Lammokpɛŋ ba naŋ erɛ Indianapolis, Indiana paaloŋ, yuoni 1925
1925—Yuomo Kɔɔ Naŋ Pare
AŊA lɛ na A Kaakaara Ziduoruu January 1, 1925 naŋ yel na, “Te da kaarɛɛ soriŋ ka yelnimizeere mine na eŋ a yuoni ŋa poɔŋ.” A gane da tɔnnɛɛŋ a yelka: “A ba seŋ ka te kyerɛ te menne te gaali a kyaare bon naŋ na e na yɛlɛ. Ka teneeŋ e lɛ, te enne na kyoɔreŋ ka lɛ vɛŋ ka te bare toma na Jehoova naŋ boɔrɔ ka te tonɔ na.” Yuoni 1925 poɔŋ, bo ka a Baabole Zannezanneba da kaara soriŋ ka a e? Aneazaa ka yɛlɛ na baŋ da kaara soriŋ na da ba nyɛ eebo, kyɛ boŋ da soŋ ba baŋ naŋ moɔ̃ niŋe moɔlɔ a duorisoŋ?
A DA SEŊ KA BA NAŊ KYƐNLƐ
Baabole Zannezanneba yaga da kaarɛɛ soriŋ ka a tendaa na leɛ la Paradiisi yuoni 1925 poɔŋ. Ananso la wala? Ananso la ka, te Yɔɔdɔɔ Albert Schroeder, naŋ e a Lantaa Zukaareba kaŋa da yeleeŋ ka: “Te sagedieŋ ka yuoni 1925 poɔŋ, noba na ba naŋ sɔ naaloŋ kãã na do la sazu, kyɛ ka ba seŋ noba na naŋ da taa sagediibu aŋa Aboraham, ane Deevid a yi kũũni poɔŋ ka ba derɛ noba weɛ a tendaa zuŋ.” Yɛlɛ na baŋ da kaara soriŋ na da ba nyɛ eebo, azuŋ te yɔɔmine na mine enne da kyoɔrɛɛŋ.—Yeng. 13:12.
Aneazaa ka ba enne da kyoɔrɛɛŋ, kyɛ Baabole Zannezanneba yaga da naŋ kyɛnɛ moɔlɛɛ a duorisoŋ. Ba da wa nyɛɛŋ ka, yɛlɛ naŋ e nimizeɛ aŋ seŋ ka ba e la, baŋ na moɔlɔ a duorisoŋ naŋ kyaare Jehoova na korɔ noba. Aŋa mannoo poɔŋ, yɛ vɛŋ ka te nyɛ lɛ ba naŋ da tu radio zuŋ a moɔle a duorisoŋ ko noba yaga.
JEHOOVA SIEREE DEME DA MAALƐƐ RADIO STATION YAGA A POƆ
Yuoni 1924 poɔŋ, noba yaga da kyɛllɛɛ a yɛlɛ yi WBBR radio station zuŋ. Kyɛ, yuoni 1925 poɔŋ, Baabole Zannezanneba da lɛ maalɛɛ radio station naŋ e kpeɛŋaa a peɛle Chicago, Illinois teŋkpɛŋ na poɔŋ. A station paalaa yuori da la YELBIRI. Ralph Leffler, naŋ soŋ baŋ maale a station ŋa yeleeŋ ka, “Ɔɔre saŋa zimaanee saŋa, noba naŋ be zi-tɛɛtɛɛ yaga a be zi-tɔbɔ maŋ kyɛlle woŋee a duorisoŋ yire a station ŋa poɔŋ.” Aŋa mannoo poɔŋ, booree kaŋa da kpeɛrɛɛ zie kaŋa naŋ be Pilot teŋkpɛŋ naŋ be Alaska poɔŋ, zie na ba naŋ be neŋ a teŋkpɛŋ e la tɔɔre a pare kilomitare 5,000 da kyɛlle woŋee a dɛndɛŋ duorisoŋ na baŋ da moɔlɔ na. Saŋa na baŋ da kyɛlle woŋ baare na, a booree deme ŋa da sɛgɛɛ lɛtɛ te ko noba na naŋ tonɔ toma a station poɔŋ, ba da yeleeŋ ka, yɛ bareka neŋ yɛ naŋ maale a yɛlɛ ŋa naŋ eŋ te faŋa a kyɛ soŋ te teŋ baŋ yɛlɛ yaga a kyaare Naaŋmen ane a Baabole.
Gɔɔ: A radio station na baŋ boɔlɔ ka a YELBIRI la baŋ transmiterɛ zie kaŋa naŋ do yaga zaa zuŋ Batavia, Illinois teŋkpɛŋ poɔŋ
Duluŋ: Ralph Leffler la tonɔ a radio station
December 1, 1925 Kaakaara Ziduoruu na da wulee ananso ka noba naŋ be zitɔbɔ da toɔ̃ kyɛlle woŋ a yɛlɛ yi a radio station ŋa zuŋ, o da yeleeŋ ka: “A radio station ŋa la soma yaga zaa a United States paaloŋ. Noba na baŋ kyɛlle woŋee a yɛlɛ yi a Sapare sɛŋ ane a Saniŋe maŋnoɔre sɛŋ zaa a United States paaloŋ poɔŋ, Cuba, ane a samun-gɔɔ sɛŋ naŋ be Alaska poɔŋ. Noba yaga daaŋ ba woŋ a yelmeŋɛ zaa. Azuŋ saŋa na baŋ da wa woŋ a yelmeŋɛ yi a station ŋa zuŋ na, ba da boɔrɔŋ ka ba zanne yɛlɛ yaga a poɔ.”
George Naish la
Ana saŋa na, a Baabole Zannezanneba meŋ da boɔrɔŋ ka ba de a radio toŋ neŋ a naaŋ moɔloo toma Canada paaloŋ. Yuoni 1924, ba da maalɛɛ radio station kaŋa baŋ boɔlɔ CHUC oŋ be Saskatoon, Saskatchewan teŋkpɛŋ poɔŋ. Ona da la a dɛndɛŋ puoruu radio station naŋ be Canada paaloŋ. Yuoni 1925 poɔŋ, a da seŋ ka ba bɔ ziyuo naŋ e kpoŋ ka o e a station. Azuŋ a lantaapuoruu da te da la de-koroo kaŋa naŋ be Saskatoon teŋɛ poɔŋ. Ba da leɛ maalɛɛ be a de a broadcasting studios gaaneŋ be.
Jehoova bareka neŋ a station ŋa, bonso noba yaga naŋ be teŋbilii ane korehe pooreŋ naŋ be Saskatchewan poɔŋ da kyɛlle woŋee a duorisoŋ yi a zie ŋaŋ ba dɛndɛŋ saŋa. Aŋa mannoo poɔŋ, Mrs. Graham kpeɛrɛɛ teŋbile kaŋa poɔŋ, saŋa na oŋ da wa kaa a broadcast baare na, o da sɛge ko teŋ ka o boɔrɛɛ te puoruu gama na mine. Te Yɔɔdɔɔ George Naish da yeleeŋ ka: “A da waa ŋa o boɔrɛɛ sommo wieoŋ, azuŋ te da de la a gane na baŋ boɔlɔ ka Studies in the Scriptures na zaa toɔle koo.” A da ba kɔɔre, Mrs. Graham da yɔ moɔlɛɛ a Naaloŋ duorisoŋ korɔ noba.
TE DA LEƐRƐƐ YƐLƐ MINE TE NAŊ SAGEDI
March 1, 1925 Kaakaara Ziduoruu da taaɛ yelnimizeɛ kaŋa o poɔŋ, a yelzu da la, “Birth of the Nation.” Bonso ka a zannoo yɛlɛ ŋa da e nimizeɛ? Wagre kaŋa naŋ pare poɔŋ, a Baabole Zannezanneba da baŋɛɛŋ ka Setaana la derɛ a malekefaare, zirii puoruu, gɔmenantere ane da-direbe naŋ be a donɛɛ ŋa zuŋ weɛ. Kyɛ, a tuuro a zannoo ŋa poɔŋ, “a gbaŋgba-bivelaa ane yɛmbaŋna” da soŋɛɛ te yɔɔmine baŋ nyɛ ka Jehoova laŋnoɔre puoruu naŋ be sazu ane a teŋɛzuŋ e la bonyeni. Ba eɛ ba yoŋ a yi a Setaana donɛɛ ŋaŋ, ba maŋ laŋ tonɛɛ toma a sonnɔ Jehoova a kyɛ zagre Setaana neŋ o yelsɛgraa naŋ be a donɛɛŋ na bare. (Mat. 24:45) A gbaŋgba-bivelaa ane yɛmbaŋna da lɛ yel poɔ yɛŋ ka, yuoni 1914 poɔŋ, Naaŋmen Naaloŋ na da piili diree naaŋ, ana yuoni na neŋ o zu ka zɔɔre da iri sazuŋ, ka lɛ vɛŋ baŋ de Setaana neŋ o malekefaare na lɔɔ bare a teŋɛzuŋ.—Yel. 12:7-9.
A da eɛ kpeɛŋaa ko Baabole Zannezanneba mine ka ba sage a wuli paalaa ŋa di. Azuŋ, a zannoo da yeleeŋ a kyaare a yɛlɛ ŋa ka: “Ka a naŋ e kpeɛŋaa ko neɛzaa ka o sage a wuli paalaa ŋa naŋ be a Kaakaara Ziduoruu ŋa poɔŋ di, a na somaŋ ka o di kannyiri a kyɛ dɛle Jehoova, a kyɛ naŋ kyɛnɛ puoro Jehoova yelmennoŋ poɔŋ.”
Britain paaloŋ poɔŋ ka Tom Eyre da tonɔ toma na teŋ boɔlɔ zenɛ ka paaneɛ toma na. O wulee lɛ na a Baabole Zannezanneba yaga naŋ teɛre kyaare a gane ŋa: “Te yɔɔmine na poore da pɛle neŋ la yɛlɛ naŋ be Yel-iriwulaa 12 na. Te naŋ wa baŋ ka a Naaloŋ be la sazuŋ na, te eŋɛ da nyagraŋ ka te manne a yɛlɛ ko te taaba. A da vɛŋɛɛŋ teŋ maaleŋ boɔrɔ ka te moɔlɔ a duorisoŋ korɔ noba lɛ zaa teŋ na toɔ̃, a kyɛ lɛ soŋ te teŋ nyɛ ka Jehoova na toŋɛɛ toŋseɛlɛ yaga nendaare kaŋa naŋ waana.”
A BAABOOLE ZANNEZANNEBA DA ZANNƐƐŊ KA ASEŊ KA BA MANNA JEHOOVA YƐLƐ KORƆ NOBA
Zenɛ ŋa, Jehoova Sieree Deme maŋ yelee Aizeeya 43:10 na yɛlɛ, be yeleeŋ ka: “‘Yɛnee la N sieree deme,’ Jehoova la yeli, ‘Ɛɛ, N toŋtonɔ N naŋ kaa iri.’” Kyɛ, sɛre ka yuoni 1925 ta na, gbɛɛ yaga a sɛgre ŋa da ba maŋ be te gama na poɔŋ. Kyɛ yɛlɛ da leɛreŋ. Yuoni 1925 poɔŋ, A Kaakaara Ziduoruu da yelee Aizeeya 43:10 ane 12 yɛlɛ te gama naŋ ta ŋa 11 poɔŋ!
Yuoni 1925 August baaroo saŋa, a Baabole Zannezanneba da laŋɛɛ taa lammokpɛŋ pareŋ ba naŋ e Indianapolis, Indiana teŋkpɛŋ poɔŋ. Te Yɔɔdɔɔ Rutherford da sɛgɛɛ yɛlɛ eŋ a lammokpɛŋ yelsɛgraa gane poɔŋ ka o ko te yɔɔmine na waayaane a wa te lammokpɛŋ na pareŋ. O da yeleeŋ ka: “Te wa la a lammokpɛŋ ŋa pareŋ ka te wa nyɛ faŋa emmo a yi a te Daana zie, ka lɛ vɛŋ ka te leɛ gaa moɔlɔ a duorisoŋ neŋ eŋnyagroŋ aŋa o Sieree Deme.” A yi a bebie anii lammokpɛŋ ŋa zaa poɔŋ, ba da eŋɛɛ noba na zaa naŋ bebe na faŋa ka ba te moɔlɔ a duorisoŋ a kyaare neŋ Jehoova lɛ zaa baŋ na toɔ̃, ane zie zaa ba naŋ be.
Saturday daare, August 29, te Yɔɔdɔ Rutherford da terɛɛ yelyaga kaŋa, a yelyaga yelzu da la, “Yɛ Moɔ̃ Niŋe Tonɔ A Naaŋ Moɔloo Toma.” A yi o yelyaga na poɔŋ, o da manne wulee lɛ a naaŋ moɔloo toma naŋ e nimizeɛ aseŋ: “Jehoova da yelko la o noba . . . : ‘Yɛnee la N sieree deme . . . ka Maaŋ la Naaŋmen.’ O da ko baŋ noɔre neŋ yelbie naŋ taa faŋa yaga zaa, o da yeleeŋ ka: ‘Yɛ iri a bigree ka a noba zaa nyɛ.’ Noba na yoŋ naŋ be a teŋɛzuŋ naŋ na baŋ di sieree ko Jehoova la noba o naŋ maŋ de o vooroŋ soŋ na sonnɔ ba bonso, bana la o noba.”—Aiz. 43:12; 62:10.
A Tamaa Duoro gampɛlee na la
Saŋa na te Yɔɔdɔɔ Rutherford naŋ wa tere a yelyaga baare na, o da kannɛɛ gane kaŋa ba naŋ boɔlɔ ka, “Tamaa Duoro.” A noba zaa da sagɛɛ a duoro ŋa di ka Naaŋmen Naaloŋ na yoŋ la na baŋ waneŋ “maaloo aŋa, emmaaroŋ, laafeeloŋ naŋ soma, nyɔvore naŋ ba taa baaraa, someŋɛ ane popeɛloŋ naŋ ba taa baaroo.” A puoriŋ, ba da leɛrɛɛ a duoro ŋa eŋ kɔkɔ-tɛɛtɛɛ yaga poɔŋ a printoo aŋa gampɛlɛ baŋ de toŋ neŋ toma a naaŋ moɔloo poɔŋ. Ba da tɔrɛɛ a gampɛlɛ naŋ ta ŋa miiliyɔŋ 40.
A Baabole Zannezanneba da ba leɛre ba yuori na a gaaneŋ Jehoova Sieree Deme yuomo yaga poɔŋ. Kyɛ ba wa baŋɛɛ lɛ a naŋ e nimizeɛ ka ba moɔle a duorisoŋ naŋ kyaare Jehoova korɔ noba.
A BAABOLE ZANNEZANNEBA DA PIILEEŊ A MAŊ LEƐ GAA NOBA NA NAŊ SAGEDE A DUORISOŊ ZIE
A Baabole Zannezanneba naŋ wa e yaga a donɛɛ zuŋ na, a lantaapuoruu da eŋ baŋ faŋa ka, ba ta maŋ lɛ tɔrɔ a gama korɔ noba yoŋ, kyɛ ba maŋ mɔɔŋ a leɛ gaa noba na naŋ daŋ sagede a duorisoŋ na meŋ zie. Saŋa na baŋ da wa tɔre a gampɛlee ŋa Tamaa Duoro baare na, a Bulletina gane meŋ da yeleeŋ ka: “Yɛ leɛ gaa noba na naŋ sagede a Tamaa Duoro gampɛlee na zie.”
January 1925 poɔŋ, a Bulletin gane da yelee Baabole Zannezanna kaŋa naŋ be Plano, Texas teŋkpɛŋ poɔŋ yɛlɛ. A Baabole Zannezanna yeleeŋ ka: “Saŋa na teŋ da leɛ gaa noba na teŋ daŋ moɔle a duorisoŋ ko zieŋ na, te nɔɛ zaaŋ da mãã bonso, ba da deɛ teŋ neŋ popeɛloŋ a gaŋ noba na zie te naŋ gaa a dɛndɛŋ saŋa na. Yuomo pie mine naŋ pare, ba da moɔlɛɛ a duorisoŋ teŋbile kaŋa naŋ be te gbandige na gbɛre bonuu. . . . Beraayi ŋa kpakyagaŋ, te yɔɔpɔge Hendrix ane N ma da leɛ gaaɛ be a te moɔle a duorisoŋ a da tɔre gama yaga a gaŋ saŋa zaa naŋ pare.”
Panama paaloŋ poɔŋ, paaneɛ kaŋa da yeleeŋ ka: “Noba mine zie N naŋ gaa a dɛndɛŋ saŋa na da ba sage kyɛlle woŋ a duorisoŋ, kyɛ saŋa na maŋ da leɛ gaa ba zie a gbɛre boyi bee bota saŋa na, ba da kyɛlle woŋɛɛ a duorisoŋ. A yuoni ŋa naŋ pare na poɔŋ, N maŋ deɛ N wagre kpoŋ zie zaa a leɛ gaa noba na zie N naŋ daŋ gaa na a te moɔle a duorisoŋ ko ba a kyɛ zanne yelsonne yaga a kyaare ba zemmo yɛlɛ.”
TE DE LA TE TEƐROŊ EŊ NENDAARE KAŊA YƐLƐ
Yuoni 1925 baaroo saŋa, te Yɔɔdɔɔ Rutherford da sɛge ko la paaneere a manne wuli yɛlɛ naŋ da e ana yuoni na a naaŋ moɔloo poɔŋ, ane yɛlɛ naŋ seŋ ka ba lɛ e. O da yeleeŋ ka: “A yuoni naŋ pare na poɔŋ, a da eɛ apoɔsori ko yɛ ka yɛ manne a duorisoŋ ko noba yaga poore naŋ sãã na a dii ba sukyie. Te nyɛɛ popeɛloŋ yaga yi a toma ŋa poɔŋ . . . Yuoni 1926 naŋ waana na poɔŋ, yɛ na nyɛɛ apoɔsoe yaga ka yɛ di sieree ko Naaŋmen ane o Naaloŋ, a kyɛ wuli noba na naŋ sereŋ e o puorebiiri meŋɛmeŋɛ. . . . Yɛ vɛŋ ka te naŋ kyɛnɛ de te kɔkɔɛ a pugro te Naaŋmen ane te Naa na.”
Yuoni 1925 baaroo saŋa, te yɔɔmine na da sɛgrɛɛ yɛlɛ ka ba maale a Bɛɛtil naŋ be Brooklyn na ka o e kpoŋ. Yuoni 1926 poɔŋ, ba da piilee a Bɛɛtil ŋa maaloo naŋ e kpoŋ a lantaapuoruu naŋ daŋ ba maale zaa na.
Bɛɛtil ba naŋ maala oŋ be Adams Street, Brooklyn, New York paaloŋ, yuoni 1926
a Pampana ona teŋ boɔlɔ ka, Te Kristabiiri Zemmo Ane Te Naaŋ Moɔloo Toma—Lammo Yelsɛgree Gane.