Ka Hooŋ Wa Gaa Lantaapuor-yuo Kaŋa Ka Ho Te Bebe, Boŋ Na Baŋ Soŋ Bo Ka Ho Minli Te Yɔɔmine Na?
HO DAŊ yi la lantaapuoruu na poɔŋ hoŋ da be na a gaa lantaapuor-yuo kaŋa bee? Ka lɛ na, aminekaŋaŋ ho ne Jean-Charles na laŋɛɛ teɛroŋ a yɛlɛ ŋa oŋ da yel na poɔŋ, o da yeleeŋ ka: “Ka ho neŋ ho booree demeŋ wa gaa lantaapuor-yuo kaŋa, a maŋ eɛ kpeɛŋaa ka yɛ minli te yɔɔmine na, a maŋ lɛ eɛ kpeɛŋaa ka ho soŋ ho booree deme zaa ka ba neŋ Jehoova niiloŋ naŋ kyɛnɛ e kpeɛŋaa.” Ka hooŋ wa gaa zi-paalaa, aseŋ ka ho bɔ toma, kpɛ-zie, ane aminekaŋaŋ sakuu ho biiri naŋ na gɛrɛ. Ka ɔɔreŋ erɛ be bee ka tuloŋ erɛ be a gaŋ zie na hoŋ da be na, a koŋ e mɔlɔ ko bo, a koŋ e mɔlɔ meŋ ka ho minli a zi-paalaa na hoŋ gaa na sããkoŋyɛlɛ, ka zie na meŋ baŋ na de ko bo ka ho moɔlɔ a duorisoŋ na e zi-saana ko bo.
Nicolas ane Céline tuoree yelkaŋa naŋ e o yoŋ. France Bɛɛtil da ko baŋ toma ka ba gaa lantaapuor-yuo kaŋa. Ba yeleeŋ ka: “A piilee na te poɔ da pɛlɛɛŋ, kyɛ aŋ wa ta sogɔ teŋ da lɛ boɔrɔ ka te nyɛ te zɔmenne naŋ be te lantaapuoruu koroo na poɔŋ. Te da naŋ ba minli te yɔɔmine na naŋ da be te lantaapuor-paalaa na poɔŋ yaga.”a Ka hooŋ wa gaa lantaapuor-yuo kaŋa, ho maŋ tuoree a yelkpeɛne ŋa zaa, kyɛ wala hoŋ na baŋ e a naŋ nyɛrɛ nimitɔɔre gaabo? Boŋ ka ho taaba na baŋ e soŋ bo? Ka wala hoŋ na baŋ e eŋ ho taaba faŋa ka ba meŋ eŋ bo faŋa?
SOWULI ANAARE NAŊ NA BAŊ SOŊ BO
Dɛle Jehoova
1. Dɛle Jehoova. (Yiem. 37:5) Saŋa na baŋ da wa leɛre Kazumi naŋ be Japan paaloŋ serɛ toma gaaneŋ zi-yuo kaŋa na, a da wa fɛrɛɛŋ ka o yi lantaapuoruu na poɔŋ oŋ da be yuomo 20 a gaa zie na o serɛ naŋ gɛrɛ na. Wala oŋ da e a “de [o] sokyɛnee zaa eŋ Jehoova nuuriŋ”? O yeleeŋ ka: “Gbɛɛ yaga N da maŋ puore sɔrɛɛ Jehoova yaga zaa a kyaare dabeɛ̃ na zaa maŋ taa, lɛ maŋ e N yoŋ lɛ, ane yɛlɛ naŋ dɔnnɔ ma. Wagre zaa ka maaŋ wa e lɛ, o da maŋ ko maŋ a faŋa naŋ seŋ neŋ ka N are kpeɛŋaa.”
Wala hoŋ na baŋ e a de ho meŋɛ dɛle Jehoova kpɛlɛŋkpɛlɛŋ? Ka ba naŋ wa sɛle teɛ, a maŋ fɛrɛŋ ka o nyɛ koɔ̃ ane boma mine naŋ maŋ be a tɛne poɔŋ ka lɛ na baŋ vɛŋ ka o baa soŋ. Lɛ meŋ la, teŋ na maŋ erɛ yɛlɛ naŋ na vɛŋ ka te sagediibu maaleŋ e kpeɛŋaa na waa ŋa teŋ eŋnɛ te sagediibu koɔ̃ ka o baa soŋ. Nicolas, teŋ yel o yɛlɛ baare na da maŋ teɛrɛɛ Aboraham, Yezu, ane Pɔɔl naŋ da e dɔbɔ naŋ de yɛlɛ yaga iri sareka ka lɛ na vɛŋ ka Naaŋmen boɔbo nyɛ eebo na zemmo yɛlɛ gaa tɔɔre. A lɛ ŋa da somooŋ oŋ maaleŋ dɛle Jehoova yaga zaa. Ka hooŋ maŋ zanna boma wagre zaa a na baŋ soŋ boŋ ka ho toɔ̃ are yelkpeɛne na zaa hoŋ na tuore na noɔreŋ, a nyɛ yɛlɛ mine meŋ hoŋ na baŋ de eŋ ho taaba faŋa a lantaapuour-yuo na poɔ ho naŋ gaa na.
Ta de a lantaapuoruu-yuo na manna oŋ na hoŋ da be na
2. Ta de lantaapuoruu na poɔ hoŋ da be namanna lantaapuor-yuo na hoŋ gaa na. (Ikil. 7:10) Saŋa na Jules naŋ da yi Benin paaloŋ a gaa United States paaloŋ na, a da ba e mɔlɔ koo fẽẽ zaa ka o minli a zi-saana na oŋ gaa na sããkoŋyɛlɛ. O yeleeŋ ka, “N da teɛrɛɛŋ ka aseŋ ka ka maaŋ wa nyɛ neɛzaa a piilee saŋa, aseŋ ka N manne N zemmo yɛlɛ zaa ko a soba.” Be naŋ da e zi-saana koo na zuŋ, o da piili tagrɛɛ o meŋɛ yire te yɔɔmine na zieŋ. Kyɛ saŋa na oŋ wa baŋ o yɔɔmine na soŋ, o da leɛrɛɛ teɛroŋ na oŋ da taa kyaare ba na. O yeleeŋ ka: “Pampana ŋa yɛŋ N wa nyɛɛŋ ka, a donɛɛ lombori zaa nensaaleba eɛ bonyeni. Ba yelyaga ane ba yel-eree la ba yitaa. A somaŋ ka te maŋ ko noba vuo ka ba maŋ erɛ yɛlɛ lɛ na ba naŋ maŋ erɛ wagre zaa na.” Azuŋ ta de lantaapuoruu na ho naŋ da be na manna neŋ lantaapuor-yuo na ho naŋ gaa na. Ŋaa ka te yɔɔpɔge Anne-Lise naŋ e paaneɛ yel: “N gɛrɛɛ a zi-paalaa na ka N te zanne yelpaala, kyɛ N ba kaara soriŋ ka be yɛlɛ na waa ŋa zie na maŋ da be na.”
Lantaapuoruu nembɛrɛ meŋ ba seŋ ka ba maŋ de lantaapuoruu na baŋ da be na manna neŋ lantaapuor-yuo na baŋ gaa na. Ka te yɔɔmine naŋ ba erɛ yɛlɛ aŋa lɛ na ba naŋ erɛ yɛlɛ ho lantaapuoruu na poɔŋ hoŋ da be na ba wuli ka ba na yɛŋ ba erɛ soŋ. A na somaŋ ka ho daŋ baŋ lɛ yɛlɛ naŋ waa a zi-paalaa na ho naŋ gaa na sɛre kyɛ wulo ho teɛroŋ a kyaare lɛ a naŋ seŋ ka ba erɛ yɛlɛ mine. (Ikil. 3:1, 7b) A na somaŋ ka ho maŋ de ho ewuli soŋ a soŋ ho yɔɔmine na ka ba baŋ bon na ho naŋ boɔrɔ ka ba erɛ, a gaŋ hoŋ na ferɛ ba ka ba erɛ yɛlɛ lɛ hooŋ naŋ teɛrɛ ka a somaŋ.—2 Kor. 1:24.
De ho meŋɛ poɔ a lantaapuoruu toma poɔŋ
3. De ho meŋɛ poɔ a lantaapuoruu poɔŋ. (Fil. 1:27) Ka hooŋ wa gaa zi-paalaa kaŋa, ho maŋ taa la yɛlɛ yaga ka ho e, azuŋ ho ba maŋ taa wagre. Kyɛ a na somaŋ ka a piilee saŋa, ka ho mɔɔ kyɛ gaa a lantaapuoruu na ho naŋ gɛrɛ na lammo a Lammozieŋ ka ho yɔɔmine na nyɛ bo a baŋ bo. Bonso, ka ho yɔɔmine naŋ ba nyɛrɛ bo bee a daŋ ba nyɛ bo zaa wala baŋ na toɔ̃ e soŋ bo? Lucinda ane o pɔgeyaare bayi da yi la zie ba naŋ be a gaa teŋkpɛŋ kaŋa naŋ be South Africa paaloŋ. O yeleeŋ ka: “N zɔmenne mine da eŋ maŋ faŋa ka N mɔɔ kyɛ tage peɛle te yɔɔmine na naŋ be a lantaapuor-yuo na poɔ te naŋ be na, ka te ne ba maŋ laŋna gɛrɛ a naaŋ moɔloo, a kyɛ maŋ iri yɛlɛ noɔre a lammozieŋ. Te da yelko la te yɔɔmine na ka ba na baŋ wa la te die a maŋ wa e a naaŋ moɔloo lammo beŋ.”
Ka hooŋ vɛŋ ka ho neŋ ho yɔɔmine naŋ be a lantaapuor-yuo na ho naŋ gaa naŋ are “kpeɛŋaa neŋ noɔreyeni” a puoruu toma poɔŋ, a na eɛ so soŋ hoŋ tuuro kyɛ sonnɔ “a duorisoŋ sagediibu” toma na. Anne-Lise teŋ daaŋ yel o yɛlɛ na yeleeŋ ka, o lantaapuoruu nembɛrɛ da emooŋ faŋa ka o vɛŋ ka o neŋ neɛzaa naŋ be a lantaapuoruu poɔŋ gaa a naaŋ moɔloo. Boŋ da yi a poɔŋ wa? O yeleeŋ ka, “A da soŋ maŋ maŋ toɔ̃ minli a lantaapuoruu noba wieoŋ.” Ka hooŋ maŋ de ho meŋɛ meŋ tere a te soŋ maale a Lammozie, a na soŋɛɛ ho yɔɔmine na ka ba nyɛ ka ho sereŋ de la a lantaapuoruu oŋ e ho lantaapuoruu. Ka hooŋ de ho meŋɛ poɔ a lantaapuoruu poɔŋ yelzaa poɔŋ, ho yɔɔmine na na minli boŋ, ka ho meŋɛ nyɛ ka ba eɛ ho booree deme.
Nyɔge zɔmeŋ-paala
4. Nyɔge zɔmeŋ-paala. (2 Kor. 6:11-13) Ka ho taabaŋ nyɛ ka ho taa la ba yɛlɛŋ, a na eɛ mɔlɔ ka ba e ho zɔmenne. Azuŋ maŋ daŋ a Lammozie gaabo, ka a lammo meŋ wa baare maŋ kyɛlle fẽẽ ka lɛ vɛŋ ka ho maŋ nyɛ a vuo ka ho neŋ ho yɔɔmine di dama, lɛ na vɛŋeŋ ka yɛ baŋ taa soŋ. Mɔɔ ho moɔbo zaa ka ho baŋ ba yoe meŋ. Ka hooŋ maŋ toɔ̃ teɛre ho taaba yoe, a maŋ wulo zɔmennoŋ gyogo, ka a e mɔlɔ ka noba yel yɛlɛ ko bo, a na vɛŋeŋ ka ho yɔɔmine na boɔrɔ ka ba baŋ bo soŋ; aminekaŋaŋ a baaraa zaa ka yɛ wa e zɔmenne naŋ soma yaga.
Vɛŋ ka ho yɔɔmine na baŋ neɛ na ho naŋ waa meŋɛmeŋɛ, kyɛ a ba seŋ ka ho mɔɔrɔ ka ho taa gyogo kaŋa naŋ ba e ho gyogo ka lɛ na vɛŋ ka ba sage deɛ bo. Tɔglɔ lɛ na Lucinda naŋ e na, o yeleeŋ ka, “Te taa la zɔmeŋ-sonne yaga zaa pampana, bonso te da de la gbɛre a maŋ toŋboɔle ba baŋ wa te die.”
“YƐ DERƐ TAA SAANNOŊ”
Te yɔɔdɔbɔ ane te yɔɔpɔgeba mine bebeŋ, ka ba naŋ wa gɛrɛ Lammozie ba naŋ ba baŋ neɛzaa be, dabeɛ̃ maŋ kpɛ baŋ. Azuŋ wala teŋ na baŋ e soŋ ka a e mɔlɔ ko ba? A bitontona Pɔɔl eŋ teŋ faŋa ka, “[te] derɛ taa saannoŋ, aŋa lɛ na Krista naŋ de [te] saannoŋ na.” (Uro. 15:7) Ka a lantaapuoruu nembɛrɛŋ tɔglɔ Krista, ba na baŋ soŋɛɛ te yɔɔmine naŋ wa a lantaapuoruu aŋ ba kɔɔre na ka ba taa popeɛloŋ. (Kaa a daga ŋa, “Yɛlɛ Naŋ Na Baŋ Soŋ Bo Ka Ho Nyɛrɛ Nimitɔɔre Gaabo Ka Hooŋ Wa Gaa Zi-saana Kaŋa.”) Kyɛ neɛzaa naŋ be a lantaapuoruu poɔŋ ane bibiiri gba na baŋ soŋɛɛ te yɔɔmine naŋ wa te lantaapuoruu aŋ ba kɔɔre ka ba taa popeɛloŋ.
Teŋ na wulo saannoŋ korɔ te taaba na ba wuli ka te maŋ toŋboɔle ba ka ba wa te die yoŋ, kyɛ aseŋ ka te maŋ erɛ yɛlɛ mine meŋ a sonnɔ ba. Aŋa mannoo poɔŋ, te yɔɔpɔge kaŋa da bɔ la wagre a de te yɔɔpɔge kaŋa naŋ e saana yɔneŋ a teŋɛ poɔ, a wuluu lɛ oŋ na baŋ e kpɛ lɔɔre bee train ka o naŋ wa gɛrɛ zie kaŋa. A da tɔ la te yɔɔpɔg-saana na sukyiri yaga zaa, a somoo oŋ taa popeɛloŋ a zi-paalaa na o naŋ gaa na.
A EƐ SORI HOŊ NA BAŊ TU A NYƐ NIMITƆƆRE GAABO
Ka saleŋsooreeŋ wa baara, o maŋ yagɛɛ o kpaŋkpama gbɛɛ yaga sɛre kyɛ oŋ pãã piili ɛgrɛ. Lɛ meŋ la ka hooŋ wa gaa lantaapuor-yuo kaŋa, aseŋ ka ho yage ho kpaŋkpama, a ta vɛŋ ka yelzaa pigi bo sori ka ho nyɛ nimitɔɔre gaabo Jehoova puoruu poɔŋ. Nicolas ane Céline yeleeŋ ka, “ka hooŋ wa gaa zi-paalaa kaŋa, yelkpeɛne na hoŋ maŋ tuore na maŋ eɛ wuluu naŋ soma ko bo. A da fɛrɛɛŋ ka te mɔɔ kyɛ taa gyogri mine ka a na baŋ soŋ te ka te minli neŋ-saamma ane yelpaala mine.” Jean-Charles, teŋ daŋ yel o yɛlɛ a piilee na wulee lɛ o booree deme naŋ nyɛ tɔnɔ. O yeleeŋ ka: “A lantaapuor-yuo na poɔ te naŋ gaa na, te biiri nyɛrɛɛ nimitɔɔre gaabo a tagra peɛlɛ Jehoova meŋ. Saŋa na teŋ wa gaa be na, kyuuri awala mine puoriŋ, ba da ko la te pɔgeyaa toma a Lammozieŋ, ka te bi-dɔɔ meŋ da wa e naaŋ moɔlɔ naŋ ba de suobu.”
Ka ho zemmo yɛlɛŋ koŋ ko bo vuo ka ho gaa zie ba naŋ boɔrɔ naaŋ moɔleba yaga meŋ? Ho na baŋ deŋ ka ho lantaapuoruu na eɛ lantaapuor-yuo kaŋa ho naŋ be, a de a sowuli na zaa naŋ be a zannoo ŋa poɔŋ na toŋ neŋ toma. De ho meŋɛ dɛle Jehoova, a kyɛ moɔ̃ niŋe a laŋ ho lantaapuoruu na eŋɛŋ ka yɛ tonɔ a puoruu toma, maŋ mɔɔ ka ho neŋ ho taaba gaa a naaŋ moɔloo, a nyɔge zɔmeŋ-paala, bee ka hooŋ taa zɔmenne vɛŋ ka ho neŋ ba zɔmennoŋ na maaleŋ e kpeɛŋaa. Ho na baŋ teɛre nyɛɛ yɛlɛ mine hoŋ na baŋ e soŋ nempaalba naŋ wa a lantaapuoruu, bee noba naŋ boɔrɔ sommo. Nɔmmo la maŋ vɛŋ ka noba baŋ ka te eɛ yelmeŋɛ Kristabiiri, azuŋ ka hooŋ erɛ lɛ, a na soŋ boŋ ka ho tage peɛle Jehoova. (Gyn. 13:35) Ho na baŋ taa la sagediibu ka “Naaŋmen poɔ maŋ pɛle neŋ la a sarekare ama taa.”—Hib. 13:16.
Aneazaa ka ka hooŋ wa gaa lantaapuor-yuo ho maŋ tuoree yelkpeɛne mine, kyɛ Kristabiiri mine toɔ̃ nyɛɛ popeɛloŋ ane nimitɔɔre gaabo lantaapuor-yobo ba naŋ gaa poɔŋ, ho meŋ na baŋ eɛ lɛ! Anne-Lise yeleeŋ ka, “Maŋ gaa lantaapuor-yuo kaŋa na soŋ maŋ maŋ toɔ̃ nyɔge zɔmenne yaga.” Kazumi meŋ yeleeŋ ka ka hooŋ wa gaa lantaapuor-yuo kaŋa, “ho na wa nyɛɛ lɛ Jehoova naŋ na soŋ bo soe yaga poɔŋ hoŋ da ba kaara soriŋ.” Ka Jules meŋ? O yeleeŋ ka: “N wa nyɔgɛɛ zɔmenne yaga naŋ vɛŋ maŋ taa popeɛloŋ. Pampana N peɛlɛɛ a lantaapuoruu yaga zaa, a gba na eɛ kpeɛŋaa ko ma ka N la yi be gaa ziyuo kaŋa.”
a Ka a puoruu tomaŋ vɛŋ ka ho gaa be zi-saana kaŋa, kyɛ ka ho yire vɔlaa te kpɛ bo, ho na baŋ kannɛɛ a zannoo yɛlɛ ŋa nyɛ kawaŋ-sonne mine, “Coping With Homesickness in God’s Service,” o be la May 15, 1994, A Kaakaara Ziduoruu gane na poɔŋ.