¿Chuqui miʼ yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi diezmo?
Muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia
Ti wajali, Dios tiʼ sube jiñi israelitajob chaʼan miʼ yʌcʼob jiñi i diezmojlela muʼ bʌ i tajob ti jujumpʼejl jab chaʼan miʼ coltañob jiñi i sujm bʌ chʼujutesaya. Tiʼ subeyob: «Jujumpʼejl jab wersa mi caj laʼ wʌcʼ diezmo loqʼuem bʌ tiʼ pejtelel i wut laʼ pʌcʼʌb muʼ bʌ i loqʼuel ti laʼ weʼtel» (Deuteronomio 14:22).
Jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés miʼ yʌl chaʼan jiñi israelitajob yom miʼ yʌcʼob jiñi diezmo. Pero jiñi xñoptʼañob mach wersajix miʼ yʌcʼob jiñi diezmo come mach chuculobix ti jiñi Mandar (Colosenses 2:13, 14). Jujuntiquil xñoptʼan miʼ mejlel i yʌcʼ i taqʼuin chaʼan miʼ chaʼlen coltaya «cheʼ bajcheʼ tsiʼ ñaʼta tiʼ pusicʼal i mach cheʼic bajcheʼ mach yomic i mel o xicʼbil jach, come Dios miʼ cʼuxbin jiñi muʼ bʌ i yʌcʼ yicʼot i tijicñʌyel» (2 Corintios 9:7).
Muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi diezmo: Jiñi Antiguo Testamento
Muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi diezmo: Jiñi Nuevo Testamento
Muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi diezmo: Jiñi Antiguo Testamento
Jiñi diezmo miʼ wen ajlel yaʼ ti Antiguo Testamento. Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel ora jin miʼ tajtʌl ti tʼan cheʼ bʌ tsaʼix aqʼuenti Israel jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés, pero jiñi Biblia mucʼʌch i taj ti tʼan ti ñaxan jaʼel.
Cheʼ bʌ maxto añic jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés
Jiñi ñaxam bʌ miʼ yʌjlel chaʼan tsiʼ yʌcʼʌ jiñi diezmo jiñʌch Abrán (Abrahán) (Génesis 14:18-20; Hebreos 7:4). Jiñi diezmo jiñʌch jumpʼejl majtan tsaʼ bʌ i yʌqʼue Abrán jiñi rey yicʼot sacerdote ti Salem. Jiñi Biblia maʼañic miʼ yʌl mi Abrahán o jiñi i yalobilob tsiʼ chaʼ acʼʌyob jiñi diezmo.
Jacob, jiñi i buts Abrahán, jiñʌch jiñi i chaʼticlel muʼ bʌ i yʌjlel chaʼan tsiʼ yʌcʼʌ jiñi diezmo. Tiʼ sube Dios chaʼan mi mucʼʌch i yʌqʼuen i bendición mi caj i yʌqʼuen i diezmojlel pejtelel chuqui miʼ taj (Génesis 28:20-22). An biblistajob muʼ bʌ i yʌlob chaʼan tajol jiñi diezmo tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ Jacob jiñʌch tsʌnsʌbil bʌ añimal tac tsaʼ bʌ i yʌcʼʌ bajcheʼ majtañʌl. Anquese Jacob tsiʼ yʌcʼʌ jiñi diezmo, mach yomic i yʌl chaʼan jiñi i familia cheʼʌch yom miʼ mel jaʼel.
Cheʼ bʌ tsaʼix aqʼuenti Moisés jiñi mandar
Jiñi israelitajob wersa yomʌch miʼ yʌcʼob jiñi diezmo chaʼan miʼ mejlel i chʼujutesañob Jehová.
Jiñi diezmo tsaʼ cʼʌjñi chaʼan miʼ coltʌntel jiñi i wiñicob Dios jin jach bʌ miʼ yilol melbeñob i yeʼtel Dios i maʼañobic i lum chaʼan miʼ cʼʌñob ti eʼtel. Bajcheʼ jiñi levitajob yicʼot jiñi sacerdotejob (Números 18:20, 21). Jiñi tejclum miʼ yʌqʼuen jiñi diezmo jiñi levitajob mach bʌ sacerdotejobic, i iliyob miʼ yʌqʼueñob jaʼel jiñi diezmo jiñi sacerdotejob (Números 18:26-29).
An yambʌ diezmo yom bʌ miʼ yʌcʼob ti jujumpʼejl jab, i miʼ cʼʌjñel chaʼan miʼ coltʌntel jiñi levitajob yicʼot jiñi mach bʌ levitajobic (Deuteronomio 14:22, 23). Jiñi israelitajob miʼ cʼʌñob ili majtañʌl tac chaʼan miʼ melob jiñi qʼuiñijel tac. I an jabil tac wʌn yajcʌbilix bʌ i chaʼañob baqui miʼ cʼʌñob chaʼan miʼ coltañob jiñi wen pʼumpʼuñoʼ bʌ (Deuteronomio 14:28, 29; 26:12).
¿Bajcheʼ miʼ ñaʼtañob jaypʼejl jiñi diezmo? Ti jujumpʼejl jab, jiñi israelitajob miʼ tʼoxob i wut jiñi i pʌcʼʌʼob (Levítico 27:30). Mi ti taqʼuin miʼ ñaʼtañob i yʌc jiñi diezmo, yom miʼ tsʼitaʼ acʼob i ñumelal (Levítico 27:31). Cheʼ jaʼel,yom miʼ yʌcʼob «i diezmojlel jini wacax, yicʼot tiñʌmeʼ» (Levítico 27:32).
Chaʼan jiñi israelitajob miʼ ñaʼtañob i diezmojlel jiñi i wacax, mi yajcañob jiñi i diezlel muʼ tac bʌ i loqʼuel yaʼ tiʼ corral. Jiñi Mandar miʼ yʌl chaʼan maʼañic miʼ mejlel i qʼuelob mi cʼocʼʌch mi muqʼuicto i mejlel i qʼuextañob. Cheʼ jaʼel maʼañic miʼ mejlel i yʌcʼob taqʼuin (Levítico 27:32, 33). Pero mucʼʌch i mejlel i yʌcʼob taqʼuin chaʼan jiñi i chaʼpʼejlel diezmo, muʼ bʌ i cʼʌjñel chaʼan miʼ mejlel jiñi qʼuiñijel tac ti jujumpʼejl jab. Ili weñʌch chaʼan jiñi israelitajob ñajt bʌ baqui chumulob muʼ bʌ majlelob ti jiñi qʼuiñijel (Deuteronomio 14:25, 26).
¿Jala miʼ yʌcʼob jiñi diezmo jiñi israelitajob? Ti jujumpʼejl jab (Deuteronomio 14:22). Pero cheʼ tiʼ sietejlel jab maʼañic miʼ yʌjqʼuel. Jiñʌch jiñi jabil chaʼan bʌ cʼaj o i jiñi israelitajob maʼañic miʼ chaʼleñob eʼtel tiʼ lum (Levítico 25:4, 5). Ti caj jiñi, maʼañic miʼ mejlel i tempañob i diezmojlel jiñi i pʌcʼʌob. Cheʼ jaʼel, tiʼ yuxpʼejlel tac jab yicʼot tiʼ seislel, miʼ yʌqʼueñob jiñi i chaʼpʼejlel jiñi diezmo jiñi pʼumpʼuñoʼ bʌ yicʼot jiñi levitajob (Deuteronomio 14:28, 29).
¿Bajcheʼ miʼ tojob i mul jiñi maʼañic bʌ miʼ yʌcʼob jiñi diezmo? Jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés maʼañic chuqui miʼ yʌl. Jiñi israelitajob yom miʼ subob tiʼ tojlel Dios chaʼan tsaʼix i tsʼʌctesayob i tʼan yicʼot miʼ cʼajtibeñob i bendición chaʼan tsiʼ yʌcʼʌyob jiñi Diezmo (Deuteronomio 26:12-15). Tiʼ tojlel Dios, lajal bajcheʼ woliʼ xujchʼibentel mi maʼañic miʼ yʌjqʼuel jiñi diezmo (Malaquías 3:8, 9).
¿Ñoj wocol ba ti ajqʼuel jiñi diezmo? Maʼañic. Dios tiʼ sube jiñi tejclum chaʼan mi caj i yʌqʼueñob i bendición mi mucʼʌch i yʌcʼob jiñi diezmo (Malaquías 3:10). Pero mach weñic miʼ ñusañob cheʼ bʌ maʼañic miʼ yʌcʼob. Jehová maʼañic miʼ yʌqʼueñob i bendición i maʼañic miʼ tajob i wenlel ti jiñi eʼtel tac muʼ bʌ i melob jiñi sacerdotejob yicʼot jiñi levitajob come maʼañic miʼ coltañob (Nehemías 13:10; Malaquías 3:7).
Muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi diezmo: Jiñi Nuevo Testamento
Tiʼ yorajlel Jesús muʼto i yʌjqʼuel jiñi diezmo. Pero, cheʼ bʌ tsaʼ chʌmi, mach wersajix yom miʼ yʌjqʼuel.
Cheʼ tiʼ yorajlel Jesús
Jiñi Nuevo Testamento miʼ pʌs chaʼan jiñi israelitajob muʼto i yʌcʼob jiñi diezmo cheʼ bʌ Jesús tsajñi ila ti Lum. Jesús yujil chaʼan yomʌch miʼ yʌcʼob. Pero tsiʼ yʌlʌ chaʼan mach weñic woli bʌ i melob jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel ti ñopbalʌl tac come ñoj tsʌts miʼ melob i bʌ cheʼ bʌ miʼ cʼajtiñob jiñi diezmo, pero maʼañic miʼ tsʼʌctesañob «jiñi ñumen ñuc tac bʌ i cʼʌjñibal am bʌ yaʼ ti Mandar: Jiñi tojel, jiñi pʼuntaya yicʼot jiñi xucʼtʌlel» (Mateo 23:23).
Cheʼ bʌ tsaʼix chʌmi Jesús
Cheʼ bʌ Jesús tsiʼ yʌcʼʌ i cuxtʌlel mach wersajix yom miʼ yʌjqʼuel jiñi diezmo. Tsiʼ jisʌbe i cʼʌjñibal jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés, i yaʼ ochem cheʼ miʼ cʼajtibentel diezmo jiñi tejclum (Hebreos 7:5, 18; Efesios 2:13-15; Colosenses 2:13, 14).
a Yaʼ ti Biblia, jiñi tʼan diezmo miʼ yʌcʼ ti ñaʼtʌntel chaʼan jiñi am bʌ i chaʼan juntiquil lac piʼʌl miʼ tʼox ti 10 parte, i jumpʼejl parte miʼ yʌcʼ chaʼan jiñi i yeʼtel Dios (Diccionario Bíblico Eerdmans, 2016, página 485).