Aqane Mekune i Tusi Hmitrötr Göi u

“Ene pe u ka mele la at.”—GENESE 2:7.

1. Nemene la ewekë nyine tro së a thele matre troa goeëne ngöne la meköt, me atrehmekune la ini hnei Tusi Hmitrötre hna hamëne göi u?

TUNE lo hne së hna wange hë, nyimutre la itre mekune ngöne la u, nge isa pengöne kö itre ej. Ame fe thene lo itre atr ka qaja ka hape, hnei angatre hna nyitrepene la itre mekune i angatre ngöne la Tusi Hmitrötr, kola mama laka, isa aqane qeje pengöne i angatre la u, tune mina fe la ewekë ka traqa kowe eje thupene la mec. Ngo nemene kö la ini hna hamëne hnyawa hnei Tusi Hmitrötr, göi u? Maine easë a aja ithuemacany, nyipi ewekë tro së a hane goeëne la aliene la itre hnepe hnëewekë qene Heberu me qene Heleni, hna ujëne la “u” qa ngön.

Ceitune Hi La “u” Me Ketre Hna Xupe Ka Mel

2, 3. (a) Nemene la aqane ujëne la hnepe hnëewekë hna hape “u” ngöne la itre xötre ne Tusi Hmitrötre qene Heberu, nge nemene la sipu aliene la hnepe hnëewekë cili? (b) Tuneka la aqane amamane hnyawa hnei Genese 2:7 laka, ame la hnepe hnëewekë “u” ke, ene asë hi la atr?

² Ame la qene Heberu ne la “u” ke, néphèsh, a 754 lao mama la hnepe hnëewekë cili ngöne la Itre Hna Cinyihane qene Heberu (kolo hna majemine hëne ka hape, Isisinyikeu ka hekö). Matre kola hapeue la néphèsh? Tune la hna qaja hnene la itus, The Dictionary of Bible and Religion, ame la hnepe hnëewekë cili, “eje a qaja la ketre hna xupe ka mel, ene asë hi la atr.”

³ Hanawange la ketre ceitun, hna qaja ngöne Genese 2:7 ka hape: “Hnei Iehova Akötesieti hna xupe la ate xaxau qa ngöne la hnadro, me mano kowe la lue hnafiji angeice la mano ne mel; ene pe u ka mele la atr.” Haawe, kola mama hnyawa ka hape, thaa hna hamë u i Adamu kö; angeice hi la u​—kola tune la atr ka droketre, laka, angeice hi lai droketre. Qa ngöne lai, ame la hnepe hnëewekë hna hape “u,” ijije hi troa qaja ka hape, ene asë hi lai atr ka mel.

4, 5. (a) Hamëne jë la itre ceitun, ka amamane ka hape, ame la hnepe hnëewekë “u” ke kola hape, ene asë hi la atr. (b) Nemene la aqane acatrene hnene la itus The Dictionary of Bible and Religion la aqane trotrohnin, ene laka, u la atr?

⁴ Hna acatrene la aqane trotrohnine celë hnene la itre xötre ne la Itre Hna Cinyihane qene Heberu, itre xaa xötrehnaewekë hna hape, “nge maine ngazo la kete [u NW]” (Levitiko 5:1), “ame la [u ke, ka NW] kuci huliwa” (Levitiko 23:30), “maine hna öhne la kete ate a ënö la kete [u NW]” (Deuteronomi 24:7), “meci hë [la u i NW] angeice hnei aköt” (Angete Amekötin 16:16), “Utihë eue la tro nyipunie a akötëne la [ung NW]?” (Iobu 19:2), me “kola teije la unge hnene la aköt, [matre thaa pi meköle hë ni NW].”​—Salamo 119:28.

⁵ Pëkö hne së hna öhne ngöne la itre xötre celë, ka amamane ka hape, ame la u, ke, ketre ewekë ka mele pe kö e thupene la hna meci la atr. Kola qaja hnene la itus, The Dictionary of Bible and Religion, ka hape: “Maine tro së a qaja ka hape, koilo hë thei joxu la ‘u’ ne la sinee së, maine kapa pena la mekun, ka qaja ka hape, ‘thaa ka meci kö la u,’ haawe, thatreine kö troa trotrohnine lai, pine laka isazikeu la mekune cili memine la aqane mekune ka eje ngöne la IH [Isisinyikeu ka Hekö].”

6, 7. Nemene la aqane ujëne la hnepe hnëewekë hna hape “u” ngöne la itre xötre ne la Itre Hna Cinyihane qene Heleni hnei itre keresiano, nge nemene la sipu aliene la hnepe hnëewekë cili?

⁶ Traqa koi itre hadredre la etrune lao mama la hnepe hnëewekë hna ujëne la “u,” qa ngöne lo hna hape, psukhê; eje a meköle ngöne la Itre Hna Cinyihane hna ujëne qene Heleni hnene lo itre Keresiano (ene lo götrane ne la Tusi Hmtrötre hna majemine hëne ka hape, Isisinyikeu ka hnyipixe). Tui néphèsh, kolo hi a qaja la atr. Drei la itre ceitun: “Hlohlo hë la [ung NW].” (Ioane 12:27) “Nge traqapi la qou kowe la nöjei [u NW] asë.” (Ite Huliwa 2:43) “Drenge thenge ju hnene la nöjei [u NW] asë la angete musi atraqat.” (Roma 13:1) “Haji [itre u NW] ka ewë.” (1 Thesalonika 5:14) “Celë hi hna amelene la ala xalaith, ene la ala köningemene [lao u NW] ngöne la iwë.”​—1 Peteru 3:20.

⁷ Haawe, kola mama hnyawa laka, caasi hi la aliene la lue hnepe hnëewekë celë, psukhê, me néphèsh, lue eje hi a qaja la atr. Tune la hna qaja fe hnei Nigel Turner, ketre atr ka inamacan, ame la hnepe hnëewekë cili, ke “kola qaja la pengöne la atr, ene laka easë hi, nge hnei Akötresie hna amë la mano ne mel, ene la rûaḥ [ua] i Nyidrë, hnine la ngönetrei. . . . Haawe, kola qaja hnyawa la atr, laka, thaa ka lue pengöne kö, ngo caasi hi.”

8. Hapeu, u fe la itre öni? Qeje pengöne jë.

⁸ Ame ngöne la Tusi Hmitrötr, thaa kolo kö a xome la hnepe hnëewekë “u” matre troa qaja hmekuje la itre atr, ngo koi itre öni fe. Hanawange la ketre ceitun, ame ngöne la kola qeje pengöne la itre öni ne hnagejë ngöne Genese 1:20, hnei Akötresie hna qaja ka hape: “Tro la hnagejë a amamane la itre [u ka mel NW].” Nge ame ngöne la ketre drai pena ha ne xupe la fen, öni Nyidrëti ka hape: “Tro la hnadro a aciane la ite [u ka mel NW] thenge la ite pengön’it’ej, ite öni ka [mem NW], me ite öni ka wewë, me ite öni ne hnite thenge la ite pengön’it’ej.” (Genese 1:24; wange ju la Numera 31:28.) Qa ngöne lai, atreine hi troa qaja ka hape, ame la “u” ke, ketre hna xupe ka mel, atr maine öni.

“U” Emelene La Ketre Hna Xup

9. (a) Nemene la ketre aqane troa trotrohnin, nge ketre aliene la hnepe hnëewekë hna hape “u”? (b) Hapeu, isazikeu kö la aliene cili, memine la mekune laka, u hi la atr?

⁹ Ame ngöne la itre xaa ijin, kola qaja ka hape, ame la “u,” ke, ene la mele ka eje thene la ketre atr, maine thene la ketre öni. Thaa isa pengöne kö lai memine la aqane qeje pengöne la Tusi Hmitrötre la u, lo kola hape, ketre atr hi, maine ketre öni pena. Tro sa pane xome la ketre ceitun: Easë a qaja ka hape, ka mele la atr, pine laka, ka mele la ngönetrei i angeic. Atreine fe tro së a qaja ka hape, hetrenyi thei angeice la mel. Ceitune hi la memine la kola qaja ka hape, u la atr ka mel. Haawe, ame petre kö la angeice a mel, atreine hi troa aceitunëne la “u” me ketre ewekë hnei angeice hna hetreny.

10. Hamëne jë la itre ceitune ka amamane ka hape, ame la hnepe hnëewekë hna hape “u,” ke kola qaja la mel ka eje thene la atr, maine thene pena la öni.

¹⁰ Hanawange la ketre ceitun, hnei Akötresieti hna qaja koi Mose ka hape: “Meci hë la nöjei ate asë itete thele troa humuthe [la u i’ö NW].” (Esodo 4:19) Kola mama hnyawa laka, hna thele hnene la itre ithupëjia me Mose, troa thapa la mele i nyidrë. Jëne cahu itre hnaithahnata, tro së a atrepengöne hnyawa la aliene la hnepe hnëewekë hna hape “u”. “Celë hi mate qou atraqate [la itre u i eahun NW].” (Iosua 9:24) “Nge angat’a köte ke [pine la itre u i angatr NW].” (2 Ite Joxu 7:7) “Ame ate ka meköti kola hnime la [u ne la NW] si angeic.” (Ite Edomë 12:10) “[Hna traqa la Nekö i ate troa NW] . . . hamëne la [u NW] i angeice nyine thupene mele ne la nöjei at ka kösau.” (Mataio 20:28) “Maine meci hë angeic, ke tha hnö kö la [u NW] i angeic.” (Filipi 2:30) Ame asë hi ngöne la nöjei mekene tus, ame la aliene la hnepe hnëewekë hna qaja ka hape “u,” ke kolo lai a qaja la “mel.”a

11. Nemene la nyine troa qaja, ngöne la aqane xome Tusi Hmitrötre la hnepe hnëewekë hna hape “u”?

¹¹ Haawe hna xome hnei Tusi Hmitrötre la hnepe hnëewekë “u,” matre troa qaja la ketre atr, maine ketre öni pena, maine mel ka eje thene la ketre atr maine ketre öni pena. Thaa jole kö troa trotrohnin, nge maca hnyawa la aqane qeje pengöne la u hnene la Tusi Hmitrötr; ketre, kola xatua së troa utretre qa ngöne la itre icajolejole ne la filozofi, memine lo itre mekune ka xulu qa thei atr. Ngo nemene la ewekë ka traqa kowe la u ngöne la ijine kola mec? Maine easë a ajane troa atre la mekune ka sa la hnyinge celë, haawe, nyipi ewekë tro së a pane trotrohnine la kepine matre easë a mec.

[Ithueamacany]

[Iatr ne la götran 1]

Itre u asë hi angatr