Watchtower ONLINE LIBRARY
Ita Ne Thup
ONLINE LIBRARY
Drehu
  • TUSI HMITRÖTR
  • ITRE ITUS
  • ITRE ICASIKEU
  • bt mek. 15 götrane 117-123
  • ‘Troa Acatrene La Itre Ekalesia’

Aucune vidéo disponible pour cette sélection.

Désolé, il y a eu une erreur lors du chargement de la vidéo.

  • ‘Troa Acatrene La Itre Ekalesia’
  • “Qejepengöne Hnyawa Jë” La Baselaia i Akötresie
  • Sous-titres
  • Ka Ihmeku
  • ‘Tro Hmaca Nyiso a Bëeke Me Wange Trongëne Lo Itre Trejin’ (Itre Huliwa 15:36)
  • “Hna Icatrë” (Itre Huliwa 15:37-41)
  • ‘Hna Qaja Aloinyi Angeic’ (Itre Huliwa 16:1-3)
  • ‘Kola Kökötre La Itre Ekalesia Me Catre Ngöne La Lapaun’ (Itre Huliwa 16:4, 5)
  • “Jëne La Mene i Iehova, Nyidroti a Catre Cainöj”
    “Qejepengöne Hnyawa Jë” La Baselaia i Akötresie
  • Itre Trejin Nekötrahmany—Nyitipu Mareko Jë Me Timoteo
    Ita Ne Thup (Nyne Inin)—2025
  • “Kolo Pala Hi a Madrin Me Tiqa Hnei Uati Hmitrötr”
    “Qejepengöne Hnyawa Jë” La Baselaia i Akötresie
“Qejepengöne Hnyawa Jë” La Baselaia i Akötresie
bt mek. 15 götrane 117-123

MEKENE 15

‘Troa Acatrene La Itre Ekalesia’

Itre ka thupëne la sirkoskripsio a acatren la lapaun ne la itre ekalesia

Itre Huliwa 15:36–16:5

1-3. (a) Drei la sinatronge i Paulo ka hnyipixe, nge nemene la pengöne la nekö trahmanyi cili? (b) Nemene la ini hne së hna xome qa ngöne la mekene tusi celë?

KOLA nango tro hnei Paulo aposetolo ngöne la hnepe gojeny ka hnënge etë, nge ce angeic memine la ketre nekö trahmany, Timoteo la ëjen. Ketre nekö trahmany ka egöcatr angeic, nge ma 20 lao macatre i angeic. Nanyi trootro hë angeic qa ngöne la hnalapa i angeic. Nge hejiheji hë, matre tha mama ha e Ikonio me Lusetara. Nemene jë la ka troa traqa ngöne la tronge i nyidro? Atre hë Paulo, ke hnaaluene tronge i angeice hë lai. Tro hë nyidroti lai a ixelë memine la itre jole ka tru. Matre tro kö Timoteo lai a cile catr?

2 Ka mejiune Paulo koi Timoteo, ngacama Timoteo a sipu wangaconyi angeic. Nge pine lo ewekë ka traqa, xecie koi Paulo troa ce tro memine la ketre atr nyine mejiune kow. Atre hi angeic laka, tro nyidroti a wange la itre ekalesia matre ithuecatre koi angatr. Haawe, loi e troa xecie e kuhu hni nyidro troa afenesine la huliwa, nge tha tro kö a isazikeu la mekuna i nyidro. Hnauëne la angeic a mekune tune lai? Maine jë, angeic a mekune lo angeic a iwesitrë me Banaba.

3 Troa ini së hnene la mekene celë, la aqane tro sa atreine waiewekë e traqa ju la itre iwesitrë. Tro fe së ce wang la kepin matre hnei Paulo hna ië Timoteo troa ce tro me angeic. Nge tro fe sa trotrohnine hnyawa la hnëqa ne la atre thupëne la sirkoskripsio enehila.

‘Tro Hmaca Nyiso a Bëeke Me Wange Trongëne Lo Itre Trejin’ (Itre Huliwa 15:36)

4. Nemene la hnei Paulo hna pi kuca ngöne la hnaaluene trongene mesinare i angeic?

4 Ame ngöne lo mekene ka ase hë, hne së hna ce wang laka, hnene lo 4 lao trejin, ene Paulo, Banaba, Iudra me Sila, hna thuecatren la ekalesia ne Anetioka, lo angatr a tro fë la hna amekötin hnene la Lapa Ne Xomi Meköt göi troa ixötrehatreny. Nemene la hna kuca hnei Paulo e thupen? Hnei angeic hna hë Banaba troa ce tro me angeic. Öni angeic: “Ka loi e tro hmaca nyiso a bëeke kowe lo itre traon me wange trongëne lo itre trejin hnei nyiso hna cainöjëne kow la trengewekë i Iehova, me wange ka hape, tune kaa jë angatr.” (Itre hu. 15:36) Tha angeice kö la a hë Banaba göi troa iöhny memine la itre Keresiano ka xötrei hmi. Kola amaman hnene la tusi Itre Huliwa, la aliene la hnaaluene trongene mesinare i Paulo. Ame la hnapan, ke hnei Paulo hna tro fë la itre hna amekötin hnene la Lapa Ne Xomi Meköt. (Itre hu. 16:4) Nge ame la hnaaluen, pine laka, Paulo la atre thupëne la sirkoskripsio, hnei angeic hna xatuan me acatren la lapaun ne la itre ekalesia. (Rom. 1:11, 12) Nemene la hna kuca hnene la organizasio i Iehova enehila, matre troa nyitipune lo itre aposetolo?

5. Tune kaa la aqane iujin me thuecatren la itre ekalesia hnene la Lapa Ne Xomi Meköt?

5 Ame enehila, Iesu a iujine la itre ekalesia jëne la Lapa Ne Xomi Meköt, ene la itre trejin hna iën. Angatr a ameköti huliwa me ithuecatr kowe la nöjei ekalesia e cailo fen, jëne la itre ithuemacany, me itre itusi së hna fejan maine ngöne ëternet, me itre icasikeu, me itre asabele, me itre xa jëne ju kö. Nge angatre fe a ce huliwa memine la itre ekalesia. Celë hi matre angatr a upe la itre atre thupëne la sirkoskripsio troa wange la itre ekalesia. Lapa Ne Xomi Meköti fe, la ka sipu acil la itre atre thupëne la sirkoskripsio, ene lo itre qatre thup ka maca ngöne la fen asë.

6, 7. Nemene la itre xa hnëqa ne la atre thupëne la sirkoskripsio?

6 Itre ka thupëne la sirkoskripsio a xatuan me ithuecatr kowe la itre atren la ekalesia. Tune kaa? Angatr a xötrethenge la tulu ne la itre pane Keresiano tui Paulo. Hnei angeic hna ithuecatr kowe la ketre atre thupëne la sirkoskripsio me hape, troa: “Cainöjëne la trengewekë i Akötresie. Nge canga cainöje jë e ijine loi me ijine jol; eamo jë, ihaji jë, ithuecatre jë, nge kuca jë la nöjei ewekë cili ngöne la xomihni me atreine hamë ini. . . . Nge catre pi eö cainöjëne la maca ka loi.”—2 Tim. 4:2, 5.

7 Tune la hna qaja ngöne la xötr, ame la atre thupëne la sirkoskripsio memine la föi angeic, ke nyidroti a ce cainöj memine la itre atrene la ekalesia. Ketre trejine lai ka catre cainöj nge ka maca troa hamë ini. Lue ewekë lai ka ithuecatr kowe la hnënge mamoe. (Rom. 12:11; 2 Tim. 2:15) Itre trejine lai hna atre hnyawa, pine la ihnimi gufa ka eje thei angatr. Ke angatr a nue la mele i angatr troa tro kowe la itre nöj, gaa ngazo drai me gaa hetre hna mecin. (Fil. 2:3, 4) Nge ketre, angatr a ithuecatr, me hamë ini, me amekötine la itre ekalesia, jëne la itre cainöj hna nyitrepen hnei Tusi Hmitrötr. Haawe, tro la itre atrene la itre ekalesia a kepe thangan ka loi, e tro angatr a goeën la aqane ujë ne la atre thupëne la sirkoskripsio, me nyitipune la lapaune i angeic.—Heb. 13:7.

“Hna Icatrë” (Itre Huliwa 15:37-41)

8. Nemene la aqane ujë i Banaba kowe la ihë i Paulo?

8 Hna kapa la sipo i Paulo hnei Banaba troa “wange trongëne lo itre trejin.” (Itre hu. 15:36) Ke ka majemine hë nyidro ce huliwa, nge atre hnyawa nyidro la itre trejin ngöne la itre ekalesia cili. (Itre hu. 13:2–14:28) Ngazo pe, hna traqa la ketre jol. Kola qaja ngöne Itre Huliwa 15:37 ka hape: “Ame hna xecie ju koi Banaba troa hane ce tro me Ioane, lo hna hëne ka hape, Mareko.” Tha Banaba kö e celë a sipo Paulo, ngo ka “xecie” hë koi angeic troa ce tro me Mareko, sine la madra i angeic.

9. Hnauëne la kola isazikeu la mekuna i Paulo me Banaba?

9 Ngo xele kö Paulo. Pine nemen? Hna qaja ka hape: “Xele Paulo ma tro Ioane [ene Mareko] a hane sine la tronge i nyidro, ke ase petre hi angeice lo trotriji nyidro e Pamafulia, nge goi tha sine fe angeice la huliwa ne cainöj.” (Itre hu. 15:38) Nyipici, hnei Mareko hna ce tro me Paulo me Banaba ngöne lo pane trongene mesinare i angatr, ngo hnei angeic hna nuetrije la huliwa me bëeke hmaca. (Itre hu. 12:25; 13:13) Tha qea ju kö la angatr a lapa e Pamafulia, nge angeic hmaca fe hë a bëek a tro Ierusalema. Tha hna qaja kö la kepin hnei Tusi Hmitrötr, ngo ame koi Paulo, tha ka loi kö la aqane ujë i Mareko. Celë hi matre jole catre hë koi Paulo troa mejiun koi angeic.

10. Nemene la ka traqa thupene la Paulo me Banaba a iwesitrë, nge nemene hë la pun?

10 Ngo catre fë kö Banaba troa ce tro me Mareko. Nge Paulo kö a ketre catre fë la mekuna i angeic. Matre öni Itre Huliwa 15:39: “Hnei Paulo me Banaba hna icatrë, nge nyidroti a isa ije pi.” Ame hnei Banaba hna ce bëek me Mareko kowe la zi angeic e Kupero. Ngo hnei Paulo pë hë hna ketre tro troa kuca la huliwa i angeic. Thupene jë hi lai, “Paulo a xomi Sila jë, me tro thupene la hna thithi sai angeic hnei itre trejin matre tro Iehova a amamane la ihnimi gufa i nyidrë.” (Itre hu. 15:40) Ame hnei nyidroti hna tro kowe la itre nöj e “Suria me Kilikia, me acatrene la lapaune ne la itre ekalesia.”—Itre hu. 15:41.

11. Nemene la itre thiina ka troa xatua së matre tha tro kö a lapa fë elëhni?

11 Kola amamane hnene la ewekë ka traqa laka, itre atr ka tha pexeje kö së. Hna acili Paulo me Banaba troa qeneqaja ne la Lapa Ne Xomi Meköt. Nge e thupen, Paulo fe hë la ketre atrene la Lapa Ne Xomi Meköt. Haawe, ngacama lue atre i Akötresie ka macaj Paulo me Banaba, ngo hna patre fe thei nyidro la xomihni. Hapeu, hnei nyidroti kö hna lapa fë wesitr? Ngacama lue atr ka tha pexej Paulo me Banaba, ngo lue ka ipië, nge ka waiewekë tui Keriso. Eje hi laka, tha hnei nyidroti kö hna canga iloi, ngo e thupen, hnei nyidroti hna atreine nue la ngazo, me amamane la ihnimi trejin. (Efe. 4:1-3) Ketre tui Paulo me Mareko, hnei nyidroti hna atreine ce huliwa e thupen.a—Kol. 4:10.

12. Tui Paulo me Banaba, nemene la itre thiina ka troa mama thene la itre atre thupëne la sirkoskripsio?

12 Tha pengöi Paulo kö me Banaba la troa iwesitrë. Ame Banaba, ketre atr ka loi thiina nge ka ham. Celë hi matre tha itre aposetolo hmaca kö a hë angeic ka hape, Iosefa ngo Banaba, kola hape, “Nekö Ne La Iakeukawany.” (Itre hu. 4:36) Nge ame Paulo, ke trejin ka ihnim nge ka wangatrune la itre xa atr. (1 Thes. 2:7, 8) Tune la lue atr celë, loi e tro la itre ka thupëne la sirkoskripsio enehila a amamane la ipië, me hnime hnyawa la itre qatre thup me itre xa mamoe.—1 Pet. 5:2, 3.

‘Hna Qaja Aloinyi Angeic’ (Itre Huliwa 16:1-3)

13, 14. (a) Drei lae Timoteo, nge eu la Paulo a öhnyi angeic? (b) Hnauëne laka, saze hë la aqane waipengöi Timoteo hnei Paulo? (c) Nge nemene hë la hnëqa hna ahnith koi angeic?

13 Ame ngöne lo hnaaluene trongene mesinare i Paulo, hnei angeic hna traqa ngöne la ketre provës ne Roma, e Galatia, ketre nöj hnei angeic hna acil la itre xa ekalesia. Ame hnei angeic hna traqa “e Derebe me e Lusetara.” “Nge e cili hi la ketre atre dreng, Timoteo la ëjen, nekö ne la ketre föe ne Iudra ka lapaun, nge atre Geres la kem.”—Itre hu. 16:1.b

14 Maine jë, hnei Paulo hna atre la fami Timoteo lo pane traqa i angeic e cili lo 47 M.K. Ngo ame hë enehila, thupene la köni macatre, saze hë la aqane waipengöi Timoteo hnei Paulo. Pine nemen? Pine laka, “hna qaja aloinyi Timoteo hnene la itre trejin.” Tha ngöne hmekuje kö la ekalesia ne la traon, ngo ngöne fe la itre xa ekalesia, tun e Lusetara me Ikonio, a 30 lao kilomet qaa lai. (Itre hu. 16:2) Jëne la uati hmitrötr, hnene la itre qatre thup hna hamë angeic la ketre hnëqa ka tru, ene la troa ce huliwa me Paulo me Sila troa thupëne la sirkoskripsio.—Itre hu. 16:3.

15, 16. Hnauëne la itre trejin a qaja aloinyi Timoteo?

15 Hnauëne la kola qaja aloinyi Timoteo, nge nekö trahmanyi pala kö angeic? Hnene kö laka, ka inamacan angeic, me ka mingöming, maine ka atreine huliwa pena? Itre ewekë lai hna hain hnene la itre atr. Hnei Samuela perofeta mina fe ekö hna hane waiewekë tune lai. Ngo öni Iehova: “Tha ceitu kö la aqane waiewekë i atr me Akötresie. Ke ame la atr, angeic a goeëne la ka mama, ngo ame kö Iehova, nyidrëti a goeëne la ka ej e kuhu hni.” (1 Sam. 16:7) Haawe, itre trejin a qaja aloinyi Timoteo pine la itre thiina i angeic, ngo tha hnene kö la itre hna atreine kuca.

16 Itre macatre thupen, Paulo pala hi a qaja la itre thiina ka lolo me lapaune i Timoteo. Hnei angeic hna qaja la aqane saqe idrengethenge, me ihnim, memine la aqane catre eatrëne Timoteo la itre hnëqa. (Fil. 2:20-22) Nge hna atre Timoteo fe hnene la lapaune i angeic “ka pë thoi ngön.”—2 Tim. 1:5.

17. Tune kaa la aqane tro la itre jeune enehila a nyitipu Timoteo?

17 Ame enehila, tui Timoteo, ala nyimu la itre jeune ka amamane la itre thiina ka amadrinë Akötresie. Celë hi matre, kola qaja aloinyi angatr qëmekei Iehova me nöje i Nyidrë, ngacama jeune pala kö angatr. (Ite edomë 22:1; 1 Tim. 4:15) Eje thei angatr la lapaun ka pë thoi ngön, kola hape, xele angatr ma mele thoi. (Sal. 26:4) Matre tui Timoteo, ala nyimu la itre jeune hna wangatrun e hnine la ekalesia. Angatr a amadrinëne la ekalesia, la angatr a hane cainöj, me nue la mele i angatr koi Akötresie, me xomi bapataiso!

‘Kola Kökötre La Itre Ekalesia Me Catre Ngöne La Lapaun’ (Itre Huliwa 16:4, 5)

18. (a) Nemene la itre hnëqa hna hamëne koi Timoteo me Paulo? (b) Nge nemene la thangan kowe la itre ekalesia?

18 Itre macatre ne ce huliwa Paulo me Timoteo. Nge pine laka, ka thupëne nyidro la sirkoskripsio, matre nyimu pengöne huliwa hnei nyidroti hna kuca thatraqane la lapa ne xomi meköt. Celë hi matre öni Tusi Hmitrötr: “Paulo me itre sinatronge i angeic a xötrëne la itre nöj, me hamën kowe la itre trejin la hna amekötin hnei ange aposetolo me itre qatre thup ne Ierusalema matre trongën.” (Itre hu. 16:4) Nge eje hi laka, hnene la itre ekalesia hna trongëne la itre hna amekötin hnene la itre aposetolo, me itre qatre thup ne Ierusalema. Nge jëne la hna idrengethenge, hna “kökötre o drai la itre ekalesia me catre ngöne la lapaun.”—Itre hu. 16:5.

19, 20. Hnauëne laka, nyipiewekë tro la itre Keresiano a drengethenge “la itre ka elemeken”?

19 Tune fe hi enehila, itre Temoë Iehova a kepe manathith qa ngöne la hnei angatr hna drengethenge la itre “ka elemeken.” (Heb. 13:17) Nge pine laka, kola saze la fen, nyine mel kowe la keresiano troa canga nyipiewekën la xen hna hamën hnene “la hlue ka nyipici me ka inamacan.” (Mat. 24:45; 1 Kor. 7:29-31) Celë hi ka troa xatua së troa catre lapaun, nge tha tro kö a adronyi së hnene la fen.—Iako. 1:27.

20 Nyipici, itre atr ka tha pexeje kö la itre ka thupëne la sirkoskripsio, me itre atrene la Lapa Ne Xomi Meköt. Ceitui angatr me Paulo, me Banaba, me Mareko, memine lo itre qatre thup hna iën ekö. (Rom. 5:12; Iako. 3:2) Ngo pine laka, Lapa Ne Xomi Meköt a xötrethenge hnyawa la Trengewekë i Akötresie, me nyitipune la tulu ne la itre aposetolo, haawe, ijije tro sa mejiune koi angatr. (2 Tim. 1:13, 14) Ame la thangane lai, ke kola kökötr me catr la lapaun ne la itre ekalesia.

TIMOTEO A HULIWA TUNE LA KETRE HLU KOWE LA “MACA KA LOI”

Timoteo la ketre ixatua ka tru koi Paulo. Thupene la 11 lao macatre ne ce huliwa nyidro, hane hi la hnei Paulo hna cinyanyine göi Timoteo: “Pëkö ketre atr thei eni ka tui angeic, ke angeic a hnehengazo nyipunie. . . . Öhne kö nyipunie la nyine anyipicine göi angeic ka hape, tune la lue treme nekön, hnei angeic hna ce huliwa me eni matre akökötrene la huliwa ne tro fë maca ka loi.” (Fil. 2:20, 22) Hnei Timoteo hna nue la mele i angeic kowe la huliwa ne cainöj, celë hi matre tru la ihnimi Paulo koi angeic, nge ketre tulu lai ka lolo catr koi së enehila.

Timoteo.

Atre Geres la keme i Timoteo, nge atre Iudra la thin, nge ma hna hetru angeic e Lusetara. Qaane lo angeic a co, hnene la thine i angeic, Enis, me Lois qaaqaa i angeic, hna ini angeic la Itre Hna Cinyihan. (Itre hu. 16:1, 3; 2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Hnei angatr ala kön hna lö kowe la hmi keresiano, lo Paulo a xötrei traqa e Lusetara.

Itre macatre thupen, lo Paulo a traqa hmaca e Lusetara, ma 20 hë lao macatre i Timoteo, nge “hna qaja aloinyi [angeic] hnene la itre trejin ne Lusetara me Ikonio.” (Itre hu. 16:2) Hnene la uati hmitrötr, “hna qaja amë” la ketre ewekë göi angeic. Celë hi matre hnei Paulo me itre qatre thup e cili, hna hamë angeic la ketre hnëqa ka ketre pengön. (1 Tim. 1:18; 4:14; 2 Tim. 1:6) Hnei Timoteo hna ce tro me Paulo ngöne la huliwa ne mesinare. Matre hnei angeice hë hna nue la fami angeic, nge hnei Paulo hna xötrehatrenyi angeic matre tha tro kö la angetre Iudra a thele iwesitrë me angeic.—Itre hu. 16:3.

Tru la itre nöj hnei Timoteo hna trongën. Hnei angeic hna cainöj me Paulo me Sila e Filipi, nge thupene lai, me Sila e Bere, nge ame hë e Thesalonika, ke angeice casi pe hi. Nge ame la angeic a traqa koi Paulo e Korinito, hnei angeic hna qaja atrune la ihnim, memine la aqane mele nyipici ne la itre trejin e Thesalonika, ngacama tru la itre jol. (Itre hu. 16:6–17:14; 1 Thes. 3:2-6) Nge ame hë la Paulo a drei mejen la itre itupath ka traqa kowe la itre trejin e Korinito, mekune jë hi angeic troa upi Timoteo a tro cili. (1 Kor. 4:17) Nge qa Efeso, hnei Paulo pë hë hna upi Timoteo me Eraseto a tro Makedonia. Ngo ame lo Paulo a cinyany kowe la angetre Roma, ce angeic hmaca ha me Timoteo e Korinito. (Itre hu. 19:22; Rom. 16:21) Itre xa nöje lai hnei Timoteo hna tro fë la maca ka loi.

Ma hnei Timoteo jë hna mekun ka hape, tha ijiji angeic kö troa xome la hnëqa i angeic, ke hnei Paulo hna ithuecatr koi angeic, me hape: “The nue ketre kö troa wangaconyi eö pine hi laka, thöth eö.” (1 Tim. 4:12) Ngo ka mejiune hnyawa Paulo koi Timoteo, matre hnei angeic hna upi Timoteo kowe la ketre ekalesia ka jole catr, me hape: “Eni hmaca ha a upi eö troa eamo itre xan, matre tha tro kö angatr a inine la itre xa ini.” (1 Tim. 1:3) Nge hnei Paulo fe hna nue koi angeic troa acile la itre qatre thup, me itre ka ixatua ngöne la ekalesia.—1 Tim. 5:22.

Ka tru catr Timoteo koi Paulo, hnene la itre thiina ka lolo i angeic. Tusi Hmitrötr a qaja ka hape, Timoteo la ketre nekö trahmany hna pi ce huliwa memin, nge ka mele nyipici, nge ka ihnim tune la kuku. Hnei Paulo hna cinyihane me mekune lo itre trenge timidra i Timoteo, ke pi tro catr angeic a iöhny me Timoteo, me thithi sai angeic. Tune la kem ka ihnim, hnei Paulo hna hamë ixatua koi Timoteo göne la “sine meci ka traqa lapa” koi angeic, maine jë Timoteo a meci fë itrengenan.—1 Tim. 5:23; 2 Tim. 1:3, 4.

Ame lo ijin kola xötrei akalabusi Paulo e Roma, ke ce angeic me Timoteo. Nge hna hane fe akalabusi Timoteo e thupen. (Filem. 1; Heb. 13:23) Mama hi laka, tru catr la ihnimi nyidro, ke ame la Paulo a dreng ka hape, easenyi hë tro angeic a mec, öni angeic: “Isine jë troa canga traqa koi ni.” (2 Tim. 4:6-9) Ngo tha hna qaja kö hnei Tusi Hmitrötr ka hape, hnei Timoteo hna traqa nge tha meci pala kö la sipu sinee i angeic, nge ka ini angeic.

MAREKO A KAPA LA ITRE HNËQA KA TRU

Hna qaja ngöne la Evangelia i Mareko ka hape, hnene la itre atr hna othi Iesu me thel troa ea “la ketre nekö trahmanyi” ka kötr me “nyinyape xöe.” (Mar. 14:51, 52) Maine jë, Mareko hi (lo hna hëne fe ka hape, Ioane), ke angeic casi hi la ka ithanatane lai. Nge maine eje hi, kolo lai a hape, hnei Mareko fe hna hane xötrethenge Iesu.

Mareko a drenge hnyawa la trejine ka qatrë hë me xomi not.

Thupene la 11 lao macatre, ngöne lo ijine kola axösisine la itre Keresiano hnei Herodra Ageripa, hnene la “itre xan” ne la ekalesia ne Ierusalema hna itronyi thei Maria thine i Mareko troa thith. Nge e cili fe, lo hna lapa hnei Peteru thupen la kola nue angeic qa kalabus. (Itre hu. 12:12) Haawe, ma hnei Mareko jë hna tru ngöne la ketre hnalapa hna amë la itre icasikeu e thupen. Kösë atre hnyawa hi angeic la itre ka pane drei Iesu, nge itre tulu angatr koi angeic.

Hnei Mareko hna ce huliwa memine la itre ka thupëne la sirkoskripsio ekö. Maine jë, hna pane upi angeic troa ce huliwa me Banaba, sine la madra i angeic, me Paulo aposetolo a tro Anetioka ne Suria. (Itre hu. 12:25) Matre ame la Paulo me Banaba a tro ngöne lo pane trongene mesinare i nyidro, hnei Mareko hna ce tro me nyidro a tro Kupero, nge Asia e thupen. Ase jë hi, hnei angeic hna bëeke hmaca a tro Ierusalema, ngo tha hna qaja kö la kepin. (Itre hu. 13:4, 13) Ase jë hi iwesitrë hnei Paulo me Banaba pi angeic, tune la hna qaja ngöne Itre Huliwa mekene 15, Banaba me Mareko pë hë a tro ju a tro Kupero.—Itre hu. 15:36-39.

Kola mekune ka hape, ma iloi hmaca ha angatr, ke qaane lo itre macatre 60 me 61 M.K, kolo hmaca ha ce huliwa hnei Mareko me Paulo e Roma. Ame lo ijine kola akalabusi Paulo e cili, hnei Paulo hna cinyanyin kowe la ekalesia ne Kolose ka hape: “Aritako lo trejine hna ce akalabusin me eni, a hane ibozu me nyipunie, me Mareko lo trejine me Banaba, (lo hnenge hna ahnithe koi nyipunie troa wai angeic e traqa pi).” (Kol. 4:10) Kola mama ngöne la xötre celë, la Paulo a mekun troa upi Ioane Mareko qa Roma, matre nyihna i angeic e Kolose.

Ame lo macatre 62 me 64, hna pane ce huliwa hnei Mareko me Peteru aposetolo e Babulona. Tune la hna qaja ngöne la mekene 10 ne la itusi celë, hna acatrene la imelekeu i nyidro, ke hnei Peteru hna hë angeic ka hape, “Mareko neköng.”—1 Pet. 5:13.

Haawe, ame lo macatre 65, ngöne lo hnaaluene kola akalabusi Paulo e Roma, hnei angeic hna cinyany koi Timoteo e Efeso ka hape: “Ce traqa pi me Mareko, ke ixatua angeice koi ni thatraqane la huliwa.” (2 Tim. 4:11) Ame hnei Mareko hna kapa la ihë, me canga bëeke a tro Roma. Tha sesëkötre kö së laka, ka tru angeic koi Paulo, Banaba, me Peteru!

Ame la hnëqa i angeic ka tru, ke ene la troa cinyanyine la Evangelia i angeic, jëne la uati hmitrötre i Iehova. Nge hna qaja hnei itre xan ka hape, hnei Mareko hna kapa la itre ithuemacanyi qaathei Peteru aposetolo. Hna anyipicine lai, hnene la itre ithuemacanyi hna cinyanyin ngöne la tusi Mareko, ke tro hi a hamën itre ej hnene la ka qa hna melën la itre ewekë cili, tui Peteru. Nge maine jë, hnei angeic hna cinyanyine la Evangelia i angeic e Roma, ngo tha kolo kö lo ijine ce angeic me Peteru e Babulona. Tru hnei hna ithanata qene Latin hna cinyanyine hnei Mareko, nge hnei angeic hna qejepengöne la itre hna ithanata qene Heberu hna tha trotrohnine hnene la itre trenyiwa. Celë hi matre, kola mekune ka hape, ame la itre atr hnei angeic hna ajan troa ketr, ke tha angetre Iudra kö.

a Wange ju la hna eköhagen, “Mareko a Kapa La Itre Hnëqa Ka Tru.”

b Wange ju la hna eköhagen “Timoteo a Huliwa Tune La Ketre Hlu Kowe La ‘Maca Ka Loi.’ ”

    Itre Itus Qene Drehu (1997-2025)
    Tha Connecter
    Connecter
    • Drehu
    • Iupi fë
    • Hna ajan
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Itre Hna Amekötin
    • Pengöne La Ka Thele Ithuemacany
    • Hna amekötin
    • JW.ORG
    • Connecter
    Iupi fë