UJTEM BɅ TIʼ TOJLEL
Cabʌl chuqui an i pʌsbeyon lon Jehová
JOÑON quicʼot quijñam cabʌl chuqui tsaʼ lon c ñusa cheʼ bʌ añon lojon bajcheʼ precursor yicʼot misionero. Tsaʼ lon c ñusa huracán, tsaʼ lon j qʼuele guerra tac i tsaʼ locʼsʌntiyon lojon ti jiñi país tac. Anquese wocolʌch tsaʼ lon c ñusa, tijicñayon lojon chaʼan jiñi tsaʼ bʌ c ñaʼta lon c mel. An lon j qʼuele bajcheʼ Jehová an i coltayon lojon yicʼot an i yʌqʼueyon lojon i bendición, i come jiñʌch la caj cʌntesa cabʌl chuqui an i pʌsbeyon lojon (Job 36:22; Is. 30:20).
JIÑI C TATOB TSIʼ YɅQʼUEYOÑOB WEM BɅ EJEMPLO
Ti 1957, jiñi c tatob tsaʼ loqʼuiyob ti Italia i tsaʼ majliyob ti chumtʌl ti Canadá, ti jumpʼejl alʌ tejclum i cʼabaʼ Kindersley, am bʌ ti Saskatchewan. Cheʼ bʌ maxto jalic i cʼotelob yaʼi, tsiʼ cʌñʌyob i sujmlel i jiñʌch ñaxam bʌ tsaʼ caji i yʌcʼob tiʼ cuxtʌlel. Cʼajal c chaʼan chaʼan cheʼ bʌ alobonto cabʌl ora mic ñusan quicʼot c familia ti subtʼan, jin chaʼan an i tajol mi cʌl ti alas tʼan chaʼan cʼʌlʌl cheʼ bʌ ochoto c jabilel tsaʼ ajñiyon bajcheʼ precursor auxiliar.
Quicʼot c familia cheʼ ti jabil majlel 1966.
Jiñi c tatob maʼañobic cabʌl i taqʼuin, pero tsiʼ cʼʌñʌyob chuqui añob i chaʼan chaʼan miʼ melbeñob i yeʼtel Jehová. Junchajp bajcheʼ tsiʼ meleyob jiñʌch cheʼ tsiʼ choñob chuqui añob i chaʼan chaʼan miʼ majlelob ti jiñi asamblea internacional bʌ tsaʼ bʌ mejli ti 1963 yaʼ ti Pasadena (California, Estados Unidos). I ti 1972 tsaʼ majliyon lon ti chumtʌl ti jumpʼejl tejclum ñajt bʌ an ti Kindersley, i cʼabaʼ jiñi tejclum jiñʌch Trail am bʌ ti Columbia Británica (Canadá). Tsaʼ majliyon lojon yaʼi chaʼan miʼ majlel lon c suben wen tʼan jiñi yujiloʼ bʌ italiano. Jiñi c papá miʼ chaʼlen eʼtel (troñel) ti mantenimiento yicʼot limpieza, i come yom i ñumen melben i yeʼtel Jehová maʼañic tsiʼ jacʼʌ i chʼʌm yambʌ eʼtel baqui ñumen lets miʼ tojtʌl.
Mic wen qʼuel ti ñuc jiñi ejemplo tsaʼ bʌ i yʌcʼʌyob jiñi c papá yicʼot c mamá tic tojlel yicʼot tiʼ tojlel jiñi yambʌ uxtiquil querañob. Jiñʌch tsaʼ bʌ i coltayoñob j qʼuel chaʼan mi ñaxañʌch mic sʌclan jiñi Yumʌntel, Jehová mi caj i cʌntañob (Mat. 6:33).
MIC TECH LON C ÑUMEÑ MELBEN I YEʼTEL JEHOVÁ
Ti 1980, tsaʼ ñujpuñiyon quicʼot Debbie, juntiquil utsʼatax bʌ hermana wen yom bʌ i melben i yeʼtel Jehová. Ti lon c chaʼticlel com lojon ochel ti precursor regular, jin chaʼan cheʼ bʌ uxpʼejl jaxto uw lon c ñujpuñel, Debbie tsaʼ ochi ti precursora. Cheʼ bʌ jumpʼejlix jab lon c ñujpuñel tsaʼ majliyon lojon ti jumpʼejl congregación baqui yomto subtʼañob i joñon jaʼel tsaʼix ochiyon bajcheʼ precursor.
Cheʼ bʌ tsaʼ ñujpuñiyon lojon ti 1980.
Ti wiʼil, tsaʼ lon c sʌtʌ lon c tijicñʌyel i yambʌyix baqui com lon majlel. Pero tsaʼ lon c ñaxan pejca jiñi superintendente chaʼan circuito i ti uts jach bʌ tʼan tiʼ subeyon lojon: «Jatetla woli (choncol) jach laʼ ñaʼtan jiñi mach bʌ weñic woli laʼ ñusan. Pero mi mucʼʌch laʼ sʌclan chuqui jiñi wen tac bʌ woliʼ yujtel, mucʼʌch caj laʼ taj». Tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi hermano tsaʼʌch i wen coltayon lojon (Sal. 141:5). Cheʼʌch tsaʼ caji lon c mel i tsaʼ mejli lon j qʼuel chaʼan cabʌlʌch chuqui wem bʌ woliʼ yujtel. An hermanajob mach bʌ Testigojobic i ñoxiʼal yicʼot alobob woli bʌ i chaʼleñob wersa i ñumen melbeñob i yeʼtel Jehová. Jiñi tsiʼ pʌsbeyon lojon junchajp wen ñuc bʌ i cʼʌjñibal: Chaʼan yom mi lon c sʌclan chuqui wen tac bʌ miʼ yujtel i mi lon c ñop chaʼan Jehová mi caj i tojʼesan baqui jach bʌ wocol cheʼ tiʼ yorajlel (Mi. 7:7). Chaʼ tijicñayix tsaʼ caji lon c ñusan i weñix tsaʼ ajñiyon lojon.
Cheʼ cojaxto tsajñon lon ti jiñi Escuela chaʼan precursor, chʌntiquil instructor tsiʼ yʌqʼueyon lojon jiñi clase, uxtiquil tsajñobix ti coltaya ti yambʌ país. Tsiʼ pʌsbeyon lon foto yicʼot tiʼ subeyon lojon chuqui ti wocol yicʼot chuqui ti bendición tsiʼ tajayob. Jin chaʼan tsaʼ caji lon c mulaj sujtel ti misionero i jiñʌch jiñi meta tsaʼ bʌ cʌqʼue lon c bʌ.
Ti jumpʼejl i Yotlel tempa bʌ ti Columbia Británica ti 1983.
Come com lon c taj jiñi lon c meta, jin chaʼan ti 1984 tsaʼ majliyon lojon ti chumtʌl ti Quebec. Tsaʼ lon c xʌñʌ ñumen ti 4 mil kilómetro chaʼan mi lon j cʼotel yaʼi. Yaʼ ti Quebec yujilob jiñi tʼan francés, jin chaʼan tsaʼ caji lon j cʌn jiñi tʼan i cheʼ jaʼel yom mi lon c ñʌmʼan ti bajcheʼ chumul jiñi lac piʼʌlob. Yambʌ wocol tsaʼ bʌ lon c taja jiñʌch cheʼ mach wen añic lon c taqʼuin. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, juntiquil wiñic tsiʼ yʌlʌ chaʼan miʼ mejlel lon c lot i colobal jiñi papas muʼ bʌ i cʌytʌl yaʼ tiʼ lum. Maʼañic chuqui yambʌ mi lon j cʼux, jin chaʼan Debbie tsaʼ caji i ñaʼtan bajcheʼ tac yambʌ miʼ mejlel i mel jiñi papas. Anquese wocolʌch tsaʼ lon c ñusa, tsaʼ c chaʼle lojon wersa chaʼan maʼañic mic sʌt lon c tijicñʌyel. Cheʼ jaʼel, tsaʼ lon j qʼuele bajcheʼ Jehová tsiʼ cʌntayon lojon (Sal. 64:10).
Ti jumpʼejl bʌ qʼuin tsaʼ pejcʌntiyon lojon, tsaʼ subentiyon lojon chaʼan mi lon c majlel ti Betel am bʌ ti Canadá, mach wis pijtʌbilic lon c chaʼan. Anquese tijicñayʌch tsaʼ cubi lojon, tsaʼʌch c tsʼitaʼ ubi lon c chʼijyemlel come tsaʼix c choco lon majlel jiñi solicitud chaʼan Galaad. Pero tsaʼʌch lon c jacʼʌ majlel ti Betel. Cheʼ bʌ tsaʼ cʼotiyon lojon yaʼi tsaʼ lon c pejca jiñi hermano Kenneth Little, juntiquil am bʌ ti jiñi Comité chaʼan sucursal, tsaʼ lon j cʼajtibe: «¿Chuqui mi caj i yujtel mi tsaʼ pʌjyiyon lojon ti Galaad?». Jiñi hermano tsiʼ yʌlʌ: «Mach laʼ pensarin. Yaʼto tsiquil cheʼ bʌ mi laʼ chaʼlentel ti invitar».
Tsaʼ jach ñumi jumpʼejl semana i tsaʼ cʼoti lon c invitación chaʼan Galaad. Yom mi lon c ñaʼtan mi mi caj lon j cʌytʌl ti Betel o mic majlel lojon ti Galaad. Jiñi hermano Little tiʼ subeyon lojon: «Mach yʌlʌyic baqui bʌ mi laʼ yajcan, an i tajol mi caj laʼ ñaʼtan chaʼan ñumen wen cheʼ tsaʼic laʼ yajca jiñi yambʌ. Pero maʼañic jumpʼejl ñumen wem bʌ come Jehová mi caj i chaʼlen ti bendecir baqui jach bʌ mi laʼ yajcan». Tsaʼ majliyon lon ti Galaad i an lon j qʼuele chaʼan i sujmʌch tsaʼ bʌ i yʌlʌ jiñi hermano Little. I jiñʌch muʼ bʌ lon c suben jaʼel jiñi hermanojob woli bʌ (yʌquel bʌ) i ñaʼtañob baqui bʌ yom miʼ yajcañob tiʼ melol i yeʼtel Jehová.
TSAʼ TAC BɅ LON C ÑUSA CHEʼ BɅ AÑON LON BAJCHEʼ MISIONERO
(Ti a tsʼej) Ulysses Glass.
(Ti a ñoj) Jack Redford.
Wen tijicña tsaʼ lon cubi cheʼ tsaʼ majliyon lojon ti Galaad. Tsaʼ ajñiyon lojon 24 estudiante ti jiñi clase 83 tsaʼ bʌ tejchi ti abril ti 1987 yaʼ ti Brooklyn (Nueva York). Jiñi instructorob jiñobʌch jiñi hermano Ulysses Glass yicʼot Jack Redford. Mach jalic tsaʼ ñumi jiñi cinco mes i ti 6 de septiembre ti 1987 tsaʼ lon c chaʼle lon c bʌ ti graduar. Tsaʼ chojquiyon lojon majlel ti Haití, i yaʼ tsaʼ chojquiyob majlel jaʼel John yicʼot Marie Goode.
Ti Haití ti 1988.
Cʼʌlʌl ti 1962 maʼañobix misionerojob ti Haití come tsaʼ chojquiyob loqʼuel, jinto cheʼ tsaʼ cʼotiyon lojon yaʼi. Cheʼ bʌ uxpʼejl jaxto semana lon c chaʼlen lon c bʌ ti graduar tsaʼ cajiyon lojon ti coltaya ti jumpʼejl territorio baqui an cabʌl wits, i yaʼ ti congregación an 35 publicadorob. Maxto wen añic lon c jabilel, cabʌlto chuqui yom bʌ mi lon j cʌn i cheʼ jaʼel lon c bajñel jach chumulon lojon ti jiñi otot chaʼan bʌ misionerojob. Jiñi lac piʼʌlob ti Haití maʼañobic i taqʼuin i lʌcʼʌ tiʼ pejtelelob mach yujilobic i pejcʌntel jun. Cabʌl chuqui tsaʼ lon c ñusa yaʼi, tsaʼ ujti cabʌl wocol tiʼ caj jiñi política, tsaʼ ujti tac marcha i tsaʼ lon c ñusa huracán tac.
Cabʌl chuqui tsaʼ lon j cʌñʌ tiʼ tojlel jiñi hermanojob. Tsaʼ lon j qʼuele bajcheʼ miʼ cuchob jiñi wocol i maʼañic miʼ sʌtob i tijicñʌyel. Miʼ wen cʼuxbiñob Jehová i miʼ wen mulañob subtʼan. An juntiquil hermana ñoxix bʌ mach bʌ yujilic jun, pero tsiʼ cʌyʌ tiʼ jol 150 texto tac. Cheʼ bʌ tsaʼ lon j qʼuele pejtelel chuqui miʼ ñusañob lac piʼʌlob, tsiʼ coltayon lojon chaʼan mi lon c subeñob chaʼan jiñi i Yumʌntel Dios jiñʌch muʼ bʌ caj i jisan jiñi wocol tac. I tijicña mi lon cubin cheʼ bʌ mi lon j qʼuel chaʼan jiñi ñaxam bʌ lon c estudiantejob wʌleʼli añobix bajcheʼ precursor regular, precursor especial i an ancianojoʼ bʌ.
Yaʼ ti Haití tsaʼ j cʌñʌ juntiquil chʼiton, i ñopbal jiñʌch jiñi mormón. Yaʼan ti Haití come an bajcheʼ misionero tiʼ ñopbal, mach junsujtelic jach tsaʼ lon cʌlʌ chaʼan bʌ Biblia. Cheʼ bʌ ñumeñix cabʌl jab tsiʼ chocbeyon cʼotel jumpʼejl carta baqui tiʼ subeyon: «¡Muqʼuix caj c chʼʌmjaʼ ti jiñi yambʌ asamblea! Com chaʼ majlel ti Haití, yaʼ baqui tsajñon wajali i mi cajñel bajcheʼ precursor especial». I cheʼʌch tsaʼ ujti, cabʌl jab tsaʼ ajñi yaʼi yicʼot i yijñam.
EUROPA, CHEʼ JIÑI ÁFRICA
Cheʼ bʌ woliyon ti eʼtel ti Eslovenia ti 1994.
Cheʼ jiñi, tsaʼ chojquiyon lojon majlel ti jumpʼejl parte ti Europa baqui muqʼuix i chaʼ mejlel ti sujbel jiñi wen tʼan. I ti 1992 tsaʼ cʼotiyon lojon ti Liubliana (Eslovenia), lʌcʼʌl yaʼ baqui tsaʼ coliyob jiñi c tatob. Ti jimbʌ ora woliʼ yujtel guerra ti jiñi país tac cʌmbil bʌ ti wajali bajcheʼ Yugoslavia. Jiñi am bʌ tiʼ wenta i qʼuel jiñi subtʼan yaʼi, jiñʌch jiñi sucursal am bʌ ti Viena (Austria) yicʼot jiñi oficina tac am bʌ ti Zagreb (Croacia) yicʼot ti Belgrado (Serbia). Pero tsaʼ ajli chaʼan yom an jumpʼejl Betel ti jujumpʼejl país.
Tsaʼ lon j qʼuele bajcheʼ jiñi hermanojob tsiʼ pʌsʌyob i xucʼtʌlel yicʼot wen jach bajcheʼ miʼ jacʼob chuqui tac miʼ qʼuextʌyel ti organización, i Jehová tsaʼʌch i yʌqʼueyob i bendición. Tsaʼ lon c chaʼ qʼuele bajcheʼ Jehová miʼ tojʼesan tiʼ pejtelel cheʼ bʌ i yorajlelix miʼ qʼuel. Cheʼ bʌ yaʼañon lon ti Eslovenia tsaʼ lon j cʌñʌ yambʌ tʼan yicʼot yambʌ cultura. Jiñi yaʼ bʌ chumulob yaʼi miʼ subeñon lojon: «Jezik je težek», yom bʌ i yʌl «Wocolʌch ti cʌñol jiñi lon c tʼan». I sujmʌch tsaʼ bʌ i yʌlʌyob, wocolʌch ti cʌñol. Pero cabʌlʌch chuqui tac tsaʼ lon c tsijib cʌñʌ yaʼi.
Cheʼ ti jabil 2000 tsaʼ chojquiyon lojon majlel ti Costa de Marfil, am bʌ ti África Occidental. Yaʼi tsaʼ tejchi jumpʼejl guerra i cheʼ ti noviembre 2002 tsaʼ locʼsʌntiyon lojon ti Costa de Marfil. Tsaʼ chojquiyon lojon majlel ti Sierra Leona, baqui woli jaxto i yujtel jumpʼejl guerra tsaʼ bʌ i jalʼa 11 jab. Wocolʌch tsaʼ lon cubi cheʼ tsaʼ loqʼuiyon lojon ti Costa de Marfil, pero tsaʼ tac bʌ lon j cʌñʌ ti jiñi yan tac bʌ lon c asignación tsiʼ coltayon lojon chaʼan maʼañic mic sʌt lon c tijicñʌyel.
Tsiʼ wen coltayon lojon cheʼ yaʼ jach tsaʼ cʌcʼʌ lon c ñaʼtʌbal ti bajcheʼ woliʼ jacʼob jiñi wen tʼan lac piʼʌlob yicʼot jiñi cʼuxbiya muʼ bʌ i pʌsob jiñi hermanojob anquese tsiʼ ñusayob cabʌl wocol. Jiñi hermanojob mach cabʌlic chuqui añob i chaʼan pero mucʼʌch i mulan i tʼoxob yicʼot yambʌlob. Juntiquil hermana tsiʼ mulaj i majtan aqʼuen i pislel Debbie, pero Debbie mach yomic i chʼʌm. Jin chaʼan jiñi hermana tiʼ sube: «Cheʼ bʌ woli jiñi guerra jiñi hermanojob ti yan tac bʌ país tsiʼ coltayon lojon i wʌle joñoñix yom mi lon c chaʼlen coltaya». Tsaʼ caji lon c lajin jiñi wem bʌ i yejemplo jiñi hermanojob.
Tsaʼ chaʼ majliyon lojon ti Costa de Marfil, pero tiʼ caj jiñi política tsaʼ chaʼ tejchi wocol. Jin chaʼan ti noviembre 2004 tsaʼ locʼsʌntiyon lojon ti helicóptero i cojach tsaʼ mejli lon c chʼʌm majlel jiñi 10 kilo bʌ lon c maleta. Tsaʼ cʼotiyon lojon yaʼ baqui añob jiñi i soldadojob Francia i yaʼix tsaʼ wʌyiyon lojon. Tiʼ yijcʼʌlel, tsaʼ pʌjyiyon lojon majlel ti avión ti Suiza i tiʼ yojlilix acʼʌlel tsaʼ cʼotiyon lojon yaʼ ti sucursal. Yaʼan i pijtañon lojon jiñi añoʼ bʌ ti Comité chaʼan sucursal, jiñi instructorob chaʼan jiñi Escuela chaʼan entrenamiento ministerial yicʼot i yijñamob. Tsiʼ chajpʌbeyon lojon bʌlñʌcʼʌl i tsiʼ yʌqʼueyon lojon chocolate. Jiñi tsiʼ wen ñijca lon c pusicʼal.
Cheʼ bʌ woli cʌcʼ discurso ti Costa de Marfil ti 2005.
Tsaʼ jumucʼ chojquiyon lojon majlel ti Ghana, i cheʼ bʌ tsaʼ ñʌjchʼi jiñi wocol tsaʼ chaʼ sujtiyon lojon ti Costa de Marfil. Ti jimbʌ ora cheʼ bʌ wocol woli lon c ñusan i cabʌl baqui tsaʼ chojquiyon lojon majlel, tsaʼ bʌ i coltayon lojon jiñʌch cheʼ jiñi hermanojob tsiʼ pʌsbeyon lojon i yutslel. Jin chaʼan, Debbie yicʼot joñon tsaʼ lon cʌlʌ chaʼan maʼañic baʼ ora mi caj j cʌy lon j qʼuel ti ñuc jiñi. Jiñi wocol tac tsaʼ bʌ lon c ñusa cabʌlʌch chuqui tsiʼ pʌsbeyon lon.
YAMBɅ ASIGNACIÓN
Ti Oriente Medio ti 2007.
Cheʼ ti 2006, jiñi central mundial tsiʼ chocbeyon lon cʼotel jumpʼejl carta baqui tiʼ subeyon lon chaʼan mi caj lon c chojquel majlel ti Asia occidental (Oriente Medio). Ili yom i yʌl chaʼan cabʌl chuqui tac mi caj lon c chaʼ ñusan, mi caj lon j cʌn yambʌ tʼan yicʼot yambʌ cultura. Cabʌlʌch chuqui yom bʌ mi lon j cʌn come yaʼi miʼ wen ujtel wocol tiʼ caj jiñi política yicʼot tiʼ caj jiñi ñopbalʌl tac. Pero tsaʼ lon c wen mulaj chaʼan jiñi hermanojob yaʼ ti congregación yujilob yambʌ tʼan tac yicʼot temelʌch añob come miʼ jacʼob jiñi instrucción tac tilem ti organización. Cheʼ jaʼel miʼ wen pʌsob i chʼejlel come miʼ lʌtʼob i contrajintel tiʼ tojlel i familia, i piʼʌlob ti escuela, i piʼʌlob ti eʼtel yicʼot i piʼʌlob ti chumtʌl.
Ti 2012 tsajñon lojon ti jiñi asamblea especial tsaʼ bʌ mejli ti Tel Aviv (Israel). Maʼañic mi caj i ñajʌyel lon c chaʼan jiñi asamblea come cʼʌlʌl ti jiñi Pentecostés ti jabil 33 cojaxto tsiʼ chaʼ tempayob i bʌ cabʌl i wiñicob Jehová ti jiñi tejclum.
Junsujtel tsaʼ chojquiyon lojon majlel ti jumpʼejl país baqui mʌctʌbil jiñi lac subtʼan. Tsaʼ lon c chʼʌmʌ majlel publicación tac, tsaʼ loqʼuiyon lojon ti subtʼan i tsajñon lon ti asamblea tac mach bʌ wen colemic miʼ mejlel. Yaʼ ti bij tsaʼ lon c taja soldadojob pero maʼañic tsaʼ lon c bʌcʼñayob come chaʼtiquil uxtiquil hermanojob chumuloʼ bʌ yaʼi tsajñi yicʼoton lojon i tsiʼ coltayon lojon.
TSAʼ CHAʼ MAJLIYON LOJON TI ÁFRICA
Cheʼ woli c chajpan jumpʼejl discurso ti República Democrática del Congo ti 2014.
Ti 2013 tsaʼ subentiyon lojon chaʼan mi caj c lon majlel ti jiñi sucursal am bʌ ti Kinsasa (República Democrática del Congo). Jiñi país wen utsʼatax, pero cabʌl pʼumpʼuñiyel i miʼ wen ujtel guerra. Ti ñaxan tsaʼ lon cʌlʌ: «Laj cʌñʌyix África, tsaʼix chumleyonla yaʼi. La cujilix chuqui mi caj lac ñusan». Pero cabʌlixto chuqui yom bʌ mi lon j cʌn. Tsaʼto lon j cʌñʌ bajcheʼ mi lon c chaʼlen viaje baqui maʼañic carretera yicʼot puente. Pero cabʌlʌch chuqui tac wem bʌ tsaʼ lon j qʼuele jaʼel. Tsaʼ lon j qʼuele bajcheʼ jiñi hermanojob miʼ lʌtʼob jiñi wocol i chʌn tijicñayob anquese maʼañobic i taqʼuin, miʼ wen mulañob subtʼan i miʼ yajñelob ti tempa bʌ yicʼot ti colem tempa bʌ tac. Tsaʼ lon j qʼuele bajcheʼ tiʼ coltaya Jehová cabʌl lac piʼʌlob tsaʼ caji i cʌñob jiñi i sujmlel. Tiʼ pejtelel jab tsaʼ bʌ ajñiyon lojon ti Congo-Kinsasa cabʌlʌch chuqui tsaʼ lon j cʌñʌ i tsaʼ lon c taja lon camigojob tsaʼ bʌ sujti ti lon c familia.
Cheʼ woliyon lojon ti subtʼan ti Sudáfrica ti 2023.
Tiʼ yujtibal majlel 2017 tsaʼ chojquiyon lojon majlel yaʼ ti Betel am bʌ ti Sudáfrica. Ili jiñʌch jiñi sucursal ñumen colem bʌ baqui ajñemon lojon i tsaʼ aqʼuentiyon lon c mel eʼtel tac maʼañic baʼ lon c mele. Pero jiñi tsaʼ tac bʌ lon j cʼʌñʌ ti jiñi yan tac bʌ lon c asignación tsiʼ wen coltayon lojon. Yaʼ ti Betel an cabʌl hermanojob wajalix bʌ cajel i melbeñob i yeʼtel Jehová i mi lon c wen cʼuxbiñob. Anquese jiñi hermanojob yaʼi mach junlajalic baqui tilemob yicʼot qʼuexelob i cultura temel añob come miʼ chaʼleñob wersa i pʌsob wen tac bʌ i melbal yicʼot miʼ jacʼob jiñi principio tac. Jin chaʼan Jehová miʼ yʌqʼueñob i bendición i an ñʌchʼtʌlel.
Joñon quicʼot Debbie mach junsujmic jach bʌ asignación an lon c taja, an lon j cʌñʌ yambʌ cultura yicʼot yambʌ tʼan tac. I anquese an lon c ñusa wocol tac an lon j qʼuele bajcheʼ Jehová miʼ cʼʌn jiñi organización yicʼot jiñi hermanojob chaʼan miʼ pʌsbeñon lojon i cʼuxbiya (Sal. 144:2). Pejtelel am bʌ lon j cʌñʌ tiʼ melol i yeʼtel Jehová an i coltayon lojon chaʼan mi lon c sujtel ti ñumen wem bʌ xñoptʼan.
Mic wen qʼuel ti ñuc jiñi wem bʌ ejemplo tsaʼ bʌ i yʌqʼueyoñob jiñi c papá yicʼot c mamá. Cheʼ jaʼel, mic wen qʼuel ti ñuc jiñi quijñam come an i wen coltayon. I mij qʼuel ti ñuc jiñi i yejemplo jiñi hermanojob tiʼ petol pañimil. An lon j cʌlʌ chaʼan mi caj c bej cʌn lojon tiʼ tojlel jiñi la caj cʌntesa Jehová, mach yʌlʌyic chuqui miʼ yujtel ti talto bʌ qʼuin.