira buru kʼoe kʼãrãpe mawũã kristiano bʼaira iyira pẽwãnaibasita akʉza zʉbʉria odaibasita iya oda kĩrãkʼa.
8. (1) ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Saulo buru kʼoeita? (2) Hechos 22:12-16 bayeda jarabʉdera, ¿sãwũã kʼarebasi Ananíasbara Saulora? (Akʉra potota).
8 ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Saulo buru kʼoeita? Jesús iyaʼa yi ũdubiside Saulora dauberre besi (Hech. 9:3-9). Mawũã berabarida kʼarea ewari ũbeabayeda iyira neko ẽ basi akʉza maʉ̃ ʉ̃rʉ krĩchasi, maʉ̃ne kʼawuasi Jesúsʼra Mesíasta akʉza iyi kʼaidubemarãra wãrĩnu kristianoarata adewara Saulora bia ẽ basi baibara kʼarebasi baera Estebanta beadamarẽã (Hech. 22:20). Ewari ũbea berabarida tẽã Jesús kʼaidubema Ananíasba akʉ jʉ̃ẽsi, maʉ̃ne Saulora iyi dauberrebadara bebisi akʉza jarasi mesera buru kʼoemarẽã (akʉra Hechos 22:12-16). Saulobara ũrĩsi Ananíasba jaradara maʉ̃ba yi kʼarebabisi adewara iya nãã obadata idubʉ kʼãrãpe nebiata o jʉ̃drʉsi (Hech. 9:17, 18).
Saulo awurua kʼarebabida kĩrãkʼa, ¿bʉsida yi kʼarebabika buru kʼoeita? (Akʉra parrapo 8).
9. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ Saulodeba?
9 ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ Saulodeba? Sauloba nekʼãrẽ mejãcha kʼawuabʉ baera ʉ̃tabʉta krĩchaseabasi mawũã ẽ bʉrʉ iyira pera sentiseabasi wuabema ẽbẽra kʼarea, maʉ̃ba buru kʼoe ẽ baita krĩchaseabasi, mamina maʉ̃ʼa yi edebi ẽ basi, awuarabʉrʉ ũdubisi eda krĩchabʉta mawũã buru kʼoesi kristiano bʼaita (Hech. 26:14, 19). Iyara kristiano bʼaita jidasi kʼawuabasimina pẽwãnaita (Hech. 9:15, 16; 20:22, 23). Saulo buru kʼoeda tẽãra bedʼea zromata ũdubasi, maʉ̃ kʼarea iya Jeowaʼa widibasi kʼarebamarẽã (2 Cor. 4:7-10). Abarika bʉ buru kʼoeda tẽãra bedʼea zromata ũduseabʉ, mamina bʉra abapaibʉ ẽ, Jeowaba Jesúsʼʉ̃meba kʼarebayi (Filip. 4:13).
10. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ Anna yizadeba?
10 Annara warisi kultura kurdade, maʉ̃ra Europa del Estesdebʉ. Iyira yi mebẽrãbawara iyabaʉ deda ãbabasi. Mawũãbʉta yi papara buru kʼoesi, Anna 9 poagabʉde Daizeze Bedʼea estudia jʉ̃drʉsi yi zezeba iduaribisi baera, mamina yi mebẽrãbara kãga ẽ basi iya Daizeze Bedʼea estudia jʉ̃drʉira. Iyi dedara bia akʉda ẽ ãyi mebẽrãnebema abaʉba idubʉita ãyi religionʼra, maʉ̃ kʼarea iyara mejãcha bedʼea zromata ũdusi iyi dedabemaraʉ̃me. Anna 12 poagabʉde buru kʼoekĩrãsi maʉ̃ kʼarea yi zezeʼa widisi iduaribiseabʉ kʼawuaita, aramaʉ̃ta yi zezebara widisi iyi dobaʉba mawũã krĩchabʉ kʼawuaita, mawũã ẽ bʉrʉ awuru ẽbẽraba iya mawũã omarẽã jarabʉ kʼawuaita, aramaʉ̃ta Annaba panʉsi: «Mʉ̃a kãga Jeowara». Mawũẽra yi zezebara iduaribisi, mawũã Annara buru kʼoesi. Maʉ̃ tẽã Annabara iyi deda bedʼea zromata ũdusi. Yi mebẽrã abaʉdebemaba jarasi: «Audre bigabayi bʉ itua dope, sigarrillo dope akʉza ode bʼaita Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabipanʉrã bʼaira». ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Annara? Iya jarabʉ: «Jeowaba zarea diasi mʉ̃aʼa akʉza mʉ̃ papaba mʉ̃ zezeʉ̃meba mejãcha kʼarebasi mʉ̃a bedʼea zroma awuantaita». Annabara kartade bʉ erbʉ Jeowaba iyi kʼãrẽãba kʼareba zebʉrʉta, maʉ̃ta edaʉde iya jẽda kĩrãbebʉ, maʉ̃ba zarea diabʉ. Bʉsida perabʉbʉrʉ Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabipanʉrã bʼaita kĩrãbera Jeowaba kʼarebaita (Heb. 13:6).
CORNELIORA BURU KʼOESI
11. ¿Cornelioitara kʼãrẽa zarea baseabasi buru kʼoeita?
11 Daizeze Bedʼeabara jarabʉ Cornelio ʉ̃rʉ, Corneliora gorogorora romanonebema nokʼobasi, iyi juwa edre zokʼabasi gorogorora 100 (Hech. 10:1, nota). Mawũẽra iyira nokʼo baera iyi bia bʼaita maʉ̃ne wũẽta jʉrʉseabasi, mamina Corneliobara kʼarebabasi wuabemara ẽbẽrata (Hech. 10:2). Jeowaba zokʼabʉesi Pedrota Daizeze Bedʼea biata jaradiamarẽã. Mamina, ¿iya mawũã zarea mejãcha erbʉ baera krĩchasika mesera buru kʼoe ẽ baita?
12. ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Cornelio mesera buru kʼoeita?
12 ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Cornelio buru kʼoeita? Corneliobara yi mebẽrãbawaraʉba Daizezea wawia ũdubipanasi, maʉ̃ kʼarea Corneliobara so zʉbʉria yiwidʼibasi Daizeze Jeowaʼa iyita kʼarebamarẽã (Hech. 10:2). Pedroba Daizeze Bedʼea ʉ̃rʉ jaradia jʉ̃ẽsidera Cornelioʼa yi mebẽrãbawaraʉba ĩjãsida akʉza mesera buru kʼoesida (Hech. 10:47, 48). Mawũẽra Corneliobara nekʼãrẽ jõma osi iya nãã nemitia obada jipa idubʉita, mawũã yi mebẽrãbawara Daizeze Jeowaba zokʼabʉde bʼaita (Jos. 24:15; Hech. 10:24, 33).
13. ¿Kʼãrẽta kʼawuapanʉ Corneliodeba?
13 Corneliobara Saulode kĩrãkʼa osi, iyira gorogoro nokʼo basimina akʉza nekʼãrẽ bia mejãcha erbasimina maʉ̃a yi edebi ẽ basi iyi buru kʼoe ẽ baita awuarabʉrʉ zarea osi mesera buru kʼoeita. Bʉta Jeowa ʉ̃rʉ Kʼawuabibari bakĩrãbʉbʉrʉ zarea oibara nãã nemitia obada idubʉita, mawũã ora Jeowaba kʼarebayi iya zokʼabʉ kĩrãkʼa bamarẽã.
14. ¿Bʉra sãwũã kʼarebaseabʉ Tsuyoshi yizabara?
14 Tsuyoshira Japónebema, iyi buru kʼoeita idubʉibarabasi yi trajode Jeowaba kãga ẽã obʉta. Tsuyoshira trajabasi eskuela nepono sãwũã ara oita jaradiabʉmae, iyi nokʼora edaʉde wãbasi funeraria eda nepono edeita, mama opanasi nekʼãrẽ religion budistaraba obʉta. Iyi nokʼota wã be ẽãnera Tsuyoshita zokʼabʉebasi, maʉ̃ba iyabida oibarabasi mama opanʉta. Mamina iya beida ʉ̃rʉ wãrĩnuta kʼawuaside idubʉibarabasi mawũã obʉta iyi buru kʼoeita (2 Cor. 6:15, 16). ¿Kʼãrẽta osi Tsuyoshibara? Bedʼeasi iyi nokʼoʉ̃me jaraita wua obi ẽ marẽã beibʉrʉde nekʼãrẽ opanʉta akʉza beidabari yiwidʼibi ẽ marẽã, ¿kʼãrẽ nebiata ũdusi? Iyi nokʼobara jʉreta ẽ basi iyi trajodebara akʉza Jeowaba kãgabʉta obisi adewara Daizeze Bedʼea estudia jʉ̃drʉdata poaga aba berabarisikĩra buru kʼoeita.a Bʉ trajabʉmae Jeowaba kãga ẽãta opanʉbʉrʉ zarea ora maʉ̃ oẽ baita, mawũã ora Jeowaba kʼarebayi bʉta akʉza bʉ mebẽrãta maraba nesidabʉta erbamarẽã (Sal. 127:2; Mat. 6:33).
CORINTODEBEMARÃRA BURU KʼOESIDA
15. ¿Ẽbẽra Corintodebemarabara kʼãrẽ obʉta idubʉibarabasi buru kʼoeita?
15 Ẽbẽrarã Corintodebemarabara nekʼãrẽ mejãcha obasi nekʼãrẽ bia erbaita akʉza mia erkʼãĩpanasi Daizeze Jeowaba kãga ẽãne, maʉ̃ kʼarea ãyitara zarebasi ĩjãita Daizeze Bedʼeaba jaradiabʉra, mawũãsidu Pabloba Daizeze Bedʼea ãyaʼa jaradiasidera mejãchaʉba ĩjãsida akʉza buru kʼoesida (Hech. 18:7-11). Ewari aba Jesúsʼra Pabloʼa yi ũdubisi, mõbe jarasi «mʉãrã mʉnebema ĩjãnaĩta bio erubʼʉa naʉ̃ pʉwʉrʉdʼe», maʉ̃ kʼarea Pablora maʉ̃ pʉwʉrʉde poaga aba audu seis jedekobayeda besi, maʉ̃ra ẽbẽraʼa Daizeze Bedʼea jaradiaita.
16. ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Corintodebemaita zareabasimina buru kʼoeita? (2 Corintios. 10:4, 5).
16 ¿Kʼãrẽba kʼarebasi Corintodebemara buru kʼoeita? (Akʉra 2 Corintios 10:4, 5). Daizeze Bedʼeaba kʼarebasi akʉza Daizeze jaure zareaba, ãya idubʉeita nemitia obadata (Heb. 4:12). Corintodebemarabara Jesús ʉ̃rʉ ĩjã kʼãrãpe ãya nemitia obadata idubʉsida. Bari jaraita, itua doita, nezrʉgaita akʉza yumakẽrã abari yumakẽrãʉ̃me mia erkʼãĩbʉta adewara yuwẽrã abari yuwẽrãʼʉ̃me mia erkʼãĩbʉta idubʉsida (1 Cor. 6:9-11).b
17. ¿Kʼãrẽta kʼawuaseabʉ bʉara Corintodebemaraba odadeba?
17 Corintodebemaraitara ãya nemitia okikibari idubʉira mejãcha zarebasimina kʼawuabasi maʉ̃ra idubʉseabasita mawũã kristiano bʼaita. Maʉ̃ kʼarea ãyira mejãcha zarea osida o zake ewari jõmaʉ̃nẽ babibʉde wãita (Mat. 7:13, 14). Dããra babʉrʉ nemitia idubʉita zarea obʉta, krĩcharãra bʉa maʉ̃ nemitiara iduaribi ẽãta awuarabʉrʉ Daizeze Jeowa so zʉbʉria bedʼeara iya kʼarebamarẽã iyi jaure zareaba maʉ̃ nemitia idubʉita, mawũã tẽã buru kʼoeita.
18. ¿Kʼãrẽta kʼawuaseapanʉ Monika yizadebara?
18 Monikara pʉwʉrʉ Georgiadebema, iyi buru kʼoeita zarea obasi idubʉita imitia bedʼeabʉta akʉza nekʼãrẽ kayirua akʉbʉta akʉza ũrĩbʉta idubʉita. Iya jarabʉ: «Mʉ̃ warrarabasiedara Jeowaʼa yiwidʼibasi kʼarebamarẽã maʉ̃ nemitia idubʉita. Jeowabara kʼawuabasi mʉ̃ sode kʼãrẽ nebia erbʉta, maʉ̃ba mʉ̃a jaradiabasi kʼãrẽta oibarata maʉ̃ nemitia idubʉita». Iyira buru kʼoesi 16 poagabʉta. Bʉa wabida obʉbʉrʉ nemitiata Jeowaʼa kʼareba widibara iyi zareata diamarẽã maʉ̃ nemitia idubʉita. Jeowaba diakĩrãne diayi iyi jaure zareata, maʉ̃ba kʼarebayi maʉ̃ idubʉita (Juan 3:34).
ĨJÃBA KʼAREBAYI BEDʼEA ZROMANEBA ẼDRɄITA
19. ¿Kʼãrẽba kʼarebaseabʉ bedʼea zromaneba ẽdrʉita? (Akʉra potota).
19 Bʉ buru kʼoei nãã mejãcha bedʼea zroma erbʉmina kʼawuabara Jeowabara kãgata bʉra akʉza kãgabʉta iyi pʉwʉrʉde bamarẽã. Siglo nããbemane Jesúsba iyi kʼaidubemara ʉ̃kʉrʉra naʉ̃ta jarasi: «Mʉ̃a wãrĩnu mara jaraya, mostaza ta kĩrãkʼa wiña ĩjã panʉbʉrʉ, katuma jaraseabʉ zawa kuba wãra, mama kuba wañi. Mawũãra maraba kʼãrẽ oẽãra neẽbaya» (Mat. 17:20). Maʉ̃ ewaridera ẽbẽrarã Jesús kʼaidu badarabara ʉ̃rabʉrʉ ĩjãpanʉ baera nesidabasi ewariza ãya ĩjãbʉra audre ĩjãbi wãnamarẽã. Maʉ̃ kʼarea Jesúsba jarasi ãyita zarea odara audre ĩjãita Jeowa ʉ̃rʉ mawũãra Jeowaba kʼarebaita ẽdrʉdamarẽã badu bedʼea zromaneba. Jeowabara bʉsida iyaba kʼarebayi.
Ĩjãra Jeowaba bʉra mejãcha kãgabʉta akʉza kãgabʉ bʉra yi mebẽrãne eda bamarẽã. (Akʉra parrapo 19).c
20. ¿Sãwũã kʼarebabʉ bʉra naʉ̃ artikulode yizara bʉbara?
20 Bʉa kʼawuabʉbʉrʉ kʼãrẽba bʉ buru kʼoebi ẽãta nekʼãrẽ mesera ara ora mawũã buru kʼoeita. Zarea jidaseabʉ akʉbʉde nããbema kristianoraba kʼãrẽta osita buru kʼoeita akʉza idi ewadebemaba kʼãrẽta obʉta ãyi buru kʼoeita. Bʉa mawũã ora naʉ̃ba kʼarebayi bʉ bebʉ Jeowaʼa diaita akʉza buru kʼoeita, Jeowa ode bʼaira jipade yibia, neẽ maʉ̃ kĩrãkʼara.
TRÃBI 38 Jeowaba zarea diayi
a Mebẽã Tsuyoshi Fujii ʉ̃rʉ nebʉrabʉra ũduseapanʉ ¡Despertad! 8 agosto 2005de, pagina 20-23.
b Akʉra bideo ¿Por qué está retrasando su bautismo? jw.org de.
c POTOBA ŨDUBIBɄTA: Mebẽrã biota yi ʉ̃rabʉrʉ buru kʼoeda kʼarea juwa tachipanʉ.