Watchtower ˗bha 'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Watchtower
'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Yaoba
Ʋ̈
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɩ
  • ɩ
  • Ɲ
  • ɲ
  • Ŋ
  • ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ʋ
  • ʋ
  • Ʋ̈
  • ʋ̈
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLÖ
  • ˈSËËDHƐ ˗NU
  • ˗BHƆKWËË ˗NU
  • bhs ˈwg. 12 ˈˈp. ˗nu 124-134
  • Ü ˗dho kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

˗A video ˈyaa ˈdhö.

Yi ˗bhawɔn 'to, 'wɔn 'bhaa ˗ya ˗da video 'sü ˗sü 'gü.

  • Ü ˗dho kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
  • Biblö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ?
  • ˈWɔn ˗gɔ ˈsɛɛn˗ ˗nu
  • ˗A ˈˈwɛɛ ˈö bhɔ ˗a ˗bha
  • ZOOVA ˗YÖ ˈÖ ˗KƆ ˗KPA ˈÖ ˈˈTƆŊDË ˗NU ˗TA
  • SƆTRAAN ˗BHA ˈWƆN ˗YA MƐN ˗BHA ˗SÜ
  • SƆTRAAN ˗YÖ ˗DHO ZƆBÖ ˗GƆ
  • SƆTRAAN ˗YÖ ˈWƆN ˗YA KWA ˗BHA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?
  • ZOOVA ˗BHA ˈTƆŊ˗ ˗NU ˈKUN
  • ˈPË ˗DHƆ ˗ZLAN ˗KË, ˗A ˗DHƆ ˗BHA Ü KË ˗SÜ DRAANˈˈ
  • «˗Bhö ü ˗zo yö Zoova ˗dhɛ»
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2022
  • ˈDe kun Zɔbö ˈka?
    ˗Gleŋ ˗nu ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗an sü Biblö ˗wopösü ˈgü
  • Zɔbö ˗yö ˗to kpɛnŋdhö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü
    Kwa ˗bha ˗kë Kletiɛn ˈka ˗sü waa kwa ˗bha ˗zlanwopö ˗yö bhɔkwëë ˗kë ˗a ˈka ˈsëedhɛ—2016
Biblö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ?
bhs ˈwg. 12 ˈˈp. ˗nu 124-134

ˈWƆN ˗GƆ ˗KƆŊ DO ˈÖ GA ꞊PLƐ

Ü ˗dho kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

1, 2. De ˈbhaa ˗nu ˈwo kun Zoova ˈˈtɔŋdë ˈbhaa ˗nu ˈka?

ˈDE ˈÜ˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗yö kë ˈü ˈˈtɔŋdë ˈka? ˈMɛn ˈö˗ ˗dhɔ ˗yö ˈü kë yö ˗mü. ˈMɛn ka˗ ˗nu ˈka ka ˈko ˗wo ˈgü man ˈö˗ zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈ ˗dhɛ ˈdhö ˗së, ˈö˗ kë ˗kɔ waa˗ ˈˈta ˗kɔ ˗nu ˈdhö ˈü ˗dhɛ ˗së yö ˗mü.

2 Zoova ˗Zlan ˗yö ö ˗kɔ ˗yɛ mɛnbhɩɩdhe ˈbhaa ˗nu ˗bha, kö ˗wo kë ˗a ˈˈtɔŋdë ˈka. ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn ˈtɔ˗ Ablaamö ˗kun Zoova ˈˈtɔŋdë do ˈka. (Isaïe 41:8; Zakö 2:23) Davi ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë ˈpö. ˗Ya ˗pö Davi ˗bha ꞊dhɛ ‘n dhɔɔbhaamɛ ˗mü.’ (Këwɔn ˗nu 13:22) ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lomɛn Daniɛlö ˗wɔn ˗yö ˗kun “ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo” Zoova ˗gɔ.​—Daniel 9:23.

3. ˗Mën ˈö ˗kë ˈö Ablaamö, Davi waa Daniɛlö ˗nu ˈwo ˗kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka?

3 ˗Mën ˈö Ablaamö, Davi waa Daniɛlö ˈwo˗ ˗kë ˈyö ˈwo ˗kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka? Zoova ˗ya ˗pö Ablaamö ˗dhɛ ꞊dhɛ ‘ˈü ˈwun ˗ma n ˗ta.’ (ˈWunzüdɔdhɛ 22:18) Mɛn ˗nu ˈwo wo ˗de sü ˈˈtɩtɩ ˈö ˈwo wo ˈˈtʋ to Zoova ˗wo ˗bha, wo ˈnën ˈwo ˗kë ˗a ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka. ˈˈSɛ ˗gɔ do ˗todhʋ̈sü ˈgü ˗mɛn ˗nu ˗mɔɔn ˗a ˗bha ˗ʒianwo ˈwo ˗kë ˗a ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka. Zoova ˗ya ˗pö Izraëdhö ˗sɛ ˈgü ˗mɛn ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ: “꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈka ka ˈˈtʋ ˈto n ˗wo ˗bha, a ˗dho kë ka ˗bha ˗Zlan ˈka ˈö ka ˗de ˈpö, ˈka ˗kë n ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈka.” (Jérémie 7:23) ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ꞊ya kë ꞊dhɛ ˈü˗ ˈˈpiʋ̈, bhi ˗dë ˈpö ˈü kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˈka, kö ˈü dua ˗mü ˈü ˈwɔn man ˗a ˗ta.

ZOOVA ˗YÖ ˈÖ ˗KƆ ˗KPA ˈÖ ˈˈTƆŊDË ˗NU ˗TA

4, 5. Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗kpa ö ˈˈtɔŋ˗ ˗nu ˗ta ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

4 Biblö ˗ya ˗pö Zoova ˗yö “mɛn ˗nu ˈö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈdhö ˗klu ˗sü ˈka˗ ˗bha, ˗an ˗takun ˈö ꞊faan ˈka” ˈˈslö ˗mɛɛn. (2 Chroniques 16:9) Psaume 32:8 ˈgü, Zoova ˗ya ˗pö ö ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ: “A ˗dho ˈwɔndɔdhe nu ü ˗dhɛ, ˈö ʒiaan ˈü ˗dho ˈdho˗ ˗ta, ˈa˗ ˗gleŋ ˗da ü ˗bha. A ˗dho ˗dhioo dɔ ˈü ˗ta kö n ˈˈɲan ˗yö ü ˗bha.”

5 Kwa ˈyɔɔ˗ do ˈö˗ ˈˈpii ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗, ˗ya ˈˈpiʋ̈ ˈö kwaa ˗Zlan kwa ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ shiʋ̈ˈˈ. ˈˈKɛɛ Zoova ˗zë ˗ya ˈˈpiʋ̈ ˈö ö ˗kɔ ˈkpa kwa ˗ta. (Psaume 55:22 ˗wo pö.) ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗mü kwa ˈka bhë, kwa˗ ˗dhɔkë kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈka. ˈKö ˈkwa ˗kë ˗ʒianwo ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ suu ooˈˈ ˗suu ˈgü, kwa ˗to ˗klu ˗sü ˈka˗ ˗bha. Kwa kwa ˗zo ˗yö ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗kɔ do ˈö ˈˈtanbhomɛn do ˈö˗ ˗wo ˈdhö Biblö ˈgü, ˗yö ö ˗zo yö˗ ˈka ˗a ˗dhɛ, ˗a ˈdhö. ˗Ya ˗pö Zoova ˗bha ꞊dhɛ: “ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗yö n ˗kɔ ˗së ˈgü bhë, n ˈti ˗dho ˗pö toŋtoŋdhö.” (Psaumes 16:8; 63:8) Sɔtraan ˗yö kwaa ˗Zlan kwa ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ ˈˈkan ˗sü ˈˈslö ˗mɛɛn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

SƆTRAAN ˗BHA ˈWƆN ˗YA MƐN ˗BHA ˗SÜ

6. ˗Mën ˗wɔn ˈö Sɔtraan ˗ya ꞊blɛɛ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha?

6 Kwa˗ ˗yö ˈWɔn ˗gɔ 11 ˈgü ꞊dhɛ Sɔtraan ˗ya ˗pö Zoova ˈyaa mɛnkɔɔnmɛn ˗tiaandhö ˈka. ˗Ya ˗pö ꞊suakëmɛn ˈö ˈyaa ˈwɔn kpɛnŋdhö kë yö ˗mü ˗a ˈka, ˈyö ˈtɔ˗ ꞊dhɛ yö ˈti ö ꞊kwaa Adan waa Ɛvö ˗an ˗zü kö pë ˈö ˗an ˗dhɛ ˗së ɛɛnˈˈ ˈö ˗an ˗dhɛ ˈyaa˗, ˗a ˈdhɛ ˗an ˗zokun ˗wa kë. Biblö ˈgü ˈsëëdhɛ ˗be ˈwo˗ ˗dhɛ Job ˗ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ Sɔtraan ˗yö ˈwɔn ˗ya ˈpö mɛn ˗nu ˈwo˗ ˈˈpiʋ̈ ˈwo ˈˈtɔŋdhɛ ˈkun ˗Zlan ˈka ˗an ˗bha. Sɔtraan ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗wo ˗Zlan ˗dhɔkë ö ꞊trɔɔn ˗bha, ˗wo ˈti˗ kë ˗A ˗dhɔ ꞊dede ˗bha. ˗Ya ˗pö ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö mɛn ꞊gban bho ˗Zlan ˗bha. ˈDhɛ ˈö ˗kë ˈˈdhʋ̈ Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗kpa Zɔbö ˗ta ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Gleŋ ˗mɛɛn ˈö ˈkwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ sü Zɔbö ˗bha? ˈWɔn ˈö ˈkwa ˗dho ˗a ˈgüman , yö ꞊nɛn bhë.

7, 8. (a) Zɔbö ˗kun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈? (b) ˗Mën ˈö Sɔtraan ˗ya pö Zɔbö ˗bha?

7 ˈDe ˈö ˗tɔ Zɔbö? Këwɔnsëmɛn do ˈö ˗kë ˗dhö ˈö˗ ˗kwɛ ˗ya ˗mɔn ꞊dɛɛ ˗kwɛ 3.600 ˗bha yö ˗mü. Zoova ˗ya ˗pö ˗a ˈtʋ̈ŋ bhë˗ ˈgü, mɛn ˈbha ˈö ˗dho kë ꞊dhɛ ˗a ˈdhö ˈˈsɛ ˗ta yö ˈti kë ˗dhö. Zɔbö ˗yö ˗kun ˗Zlan ꞊bhlëë ˗ya ˗ni ˈgü ꞊dedewo, ˈö kun ˈwɔn yaa ˗san zë ˗ni. (Job 1:8) Zɔbö ˗kun Zoova ˈˈtɔŋdë ꞊dede ˈka.

8 Sɔtraan ˗ya ˗pö Zɔbö ˗bha ꞊dhɛ ˗yö ˗Zlan ˗dhɔkë ö ꞊trɔɔn ˗bha. ˈYö ˗a pö Zoova ˗dhɛ ꞊dhɛ: “Ü ˈti ˗kɔ ˗kpa mɛn ˗ta ˗glɛŋ ꞊klüŋ yö ˈdhö, ˗a ˗bha ˗bha ˈkɔɔmɛn ˗nu waa pë ˈˈpɛpɛ ˈwo˗ ˗gɔ ˗an ˗zü ˗ee? ˈBha ˈdhuëë˗ ˈkpɔ ˗a kë ˗yö ˗nu ˗bha, ˈö ˗bha ˗tuëë ˗nu ˗wa pa ˗dhɛ ꞊gban ˈgü. ˈˈKɛɛ ˈbha˗ pö ˗yö ˈgo ˈˈgblʋʋ, ˗bhö ü ˗kɔ ˈˈyɛ pë ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗gɔ ˗an ˗bha, kö ꞊ya kë ꞊dhɛ yö ˈti ˗dho ö ˗wo ˗ya ü ˗bha ü ˈwɔɔdhö, kö ˈü˗ yö.”—Job 1:10, 11.

9. ˗Mën ˈö Zoova ˗yö ö ꞊kwaa Sɔtraan ˗zü kö ˗ya kë?

9 Sɔtraan ˗ya ˗pö Zɔbö ˗yö Zoova ˗dhɔkë ˈpë ˈö˗ nu ˗a ˗dhɛ bhë ˗a ˗wɔn ˈgü. ˗Ya ˗pö ˈzü ꞊dhɛ ö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö Zɔbö ˗bha Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˈduannu. ˈPë ˈö Sɔtraan ˗ya pö Zɔbö ˗bha bhë yö ˈti Zoova ˗zo ˈkun, ˈˈkɛɛ ˗Yö ö ˗kwaa Sɔtraan ˗zü kö ˗yö Zɔbö ˈgüdan. ˗Yö kë ˈˈdhʋ̈ kö Zɔbö ˗bha kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˈka ˗sü bhë, ꞊ya kë ꞊dhɛ ˗yö ˗gban ˗dhɔ ꞊dede ˗ta, kö ˗ya ˗bhokoo yö.

SƆTRAAN ˗YÖ ˗DHO ZƆBÖ ˗GƆ

10. Sɔtraan ˗yö ˗dho Zɔbö ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈDhɛ ˈö ˗kë ˈˈdhʋ̈, Zɔbö ˗ya ˗kë ꞊dhɛ?

10 ˗A ˈzüdɔ ˗sü ˈgü, Sɔtraan ˗yö Zɔbö ˗bha ˗tuëë ˗nu ˗zë, ˈö˗ ˗kë ˈö ˈwo ˗an ˈbhaa ꞊kwaan. ˈDhɛ go mü, ˈyö˗ ˗bha yökëmɛn ˗nu ˈkpiidhɛ zë. Zɔbö ˗bha pë ˈˈpɛpɛ ˈgü ˗yö ˗shiʋ̈. ˈDho ˗kaanta ˈö Sɔtraan ˗ya wo Zɔbö ˗gɔ ˈyö˗ ˗bha ˈnën ˗nu ˗kɔŋ do ꞊gban zë dhaga ˈka. ˈˈKɛɛ ˈkö ˗kë ˈˈdhʋ̈, Zɔbö ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha. “ˈWɔn ˈˈpɛpɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, Zɔbö yö ˈti ˈˈdhaŋ ꞊lö ˗Zlan ˗bha ɛɛnˈˈ yö ˈti ˈwɔn ˗ya ˗Zlan ˗bha ꞊dhɛ ˗ya pë yaa ˈbha kë.”—Job 1:12-19, 22.

Zɔbö waa ö ˗bha dhebɔ waa˗ ˗bha ˈnën ˗nu ˗kɔŋ do ˈwo ˗tosɛta kë ˗ni zuʋ̈gblüdhi ˈgü

Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ Zɔbö ˗bha ˗klu ˗a ˗bha ˗sü ˗wɔn ˈgü.

11. (a) ˗Mën ˈbha ˈö Sɔtraan ˗ya ˗kë Zɔbö ˈka ˈzü? (b) Zɔbö ˗ya ˗kë ꞊dhɛ?

11 Sɔtraan ˈgü yö ˈti ga. ˗Ya ˗pö ˗Zlan ˗dhɛ ˈzü ꞊dhɛ: “˗Bhö ˈpa ˗a ga waa˗ ꞊nënŋ ˗nu ˈka, ˈbha˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗dho ö ˗wo ˗ya ü ˗bha ˈü ˈwɔɔdhö.” ˈDhɛ ˈö ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈyö Sɔtraan ˗yö ˈˈyua ˈˈdhiʋ̈˗ ˗ya Zɔbö ˗bha. (Job 2:5, 7) ˈˈKɛɛ ˈkö ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˈzü, Zɔbö ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha. ˗Ya ˗pö: “ˈÖ dho ˈö yö n ga ˗yi ˗bha, n ˈti ˗dho n bo ˗man ˗klu ˗Zlan ˗bha ˗sü ˈka.”—Job 27:5.

12. Zɔbö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ ꞊suakëmɛn ˗mü Sɔtraan ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

12 ˈWɔn ˗nu ˈö Sɔtraan ˗ya ˗ya Zɔbö ˗bha bhë, waa˗ ˗kë saanˈˈ ˈgü ˗sü ˗gɛn ˈwaa kun Zɔbö ˈˈɲaan. ˗Yö ö ˗zo ˗gɔn ˗be ꞊dhɛ Zoova ˈnën ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗nu bhë ˗an ˗wɔ ö ˗ta. (Job 6:4; 16:11-14) ˈˈKɛɛ ˈkö ˗kë ˈˈdhʋ̈, Zɔbö ˗to ˗klu ˗sü ˈka Zoova ˗bha. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ pë gbɛ˗ ˈyaa kun Zɔbö këwɔn ˗bha. ˈYaa kun ö ˗zota ˗ni ö ˗de ˗wɔn ˈgü. ˗Yö ˗kun ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗Zlan ˗dhɔ ˗yö ˗kun ˗a kë ˗ni ˈgü ꞊dedewo. ˈWɔn ˗nu ˈö Sɔtraan ˗yö ˗an ˗ya Zɔbö ˗bha bhë ˗wo ˗kun ꞊sua ˈka.

13. ˗Mën ˈö Zɔbö ˗bha ˗klu ˗Zlan ˗bha ˗sü ˗ya ˗zɔn?

13 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˗nu ˈwo kun kë ˗ni ˈgü dhaŋ˗ ˈgü ˈwaa kun ˗a ˈˈɲaan, Zɔbö ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka ˗Zlan ˗bha, ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Sɔtraan bhë ꞊suakëmɛn ˗mü. Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ Zɔbö ˗bha, ˗a ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ ꞊dede ˗wɔn ˈgü.—Job 42:12-17.

SƆTRAAN ˗YÖ ˈWƆN ˗YA KWA ˗BHA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?

14, 15. ˈWɔn ˗mɛɛn ˈö Sɔtraan ˗ya ˗ya gɔɔn˗ waa dhebɔ ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗bha?

14 Ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü ˗gleŋ ˗tiaandhö ˗nu ˈsü ˈwɔn ˈö ˗kë Zɔbö ˈka bhë˗ ˗bha. ꞊Dɛɛ, Sɔtraan ˗ya ˗pö ˈzü ꞊dhɛ kwa Zoova ˗dhɔkë ö ꞊trɔɔn ˗bha. Job 2:4 ˈgü ˗ya ˗pö: “Pë ˈˈpɛpɛ ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗gɔ, ˗yö ˗dho ˗an nu ö ˗bha ˗tosɛta ˗wɔn ˈgü.” ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kö Sɔtraan ˗yö ˈwɔn ˗ya gɔɔn˗ ˗nu waa dhebɔ ˗nu ˈˈpɛpɛ ˗bha, Zɔbö do ˈyaa ˗mü. ˈDhɛ ˈö Zɔbö ga ˈö ˗kwɛ këŋ ꞊va ˗ʒiö, Sɔtraan ˗yö ˗we Zoova ˗dhɛ ˈzü ˈö ˈwɔn ˗ya ˗a ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗bha ˗kplawo. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ Proverbes 27:11 ˗ya ˗pö: “N gbö, ˗bhö kë ꞊kpɔɔsü, ˈü n zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü dhi, kö ˈmɛn n ꞊woo mɛɛnˈˈ ˗ni [ɛɛnˈˈ ˈö ˈˈwɩ ˗ni n ˗dhɛ] bhë, ˈa˗ ˗daa kë˗ ˗gɔ.”

15 Ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü ü ˈˈtʋ ˈto Zoova ˗wo ˗bha, ˈü kë ˗a ˈˈtɔŋdë ꞊dede ˈka, kö ˈü˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ꞊suakëmɛn ˗mü Sɔtraan ˈka. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ꞊ya kë ꞊dhɛ ˈbha˗ yö ꞊dhɛ ü dua ˗mü kö ˈü pë ˈˈgbɩɩ˗ kë kö ˈü ü ˈˈta ˗kɔ bho ˈˈgblʋʋ, kö ˈü kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka, kö ʒiaan ˗së ꞊dede ˈü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü ˗da ˗a ˗ta ü ˗bha ˗tosɛta ˈgü yö ˈnën bhë. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü bhë, ˈwɔn ꞊bhlëësü ˗mü. Sɔtraan ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˈbha kë ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˈbhaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈü ˈto ˗klu ˗sü ˈka ˗Zlan ˗bha. ˗Yö ˗bɔ ˈˈkpënŋ˗ ˈbha ˗nu ˗ta kö ˈö kwa ˈˈkan ˗Zlan ˗bha. ˗Ya ˗kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

16. (a) ˈˈSlö ˗mɛɛn ˗nu ˈö Sɔtraan bɔ ˗an ˗ta kö ˈö mɛn ˗nu ˈˈkan Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha? (b) Dügɔmɛn ˗ya ˈˈslö ˗mɛɛn ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈö bhi ꞊dede ˈü ˈˈkan Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha?

16 Sɔtraan ˗yö ˗bɔ ˈˈslö ꞊va ˗ta kö ˈö kwaa ˗Zlan ˗nu kwa ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ ˈˈkan. ˗Yö ˗nu kwa ˗gɔ ꞊dhɛ “laa ˈö ꞊gblan sië, ˈö ˗bhöpë mɔɔ˗ sië kö ˗ya ˗bhö ˗a ˈdhö.” (1 Piɛdhö 5:8) ꞊Ya kë ꞊dhɛ ü ˈˈtɔŋdë ˗nu, ü ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu waa mɛn ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˗nu ˗wa ˗gban ü ˗gɔ kö ˈbha ˗dho Biblö draanˈˈ, kö pë ˈö kpɛnŋdhö ˈü˗ kë, ˗a ˈwɔn ˈya ˗dho ü ˈkun˗. ˗Yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ü ˈgü ꞊dhɛ ˗nu ü ˗gɔ ˗sü ˈdhö.a (Zan 15:19, 20) Sɔtraan ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈzü ˈö ö ˗de ˗kë ꞊dhɛ “˗Zlan ˗bha bɔmɛ ˈö ˗dhɛpuudhɛ ˈgü” ˗a ˈdhö. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö bɔ ꞊sua ˗ta, ˈö ˈˈkpënŋ˗ ˗kë kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˗gban Zoova ˗gɔ. (2 Kodhɛngtö 11:14) Sɔtraan ˗yö ˗bɔ ˈˈslö do ˈbha ˗ta ˈzü kö ˈö kwa ˈˈkan Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha. ˗Ya ˗kë ˈö ˈkwa kwa ˗zota ꞊dhɛ ˈkwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˗kë ˗Zlan ˗dhɔkëmɛn ˗tiaandhö ˈka.—Proverbes 24:10.

ZOOVA ˗BHA ˈTƆŊ˗ ˗NU ˈKUN

17. ˈMën ˗kë kwa ˗dho Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈkun?

17 ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˈkwa Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈkun, kö kwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Sɔtraan bhë ꞊suakëmɛn ˗mü. ˗Mën ˈö ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˈtɔŋ˗ ˗nu bhë ˗an ˈkun? Biblö ˗ya ˗pö: “Ü dua ˗mü kö ü ˗bha ˗Zlan Zoova ˗dhɔ ˗yö ü kë ü zuʋ̈ga ꞊gban, ü ˗zota ˗kɔ waa ü ꞊faan ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˈka.” (Deutéronome 6:5) Kwa Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˗kun ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗a ˗dhɔ ˗yö kwa ˗kë. ꞊Ya kë ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔ ˗yö ˈˈgla ˗ni ˈgü kwa ˈgü, pë ˈˈpɛpɛ ˈö˗ pö kwa ˗dhɛ ˗a kë ˗dhɔ ˗dhö kwa kë. Bɔmɛn Zan ˗yö ˈsëëdhɛ ˗bɛn ˗zë ˈö˗ pö: ‘˗Zlan ˗dhɔ ˗bha mɛ kë ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˈbha ˈyaa ˈdhö kö ˈyii kë ˗dhio ˗ma ˗a ˗ta ˗sü ˗zë ˈka. ˈˈKɛɛ ˈsa ˗dhioo ˗nu ˈö˗ dɔ kwa ˗ta bha kö ˗yö kë ꞊dhɛ ˗a ˈbha ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈyaa ˗mü.’—1 Zan 5:3.

18, 19. (a) ˗Mën ˗pë ˈbhaa ˗nu ˈö Zoova ˗ya pö ˗wo ˈyaa˗? (b) Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˈpë ˈkwaa ˗mɔɔn ˗a kë ˗sü ˗bha, Zoova ˈyaa˗ ˗dhɛ kwa ˗gɔ?

18 ˈˈKɛɛ ˗mën ˈbhaa ˗nu ˈö Zoova ˗ya pö kwa ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗wo ˈyaa˗? ˗A ˈwɔnzuan ˈbhaa ˗nu ˗wo ˈkɔnën ˈö˗ ˗gɔ ˗kë “ˈPë ˗san Zoova ˗kë, ˗a ˗san ˗yö ü kë” ˈka bhë˗ ˈgü. ˗A züdɔdhɛ ˈgü, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ü ˈgü ꞊dhɛ pë ˗nu ˈwo bhë ˗an ˈbhaa ˗nu ˈwaa ˈyaa˗. ˈˈKɛɛ ꞊ya kë ꞊dhɛ Biblö ˈˈɲan ˗nu ˈwo ˗gban ˗an ˗bha ˈbha ˗an ˗wo pö, ˈbha ü ˗zota ˗an ˈgü ˗së ˈka, ü ˗dho ˗a ˈgüman ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗nu ˈkun ˗sü ˈö bhë ꞊kpɔɔdhɛ ˗wɔn kë ˗sü ˗mü. Ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü˗ yö ˈzü ꞊dhɛ ü ˗bhawɔn ü ˗bha ˗tosɛta kë ˗kɔ ˈbhaa ˗nu ˗bho ˈˈgblʋʋ ˗sü ˗bha. Ü ˈˈta ˗kɔ ˗nu ˗bho ˈˈgblʋʋ ˗sü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ü ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗ ö züdɔdhɛ ˈgü. ˈˈKɛɛ kö ˈü ˗ya ü ˈˈta ˗kɔ baaˈˈ ˗sü ˗bha, ˈflëëbhodhe waa zuʋ̈gblüdhi ˈwo go ˗kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka ˗sü ˈgü, ü ˗dho ˗an ꞊slɔɔ. (Isaïe 48:17, 18) Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˈˈta ˗kɔ bho ˈˈgblʋʋ?

19 ˈPë ˈˈoo ˗pë ˈö ˈkwaa ˗mɔn ˗a kë ˗sü ˗bha, Zoova ˈyaa ˗dhɛ kwa ˗gɔ toŋtoŋdhö. (Deutéronome 30:11-14) ˗Yö kwa ˗dɔ ˗së ˈka ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka kwa ˗dede kwa ˗ta, ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ kwa ˈˈtɔŋdë ꞊dede ˗mü. ˗Yö kwa ꞊faan waa kwa ˈˈtëëtëdhɛ ˗nu ˗dɔ. (Psaume 103:14) Bɔmɛn Pɔdhö ˗yö kwa ꞊faan ˗mën ˈö˗ pö: “˗Zlan bha ˈyaa ˗wʋ ꞊plɛ pö, ˗yö ˗to ö ˗wʋ ˗ta. ˈYii ˈdho ˈˈwɩ˗ ˗bha kö Sɔtraan ˗yö ka ˈgü dan kö ˗yö ziö˗ ˈka ka faan ˈö ka ˈgü bha˗ ˗naa ˗ta. ˈˈKɛɛ ˈkö ꞊ya kë ˗zianwo ꞊dhɛ ˈgüdandhe ꞊në nu ka ˗ta, ˗yö ˗dho ˗a ˈˈslë kë ˈö ˈka ꞊mɔɔ˗ ˗kun ka ˗bha ˗sü ˗bha, ˈö ˈka dho˗ ˈka ˈˈdhʋ̈ ˈka go˗ ˈgü.” (1 Kodhɛngtö 10:13) Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa kwa ˗zo yö Zoova ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ꞊faan nu kwa ˗dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈgü kö ˈpë ˗dhɛ ˗së kö ˈkwa˗ kë. ˗Yö ˗dho “ˈgügbɩɩdhɛ ˗ziisü” nu ü ˗dhɛ kö ˗yö ü ˗takun kö ˈü bɔ ˈˈklʋʋbhɔdhe ˗nu ˈgü. (2 Kodhɛngtö 4:7) Zoova ˗bha mɛn ˗takun ˗sü ˈö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, ˈdhɛ Pɔdhö ˗yö ö ˗de ˗bhaa ˗dhɛ yö, ˗ya ˗bɛn ˗zë ˈö˗ pö: “N ˗kɔ ˗yö ˗mɔɔ ˈwɔn ˗nu bha˗ ꞊gban kë ˗sü ˗bha ˈˈdhʋ̈ n Dëmɛ ꞊në˗ ˈsaa˗ ˈgü, ˗a ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ yö ꞊në n gba˗ ˗faan ˈka.”—Fidhipö 4:13.

ˈPË ˗DHƆ ˗ZLAN ˗KË, ˗A ˗DHƆ ˗BHA Ü KË ˗SÜ DRAANˈˈ

20. ˈˈKlʋʋsë ˗nu ˗mɛɛn ˈö ü dua ˈdhö ˗mü kö ˈü ˗an ˗zɔn ü ˈˈta ˗kɔ ˗nu ˈgü? ˈYö ˈmën ˗kë?

20 ꞊Ya kë ꞊dhɛ kwa˗ ˈˈpiʋ̈ ˈkwa kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈka, kwa dua ˗mü kö ˈpë ˈö˗ pö ˗yö ˈyaa˗ ˈkwa ˈˈkan ˗a kë ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ kwa dua ˈyaa ˗mü ˈpö kö kwa ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˈto bhë. (Wlɔmö 12:9) ˈPë ˗dhɔ ˗Zlan ˗kë ˈyö˗ ˗dhɔ ˗a ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗kë ˈpö. Psaume 15:1-5 ˗ya ˈˈtɔŋdë ˗nu ˈˈta ˗kɔ ˗nu ˗wɔn ˗blɛɛ. (˗A ˗wo pö.) Zoova ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗wo wo ˈˈta ˗kɔ ˗sü ˗a ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu ˈwo ˗kë ꞊dhɛ “˗dhɔ, ꞊zuögbludhi, ꞊zuöyagbluu, ꞊zuösaadhɛ, këwun ˗së ˗nu, ˈglusë, ˗to ˗wo gü ˗sü, ˗kë ˈlëëlë ˗sü waa ˗de kuënnu ˗sü” ˗nu ˈdhö bhë ˗an ˗bha.—Gadhatö 5:22, 23.

21. ˈˈKlʋʋsë ˗nu ˈö ˗an ˗dhɔ ˗Zlan ˗kë, ü ˗dho ˗an kë ˗sü draanˈˈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

21 Ü ˗dho ˈˈklʋʋsë ˗nu ˈwo bhë ˗an kë ˗sü draanˈˈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Ü dua ˗mü kö ˈpë ˗dhɔ Zoova ˗kë, ˈü˗ draanˈˈ Biblö ˗wo pö ˗sü waa˗ draansü ˈka zoodhö zoodhö. (Isaïe 30:20, 21) ꞊Ya kë ꞊dhɛ ü˗ kë ˗ni ˈgü ˈˈdhʋ̈, ü ˗bha Zoova ˗dhɔ ˗dho ˗dadhiʋ̈. ꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗a ˗dhɔ bhë ˗yö ˗da ˗ni ˈgü ˈˈdhiʋ̈, ˈwɔn ˗man ˗a ˗ta ˗dhɔ ˗dhö ˗da ˈü ˈgü ˈpö.

22. ˈBha ˈwɔn man Zoova ˗ta, ˗a ꞊trɔɔn ˗dho kë ˗mën ˈka?

22 Ü ˈˈta ˗kɔ ˗bho ˈˈgblʋʋ ˗sü ˈö ü ˗bha ˗tosɛta ˈgü bhë, ˗wo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ ˗zɔn sɔ zii ˗bho ü ˗bha ˗sü kö ˈü sɔ ˗dɛɛ ˗da ˗a ˈka. Biblö ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ü dua ˗mü kö ˈü ü bo “˗tosea ˗kë ˗kɔ zii” ˈka, kö ˈü ˗da “˗tosea ˗dee” ˈgü. (Kodhɔsö 3:9, 10) Mɛn kë ˗kɔ ˗bho ˈˈgblʋʋ ˗sü ˈˈgbɩɩ˗, ˈˈkɛɛ kö ˈkwa kwa ˈˈta ˗kɔ ˗nu bho ˈˈgblʋʋ, kö kwa ˈwɔn man Zoova ˗ta, ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ö ˗dho kwa “꞊saan ˈkpii˗” bho. (Psaume 19:11) ˗Bhö ˈwɔn man Zoova ˗ta kö ˈü˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Sɔtraan bhë ꞊suakëmɛn ˗mü. ˗Bhö Zoova ˗dhɔkë ˗a ˗dhɔ ꞊dede ˗bha, ˈbha ˈdho˗ kë pë ˈü dho˗ ꞊slɔɔ ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü ˗a ˗bha. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈, ü ˗dho kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ꞊dede ˈka.

a ˗A ˗pö ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗gɛn ˈyaa ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗gban ü ˗bha Biblö draansü ˗gɔ bhë, Sɔtraan ˈnën ˗an ˗blü. ˈˈKɛɛ Sɔtraan ˈnën ‘ˈˈkpʋngtaadhɛ [...] ˗bha ˗zlan ˈka.’ ꞊Ya ˈgo mü ˈzü, “ˈkpongtaadhɛ [...] dü ˗kɔ ˗löö .” ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kö mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wa ˈˈslö mɛɛnˈˈ kö ˈü ˈˈkan Zoova ˗dhɔkë ˗sü ˗bha, ˗a ˈwɔn ˈya ˗dho ü ˈkun˗.​—2 Kodhɛngtö 4:4; 1 Zan 5:19.

ˈPË ˗SAN ZOOVA ˗KË, ˗A ˗SAN ˗YÖ Ü KË

  • Mɛn zë ˗sü

    Exode 20:13; 21:22, 23

  • ˈˈƝangüyaa˗

    Lévitique 20:10, 13, 15, 16; Wlɔmö 1:24, 26, 27, 32, 1 Kodhɛngtö 6:9, 10

  • Dü

    Deutéronome 18:9-13; 1 Kodhɛngtö 10:21, 22; Gadhatö 5:20, 21

  • ꞊Geebɔ gba ˗sü

    1 Kodhɛngtö 10:14

  • We ꞊va mü ˗sü

    1 Kodhɛngtö 5:11

  • ꞊Kwaansü

    Lévitique 6:2, 4; Efɛzö 4:28

  • ꞊Sua kë ˗sü

    Proverbes 6:16, 19; Kodhɔsö 3:9; ˗Dhɛkpaɔ dhiaˈˈ ˈsëëdhɛ 22:15

  • ˈMɛn pë ˈyaa˗ ˗zo ˈkun

    1 Kodhɛngtö 5:11

  • ˈˈVaanvandhɛ

    Psaume 11:5; Proverbes 22:24, 25; Malaki 2:16; Gadhatö 5:20, 21

  • ˈˈDhiidhɛyaadhɛ waa ˈˈdoo yaa dɔ ˗sü

    Lévitique 19:16; Efɛzö 5:4; Kodhɔsö 3:8

  • ꞊Ɲɔɔn ˈsü ˗sü ɛɛnˈˈ ˗a ˗bhö ˗sü

    ˈWunzüdɔdhɛ 9:4; Këwɔn ˗nu 15:20, 28, 29

  • Ü ˗de ˗bha ˈkɔdhigümɛn ˗nu ˗kun ˈyaa˗ ˗sü

    1 Timote 5:8

  • ˗Kɔ ˗da ˗gblü waa ˈˈsɛ kɔɔˈˈ ˗wɔn ˗nu ˈgü ˗sü

    Isaïe 2:4; Zan 6:15; 17:16

  • ꞊Shiɛti waa ˈtaakpɛɛ mü ˗sü

    Makö 15:23; 2 Kodhɛngtö 7:1

˗TO MƐN ˈˈTƲƲDHÖ ˗WƆN

GAGADE 1: ZOOVA ˈˈTƆŊDË ˗NU ˈWƆN ˗MAN ˗A ˗TA

“ˈKa ka ˈˈtʋ ˈto n ˗wo ˗bha, a ˗dho kë ka ˗bha ˗Zlan ˈka ˈö ka ˗de ˈpö, ˈka ˗kë n ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈka.”—Jérémie. 7:23.

Mɛnbhɩɩdhe ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˗Zlan ˈˈtɔŋdë ˈka ˗ee?

  • ˈWunzüdɔdhɛ 22:18; Zakö 2:23

    Ablaamö ˗yö ˗kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˈka ˈyö ˈtɔ˗ ˗yö ö ˈˈtʋ ˗to ˗Zlan ˗wo ˗bha ˈö ö ˗zo yö ˗A ˗dhɛ.

  • 2 Chroniques 16:9

    Mɛn ˗nu ˈwo ˈwɔn man Zoova ˗ta, ˗yö ˗dho ˗an ˗takun.

  • Psaumes 25:14; 32:8

    Zoova ˗yö ˈwɔndɔdhe ˗nu ö ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗dhɛ.

  • Psaume 55:22

    Zoova ˗dho dɔ ö ˈˈtɔŋdë nu ˗gban ˗gɔ.

GAGADE 2: ZƆBÖ ˗KUN ˗ZLAN ˈˈTƆŊDË ˈKA, ˈÖ TO ˗KLU ˗SÜ ˈKA˗ ˗BHA

“ˈWɔn ˈˈpɛpɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, Zɔbö yö ˈti ˈˈdhaŋ ꞊lö ˗Zlan ˗bha ɛɛnˈˈ yö ˈti ˈwɔn ˗ya ˗Zlan ˗bha ꞊dhɛ ˗ya pë yaa ˈbha kë.”​—Job 1:22.

Sɔtraan ˗nu Zɔbö ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈYö Zɔbö ˗ya ˗kë ꞊dhɛ?

  • Job 1:10, 11

    Sɔtraan ˗ya ˗pö Zɔbö ˗Zlan ˗dhɔkë ˗a ꞊trɔɔn ˗bha, yö ˈti˗ kë˗ ˗dhɔ ꞊dede ˗bha.

  • Job 1:12-19; 2:7

    Zoova ö ˗kwaa Sɔtraan ˗zü ˈö Zɔbö ˗bha pë ˈˈpɛpɛ bho˗ ˗gɔ, ˈö Sɔtraan ˈˈyua ˈˈdhiʋ̈ʋ̈sü ˗ya ˈzü Zɔbö ˗bha.

  • Job 27:5

    ˈPë ˗kë ˈö ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˗kë Zɔbö ˈka, ˗a ˗gɛn ˈyaa kun˗ ˈˈɲaan ˈka, ˈˈkɛɛ ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka ˗Zlan ˗bha.

GAGADE 3: SƆTRAAN ˗YA ˈˈPIƲ̈ ˈÖ Ü ˈˈKAN ZOOVA ˗BHA

“Pë ˈˈpɛpɛ ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗gɔ, ˗yö ˗dho ˗an nu ö ˗bha ˗tosɛta ˗wɔn ˈgü.”—Job 2:4.

Sɔtraan ˗ya ˈˈslö ˗mɛɛn kö ˈö kwaa Zoova kwa ˗bha ˈˈtɔŋdhɛ ˈˈkan ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

  • 2 Kodhɛngtö 11:14

    Sɔtraan ˈˈkpënŋ˗ ˗kë kwa ˗gɔ kö ˈkwa ˗gban Zoova ˗gɔ.

  • Proverbes 24:10

    ˗Ya ˈˈslö ˗mɛɛn kö ˗yö kë kwa ˈgü ꞊dhɛ ˈkwaa ˗tiaandhö kö ˈkwa Zoova ˗dhɔkë.

  • 1 Piɛdhö 5:8

    Sɔtraan ˗yö kwa ˈˈklʋʋbhɔ.

  • Proverbes 27:11

    ˈWɔn man Zoova ˗ta kö ˈü kë ˗a ˈˈtɔŋdë ˈka. ˈBha˗ kë ˈˈdhʋ̈ ü ˗dho ˗a ˗zɔn ꞊dhɛ ꞊suakëmɛn ˗mü Sɔtraan ˈka.

GAGADE 4: KWA ˈWƆN ˗MAN ZOOVA ˗TA ˈYÖ ˗TƆ ˗A ˗DHƆ ˗YÖ KWA ˗KË

‘˗Zlan ˗dhɔ ˗bha mɛ kë ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˈbha ˈyaa ˈdhö kö ˈyii kë ˗dhio ˗ma ˗a ˗ta ˗sü ˗zë ˈka.’—1 Zan 5:3.

Ü ˗dho kë Zoova ˈˈtɔŋdë ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

  • Deutéronome 6:​5

    ˗Bhö ˗Zlan ˗dhɔ ˗zɔn. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗dho ü ˗takun kö ˈü ˈwɔn man˗ ˗ta.

  • Isaïe 48:17, 18

    ˗Bhö ˈwɔn man Zoova ˗ta, ü ˗dho ˗a ꞊trɔɔn yö ˗kplawo.

  • Deutéronome 30:11-14

    ˗Yö kë ˈü ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˈpë ˈbhaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha, Zoova ˈti ˗dho ˗a ˗dhɛ ü ˗gɔ toŋtoŋdhö.

  • Fidhipö 4:13

    Zoova ˗dho ꞊faan nu ü ˗dhɛ kö ˈpë˗ ˗dhɛ ˗së ˈü˗ kë.

    Yacouba ˈsëëdhɛ ˗nu (2012-2025)
    Yö ˈˈkpɛɛn
    ˗Dadhɛ
    • Yaoba
    • ˗A ˗gblü
    • ˗A ˈdhɛ ˈü ˗an ˈˈpiʋ̈
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yökëtamɛn ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈtɔŋ˗
    • "Dhɛ ˗to 'wɔn ˗ta 'tɔŋ˗
    • ˈˈDhɛ ˗to ˈwɔn ˗ta ˗sü ˈˈslö ˗nu
    • JW.ORG
    • ˗Dadhɛ
    ˗A ˗gblü