Pë ˗nu ˗bha ˗gla wo ˗de ˈka ˗sü ˈnën ˗Zlan ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü ˗a ˈka, ˈyö pë suu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗wo ˗kë ˗dhö ˗ee?

ˈPë biblö ˗ya ˗pö

˗Abin. Biblö ˗ya ˗pö ˗Zlan ˗yö mɛnbhɩɩdhe waa wü ˗nu, ˈˈdhü ˗nu ˗an «suu» ˈsaadhö ˗da.a (ˈWunzüdɔdhɛ 1:12, 21, 25, 27; ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 4:11) ˗Ya ˗pö mɛnbhɩɩdhe ˈˈpɛpɛ ˗wo ˗go Adan waa Ɛvö ˈwo ˗kë kwa ˈˈbhɛman ˗blɛɛsü ˗nu ˈka bhë ˗an ˈgü. (ˈWunzüdɔdhɛ 3:20; 4:1) ˗A pö ˈö mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wa wo ꞊dhɛ ˗Zlan ˗yö ˗bɔ pë ˈˈpɛpɛ ˗bha ˗gla pë ˈˈwɛɛ ˗nu ˈgü ˗sü ˗nu ˗ta ˈö pë ˈˈbhɩɩ˗ suu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗da bhë, ˈyaa Biblö ˈgü. ˈˈKɛɛ ˗a pö ˈö ꞊klaŋ ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˗wa wo ꞊dhɛ pëbhɩɩdhe ˈbhaa ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo wo ˗loobho ˈwo ˗kan pë ˈˈwɛɛ ˈgü bhë, Biblö yö ˈti˗ pö ꞊sua ˗mü.b

• ˈMën mɛn ꞊vadhɛ wo ˗zota ˗a ˈgü?

• ˈMɛn ˈwo˗ pö pë ˗nu ˗gla wo ˗de ˈka bhë waa Biblö ˗an ˗wo ˗yö do ˗ee?

• ˈˈDhü waa wü ˗nu, ˗wa ˈdho ˗an ˈka ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˗nu ˈgü, ˈö ˈwo˗ ˗dhɛ ˈgü dɔ bhë, ü˗ ˗yö mü ꞊dhɛ?

ˈMën mɛn ꞊vadhɛ wo ˗zota ˗a ˈgü?

˗Wo ˈö ˗kë ˈˈgla kë ˗sü ˈka bhë ˗a ˈgü man ˗kɔ ˗yö ꞊va. ˈSëëdhɛ ˗be do ˈbha (Encyclopædia Britannica) ˗ya ˗pö «pë ˗nu ˗bha ˈˈgla kë ˗sü ˈö ˈwo ˗kë pë ˈˈwɛɛ ˗nu ˈka bhë, yö ˈnën ˗Zlan ˗yö bɔ ˗a ˗ta ˈö ˈˈkpɔnŋtaadhɛ ꞊gban ꞊kɔɔn».

ˈPë mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wa pö pë ˗nu ˗bha ˈˈgla kë ˗sü ˗bha ˈyö ꞊nɛn:

• Pë ˈˈbhɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ ˈˈbhɛman ˗nu ˗wo dosɛnŋ, ˈö ˈwo ˗kë ˗dhö, ˈö˗ ˗dhɛ ˗ya ꞊gwëë ꞊dedewo.

• ˈˈTëpë suu ˈbhaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗gla ˈö ˗kë pë suu ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˈka. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ˗wa ˗pö ꞊kwlëë ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˗gla ˈwo ˗kë mɛn ˈka.

• ˈYö mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wa pö ˗yö ˗kë ˗kɔ ˈˈoo ˗kɔ ˈgü pë nu ˗bha ˈˈgla ˗kɔ ˗nu bhë, ˗Zlan ˈnën˗ ˗yökodhiʋ̈ ˗kë.

ˈMɛn ˈwo˗ pö pë ˗nu ˗gla wo ˗de ˈka bhë waa Biblö ˗an ˗wo ˗yö do ˗ee?

Mɛn ˗nu ˈwo˗ pö pë ˗nu ˗wo ˗gla wo ˗de ˈka bhë ˗wa ˗pö ˈpë Biblö ˗ya pö ˈWunzüdɔdhɛ ˈgü bhë ˗a ˗kpɛɛ ˈyaa gagade. ˈˈKɛɛ ˈpë ˈö ˈWunzüdhɛ ˈgü bhë, Yesu ˗ya ˗pö ˈwɔn ꞊dede ˈö ˗kë yö ˗mü. (ˈWunzüdɔdhɛ 1:26, 27; 2:18-24; Matiö 19:4-6) Biblö ˗ya ˗pö Yesu ˗yö ˗kun ˗Zlan ˈˈpiʋ̈ dhaŋ˗ ˈgü ˈö˗ ˗takun «pë ˈsaadhö» ˗da ˗sü ˗bha ˈyö ꞊kun nu ˗ni ˈˈkpɔnŋ ꞊taa. (Zan 1:3) ˗Ya ˗zɔn ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈwo˗ pö pë ˗nu ˗wo ˗gla wo ˗de ˈka bhë, waa Biblö ˗an ˗wo ˈyaa do.

ˈˈDhü waa wü ˗nu, ˗wa ˈdho ˗an ˈka ˗dhɛ ˈˈwɛɛ ˗nu ˈgü ˈö ˈwo˗ ˗dhɛ ˈgü dɔ bhë, ü˗ ˗yö mü ꞊dhɛ?

Pë suu do ˗nu ˗bha ˈˈgla kë ˗sü ˈö ˗an ˈko ꞊zinŋgü, ˗kɔ ˈö˗ ˈˈdhiʋ̈ ˗yö to ˗a ˈka, Biblö ˈyaa˗ pö. ˈˈKɛɛ ˗a pö ˗sü ˈö ꞊dhɛ wü ˗nu waa ˈˈdhü ˗nu ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an ˗da, ˗wo wo suu ˗da, ˈö ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo wo kë ˗kɔ ˗nu ˗bɛ ˗dhɛ ꞊dɛɛ ˗nu ˗bha bhë, Biblö ˈyaa˗ zɔɔdhe ˗man. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ pë suu do ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo ˈˈgla ˗kë wo ˈko ꞊zinŋgü, ˈwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo ˈˈgla kö ˗wo ˈˈdhʋ ˗wo kë ˈˈtëpë suu gbɛ˗ ˈˈwɛɛ ˈka.