BIBLIOTECA TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTECA TI INTERNET
ch'ol
ʌ
  • Λ
  • ʌ
  • ʼ
  • BIBLIA
  • JUN TAC
  • TEMPA BɅ TAC
  • w24 diciembre i yopol 14-19
  • Tatʌlob, coltan laʼ walobil chaʼan miʼ wen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia

Ma'añic video cha'an ili.

Ñusʌbeñon lojon, maʼañic tsiʼ jamʌ jiñi video.

  • Tatʌlob, coltan laʼ walobil chaʼan miʼ wen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia
  • Lac Tsictesʌbentel chaʼan i Yumʌntel Jehová (chaʼan bʌ estudio) 2024
  • Subtítulo
  • Lʌcʼʌ lajal bʌ yicʼot
  • COLTAN LAʼ WALOBILOB CHAʼAN MIʼ WEN ÑOPOB DIOS YICʼOT MUʼ BɅ I YɅL JIÑI BIBLIA
  • COLTANLA I QʼUEL CHUCOCH WEÑɅCH CHEʼ MIʼ JACʼOB MUʼ BɅ I YɅL JIÑI BIBLIA
  • CɅNTESANLA BAJCHEʼ MIʼ MEJLEL I SUBEÑOB YAÑOʼ BɅ ÑOPOL BɅ I CHAʼAÑOB
  • COLTAÑOB CHAʼAN MIʼ BEJ PʼɅTʼESAÑOB I BɅ
  • Laʼ laj cʼajtesan chaʼan mach luʼ la cujilic
    Lac Tsictesʌbentel chaʼan i Yumʌntel Jehová (chaʼan bʌ estudio) 2025
  • Cʼajtiben i coltaya Jehová cheʼ an chuqui woli a ñaʼtan a mel
    Jun chaʼan lac tempa bʌ: I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan (2023)
  • Cʼʌñʌ jiñi principio tac chaʼan maʼ coltan a walobilob chaʼan tijicña miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová
    Jun chaʼan lac tempa bʌ: I Subtʼan yicʼot i Melbal jiñi xÑoptʼan (2023)
  • Bajcheʼ miʼ mejlel lac ñumen ubin lac tijicñʌyel ti subtʼan
    Lac Tsictesʌbentel chaʼan i Yumʌntel Jehová (chaʼan bʌ estudio) 2024
Bej qʼuele
Lac Tsictesʌbentel chaʼan i Yumʌntel Jehová (chaʼan bʌ estudio) 2024
w24 diciembre i yopol 14-19

ESTUDIO 50

CʼAY 135 «Yom pʼipʼ a pusicʼal calobil»

Tatʌlob, coltan laʼ walobil chaʼan miʼ wen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia

«Jatetla mi laʼ qʼuel chuqui jiñi wem bʌ, utsʼat bʌ yicʼot jiñi toj bʌ muʼ bʌ i mulan Dios» (ROM. 12:2).

TEMA

Jiñi tatʌlob mi caj i cʌñob bajcheʼ miʼ mejlelob ti tʼan yicʼotob i yalobil yicʼot chaʼan miʼ coltañob i ñumen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

1, 2. ¿Chuqui yom miʼ melob jiñi tatʌlob cheʼ bʌ jiñi i yalobil miʼ melob cʼajtiya tac chaʼan bʌ Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia?

CABɅLOB muʼ bʌ i yʌlob chaʼan wocolʌch jiñi eʼtel (troñel) am bʌ i chaʼañob jiñi tatʌlob. Jin chaʼan, mi jatet an alʌto bʌ a walobilob i woli (choncol) a chaʼlen wersa a coltan chaʼan miʼ ñopob Jehová, mic chaʼleñet lojon ti felicitar (Dt. 6:​6, 7). Cheʼ bʌ miʼ colel majlel jiñi laʼ walobilob tajol an chuqui tac mi caj i cʼajtibeñetla chaʼan jiñi muʼ tac bʌ lac ñop, tajol mi caj i cʼajtiñob chucoch Jehová miʼ subeñonla tiʼ Tʼan chaʼan an chuqui tac wem bʌ yicʼot mach bʌ weñic.

2 Cheʼ bʌ miʼ melob jiñi cʼajtiya tac tajol maʼ waʼ ñaʼtan chaʼan jiñi a walobilob maʼañic miʼ wen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia, pero mach cheʼiqui. Jiñi alobob yomʌch miʼ melob cʼajtiya tac chaʼan miʼ bajñel ñaʼtañob majlel chuqui woli (yʌquel) i ñopob (1 Cor. 13:11). Jin chaʼan, mach yomic miʼ toj sajtel a pusicʼal cheʼ bʌ miʼ melob ili cʼajtiya tac. Yom bʌ maʼ mel jiñʌch maʼ wʌqʼuen i yorajlel chaʼan maʼ coltañob i ñumen ñaʼtan majlel, i cheʼ bajcheʼ jiñi miʼ ñumen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

3. ¿Chuqui mi caj laj qʼuel ti ili estudio?

3 Ti ili estudio mi caj laj qʼuel uxchajp bajcheʼ jiñi tatʌlob miʼ mejlel i coltañob i yalobil. Ñaxam bʌ, bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob chaʼan miʼ wen ñopob Jehová yicʼot muʼ bʌ i yʌl ti Biblia. Yambʌ, miʼ coltañob i ñaʼtan chucoch weñʌch cheʼ miʼ jacʼob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan chuqui jiñi wem bʌ yicʼot mach bʌ weñic. I cojix bʌ, miʼ coltañob i cʌn bajcheʼ miʼ mejlel i tsictesʌbeñob yañoʼ bʌ jiñi ñopol bʌ i chaʼañob. Cheʼ jaʼel, mi caj laj qʼuel chucoch weñʌch cheʼ miʼ melob cʼajtiya tac jiñi alobob yicʼot chuqui tac miʼ mejlel laʼ mel bajcheʼ familia chaʼan mi laʼ tem al jiñi ñopol bʌ laʼ chaʼan.

COLTAN LAʼ WALOBILOB CHAʼAN MIʼ WEN ÑOPOB DIOS YICʼOT MUʼ BɅ I YɅL JIÑI BIBLIA

4. ¿Chuqui tac ti cʼajtiya tajol miʼ melob jiñi laʼ walobilob, i chucoch?

4 Anquese jiñi tatʌlob mucʼʌch i ñopob Jehová, mach yomic i yʌl chaʼan toj cheʼʌch mi caj i melob jaʼel jiñi i yalobilob, i laʼ wujilʌch jiñi. Cheʼ bʌ jatetla tsaʼ laʼ wila pañimil (chʼocʼayetla) maxto añic mi laʼ ñop Jehová, i cheʼʌch jaʼel jiñi laʼ walobil. Jin chaʼan i tilelʌch cheʼ ti wiʼil miʼ melbeñob i bʌ ili cʼajtiya tac: «¿Bajcheʼ mic ñaʼtan miʼ sujmʌch an Dios? ¿Bajcheʼ miʼ mejlel c ñop chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia?». Tiʼ sujm, yaʼto jaʼel ti Biblia miʼ subentel jiñi xñoptʼañob chaʼan miʼ cʼʌñob i ñaʼtʌbal i miʼ wen qʼuelob «mi i sujmʌch pejtelel chuqui an» (Rom. 12:1; 1 Tes. 5:21). Pero ¿bajcheʼ miʼ mejlel laʼ coltan laʼ walobilob chaʼan miʼ ñumen ñopob?

5. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laʼ coltan laʼ walobilob chaʼan miʼ ñopob chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia? (Romanos 12:2).

5 Subenla chaʼan miʼ bajñel qʼuelob majlel chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ lac ñop (pejcan Romanos 12:2). Cheʼ bʌ jiñi a walobilob miʼ melob cʼajtiya tac, pʌsbenla bajcheʼ miʼ mejlel i bajñel tajbeñob majlel i jacʼbal. Miʼ mejlel i cʼʌñob jiñi folleto Coltʌntel chaʼan estudio, yaʼi miʼ sʌclañob jiñi tema «Jiñi Biblia», cheʼ jiñi baqui miʼ yʌl «Chʼoyol ti Dios». Yambʌ muʼ bʌ mejlel i melob, jiñʌch cheʼ miʼ sʌclañob tema tac ti jw.org muʼ bʌ mejlel i coltañob i qʼuel chaʼan jiñi Biblia i tʼañʌch Dios, mach i chaʼañic wiñicob (1 Tes. 2:13). Miʼ mejlel i sʌclañob información chaʼan jiñi tejclum Nínive. Ti wajali an tsaʼ bʌ i yʌlʌyob chaʼan maʼañic jumpʼejl tejclum cheʼ bʌ i cʼabaʼ bajcheʼ ili. Pero cheʼ ti jabil 1850 majlel, tsaʼ tajle i ruinajlel jiñi tejclum, jiñi tsiʼ pʌsʌ chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌjlel ti Biblia (Sof. 2:​13-15). Miʼ mejlel i qʼuelob jaʼel jiñi Lac Tsictesʌbentel chaʼan noviembre 2021 ti jiñi tema «¿A wujilix ba?». Yaʼi miʼ pʌs bajcheʼ tsaʼ tsʼʌctiyi jiñi profecía tac chaʼan bajcheʼ mi caj i jisʌntel Nínive. Cheʼ bʌ jiñi a walobilob miʼ lajob muʼ bʌ i yʌl jiñi lac publicación tac yicʼot muʼ bʌ i yʌl yan tac bʌ libro i sujm bʌ chuqui miʼ yʌl, mi caj i ñumen ñopob chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia.

6. ¿Chuqui miʼ mejlel i mel jiñi tatʌlob chaʼan jiñi yalobilob miʼ qʼuelob prueba tac chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia? Alʌ jumpʼejl ejemplo. (Qʼuele jaʼel jiñi foto).

6 Coltanla i cʼʌn i ñaʼtʌbal chaʼan miʼ qʼuelob chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Jiñi tatʌlob cabʌl bajcheʼ miʼ mejlel i subeñob i yalobil muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia yicʼot chucoch yom miʼ ñopob Dios. Mi laʼ mejlel ti majlel ti museo, ti parque o ti Betel, cabʌl chuqui miʼ mejlel laʼ pʌsbeñob yaʼi. Junchajp muʼ bʌ i mejlel laʼ mel jiñʌch mi laʼ qʼuel yan tac bʌ libro o video baqui miʼ pʌs chuqui tac tsaʼ bʌ ujti ti wajali o an tac bʌ ti wajali muʼ bʌ i yʌjlel jaʼel yaʼ ti Biblia. Jiñi mi caj i coltan laʼ walobil chaʼan miʼ ñumen ñop chaʼan i sujmʌch muʼ bʌ i yʌl ti Biblia. Miʼ mejlel laʼ subeñob chaʼan ti Moab tsaʼ tajle jumpʼejl xajlel añix bʌ 3 mil jab i chaʼan i yaʼ tsʼijbubil i cʼabaʼ Jehová. Ili xajlel yaʼan ti Museo Louvre, ti París (Francia). An jumpʼejl i copiajlel jaʼel yaʼ ti sección «La Biblia y el nombre divino» yaʼ ti museo am bʌ yaʼ ti central mundial ti Warwick (Nueva York). Ti jiñi xajlel miʼ yʌl chaʼan jiñi rey Mesá ti Moab tsiʼ contraji Israel. I cheʼʌch miʼ yʌl jaʼel jiñi Biblia (2 R. 3:​4, 5). Cheʼ bʌ jiñi laʼ walobilob miʼ qʼuelob iliyi, mi caj i ñumen ñopob chaʼan muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia i sujmʌch (laja yicʼot 2 Crónicas 9:6).

Juntiquil tatʌl yicʼot i yixicʼal woliʼ qʼuelob ti computadora foto tac chaʼan muʼ tac bʌ i tajtʌl ti tʼan ti Biblia.

Miʼ mejlel laʼ sʌclan foto o video tac o an tac bʌ ti museo chaʼan jiñi laʼ walobilob miʼ qʼuelob i miʼ cʼʌñob majlel i ñaʼtʌbal. (Qʼuele jiñi párrafo 6).


7, 8. a) Cheʼ mi laj qʼuel bajcheʼ wen utsʼatax chuqui tac melbil, ¿chuqui mi laj cʌn? Alʌ jumpʼejl ejemplo. (Qʼuele jaʼel jiñi foto tac). b) ¿Chuqui ti cʼajtiya tac miʼ mejlel i coltan laʼ walobilob chaʼan miʼ ñopob chaʼan añʌch majqui tsiʼ Meleyonla?

7 Subenla chaʼan miʼ qʼuelob bajcheʼ yilal melbil chuqui tac an. Tatʌlob, cheʼ bʌ mi laʼ majlel ti xʌmbal o ti cholel laʼ wicʼot laʼ walobilob subenla chaʼan miʼ wen qʼuelob bajcheʼ yilal melbil (pʌtbil) pejtelel chuqui an. Subenla chaʼan pejtelel chuqui utsʼatax bʌ bajcheʼ melbil miʼ pʌsbeñonla chaʼan añʌch juntiquil wen am bʌ i ñaʼtʌbal tsaʼ bʌ i mele. Laʼcu lac ñaʼtan, cheʼ bʌ miʼ wen qʼuelob bajcheʼ yilal jiñi i pat puy mi caj i qʼuelob chaʼan wen utsʼatax bajcheʼ xotocña melbil. I an ñichteʼ tac, yopoteʼ yicʼot ecʼ tac cheʼ bʌ yilal jaʼel bajcheʼ jiñi, wen utsʼatax bajcheʼ xotocña an. Jiñi científicojob wajalix caji i wen qʼuelob chucoch cheʼ yilal bajcheʼ jiñi.a

8 Jiñi a walobil mi caj i tsʼitaʼ cʌn majlel chaʼan bʌ ciencia ti escuela. Mi caj i qʼuel chaʼan añʌch bajcheʼ yilal melbil jujunchajp chuqui tac an, jiñi mi caj i pʌsben chaʼan añʌch juntiquil tsaʼ bʌ i mele bajcheʼ iliyi. Laʼcu lac ñaʼtan ili ejemplo, lʌcʼʌ tiʼ pejtelel jiñi teʼ junlajal chuqui miʼ yujtel tiʼ tojlel. Miʼ loqʼuel i xʌcʼ yicʼot i yaloʼ cʼʌb tac i cheʼʌch miʼ bej colel majlel, ili muʼ bʌ i yujtel cʌmbil bajcheʼ fractal. I an yan tac bʌ cheʼʌch bʌ miʼ yujtel jaʼel bajcheʼ iliyi. Pero ¿chucoch cheʼ miʼ yujtel bajcheʼ ili? ¿Majqui tsiʼ mele bajcheʼ iliyi? Mi jiñi a walobilob miʼ melbeñob i bʌ ili cʼajtiya tac tajol mi caj i ñumen ñopob chaʼan jiñʌch Dios tsiʼ mele chuqui tac an (Heb. 3:4). I cheʼ jiñi miʼ mejlel laʼ cʼajtiben: «Mi Dios tsiʼ mele chuqui tac an, ¿mach ba yomʌch mi lac ñop maʼ wʌl chaʼan yujil chuqui wem bʌ chaʼañonla i tsiʼ yʌqʼueyonla ticʼojel tac chaʼan tijicñayonla?». Cheʼ jiñi, miʼ mejlel laʼ pʌsben chaʼan ili ticʼojel tac yaʼʌch an ti Biblia.

Foto tac muʼ bʌ i pʌs bajcheʼ xotocña melbil junmojt ecʼ, i pat jiñi puy, yopol teʼ tac yicʼot jumpʼejl girasol.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

¿Majqui tsiʼ ñaʼta bajcheʼ yilal yom miʼ mejlel pejtelel chuqui an? (Qʼuele jiñi párrafo 7 yicʼot 8).


COLTANLA I QʼUEL CHUCOCH WEÑɅCH CHEʼ MIʼ JACʼOB MUʼ BɅ I YɅL JIÑI BIBLIA

9. ¿Chucoch jiñi laʼ walobilob tajol miʼ tech i cʼajtiñob chucoch miʼ yʌl jiñi Biblia chaʼan an chuqui tac mach bʌ weñic?

9 Mi jiñi laʼ walobilob miʼ tech i cʼajtiñob chucoch jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan an chuqui tac mach bʌ weñic, ñopo laʼ qʼuel chucoch woliʼ cʼajtin jiñi. ¿Chaʼan ba machʌch añic miʼ mulan muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia? ¿O maʼañic mi ñaʼtan bajcheʼ miʼ mejlel i tsictesʌben yañoʼ bʌ cheʼ bʌ miʼ cʼajtibentel? Junchajp muʼ bʌ i mejlel i coltañob chaʼan miʼ qʼuelob ti ñuc muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia jiñʌch jiñi libro Ubin a tijicñʌyel.b

10. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laʼ coltan laʼ walobilob chaʼan miʼ sujtelob ti wem bʌ i yamigo Jehová?

10 Coltanla chaʼan miʼ sujtelob ti wem bʌ i yamigojob Jehová. Chaʼan mi laʼ ñaʼtan chuqui añob tiʼ pusicʼal o chuqui miʼ ñaʼtañob cʼʌñʌla jiñi cʼajtiya tac yic’ot jiñi ejemplo tac am bʌ yaʼ ti libro Ubin a tijicñʌyel cheʼ bʌ mi la comol chajpan am bʌ yaʼ ti Biblia (Pr. 20:5). Laʼcu lac ñaʼtan, ti cʌntesʌntel 8 miʼ lajintel Jehová bajcheʼ juntiquil wem bʌ la camigo muʼ bʌ i cʼajtesʌbeñonla chuqui yom mi lac mel chaʼan wen mi la cajñel i maʼañic mi lac taj wocol. Cheʼ bʌ miʼ yujtel laʼ wen qʼuel 1 Juan 5:​3, miʼ mejlel laʼ subeñob: «Jehová juntiquilʌch wem bʌ la camigo, jin chaʼan ¿bajcheʼ yilal yom mi laj qʼuel chuqui miʼ subeñonla?». Ili cʼajtiya miʼ mejlel i coltan a walobil chaʼan miʼ qʼuel chaʼan Jehová miʼ cʼuxbiñonla cheʼ miʼ subeñonla chuqui yom bʌ mi lac mel (Is. 48:​17, 18).

11. ¿Chuqui miʼ mejlel laʼ mel chaʼan jiñi laʼ walobilob mucʼʌch i ñumen qʼuelob ti ñuc jiñi Biblia? (Proverbios 2:​10, 11).

11 Comol alʌla bajcheʼ miʼ coltañonla cheʼ mi lac jacʼ muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Cheʼ bʌ mi laʼ tem pejcan jiñi Biblia o jiñi texto chaʼan bʌ jujumpʼejl qʼuin, alʌla bajcheʼ an i coltayetla ti laʼ familia cheʼ mi laʼ jacʼ muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Miʼ mejlel laʼ subeñob chucoch weñʌch cheʼ miʼ cʌñob eʼtel yicʼot maʼañic miʼ chaʼleñob lot (Heb. 13:18). Cheʼ jaʼel, miʼ mejlel laʼ suben bajcheʼ miʼ coltañonla chaʼan cʼocʼonla yicʼot tijicñayonla (Pr. 14:​29, 30). Cheʼ mucʼʌch laʼ wʌl laʼ wicʼot laʼ walobilob iliyi, mi caj i coltañob chaʼan miʼ ñumen qʼuelob ti ñuc muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia (pejcan Proverbios 2:​10, 11).

12. ¿Chuqui miʼ mel Steve yicʼot i yijñam chaʼan jiñi i yalobil miʼ qʼuel chaʼan weñʌch cheʼ mi lac jacʼ chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia?

12 Steve chumul bʌ ti Francia, an juntiquil i yalobil i cʼabaʼ Ethan am bʌ 16 i jabilel. Steve miʼ yʌl chuqui an i mele yicʼot i yijñam chaʼan jiñi i yalobil miʼ taj i qʼuel chaʼan Jehová miʼ pʌsbeñonla i cʼuxbiya cheʼ miʼ yʌqʼueñonla mandar tac. Miʼ yʌl: «Mic melben lojon ili cʼajtiya tac: ‹¿Chucoch miʼ subeñonla Jehová chaʼan mi lac jacʼ ili ticʼojel? ¿Bajcheʼ miʼ pʌsbeñonla ili principio chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñonla? ¿I chuqui mi caj i yujtel mi maʼañic maʼ jacʼ?›». Iliyi añʌch i wen colta Ethan chaʼan miʼ mulan i jacʼben i tʼan Jehová. Steve miʼ bej al: «Com bʌ lojon jiñʌch chaʼan Ethan miʼ chʼʌmben i sujm chaʼan ñumen wen cheʼ mi lac jacʼ chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia, mach jiñic chuqui miʼ yʌl wiñicob».

13. Alʌ jumpʼejl ejemplo chaʼan bajcheʼ miʼ mejlel laʼ cʌntesan laʼ walobilob chaʼan miʼ jacʼob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

13 Cʌntesanla i jacʼob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia. Laʼcu lac ñaʼtan chaʼan ti escuela miʼ subentelob i pejcan jumpʼejl libro chaʼan miʼ lajiñob jiñi muʼ bʌ i tajtʌlob ti tʼan yaʼi. Pero jiñi muʼ bʌ i tajtʌlob ti tʼan yaʼ ti libro tsiʼ chaʼleyob tsʼiʼlel yicʼot jontolob, pero mach lecojic ti qʼuelol bajcheʼ miʼ poj tajtʌlob ti tʼan. Yaʼʌch baqui jatetla miʼ mejlel laʼ suben jiñi laʼ walobilob chaʼan miʼ qʼuelob mi jiñi woli bʌ i tajtʌlob ti tʼan yaʼi cheʼobʌch i melbal (chaʼlibal) bajcheʼ miʼ yʌl jiñi Biblia (Pr. 22:​24, 25; 1 Cor. 15:33; Filip. 4:8). Ili mi caj i coltan i ñaʼtan chucoch yomʌch miʼ jacʼben i tʼan Jehová, i mi caj i mejlel i suben jiñi i maestro yicʼot i piʼʌlob ti clase cheʼ bʌ miʼ cʼajtibeñob.

CɅNTESANLA BAJCHEʼ MIʼ MEJLEL I SUBEÑOB YAÑOʼ BɅ ÑOPOL BɅ I CHAʼAÑOB

14. ¿Baqui bʌ tema tajol wocol miʼ yubin i tsictesan juntiquil xcolel, i chucoch?

14 Tajol an xcolelob muʼ bʌ i bʌcʼñañob i suben yañoʼ bʌ jiñi i sujmlel. Tajol miʼ bʌcʼñañob o miʼ quisñiñob i yʌlob yaʼ ti clase chucoch maʼañic miʼ ñopob jiñi evolución, la cujil chaʼan an maestrojob muʼ bʌ i poj junyajl alob chaʼan i sujmʌch jiñi evolución. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laʼ coltan laʼ walobilob chaʼan maʼañic miʼ bʌcʼñañob i tsictesan jiñi ñopol bʌ i chaʼañob?

15. ¿Chuqui miʼ mejlel i coltañob jiñi xcolelob chaʼan maʼañic miʼ quisñiñob chaʼan chuqui ñopol i chaʼañob?

15 Coltanla i qʼuel chaʼan maʼañic chuqui yeʼtel miʼ quisñiñob i bʌ chaʼan chuqui miʼ ñopob. Jiñi laʼ walobilob maʼañic chuqui yeʼtel miʼ quisñiñob i bʌ tiʼ caj miʼ ñopob chaʼan an majqui tsiʼ mele chuqui tac an (2 Tim. 1:8). Tiʼ sujm an científicojob muʼ bʌ i ñopob jaʼel jiñi. Cheʼ bʌ miʼ qʼuelob bajcheʼ yilal pejtelel chuqui an miʼ taj i qʼuelob chaʼan wersa añʌch juntiquil tsaʼ bʌ i mele, jin chaʼan maʼañic miʼ ñopob jiñi evolución cheʼ bajcheʼ miʼ pʌstʌl ti cabʌl escuela. Yambʌ muʼ bʌ i mejlel i coltañob jiñi xcolelob jiñʌch cheʼ miʼ ñaʼtañob chuqui an i colta yambʌ hermanojob chaʼan miʼ ñopob chaʼan añʌch majqui tsiʼ mele chuqui tac an.c

16. ¿Chuqui miʼ mejlel a mel chaʼan jiñi a walobil miʼ mejlel i tsictesan chucoch miʼ ñop chaʼan añʌch majqui tsiʼ mele chuqui tac an? (1 Pedro 3:15; qʼuele jiñi foto).

16 Cʌntesanla bajcheʼ miʼ mejlel i suben yañoʼ bʌ chucoch miʼ ñop chaʼan añʌch majqui tsiʼ Meleyonla (pejcan 1 Pedro 3:15). Miʼ mejlel i coltañetla cheʼ mi laʼ comol qʼuel jiñi tema tac «¿Tilemonla ti evolución o an majqui tsiʼ meleyonla?» muʼ bʌ lac taj ti jw.org. Cheʼ jiñi, cʼajtiben jiñi a walobil chuqui muʼ bʌ i ñumen coltan miʼ yubin ti jiñi tsaʼ tac bʌ laʼ qʼuele, i coltan i ñaʼtan bajcheʼ miʼ mejlel i cʼʌn chaʼan miʼ tsictesʌben yañoʼ bʌ chucoch i sujmʌch chaʼan an majqui tsiʼ Meleyonla, cheʼ jiñi chaʼlenla ti ensayar. Cʼajtesʌben chaʼan wen jach yom miʼ tsictesʌben jiñi i piʼʌlob, mi an juntiquil yomʌch bʌ i ñaʼtan miʼ mejlel i tsictesʌben ti wen i mach wocolic bajcheʼ miʼ mel. Laʼcu lac ñaʼtan chaʼan juntiquil i piʼʌl ti clase miʼ suben: «Mi tsaʼix j qʼuele mucʼʌch c ñop, mi maʼañiqui maʼañic mic ñop, i maʼañic ba j qʼuele Dios». Jiñi a walobil miʼ mejlel i suben: «Ñaʼtancu chaʼan añet ti mateʼel i maʼ taj a qʼuel jumpʼej pozo wen melbil bʌ: ¿Muʼ ba caj a ñaʼtan chaʼan maʼañic majqui tsiʼ mele, o añʌch majqui tsiʼ mele? Bueno, mi añʌch majqui tsiʼ mele jiñi pozo, ¿mach ba yomic mi lac ñumen ñop maʼ wʌl chaʼan wersa añʌch majqui tsiʼ mele jaʼel pejtelel chuqui an?».

Cheʼ bʌ an chuqui mi caj a tsictesʌbeñob a piʼʌlob ti clase, wen jach yom maʼ mel i mach wocolic bajcheʼ maʼ mel. (Qʼuele jiñi párrafo 16 yicʼot 17).d


17. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel i coltañob i yalobil jiñi tatʌlob chaʼan miʼ mejlel i tech i subeñob yañoʼ bʌ chaʼan bʌ Biblia? Alʌ jumpʼejl ejemplo chaʼan bajcheʼ miʼ mejlel i techob tʼan.

17 Subenla chaʼan miʼ qʼuelob baqui ora miʼ mejlel i yʌlob chaʼan bʌ Biblia (Rom. 10:10). Cheʼ bʌ mucʼ jaxto i tech i subeñob yañoʼ bʌ chaʼan bʌ Biblia, miʼ mejlel ti lajintel bajcheʼ juntiquil alʌl woli jaxto bʌ i tech i cʌn xʌmbal. Ñaxan miʼ cʌn waʼtʌl i cheʼ jiñi cʼunteʼ cʼunteʼ miʼ tech xʌmbal. Cheʼʌch miʼ yujtel jaʼel chaʼan jiñi subtʼan. Jiñi tatʌlob miʼ mejlel i coltañob i yalobil chaʼan miʼ ñaʼtañob bajcheʼ miʼ mejlel i techob tʼan. Tajol ti ñaxan maxto cʌlʌxic chuqui miʼ yʌlob. Jumpʼejl ejemplo, jiñi xcolel miʼ mejlel i suben juntiquil i piʼʌl ti clase: «¿A wujil ba chaʼan cabʌl ingenierojob miʼ ñop i lajiñob chuqui tac melbil? Qʼuelecu ili video, wen utsʼatax». Cheʼ jiñi miʼ pʌs jumpʼejl video am bʌ ti jiñi sección «¿Am ba majqui tsiʼ mele?». Cheʼ jiñi miʼ yʌl: «Mi juntiquil científico miʼ wen qʼuejlel ti ñuc tiʼ caj chuqui tac tsiʼ mele pero jin jach miʼ lajin chuqui tac melbil, ¿mach ba yomic miʼ ñumen aqʼuentel i ñuclel maʼ wʌl jiñi tsaʼ bʌ i junyaj mele pejtelel chuqui an?». Cheʼ bajcheʼ iliyi, tajol jiñi woli bʌ i pejcan mi caj i mulan i ñumen cʌn.

COLTAÑOB CHAʼAN MIʼ BEJ PʼɅTʼESAÑOB I BɅ

18. ¿Bajcheʼ miʼ mejlel laʼ coltan laʼ walobilob chaʼan miʼ ñumen ñopob Dios?

18 Ili ora yonlel lac piʼʌlob maʼañic miʼ ñopob Jehová (2 Ped. 3:3). Jin chaʼan, jatetla tatʌlob, cheʼ bʌ mi laʼ chaʼlen estudio laʼ wicʼot laʼ walobilob, coltañob chaʼan miʼ qʼuelob tema tac muʼ bʌ i coltañob i ñumen qʼuelob ti ñuc jiñi i Tʼan Dios yicʼot jiñi ticʼojel tac. Wen qʼuelela jiñi melbil tac bʌ i chaʼan Jehová, cheʼ bajcheʼ jiñi mi caj i cʌñob i cʼʌn majlel i ñaʼtʌbal jaʼel. Coltanla chaʼan miʼ chʼʌmbeñob i sujm jiñi profecía tac tsaʼix bʌ tsʼʌctiyi. Wen ñuc bʌ i cʼʌjñibal jaʼel jiñʌch cheʼ mi laʼ chaʼlen oración laʼ wicʼot laʼ walobilob i mi laʼ tajob ti tʼan ti laʼ woración. Jehová mucʼʌch caj i yʌqʼueñetla i bendición mi mucʼʌch laʼ chaʼlen wersa laʼ coltañob (2 Cr. 15:7).

¿BAJCHEʼ MIʼ MEJLEL I COLTAÑOB I YALOBIL JIÑI TATɅLOB CHAʼAN MIʼ MELOB ILIYI?

  • Chaʼan miʼ wen ñopob Dios yicʼot muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

  • Chaʼan miʼ qʼuelob chucoch weñʌch cheʼ miʼ jacʼob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia.

  • Chaʼan miʼ cʌntesañob bajcheʼ miʼ mejlel i suben yañoʼ bʌ chuqui ñopol bʌ i chaʼañob.

CʼAY 133 Melben i yeʼtel Jehová cheʼ xcoleletto

a Mi a womto a ñumen cʌn qʼuele ti jw.org jiñi video Las maravillas de la creación revelan la gloria de Dios: Patrones en la naturaleza.

b Mi jiñi laʼ walobilob tsaʼix ujtiyob ti estudio yicʼot jiñi libro Ubin a tijicñʌyel, miʼ mejlel laʼ qʼuel chaʼpʼej uxpʼejl cʌntesʌntel am bʌ yaʼ ti sección 3 yicʼot 4, baqui miʼ taj ti tʼan jiñi i mandar tac Jehová.

c Qʼuele jiñi tema «Por qué creemos que hay un Creador», am bʌ ti ¡Despertad! chaʼan septiembre 2006 yicʼot jiñi folleto El origen de la vida. Cinco cuestiones dignas de análisis. Miʼ mejlel a taj yan tac bʌ ejemplo ti jw.org ti jiñi sección «Opiniones sobre el origen de la vida».

d MUʼ BɅ I PɅS JIÑI FOTO: Juntiquil chʼiton Testigo bʌ woliʼ pʌsben juntiquil i piʼʌl ti clase jumpʼejl video am bʌ ti jiñi sección «¿Am ba majqui tsiʼ mele?».

    Jun tac ti chol (2006-2025)
    Loq'uel
    Ochen
    • ch'ol
    • Chocben majlel
    • Bajcheʼ a wom
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Condiciones de uso
    • Política de privacidad
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ochen
    Chocben majlel