ˈMën kë ˈö Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˈdhö ˈˈgbɩɩ˗ Yesu ˗gɔ?

1-2. (1) Gbeŋ ˗totaabhasü ˈö Yesu ˗ya ˗kë kö ˗wo ꞊kun ˗a zë bhë ˗a ˈgü, ˗mën ˈö˗ ˗kë? (2) Dhɛɛˈˈ ˗mɛɛn ˗nu ˈkwa dho ˗an ˗yɔ ꞊slɔɔ ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü?

KÖ ˈKWA dɔ ˈˈMaandhoowayi ˈˈdooka ˈka ˗kwɛ 33 K.Y. Nisan ˈˈsu 14 ˈgü, Yesu waa ö ˗bha bɔmɛn ˗nu ˗wo zo ˗bo ˈwlaan˗ bhöpë ˗bhö wo ˈkwëë˗. Yesu ˗kun ˗a ˈwɔn dɔ ˗ni ˈgü ꞊dhɛ Zuda ˗dho ö ˈˈdhoodɔ, ˈö ö ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗wo ö ˈˈklʋʋ bhɔ, ˈwo ö zë. ˈDhɛ ˈwo wo bo ˗bhöpë ˗bhö ˗sü ˈka, Yesu ˗yö mɛn ꞊faanmën ˗wo ˗pö ˗an ˗dhɛ. ˈˈSanni ˗wo yö ˈˈkpɛnŋ, Yesu ˗yö ˗bhɛɛ pë ˗wɔngbɩɩsü do ˗wɔn ˈgü. ˗A bhɛɛwo ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗yö ˗ya ˈka Zan ˈˈɲan ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ 17 ˈgü.

² ˈMën kun Yesu zuʋ̈ˈˈ ˈˈdhiʋ̈ ˈˈtɛ ˗ni ˈgü ˈö ꞊bhɛɛ ˗a ˗wɔn ˈgü? Kö Yesu ˗yö ꞊kun ˈˈsɛ ˗ta yö, ˈmën ˗wɔn kun ˗a ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗? Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo bhë kwa ˗dho ˗an ˗yɔ ꞊slɔɔ ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü.

«ˈMAN Ü ˈTƆ ˗ZƆN ˗AN ˗DHƐ»

3. ˈMën Yesu ˗ya pö ˈö ˗gban Zoova ˈtɔ ˗bha? ˈYö ˗a ˈklɔɔ˗ ˈnën ˗tɔ ˗mën? (Zan 17:​6, 26)

³ Yesu ˗yö ˗bhɛɛ ˈö˗ pö: «ˈMan ü ˈtɔ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ.» ˗A pö ˈö Yesu ˗ya wo ˈˈdhʋ̈ ˗gɛnɲan ˈka ꞊plɛ bhë, ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˗kun ˗a ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. (Zan 17:​6, 26 ˗wo pö.) ˈMën kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö˗ pö? ˗Yö ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ dosɛnŋ kö ˈö˗ pö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗Zlan ˈtɔ ˈnën ˗tɔ Zoova ˗ee? Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗kun Zuifö ˗nu ˈka, ˗a ˗wɔn ˈgü ˗Zlan ˈtɔ ˈö ˗kë Zoova ˈka bhë ˗wa ˗dɔ ˈsaadhö. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˗Zlan ˈtɔ ˗yö ˗ya ˗sü ˈka ˗gɛnɲan 7.000 Biblö ˈˈpian ˈö Eblö ˗wo ˈgü bhë ˗a ˈgü. ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö ˗a pö ˈö Yesu ˗ya wo ˈman ü ˈtɔ ˗zɔn ˗an ˗dhɛ bhë ˈyaa kun ˗a pö ˗ni ˈgü ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗Zlan ˈtɔ ˈnën ˗tɔ Zoova. ˈˈKɛɛ mɛn ˈö Zoova ˗Zlan ˈdhö˗ ˈka ˈnën kun ˗a ˗zɔn ˗ni ˈgü ˗an ˗dhɛ. Yesu ˗yö ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗takun kö ˗wo Zoova dhɔɔbhaawɔn ˈö ˗gban ˈˈsɛ waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗an ˗bha, pë ˈö ꞊yaa˗ kë ˈsaadhö, ˗a ˗dhɛ ˈö dho ˗a kë ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü waa˗ ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu ˗an dɔ. Yesu dosɛnŋ ˈnën Zoova dɔ ˗së ˈka ꞊dedewo.

4-5. (1) ˈWɔnzuan ˗mɛɛn ˈö kwa ˗takun kö ˈkwa mɛn ˈtɔ ˗wɔn ˗bha ˗kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗sü ˈgüman? (2) Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wa ˗yö ꞊dhɛ Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

⁴ ˗Kwa kwa ˗zota kö mɛn zii do ˈwo˗ ˗dhɛ Davi ˈö ꞊dhɔtrɔɔ˗ ˈka ˗yö kwa ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü. Kwa ꞊dhegblü ˈö bhë, kwa˗ ˗dɔ ˗a yi ˗ya ꞊gwëë. ˈˈKɛɛ ˗dhɛkpaɔyi do ˈka, ˈˈyua ˗yö kwa ˗kun ˈö ˈkwa dho ˗a ˈˈpiʋ̈ ꞊dhɔtrɔplöö ˈö kwa dha ˈˈyua ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗gɔ. ˈKwa kwa ꞊dhegblü ˈtɔ man, kwa ˗zo ˈti ˗dho ˗da kwa dha ˈö˗ wo bhë ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗ee? ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ kwa ˗zo ˗dho ˗da ˗a ˈˈpiʋ̈! Davi ˗yö kwa ˗bha mɛn zii ˈö ˈkwa˗ dɔ ˈö ˗kwɛ ˗ya kë ꞊va ˗a ˈka, ˈˈkɛɛ ˗ya kwa dha ˈˈyua ˗gɔ.

⁵ ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, Yesu ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wo Zoova ˈtɔ ˗dɔ ˈsaadhö. ˈˈKɛɛ ˈdhɛ Yesu ˗yö ˗an ˗takun, ˗wo Zoova dɔ ˗së ˈka ꞊dedewo. ˈMën ˗kë ˈkwa˗ pö ˈˈdhʋ̈? ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ Yesu ˗yö ˗to ö Dë ˈˈdhiwo waa˗ këwɔn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˈkpakpadhö. ˗A ˗wɔn ˈgü ˈdhɛ ˈwo wo ˈˈtʋ to Yesu ˗wo ˗bha, ˈö ˗kɔ ˈö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu sü ˗a ˈka bhë ˈwo˗ yö, ˗ya ˗kë ˈwo Zoova dɔ ˗së ˈka.—Zan 14:9; 17:3.

«˗BHÖ ZË Ü ˈTƆ ˈÜ˗ ˗YA N ˗BHA BHË ˗A ˗WƆN ˗DHƐ ˈÜ Ü ˗ZOKË ˗AN ˈˈPIƲ̈»

6. Zoova ˗yö ö ˈtɔ ˗ya Yesu ˗bha ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Zan 17:​11, 12)

⁶ Yesu ˗yö ˗bhɛɛ ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗wɔn ˈgü, ˈö˗ pö: «˗Bhö zë ü ˈtɔ ˈü˗ ˗ya n ˗bha bhë ˗a ˗wɔn ˗dhɛ ˈü ü ˗zokë ˗an ˈˈpiʋ̈.» (Zan 17:​11, 12 ˗wo pö.) ˗A ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ꞊dhɛ ˈö sü yi ˈö bhë ˗a ˗bha, ˗an dua ˗mü kö ˗wo Yesu ˗dhɛ Zoova ˗ee? ˗Abin. ˈYö sü ꞊dhɛ Yesu ˗bha bhɛɛwo ˈgü ˗ya ˗pö Zoova ˗dhɛ ꞊dhɛ «˗bhö zë ü ˈtɔ ˗wɔn ˗dhɛ.» ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö Zoova ˈtɔ ˈyaa ˈnën ˗tɔ Yesu. ˈYö ˈmën kë ˈˈsa ˈö Yesu ˗ya ˗pö ꞊dhɛ ˗Zlan ˗ya ö ˈtɔ ˗ya ö ˗bha? ˗A ˗gɛn ˗blɛɛsü ˈnën ˗tɔ Zoova ˗yö Yesu ˗bɔ kö ˗yö ö ˗wo ˈˈdhiʋ̈ ˗lo. ˗Yö ˗nu ö Dë ˈtɔ ˈgü ˈö ˈˈdhabhliwɔn ˗nu ˗kë. (Zan 5:43; 10:25) ˗Ya ˈgo mü, ˈtɔ ˈö ˗kë Yesu ˈka bhë ˗a ˗gɛn ˈnën ˗tɔ «Zoova ˗yö mɛn ˗dha.» ꞊Ii, Zoova ˈtɔ waa Yesu ˗bha ˗wo ˗gban wo ˈkwëë˗.

7. ˗Kɔ ˈö Yesu ˗yö ˈwɔn ꞊blɛɛ ˗a ˈka Zoova ˈtɔ ˈgü bhë, ˗a ˈwɔnzuan do ˗zɔn.

⁷ ˈKwa˗ pö ˈpë ˗kë ˈö Yesu ˗yö ˈwɔn ꞊blɛɛ Zoova ˈtɔ ˈgü bhë ˈkwa˗ ˈgüman, ˗kwa ˈwɔnzuan ˈö yö ˗a ˗ga. ˈˈSɛkɔɔnmɛn do ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö mɛn ˈbha bɔ kö ˗yö ˈwɔn blɛɛˈˈ ö ˗bha ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, mɛn ˈö ˈˈsɛkɔɔnmɛn ˗ya bɔ ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˈö bha ˗wogbiŋdhɛ ˗nu ˗a ˗dhɛ. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka ˗wogbiŋdhɛ ˈö kun Zoova ˗gɔ bhë ˈnën ˗kun Yesu ˗gɔ ˈpö kö ˗yö ˈwɔn blɛɛˈˈ Zoova ˈtɔ ˈgü.—Mat. 21:9; Luk. 13:35.

8. ˈMën kë ˈö Zoova ˗ya pö ꞊dhɛ ö ˈtɔ «˗kun» Yesu ˗bha kö ˗yö ˈti nu ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ꞊köŋ? (Exode 23:​20, 21)

⁸ Biblö ˗yö Yesu ˗dhɛ ˗Wo, ˈyö sü ꞊dhɛ Zoova ˗yö ˗bɔ ˗a ˗ta ˈö dhiaŋzë ˈˈkiö ˗nu waa mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗an ˗dhɛ kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈpë Zoova ˈdhö˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˗wa kë bhë ˗wa dɔ. (Zan 1:​1-3) ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ ˈˈkiö ˈö Zoova ˗yö bɔ ˗a ˗ta ˈö ö ˗zokë Izraɛdhömɛn ˗nu ˈˈpiʋ̈ ˈˈyɛta bhë Yesu ˗mü. ˈDhɛ Zoova ˗ya pö Izraɛdhömɛn ˗nu ˗dhɛ ˗wo ˈwɔnman ˗a ˗ta bhë, ˗ya ˗gɛn ˗blɛɛ ˈö˗ pö: «ˈYö ˈsü ꞊dhɛ n ˈtɔ ˗ya ˗bha.»a (Exode 23:​20, 21 ˗wo pö) ˗A pö ˈö Zoova ˗ya ˈwo ˈˈdhʋ̈ bhë ˗a ˗gɛn ˈnën ˗tɔ Yesu ˗yö dhiaŋzë ˗a ˗bha ˈka, ˗ya ˈgo mü yö ˈnën ˗tɔ mɛn ˗blɛɛsü ˈö˗ pö ꞊dhɛ Zoova ˗yö ˈwɔn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗kë ˗së ˈka, ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈.

«N DË, ˗BHÖ Ü ˈTƆ BHƆ»

9. Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˗yö ˗kun ˈˈgbɩɩ˗ Yesu ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˈgü ˈˈpʋ.

⁹ ꞊Dhɛ ˗kɔ ˈkwa˗ yö ˗a ˈka bhë ˗a ˈdhö ˈˈsanni Yesu ˗yö nu ˈˈsɛ ˗ta yö, ˗yö Zoova ˈtɔ ˗yö ꞊dhɛ pë ˗wɔngbɩɩsü ꞊dede ˈdhö ö ˗bha ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ pë ˈˈpɛpɛ ˈö Yesu ˗ya ˗kë bhë ˗yö ˗kun ˗gban ˗sü ˈka Zoova ˈtɔ ˗bha. Kö Yesu ga ˗yi ˈyaa mü ꞊gblɛɛn ˈzü, ˗ya ˗pö: «N Dë, ˗bhö ü ˈtɔ bhɔ.» ˗A Dë ˗yö ˗bɔ dhaŋ˗ ˈgü ˈö˗ ˗daakë ˗wo ˈˈgbɩɩ˗ ˈka ˈö˗ pö: «ˈMan n ˈtɔ bhɔ, ˈˈkɛɛ a ˗dho ˗a bhɔ ˈzü ˗dɛɛwo.»—Zan 12:28.

10-11. (1) ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö Yesu ˗yö Zoova ˈtɔ bhɔ ˗a ˈka? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.) (2) ˈMën ˗kë ˈö Zoova ˈtɔ dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö ˗kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, ˗yö kë ˈkpɛnŋdhö?

¹⁰ Yesu ˗yö ö Dë ˈtɔ ˗bhɔ ˈzü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A kë ˗kɔ do ˈnën ˗tɔ ö Dë ˗bha ˈˈklʋʋsë ˗nu waa˗ këwɔn ˗nu ˗blɛɛ mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ ˗sü. ˈˈKɛɛ ˗yö ˗go mü ˈö pë ˈˈwɛɛ ˈbha ˗kë ˈzü. ˗Yö pë ˗sɛŋbɔ ˈˈpɛpɛ ˈö Zoova ˗ya ˗kë waa ˗a ˈtɔ ˗bha ˗kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈sü ˗zɔn.b Yesu ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ pë ˗nu ˈwo bhë ˗an ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ bhɛɛwo ˈö to ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗gɔ ˗a ˈgü. ˗Ya ˗pö: «Yi Dë ˈü dhaŋ˗ ˈgü, ü ˈtɔ ˗yö kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ.»—Mat. 6:9.

¹¹ ˈMën ˗kë ˈö Zoova ˈtɔ dua ˈdhö ˗mü kö ˗yö kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, ˗yö kë kpɛnŋdhö? ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ Sɔtraan ˗yö ˗dhii ˗ya Zoova ˗Zlan ˈtɔ ˗bha Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö. ˗Ya ˗pö ꞊dhɛ Zoova ˈö bhë ꞊suamɛn ˈö Adan waa Ɛvö ˗an ˗bha ˈwɔn ˗së ˗bin ˗an ˗gɔ, yö ˗mü. (ˈWun. 3:​1-5) Sɔtraan ˗ya pö ˈzü ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˈwaa ˗së. ꞊Suawɔn ˗nu ˈwo bhë ˗wo Zoova ˈtɔ ˗zë. ꞊Taabha Zɔbö ˗bha ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü, Sɔtraan ˗ya ˗pö ꞊dhɛ mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗wo Zoova ˗dhɔkë dosɛnŋ ˈwɔn ˗së ˈö˗ ˗kë ˗an ˗dhɛ ˗a ˗wɔn ˈgü. ˗Ya ˗pö ˈzü ꞊dhɛ ˗wo bɔ ˗ni ˈgü ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, Zoova ˗dhɔ ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö ˗an kë toŋtoŋdhö. (Job 1:​9-11; 2:4) Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bhawɔn ˗yö ˈˈtʋ̈ŋ ˗bha kö mɛn ꞊plɛ ˈwo bhë ˗a mɛn ˈö ꞊suamɛn ˈka ˗wa dɔ.

«A N ˗MAN ˗TOSƐTA ˗NU»

12. Zoova ˈtɔ ˗dhɔ ˗bha Yesu kë ˗sü ˗wɔn ˈgü, ˈmën ˗blü ˗a ˗kë ˗sü ˗bha?

¹² ˈDhɛ ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔ ˗ya ˗kë bhë, Yesu ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö pë ˈˈpɛpɛ kë ˈö˗ ˈtɔ kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, ˈö˗ kë kpɛnŋdhö. Yesu ˗ya ˗pö: «A n ˗man ˗tosɛta ˗nu.» (Zan 10:​17, 18) ꞊Ii, Yesu ˗kun ˈˈwɩ ˗sü ˈka ˗a ˗bha kö ˈö ga Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˈgü.c Adan waa Ɛvö ˈwo kun mɛnbhɩɩdhe ˗blɛɛsü ˗nu ˈka bhë ˗wo Zoova ˗wo ˗lö ˈgü ˈwo bɔ Sɔtraan ˈka. ˈˈKɛɛ Yesu ˗zë ˗yö ˗nu ˈˈkpɔnŋ ꞊taa yo kö ˈö˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔ ˗yö ö ˗kë. ˗Ya ˗kë ˈˈdhʋ̈ ö ˈˈdhiwo waa ö këwɔn ˗nu ˈgü. (Ebl. 4:15; 5:​7-10) ˗Yö ˗to ö ˗wo ˗ta ö ˗bha ˗tosɛta ˈgü ˈö dho ˈö yö˗ ˈka ˗a ˗bha ga ˗sü ˗bha ˗gaatadhü ˗ta. (Ebl. 12:2) ˗Kɔ ˈö bhë ˗a ˈka, ˈnën˗ ˗zɔn ꞊dhɛ Zoova waa ö ˈtɔ ˗an ˗dhɔ ˗yö ö ˗kë.

13. ˈMën ˗kë ˈö Yesu ˗kun dɔ ˗sü ˈka ˗së kö ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Sɔtraan ˈö bhë ꞊suamɛn ˗mü? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

¹³ Pë ˈˈpɛpɛ ˈö Yesu ˗ya ˗kë ö ˗bha ˗tosɛta ˈgü bhë ˗ya ˗zɔn ꞊dhɛ Sɔtraan ˈnën ˗tɔ ꞊suamɛn, Zoova ˈyaa ˗mü. (Zan 8:44) Mɛn ˈbha ˈö dho Zoova dɔ ˗së ˈka kö ˗yö ʒiö ˗a ˈka Yesu ˗ta, ˈyaa ˈdhö. ꞊Ya kë ˗be ꞊dhɛ pë ˗nu ˈö Sɔtraan ˗ya ꞊blɛɛ Zoova ˗bha bhë gagade ˗mü, Yesu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˈwɔn dɔ. ˈˈKɛɛ Yesu ˗yö ˗to Zoova ˈtɔ ˗takozësü ˗bha. ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗yö ö ˗kɔ ˗bho Yesu ˗ta, Yesu ˗yö ˗to ˗klu ˗sü ˈka ˗a ˗bha ˈö ˈdho ˈö ga ˗a ˈka. ˈYö ˈti ˗gban ö Dë ˈö˗ ˗dhɔ ˗ya ˗kë bhë ˗a ˗gɔ.—Mat. 27:46.d

«YÖ ˈÜ˗ NU N ˗DHƐ KÖ ˈA˗ KË BHË ˈMAN ƝËN ˗A ˗BHA»

14. Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ Yesu ˗bha ˗towotasü ˗bha ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁴ Gbeŋ ˗totaabhasü ˈö Yesu ˗ya ˗kë kö ˗yö ꞊kun ga bhë ˗a ˈgü, ˗ya ˗pö: «Yö ˈü˗ nu n ˗dhɛ kö ˈa˗ kë bhë ˈman ɲën ˗a ˗bha.» ˗Yö ˗kun ˈdhaŋ˗ bho ˗ni ˈgü ꞊dhɛ ö ˗bha ˗towotasü ˗wɔn ˈgü, Zoova ˗dho ˈdhuëë˗ ˈkpɔ ö ˗bha. (Zan 17:4) ˗A ˗dhɛ ˗mü kö Yesu ˗yö ˈdhaŋ˗ bho ö Dë ˈˈdhiʋ̈, ˈyö sü ꞊dhɛ Zoova ˈti ö ꞊kwaa˗ ˗zü kö ˗yö ˈto ga ˗gblü ˈgü. (Këw. 2:​23, 24) Zoova ˗yö Yesu ˗bho ga ˈgü ˈö ˗yadhɛ ˗së nu ˗a ˗dhɛ dhaŋ˗ ˈgü. (Flp. 2:​8, 9) ˗A ˗de ˗ʒiaan Yesu ˗ya ˗Gblüdëdhɛ zübho ˗Zlan ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˈgü. ˗Gblüdëdhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˈmën dho ˗a kë? Yesu ˗ya ˗yɔ ˗bɔ bhɛɛˈˈ ˗kɔ ˈö˗ ˗zɔn ö ˗bha gwëëˈˈ ˗nu ˗dhɛ bhë ˗a ˈgü, ˈö˗ pö: «Ü ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˗yö nu. Ü dhɔɔbhaawɔn ˗yö kë ˈˈsɛ ˗ta ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö˗ ˈka dhaŋ˗ ˈgü bhë, ˗a ˈdhö.»—Mat. 6:10.

15. ˗Mën ˈˈwɛɛ ˈbha ˈö Yesu dho ˗a kë?

¹⁵ ˗A ˈˈtʋ̈ŋ ˗ya ˈto ꞊klöö˗ kö Yesu ˗yö ˗gblü ˗da ˗Zlan ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗ta, kö ˗yö ˈwɔnyaakëmɛn ˗nu ˈgü shiʋ̈ˈˈ Aamagedɔn. (Dhɛ. 16:​14, 16; 19:​11-16) ˗Ya ö bo ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˈka ˈˈtʋ̈ŋ ˈdɛdɛ ˗ya ʒiö, ˗yö ˗dho Sɔtraan ˗zuö kaso ˈö ˗kë «˗klɔng züziösü» ˈka bhë ˗a ˈgü. (Dhɛ. 20:​1-3) Yesu ˗bha ˗kwɛ ˈˈgblü do ˗Gblüdëdhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü, ˗yadeflëëgüsü waa ˗kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈sü ˗dho kë mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗gɔ. ˗Yö ˗dho mɛn ˗nu bho ˗ga ˈgü ˈö ˈˈsɛtadhɛ ˗kë ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ ˈka. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, Zoova dhɔɔbhawɔn ˗dho ˗yökodhiʋ̈.—Dhɛ. 21:​1-4.

16. Yesu ˗bha ˗kwɛ ˈˈgblü do ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗ya ˈto, ˈmën dho kë?

¹⁶ ˗Tosɛta ˗dho kë ꞊dhɛ ˗mën ˈdhö Yesu ˗bha ˗kwɛ ˈˈgblü do ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü? Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˈwɔn yaa kë ˗sü waa ˈwɔn yaa kë ˗dhii ˗dho ˈgo ˗an ˗bha. ˗Wo ˈti ˗dho bɔ ˗gɔtadhɔpë ˗ta ˈzü kö ˗wo ˗bhawɔntodhe ˗dhɛ Zoova ˗gɔ ˗an ˗bha ˈwɔn yaa ˗nu ˗wɔn ˈgü ɛɛnˈˈ ˗an ˗bhawɔn ˈti ˗dho yö ˈˈsaabhomɛn ˗bha. ˗Ya ˈgo mü ˈzü ‹ga ˈö ˗an ˈyaɔ˗ ˗nu ˗totaamasü ˈka› bhë, ˗yö ˗dho ˈgo ˈˈshia˗. Ga ˗gblü ˗nu ˗dho to ˈfüöö ˈyö sü ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ˗wa ga ˗wo ˗dho ˈgo ga ˈgü. Mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗dho kë slʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˈˈsɛ ˗ta yö.—1 Ko. 15:​25, 26.

17-18. (1) ˈMën dho kë kö Yesu ˗bha ˗kwɛ ˈˈgblü do ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈toyi ˗yi ˗ya yö ꞊klöö˗? (2) ˗A ˗Gblüdëdhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗ya ɲën, ˗mën ˈö Yesu dho ˗a kë? (1 Kolɛntö 15:​24, 28) (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

¹⁷ Yesu ˗bha ˗kwɛ ˈˈgblü do ˗Gblüdëdhɛ ɲën ˗yi ˗ya ˈto꞊klöö˗, ˈmën dho kë? Pë do ˗wɔngbɩɩsü ˗mü. Mɛn ˈbha ˈti ˗dho dɔ ˈdudhö ˈzü ꞊dhɛ Zoova ˈö bhë ˗Zlan ˈö kpɛnŋdhö, ˈö ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ yö ˗mü. ˈMën ˗kë? Sɔtraan ˗ya ˗pö Edɛnö ˈˈdhüdhɛɛdhö ꞊dhɛ Zoova ˗yö ꞊suasü, ˈö˗ ˗kɔ ˈyaa ˗mɔn mɛnbhɩɩdhe ˗nu ꞊kɔɔnsü ˗bha ˗dhɔkaadhe ˈgü. ˈÖ sü yi ˈö bhë ˗a ˗bha, Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ꞊waa˗ ˈtɔ kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈ ˗gɛnɲan ˈka ꞊va, ˗wa ꞊bhlëë ˗ya ˗a ˗bha ꞊dedewo. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö dɔ kö Yesu ˗bha ˗kwɛ ˗gblü do ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗yö ˈto Zoova ˈtɔ ˗dho kë ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈. ˈˈTʋ̈ŋ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü ˈpö kö Zoova ꞊yaa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ö kwa Dë ˈö kwa ˗dhɔ ˗ya ˗kë ˈö dhaŋ˗ ˈgü bhë ˗a ˈka.

¹⁸ Yesu ˗bha ˗kwɛ ˈˈgblü do ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗ya ˈto, mɛn ˈˈpɛpɛ ˗dho ˗a ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ pë ˈö Sɔtraan ˗ya pö Zoova ˗bha bhë, ꞊sua ˗mü. Yesu ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü, ˗mën ˈö dho ˗a kë? ˗Yö ˗dho ˈto Sɔtraan ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˈö ˗gban Zoova ˗gɔ ˗ee? ˗Abin! (1 Kolɛntö 15:​24, 28 ˗wo pö.) Yesu ˗dho ˗Gblüdëdhɛ nu ö Dë ˗dhɛ ˈzü, ˈö ö ˗gɔ dho Zoova ˗dhɛ ˈˈshia˗. ꞊Ii, Yesu ˈti ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ Sɔtraan ˈdhö ˈyö sü ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔ ˗ya ˗kë ˈö dho pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗lo ˗a ꞊kwɛɛ˗ ˈzü.

19. Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˗yö ˗kun ˈˈgbɩɩ˗ Yesu ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

¹⁹ ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ Zoova zuʋ̈ˈˈ ˗kun ˈˈwɩ ˗sü ˈka ˗a ˗bha kö ˈö ö ˈtɔ nu Yesu ˗dhɛ. Yesu ˗ya ˗zɔn ˈkpakpadhö ꞊dhɛ Zoova ˈnën ö bɔ. ˈDhɛ ˈˈdhʋ̈, Zoova ˈtɔ ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ˗mën Yesu ˗bha ˈka? ˗A ˗gɛn ˈnën ˗tɔ pë ˗wɔngbɩɩsü ˈö˗ ˗zɔn ˈka ˈyaa ˈdhö. Yesu ˗yö ˗we ˗a ˗bha kö ˈö ga Zoova ˈtɔ ˗wɔn ˈgü. ˗Yö ˗dho ˈˈwɩ ˗a ˗bha ˈzü kö ˈö pë ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗lo ö Dë ꞊kwɛɛ˗ ˗a ˗bha ˗Gblüdëdhɛ ˈˈdhiʋ̈todhɛ ˈgü. Kwa ˗dho ˈto ˗a ˗bha ˈwɔnzuan ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Dhɛɛˈˈ ˈö bhë kwa ˗dho ˗a ˗yɔ ꞊slɔɔ ˈwɔn ˗gɔ ˈö dɔ ˗a ˗dhɛ ˈö yö ˗a ˈˈpiʋ̈, ˗a ˈgü.