Ita Ne Thup göi 3 Juun
Nyima 11 me 26 Qene Drehu
Epi Kökötre Trootro Pala Hi La Ekalesia
“Ame hna tingetinge la ekalesia . . . me kököt.”—ITE HULIWA 9:31.
1. Nemene la itre hnyinge hna amejën göne “la ekalesia i Akötesie”?
NGÖNE la ijine Penetekos macatre 33 M.K., hnei Iehova hna kapa la angetre drei Keriso ceitu me ketre nöje ka hnyipixe, ene la “Isaraela i Akötesie.” (Galatia 6:16) Thupene lai, hna hane hëne mina fe la itre hna iëne cili hnei uati hmitrötre ka hape “ekalesia i Akötesie.” (1 Korinito 11:22) Nemene la aliene lai? Nemene la aqane troa eköthe “la ekalesia i Akötesie,” nge tune kaa la aqane trongen ej e celë fen, ngacama iananyi la itre nöje hna isa mele ngön hnene la itre atrene ej? Nge nemene la thangane lai kowe la mele së, memine la manathith hne së hna kapa?
2, 3. Hnei Iesu hna amamane tune kaa la enyipiewekëne la troa hetrenyi la itre hna amekötin e hnine la itre ekalesia?
2 Tune la hna qaja ha ngöne lo hna cinyihane ka ase hë, hnei Iesu hna ahnithe laka troa hetrenyi lai ekalesia cili, ekalesia ne la itretre dreng hna iën; öni nyidrëti koi Peteru aposetolo: “Hune la etë celë [Iesu Keriso] tro ni a acile la ekalesiang, nge tha tro kö a cate la nöjei qanahage ne hedis hun’ ej.” (Mataio 16:18) Ketre, pine laka Iesu petre kö e celë fen cememine la itre aposetolo, hnei nyidrëti hna hamëne la itre xaa mekun ngöne la aqane troa huliwan ej me aqane troa eköth ej.
3 Hnei Iesu hna inin hnene la itre hnei nyidrëti hna qaja me aqane huliwa i nyidrë, laka, tro ha hetre hna acile troa elemekene la ekalesia. Tro angatr a elemeken hnene la hna huliwan me nyihluene la itre xaa atr e hnine la Lapa ka caa hae cili. Hnei Keriso hna qaja ka hape: “Ate hë nyipunie laka thina i angete musinë angete etheni troa qene joxu hui angat, nge hna musinë angate hnei ite ka tru. Ngo tha tro kö a tune lai thei nyipunie, ngo ame la ate ajane troa tru thei nyipunie, te, tro angeic’ a huliwa i nyipunie ; nge ame la ate ajane troa pa thei nyipunie, te, tro angeic’ a hlue ne asë.” (Mareko 10:42-44) Kola amamane e celë laka, thaa hna aijene kö la itre atrene la “ekalesia i Akötesie,” me isa lapa caas, kösë ketre ekalesia ka pë trepen matre itre atren a isa kuci mekun. Ngo ame pe hetrenyi la itre hna hnëkëne nyine nyi trepene hnyawa e hnin ej, nge hetrenyi la itre atr ka ce huliwa me ce wai mekun.
4, 5. Easa atre tune kaa ka hape nyipi ewekë troa kapa hnene la ekalesia la ini ngöne la ua?
4 Hnene la Atre ka troa Taane la “ekalesia i Akötesie,” ene Iesu hna amamane laka troa hetre hnëqane ka ketrepengöne kö hna troa kapa hnene la itre aposetolo me itre xane ju kö, angetre xomi ini qaathei nyidrë, kowe la itre atrene la ekalesia. Nemene la huliwa i angatr? Ame la hnëqa ka sisitria, tre ene la troa hamë ini ngöne la ua kowe la itre atrene la ekalesia. Mekune hi epuni lo kola mele hmaca hnei Iesu, qëmekene la itre xaa aposetolo, öni nyidrë koi Peteru ka hape: “Simona i Iona, eö a hnimi ni ?” Peteru a sa ju ka hape: “Ejëti hi, Joxu, cilieti a ate hmekuatine laka ini a hnimi cilie.” Öni Iesu koi angeic: “Ithu ane ju pë hë la ite areniong. . . . Thupëneju pë hë la ite mamoeng. . . . Ithuane ju pë hë la ite mamoeng.” (Ioane 21:15-17) Drei la ketre hnëqa ka tru!
5 Easa öhne qa ngöne la itre trenge ewekë i Iesu laka, ame la itre hna icasikeune hnine la ekalesia, tre hna aceitunë angatr me itre mamoe hnine la ketre hag. Nyipi ewekë troa ithuane ngöne la ua la itre mamoe celë, ene la itre Keresiano trahmanyi, me föe, me itre nekönatr—me eatrongë angatr. Ketre, pine laka hnei Iesu hna upe la itretre drei nyidrë troa inine la itre xaa atr, me xatua angatre troa itretre drei nyidrë, haawe, nyipi ewekë troa inine la itre ka xötrei atre la nyipici troa xome hnyawa la huliwa celë qaathei Akötresie.—Mataio 28:19, 20.
6. Nemene la itre hna amekötine e hnine la “ekalesia i Akötesie ka hnyipixe”?
6 Ame la kola eköthe ekö la “ekalesia i Akötesie,” tre, kolo ha icasikeu lapaa hnene la itre atren matre troa kapa la ini me ithuecatrekeu. “Angate pala hi a cate kowe la hna inine hnei ang’ aposetolo, me ce hni, me thupe areto, me thith.” (Ite Huliwa 2:42, 46, 47) Kolo fe a mama e cili laka, hna aijijëne la itre xaa trejine ka maca troa ixatua kuca la itre xaa jol. Thaa hna ië angatre kö pine laka itre ka inamacane angatr, itre ka qaa hna ini mus, maine itre ka atreine angatre huliwa, ngo pine pe laka, itre trahmanyi angatr “ka tiqa hnene la Uati Hmitöte me inamacan.” Ame la ketre e angatr, tre, Setefano, kola qeje angeic ka hape “ka tiqa hnene la lapaune me Uati Hmitöt.” Ame la thangane la hna amekötine hnene la ekalesia, tre “hna kekë la wesi ula i Akötesie, nge ala nyimu hë la angete deng’ e Ierusalema.”—Ite Huliwa 6:1-7.
Itre Trejine Trahmanyi Hna Huliwane Hnei Akötresie
7, 8. (a) Ame thene la itre pane Keresiano, tre, nemene la huliwa ne la itre aposetolo me itre qatre thup e Ierusalema? Nemene hë la thangane la ini hna hamëne jëne la itre ekalesia?
7 Trotrohnine hi së laka, hnene la itre aposetolo hna elemekene la itre huliwa hna kuca e hnine la ekalesia ekö, ngo thaa angatre caasi kö. Ame ngöne la ketre ijin, hna bëeke hmaca Anetioka ne Suria eë hnei Paulo me itre sinetronge i angeic. Kola qejepengöne ngöne Ite Huliwa 14:27 ka hape: “Nge traqa ha nyido, ame hnei nyidoti hna icasinekeune la ekalesia, me amamane la nöjei ewekë asëjëihë hnei Akötesieti hna ce kuca me nyido.” Nyidroti petre kö e cili memine la ekalesia, nge kolo ha isenyine la ketre jol, kola mekune ka hape, nyipi ewekë fe troa hane peritomone la angetre ethen ka hane lapaun. Hna upi Paulo me Banaba Ierusalema eë “koi ang’ aposetolo me ite qat,” ke, angatre hi lo lapa ne xomi meköt ekö.—Ite Huliwa 15:1-3.
8 Hnei Iakobo lo trejine me Iesu, ketre qatre thup ngo thaa ketre aposetolo kö, hna xomi ujine la icasikeu i “anga’ aposetolo me ite qate troa ithanatane la ewekë cili.” (Ite Huliwa 15:6) Thupene la hna ce ithanata, me ce wange hnyawa la jole cili, memine fe la ixatua ne la uati hmitrötr, traqa ha angatre kowe la mekune ka caas, nge ka ihmeku memine la Itre Hna Cinyihan. Angatre pë hë a iupi fë pe la ketre tus kowe la itre ekalesia ne la nöje matre troa thuemacanyi angatre la hna axeciën. (Ite Huliwa 15:22-32) Ame la itre ka kapa la ithuemacanyi cili, tre, hnei angatre hna trongën ej. Nemene hë la thangan? Hna akökötrene la lapaune ne la itre trejine trahmanyi me föe, nge hetre ithuecatre koi angatr. Kola qaja hnei Tusi Hmitrötre ka hape: “Ame hna acile hutine la nöjei ekalesia ngöne la lapaun, me nyi xane ju o drai.”—Ite Huliwa 16:5.
9. Nemene la hnëqa ne la itre Keresiano trahmanyi hna acil hna amamane hnei Tusi Hmitrötr?
9 Ngo tune kaa la aqane eköthe ekö la itre ekalesia ne la nöj? Tro sa ce wange la tulu ne la ekalesia ngöne la ketre hnapet hna hape Kerete. Ngacama hna qeje gelene la itre atr ka mele e cili, ngo hnei itre xan hna saze, ene pe itre nyipi keresiano fe hë angatr. (Tito 1:10-12; 2:2, 3) Angatre a mele ngöne la itre traone ka isa pengön, nge nango nanyi pi hë angatre asë qa ngöne la lapa ne xomi meköt e Ierusalema. Thaa ketre jole ka tru kö, pine laka hna acile la itre “qate” ngöne la ua ngöne la nöjei ekalesia ne la nöje e Kerete, tune lo hna kuca ngöne la itre xaa nöj. Hnene la itre trejine cili hna trongëne la itre hna amekötin koi angatr, itre eje enehila a meköle hnine la Tusi Hmitrötr. Hna acili itre xan matre qatre thup, maine itretre thup, itretre “eamone la ite ka tha idei hnene la ihaji ka pë ethan.” (Tito 1:5-9; 1 Timoteo 3:1-7) Hna acile la itre xaa trejine ka maca ngöne la ua troa xome la huliwa ne drikona matre troa xatuane la itre ekalesia.—1 Timoteo 3:8-10, 12, 13.
10. Thenge la hna qaja ngöne Mataio 18:15-17, troa isenyine tune kaa la itre jole ka tru?
10 Hnei Iesu hna amamane laka troa hetrenyi elanyi la itre hna amekötine cili. Pane mekune ju së lo hna amekötine ngöne Mataio 18:15-17, laka hnei nyidrëti hna öhne ngöne la ketre ijin la kola traqa la ketre jol thene la lue atrene la nöje i Iehova; hna ngazo la aqane ujë ne la ketre koi ketre. Ame lai hna angazon, tre, tro angeic a tro troa wange lai atre iangazo me “ithanatane cone me angeice,” nge nyidroti hmekuje hi. Nge maine thaa ie kö, haawe, troa sipone kowe la caas maine lue xan ka atrepengöne la jole celë matre troa ixatua. Nge nemene ju hë e jole pala kö? Hnei Iesu hna qaja ka hape: “Maine tro angeic’ a ienine me angat, qaja jë kowe la ekalesia nge maine tro angeic’ a ienine memine la ekalesia fe, ame hna tui angeice koi ‘ö la etheni me telona.” Ame la Iesu a ithanata tun, tre, “ekalesia i Akötesie” petre kö la angetre Iudra, haawe, pane thatraqai angatre la itre trenge ewekë celë.a Ngo, e acile hë elanyi la ekalesia i Keresiano, eje hi laka, tro ha musi hnei Iesu e hnine la ekalesia. Celë hi ewekë lai nyine anyipicine laka, troa hetre ekalesia hna eköth hnene la nöje i Akötresie, matre troa ithuecatrene me eatrongëne la nöjei Keresiano asë.
11. Nemene la hnëqane la itre qatre thup ngöne la angatr a thele troa sei jole e hnine la ekalesia?
11 Celë hi matre, tro la itre trejine trahmanyi ka ijij, nge ka hekö hë, maine itretre thup, a nyi trenge ewekëne la ekalesia ngöne la kola isenyine la itre jol, maine kola cile kowe la itre xaa jole ka tru. Celë hi ewekë lai ka ihmeku memine la itre hna thele thene la itre qatre thup hna qaja ngöne Tito 1:9. Nyipici, itre atr ka thaa pexeje kö la itre qatre thup, tui Tito, ketre qatre thup hna upe hnei Paulo kowe la itre ekalesia troa “apexejene la nöjei ewekë tha hna umuthe pete kö.” (Tito 1:4, 5) Ame ngöne la hneijine së, troa acile la ketre qatre thup, e thupene la hnei angeic hna pane amamane ngöne la ketre hnepe ijine ka ijij, la lapaune memine la aqane mele nyipici i angeic. Haawe, nyipi ewekë kowe la itre atrene la ekalesia troa mejiune kowe la itre hna hnëkën thatraqane la ekalesia matre troa elemeken ej me eatrongën ej.
12. Nemene la hnëqa ne la itre qatre thup kowe la ekalesia?
12 Hnei Paulo hna qaja kowe la itre qatre thup ne la ekalesia ne Efeso ka hape: “Wai nyipunieti kö, memine la hnënge mamoe asë, hnei Uati Hmitöte hna acilë nyipunie nyine itete thup, troa hiane la ekalesia i Akötesie, hnei nyidëti hna itöne thupene la madra i nyidëti kö.” (Ite Huliwa 20:28) Ketre tune mina fe enehila, hna acile la itretre thup ngöne la itre ekalesia matre “troa hiane la ekalesia i Akötesie.” Loi e tro angatre a kuca lai cememine la ihnim, ngo thaa tro pe a qene joxune la itre hnëqa i angatr me musinëne menune la hnënge mamoe. (1 Peteru 5:2, 3) Loi e tro la itretre thup a catre troa eköthe la lapaune ne la “hnënge mamoe asë” me xatua angatr.
Catre Jë Troa Fedre Kowe La Ekalesia
13. Ame itre xaa ijin, nemene la ewekë ka traqa e hnine la ekalesia, nge pine nemen?
13 Pine laka itre atr ka ngazo la itre qatre thup memine la nöjei atrene la ekalesia, haawe, ame itre xaa ijin, troa cia la itre hnepe jol maine isazikeu pena la itre mekun, tune lo itre ewekë ka traqa ha ekö lo hneijine i Iesu ngöne lo mele petre kö la itre xaa aposetolo. (Filipi 4:2, 3) Maine jë tro la ketre atre thup maine ketre atr pena a qaja la ketre ewekë ka nango akötrë së, maine ka thaa menyike kö, maine ka thaa nyipi meköti kö. Maine pena tro jë sa mekune laka hetre ewekë hna kuca ka thaa ihmeku kö memine la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr, ngo kösë ngacama atrehmekune hi la itre qatre thupe lai ewekë cili ngo pëkö hna kuca matre troa amekötine lai. Nyipici laka, maine jë ase jë hë ce ithanatane lai jole cili, maine kolo jë pala kö a ce wange ej thenge la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr nge thenge mina fe la itre xaa ewekë hne së hna thatre kö. Nge maine easa mekune laka, pëkö hna kuca, ke, hetrenyi pala hi lai ewekë ka sis, tre, loi e tro sa ce wange la ewekë celë: Ame ngöne la ketre hnepe ijin e hnine la ekalesia i angetre Korinito, ketre ekalesia hna hnehengazon hnei Iehova, tre, hna traqa la ketre ewekë ka sis e hnin ej. Kola tro la itre drai, nge hnei Nyidrëti hna kuca matre troa wenë trongëne la ewekë ka thaa meköti kö; kola wenë hnyawa cememine la hni ka nyipici. (1 Korinito 5:1, 5, 9-11) Ijije tro sa isa hnyinge thele ka hape, ‘Maine hnenge ju hna mele ekö lo ijine i angetre Korinito, tune kaa jë la aqane tro ni a ujë ngöne lai ijine kola traqa lai ewekë ka sisi cili?’
14, 15. Pine nemene matre thaa ce tro pi hi me Iesu hnene la itre xan, nge nemene la ini hne së hna kapa qa ngön?
14 Hanawange la ketre ewekë ka ijije troa traqa hnine la ekalesia. Öhne jë hi hnene la ketre atr laka jole catre koi angeice troa trotrohnine me kapa la ketre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr. Angeice hi lai a thele mekune ju hnine la Tusi Hmitrötr, me hnine la itre itusi së jëne la ekalesia, me thele ixatua thene la itre trejine ka macaj, tune la itre qatre thup. Ngo, jole pala kö koi angeice troa trotrohnin; nge ketre, nango jole tro angeic a kapa hnyawa lai mekune cili. Nemene la nyine tro angeice a kuca? Hetrenyi la ketre ewekë ka tune lai ka traqa ekö, caa macatre qëmekene tro Iesu a mec. Hnei nyidrëti hna qaja ka hape, nyidrëti hi “la areto ne mel,” nge maine kola ajane la ketre atr troa mele epine palua, tre, nyipi ewekë tro angeice a “xeni . . . la ngönetei ne la Nekö i ate, me iji la madra i angeic.” Hna athixötrëne la itre xaa itretre drei nyidrë hnene la trenge ithanata cili. Nyimutre la itretre drenge ka “tha ce tro hmaca kö me [Jesus],” ngo thaa treqene pe la ijine ka ijije tro Iehova amekötine lai mekune cili. (Ioane 6:35, 41-66) Hapeue fe së, maine easë ju pe ngöne la ijine cili, nemene la hne së hna troa kuca?
15 Ame ngöne la hneijine së enehila, hna tro triji së hnene la itre xaa trejine me easë. Maine jë angatre a upe ka hape, hnene la hna ahleuhleunyi angatr, angatr a mekune ka hape, hna lapa goeëne hi la ketre ewekë ka ngazo ka traqa ngöne la ekalesia ngo pëkö hna kuca, maine pena thaa kapa kö angatr la ketre ini qa hnine la Tusi Hmitrötr. Hapeu, meköti kö la aqane ujë i angatr? Maine nyipici laka hetrenyi kö la isa aqane imelekeu ne la nöjei Keresiano isa ala caas me Akötresie, ngo ame pe, thatreine kö tro sa thipetrije la mekune laka, Nyidrëti a ce huliwa memine la ekalesia e cailo fen, tune la aqane kuca i Nyidrë ngöne la hneijine i anga aposetolo. Ketre, ame ngöne la hneijine i Iesu, hnei Nyidrë hna ce huliwa memine la itre ekalesia, me amanathithine itre ej, me acile la itre qatre thup ka ijij me itre drikona matre nyine loi kowe la itre ekalesia. Ka eje pala hi la itre hna amekötine cili ngöne la hnedrai së enehila.
16. Nemene la ewekë hna troa mekune hnene la ketre atr e mekune jë angeice elanyi troa nuetrije la ekalesia?
16 Maine kola mekune hnene la ketre trejine laka, atreine hi angeice troa mejiune hmekuje kowe la sipu aqane imelekeu i angeice me Akötresie, tre, angeice lai a nuetrije la itre hna hnëkëne hnei Akötresie—ene la ekalesia e cailo fen, memine fe la itre ekalesia ne la nöj ka eje ngöne la nöje i Akötresie. Maine jë kola ketre mele caas, me ketre sipu nyihlue i Akötresie hnene la ketre trejin, maine pena angeice a caasi memine la itre xan ka ala xalaith, ngo hapeue la itre qatre thup me itre drikona hna acile ngöne la itre ekalesia, hetrenyi fe kö la itre ewekë cili e tröne la itre ekalesia? Haawe, ame la Paulo a cinyihane kowe la ekalesia ne Kolose, me ahnith laka troa e fe la itusi kowe la angetre Laodikea, hnei nyidrë hna qaja ka hape troa “nyi wane me xupe draië thei [Keriso].” Troa kepe thangane la tusi cili hnene lo itre atr ka fedre catre kowe la ekalesia, ngo troa gufa kowe la itre atr ka nuetrije ej.—Kolose 2:6, 7; 4:16.
Kapane Me Nyine Juëne La Nyipici
17. Nemene la ini hna hamë së ngöne 1 Timoteo 3:15 göne la ekalesia?
17 Ame ngöne la pane tusi Paulo aposetolo koi Timoteo qatre thup, hnei angeice hna qaja atrune la itre ewekë hna thele thene la itre hna acile troa qatre thup me drikona ngöne la itre ekalesia ne la nöj. Ame ju fe hi thupene lai, Paulo a qaja “la ekalesia i Akötesie ka shewengönie,” me qeje eje ka hape “kapane memine la juëne la nyipici.” (1 Timoteo 3:15) Kola anyipicine lai ekö ngöne lo hneijine i Iesu laka, ekalesia ne la itre keresiano hna iën la ketre kapan. Ka xecie koi së laka, ame la hna sipu hnëkën thatraqane la itre Keresiano, angatr isa ala caas, göi troa kapa lai “nyipici,” tre, jëne hmekuje hi la ekalesia ngöne la nöje i angeic. E cili hi la hnë tro angatre a drenge la nyipici, me inin me sajuën ej, nge ketre sipu hnë isa acatrene hi la lapaune i angatr e cili.
18. Pine nemene matre jëne iamele la itre icasikeu ne la ekalesia?
18 Ketre tune mina fe, ēnē i Akötresie la ekalesia i Keresiano e cailo fen, ke, eje hi la “kapane memine la juëne la nyipici.” Ame la sipu jëne troa acatrene la aqane imelekeu së me Akötresie, tre, ene la tro sa catre sine me ce thewe mekune ngöne la itre ijine icasikeu ne la ekalesia, nge kola hnëkë së fe troa kuca la aja i Nyidrë. Hnei Paulo hna amamane hnyawa la itre mekune hna qaja ngöne la itre icasikeu cili ngöne la angeic a cinyihane kowe la ekalesia ne Korinito. Hnei angeice hna cinyihane ka hape, ame la aja i angeic, tre, troa nualai hnyawa me thaa jole troa trotrohnine la itre mekune hna qaja ngöne la itre icasikeu ne la ekalesia, matre troa “akeukawane” la itre atren. (1 Korinito 14:12, 17-19) Ijiji së mina fe enehila troa kapa la ixatua cili e hne së hna atrehmekune laka, hnei Iehova Akötresie hna nue la itre trejine troa cilëmekene la itre ekalesia, nge Nyidrëti a sajuëne la hna amekötine cili.
19. Pine nemene matre loi e troa mama cile la etrune la hnëqa i epuni kowe la ekalesia i epun?
19 Nyipici laka, maine easa ajane troa acatrene la lapaune së itre Keresiano, tre, nyipi ewekë tro sa lapa e hnine la ekalesia. Hna anyipicine qaane hë ekö laka, kola thupë së hnene la ekalesia qa ngöne la itre ini ka thoi, nge Iehova a nyijëne ej matre troa haöthe la fene hnengödrai hnene la maca ka loi ne la Baselaia ne Mesia. Thaa luelue kö së laka, atraqatre la itre ewekë hnei Akötresie hna kuca jëne la ekalesia i Keresiano.—Efeso 3:9, 10.
[Ithueamacany]
a Hnei Albert Barnes ketre atr inine la Tusi Hmitrötr hna wanga atrehmekune laka, ame la iupi Iesu troa “qaja kowe la ekalesia,” tre kola hape, troa qaja kowe “la itre hna aijijëne troa sei jolene la itre jole cili, ene la itre ka nyi trenge ewekëne la hmi. Ame ngöne la sunago i angetre Iudra, ala nyimu la itre qatre ka amekötine ekö la itre jole hna traqa fë koi angatr.”
Mekune Pala Kö Nyipunie?
• Pine nemene matre loi e tro sa mejiune laka Akötresieti a ce huliwa memine la itre ekalesia e celë fen?
• Nemene la hna kuca hnene la itre qatre thupe thatraqane la ekalesia, ngacama itre atr ka ngazo pe angatr?
• Troa acatrene tune kaa la lapaune i epun hnene la ekalesia i epun?