Watchtower ONLINE LIBRARY
Ita Ne Thup
ONLINE LIBRARY
Drehu
  • TUSI HMITRÖTR
  • ITRE ITUS
  • ITRE ICASIKEU
  • g23 na. 1 götrane 12-14
  • Enyi Ne Mano

Aucune vidéo disponible pour cette sélection.

Désolé, il y a eu une erreur lors du chargement de la vidéo.

  • Enyi Ne Mano
  • Hmeke Jë!—2023
  • Sous-titres
  • Itre Jol Ka Traqa
  • Hna Xup La Ihnadro Troa Cile Palua
  • Kola Thel Troa Nyinyine La Jol
  • The Xou Kö—Mekuna i Tusi Hmitrötr
Hmeke Jë!—2023
g23 na. 1 götrane 12-14
Lue trefëne a nango ngenu nyipine la itre wetr gaa hetre neige me haine la ketre lac. Nge ka bulu la hnengödrai.

TRO KÖ A PATR LA IHNADRO?

ENYI NE MANO

KA NYIPIEWEKË la enyi ne mano, ngo tha goi mano hmekuje kö. Eje fe a thupëne la ihnadro qa ngöne la ecatrene la jö. E patre ju la enyi cili, tru la lepany ngöne la ihnadro, uti hë la tro ej a catr tune la wene glas.

Itre Jol Ka Traqa

Ame la easa manone la enyi ka ngazo, ke tro lai a hetre ethan kowe la mele së. Önine la Organisation mondiale de la santé (OMS), ame thene la 100 lao atr, ala casi hi la ka manone la enyi ka lolo.

Hnene laka, hna apoizinëne la eny, matre kola tith la itre atr hnene la itre sine mec, tune la hmanono, me AVC, me cancer ne pumo. Hnene lai matre, e nöjei macatre kola mec la ala 7 000 000 lao atr, nge jeune palakö.

Hna Xup La Ihnadro Troa Cile Palua

Hna xup la ihnadro matre tro palahi a hamë enyi ne mano ka lolo kowe la itre ka mel. Tro hi a lolo la enyi cili, e tro la atr a tuluth la aqane tro angeic a huliwan la itre poizin. Troa tune kaa?

  • Atre hi easë ka hape, itre hnaxulu a xom la enyi ka ngazo, ene la dioxyde de carbone. Ngo atre hi epun ka hape, ka tru catre kö la huliwa ne la itre paletuvie? Nyine hain la huliwa ne la itre paletuvie! Tru catre kö la dioxyde de carbone hnene ej hna xometrij qa ngöne la eny, hune la itre hnaxulu.

  • Önine la itre ka ithel, ame lo itre algue ka tru, tune lo itre mëmio (algues brunes), ke itre ej a xometrij la dioxyde de carbone qa ngöne la enyi ne mano. Itre ej a manij jëne la itre bulles d’air. Ame hë la itre ej a traqa nyipine la hnagejë, kola kaqa la itre bulles d’air. Matre kolo pë hë a lö hnine la hnagejë la itre algue ka trene dioxyde de carbone, me lapa e kuhu trepene koi itre macatre.

  • Ame lo easa confinement pine la COVID-19, hne së hna öhne laka, atreine hi la enyi ne mano troa sipu aporopëne ej. Ame lo 2020, ngöne la fen asë, hna pane thing la itre usine me cile la itre loto, matre hne së hna öhne laka, porop hmaca la eny. Önine la “Rapport 2020 sur la qualité de l’air dans le monde,” alanyim la itre nöj ka qaja ka hape, thupene la confinement, lolo catr hmaca ha la enyi ne mano.

    ATRE FE HI EPUN?

    Enyi Ne Mano a Sipu Aporopëne Ej

    Ketre graphique ka amamane la etrune la itre wanamamik ngöne la enyi ne mano (PM2.5) e New Delhi (Inde). Ame la etrune la poizin ngöne la enyi cili lo Januare 2020, ke traqa koi 128,1, nge ka ngazo kowe la itre atr. Nge ame lo Ogas 2020 hna ut la etrune la poizin koi 35.5, matre nango loi hi la eny.

    Ame lo easa confinement pine la COVID-19, co hë la hna apoizinëne la eny hnene la itre usine me loto e New Delhi (Inde). Canga tro uti hi la itre wanamamik poizine (PM2.5) ngöne la eny. Itre wanamamike lai (inférieures maine égales à 0,0025 mm) ka axulune la itre sine mec, tune la hmanono me itre xaa mec ka tru. Ngacama hopatre hi la ijine confinement, nge tru la poizin, ngo kolo hi lai a amamane ka hape, atreine hi la enyi ne mano troa sipu aporopëne ej.

    Eny hna apoizinë e New Delhi (Inde) lo pune la macatre 2019.

    © Amit kg/Shutterstock

    Pune la macatre 2019

    Ame lo ijine ne confinement pine la COVID-19, kola ut la etrune la poizin ngöne la eny e New Delhi (Inde).

    © Volobotti/Shutterstock

    Ijine confinement pine la COVID-19

Kola Thel Troa Nyinyine La Jol

Ketre trahmany a acile la velo i angeic thupene la huliwa.

Kola acone la poizin ngöne la enyi la easa ti velo

Hnene la itre mus hna up la itre usine troa acone la itre poizin hnei angatr hna nuetrij. Nge ame pena la itre ka ithel, angatr a thel la itre aqane troa apatrene la itre enyi ka poizin. Ame la ketre aqan, angatr a huliwan la itre microbe matre troa saze la poizin kowe la ketre ewekë ka lolo. Ketre, angatr a upe la itre atr troa trongë ihnadro maine ti velo, nge troa huliwan wang la tirisite e kuhu hnalapa.

Ketre föe a nango lapa me adrone la xen ngöne la hna athi eë.

Itre mus a hamë ifureno kowe la itre atr, matre co hi la poizine ngöne la enyi ne mano. Ngo alanyim palakö la itre atr ngöne la fen ka pë ifureno

Ngo ijije kö lai? Waea! Celë hi hna qaja ngöne la ketre rapor ne 2022 qaathene la OMS me Banque Mondial.

Önine lai rapor, ame lo 2020, alanyimu catr la itre atr ngöne la fen asë ka xom la itre ewekë ka apoizinëne la eny troa atronyi xen. Ngo ame ngöne la fen, tha tru kö hnei atr ka trene mani, matre itöne la itre ifureno. Nge alaxalaithe hi la itre götrane gaa hetre sinöe nyine athi eë.

The Xou Kö—Mekuna i Tusi Hmitrötr

“Hane hi la hna qaja hnene la nyipi Akötresie, Iehova lo Atre Xupe la hnengödrai me . . . atre kuca la ihnadro memine la itre ewekë ngön ej, nge atre hamëne la hnamano kowe la nöjei atr memine la mel kowe la itre ka tro ngöne ej.”—Isaia 42:​5, NWT.

Akötresie la ka xup la enyi ne mano memine la itre ewekë ka aporopëne ej. Ketre, ka tru trenge mene Nyidrë, nge ka hnim la nöjei atr. Haawe, tro kö Nyidrë a nue la itre atr troa apoizinëne la enyi ne mano? Wange ju la tane mekun “Ase Hë Akötresie Qaja Ka Hape Tha Tro Kö a Patr La Ihnadro.”

ITRE XAA ITHUEMACANYI

Kola mama la ihnadro qaa koho hnengödrai.

Hna xup tune kaa lai atmosphère? Goeëne ju la video L’univers a-t-il été créé ? ngöne jw.org.

    Itre Itus Qene Drehu (1997-2025)
    Tha Connecter
    Connecter
    • Drehu
    • Iupi fë
    • Hna ajan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Itre Hna Amekötin
    • Pengöne La Ka Thele Ithuemacany
    • Hna amekötin
    • JW.ORG
    • Connecter
    Iupi fë