Mekene 8
Hnauëne La Akötresieti a Nue La Akötr?
1, 2. Nemene la aqane ujëne la itre atr qëmekene la iakötrë?
ALANYIMU la itre atr ka thaa trotrohnine kö la kepine matre kola musi la itre ewekë ka ngazo, matre kola traqa la itre drai ngazo, kola angazone la itre hnepadro, maine kola thupatëne la mele ne la itre atr. Itre xane a xoue pine laka, kolo pala hi a mama trootro la itre atr ka calogitre iqëmek, me ka pi ihumuthi me iakötrë. Celë hi matre, ma drei jë lai epuni a hane isa hnyinge ka hape, ‘Ue lae Akötresie a nue la akötr?’
2 Alanyimu catre hë la itre atr ka thaa hane kö lapaune koi Akötresie, pine laka, thaa öhne kö angatre la mekune ka ijije nyine troa sa la hnyinge celë. Angaatre fe a mekune ka hape, thaa nyipi ewekëne kö Akötresieti la itre atr. Itre xan, kola kapa la akötr, me mekune ka hape pengöne hi la mel, ame hna hace hnei angatre me upe zö Akötresie pine la nöjei akötre asë ka traqa kowe la atr. E maine hna ketri epuni hnene la itre hace celë, ke, ma loi e tro epuni a hane nyipine la hnei Tusi Hmitrötre hna qaja thatraqane la itre mekune cili.
THA AKÖTRESIETI KÖ LA KA IAKÖTRË
3, 4. Pine nemene matre easë a atre laka ame la iangazo memine la iakötrë ke, thaa Iehova kö la qaan?
3 Tusi Hmitrötre a qaja hnyawane koi së laka, ame la itre akötre hne së hna öhne e celë fen, ke, thaa Iehova Akötresieti kö la qaan. Ketre, hnei Iakobo ketre keresiano atre drenge hna cinyihane ka hape: “The tro kö kete ate a qaja e kola tupathi angeic, ka hape, hna tupathi ni qa thei Akötesie; ke tha’teine kö troa tupathi Akötresie hnei ngazo, kete thaa hnei Nyidrëti kö hna tupathi kete ate.” (Iakobo 1:13) Qa ngöne lai, thaa Akötresieti kö la qaane la nöjei ewekë ka akötrëne la mele ne la atr. Tha Nyidrëti kö a tupathe la itre atr matre, aijijë angatre troa hane mele ka thaa ase palua kö, ketre, thaa Nyidrëti pena kö a akötrëne la itre atr pine la itre huliwa ka ngazo hna kuca ha ekö.—Roma 6:7.
4 Ketre, nyimutre la itre ewekë ka ngazo hna pune kuca ngöne la atresiwa i Akötresie maine ngöne la ëje i keriso pena, ngo pë pi kö ini e hnine la Tusi Hmitrötre ka sajuëne la itre mekune ka tune lai. Tha Akötresieti kö me keriso a hane ce memine la itre ka thele troa nyihlue i Nyidrë ngo iaö pe me atrekënö, ihumuthi me thöe, me kuca fe la itre xaa ewekë ka akötrëne la atr. Eje hi laka, “methi Iehova la jëne la ate ka ngazo.” Akötresie “a iananyi me ite ka ngazo.”—Ite Edomë 15:9, 29.
5. Nemene la itre xaa thiina i Iehova, nge nemene la aqane ujë i Nyidrë kowe la itre xupuana i Nyidrë?
5 Tusi Hmitrötr a qeje Iehova ka hape “atre utipine me hnime atraqat.” (Iakobo 5:11) ketre kola qaja fe ka hape “Iehova a ajane la meköt.” (Salamo 37:28; Isaia 61:8) Tha ka hane kö Iehova të la ngazo hna kuca koi Nyidrë. Jëne la utipine i Nyidrë, Iehova a thupëne la itre hnei Nyidrëti hna xup me hamëne koi angatre asë, la ewekë ka loi kowe la mele i angatr. (Ite Huliwa 14:16, 17) Drei hi lai thiina i Akötresie, qaane lo kola nyiqaane mele hune la ihnadro.
PË KÖ ETHAN NGÖNE LA QAAN
6. Nemene la aqane qejepengöne hnene la itre ifejicatre göne lo itre aqane mele ekö ngöne la kola nyiqaane la fen?
6 Atre asë hi së la pengöne la akötr, maine kolo pena a thë. Nyipi jole e troa pane mekune kowe la ketre ijine pë akötr, ngo celë hi ewekë ka eje ekö ngöne la qaane la mele ne la atr. Nyimutre la itre ifejicatre ngöne la itre xaa nöje ka pune qejepengöne la qaane la atr, ene laka, ketre ijine madrin. Ngöne la itre ifejicatre i angetre Heleni, ke, hna ati ëjene la pane “faifine xötre qa ngöne la qaane la melene la atr” ka hape “xötre hna aceitunëne me gool.” Hna mele madrine la itre atr ngöne la ijine cili, pëkö isi, pëkö akötr, nge ketre pëkö meci ne qatr. Kola qaja fe hnene la ifejicatre i ange sinoa ka hape, ngöne la ijine kola joxu hnei ketre apöröre ka hmedre hane ngönetrei (Wan de), ke, kola mele tingetinge hnene la itre atr, nge angatre a ce mele madrine ngacama hna traqa la itre ngazo drai, me itre öni ka wael. Ame thei angetre Peresi, me angetre Aigupito, me angetre Tibeta, me angetre Peruvi, me angetre Mekesik, hetrenyi fe la itre ifejicatre ka edromëne la ketre ijine kola melëne la manathithi atraqatr, memine la mele ka pexeje ngöne la qaane la xupiatr.
7. Nemene kepine matre Akötresieti a xupe la ihnadro memine la itre atr?
7 Ame lai hna hape itre ifejicatre ne la itre nöj, ke, kolo hi lai a amekunëne me nyitupune la Tusi Hmitrötr, ketre itusi ka hekö catre nge ka qejepengöne la mele ne la atr; ngo eje hi laka thaa meköti kö la aqane qajaqaja la wesiula i Akötresie. Eje a thuemacanyi së laka hnei Akötresieti hna amë la lue pane atr, Adamu me Eva ngöne la hlapa e Edena, ëjene hi lai Paradraiso, nge hnei Nyidrëti hna ulatine koi nyidroti ka hape: “Manapi me hatre me atiqane la fene hnengödrai, me xomacon’ej.” (Genese 1:28) Ka pexeje la melene la lue pane keme me thine së ekö, nge hetrenyi thei nyidro la mejiune troa goeëne la fene asë celë a troa paradraiso, nge troa lapaane eje hnene la lapa ka ca hae ka pexej, ngöne la tingeting, me manathithi ka pë pun. Celë hi la trepene mekune i Akötresieti lai, ngöne lo Nyidrëti a xupe la fene memine la atr.—Isaia 45:18.
TRENGATHOI KA AKÖTR
8. Nemene lo trenge wathebo hnei Adamu me Eva hna troa drenge thenge, ngo nemene la ewekë ka traqa?
8 Eje hi laka, maine Adamu me Eva a ajane tro Akötresieti a kepe nyidro, ke, thaa tro kö nyidroti a xeni la “sinöe ne atre hmekune la loi me ngazo.” (Genese 2:16, 17) Maine hnei nyidroti ju hna drengethenge la wathebo i Iehova, ke, thaa tro kö a hetrenyi la akötre ngöne la melene la atr. Tro nyidroti a amamane laka, nyidroti a hnimi Iehova me huliwa nyipici koi Nyidrë, hnene la hna drenge thenge la hnei Nyidrëti hna qaja. (1 Ioane 5:3) Ngo tune lo hne së hna inine ngöne mekene 6, hna ngazo la aqane trongene la itre ewekë. Hnei Satana hna iaö Eva, troa xeni wene lai sinöe. Thupene lai, Adamu fe a hane xome me xeni la wene lo sinöe hna wathebon.
9. Nemene la itre hnyinge ka ketri Iehova hna amejëne hnei Satana?
9 Hapeu, nyipunieti kö a hane trotrohnine hnyawa la pengöne la ewekë cili? Hnei Satana hna cile kowe la göhnë i Iehova, göhnë ka draië hune la nöjei göhnë. Hnei angeice hna qaja koi Eva ka hape, “tha tro jë kö nyipo a mec,” thaa hna qaja kö la trenge nyipici, ene lo itre trenge ewekë i Akötresie, lo hna hape, “ka tro eö a mec.” Jëne la hna qaja hnei Satana, angeice a upezö Akötresie ka hape, Nyidrëti a xomaconyi Adamu me Eva matre thatre kö nyidroti laka ijije tro nyidroti a hane ceitu me Akötresie, nge thaa Nyidrëti kö la ka troa musinëne la mele i nyidro göi troa kuca la loi maine ngazo. Qa ngöne lai, hnei Satana hna kuca matre troa luelue la itre atr ngöne la eloine memine la emeköti i Iehova troa Joxu hune la hnengödrai me fen.—Genese 2:17; 3:1-6.
10. Nemene la itre ewekë thaa hna qaja mekötine kö hnei Satana göne la itre atr?
10 Hnei Satana diabolo hna iaö ka hape, kola thili koi Iehova hnene la itre atr e ijine loi me meledrai qa ngöne la itre ewekë hnei angatre hna kapa qa thei Nyidrë. Qa ngöne lai, loi e troa atre la nyipici; celë hi matre, hna alueluëne fe la huliwa nyipici ne la atr koi Akötresie. Satana a pi hune fë la mekune i angeic, ene laka, pëkö caa atr ka troa cile huti koi Akötresie. Ame la trengathoi cili ka akötre hna amejëne hnei Satana, ke, hna qaja amamane lai hnine la Tusi Hmitrötre ngöne la kola qejepengöi Iobu, ketre atre lapaune koi Iehova, nge ka pane melëne la ketre itupathi ka tru ngöne la hnaa 1600 M.P.K. Ngöne la epuni a e la lue pane mekene tusi Iobu, ke, tro epuni a atre hnyawa la kepine matre kola akötre la atr, nge ue lae Akötresieti a pane nue hi tune lai.
11. Nemene la pengöi Iobu, nge nemene lo ewekë hnei Satana hna qaja nyine nyizö Iobu?
11 Hna traqa koi Iobu, ketre “atre ka nyipi loi thiina me meköt,” la itre itupathi Satana. Ame la ewekë hnapan, ke, hnei angeice hna pane qeje ethanyi Iobu ka hape, thaa pexeje kö la hni angeice koi Iehova; angeice a hnyinge ka hape, “gufa kö la qou i Iobu e Akötresie?” Thupene lai, jëne la nyinyithina i Diabolo, hnei angeice hna atë la trengathoi hui Akötresie me hui Iobu, hnei diabolo hna thë troa ce silithoi nyidro; angeice a qaja ka hape, hnei Iehova hna itöne la huliwa nyipici i Iobu, hnene laka hnei Nyidrëti hna acili hage nyine ekögölithe xötreithi angeic, me amanathithi angeic. Celë hi matre, hnei Satana hna cile koi Iehova me hape “ngo, loi pe, xejë jë enehila la ime i cilie, me lepe la nöjei ewekë asë i angeic, nge tro angeice a jele ngazo cilie xajawai cilie.”—Iobu 1:8-11.
12. (a) Nemene la itre hnyinge hna troa sa, e maine tro Akotresie a nue Satana troa tupathi Iobu? (b) Matre nemene hë la thangane la hna itupathi Iobu?
12 Hapeu, eje kö laka Iobu a nyihlue i Iehova, pine laka angeice a kapa qa thei Akötresie la nöjei ewekë ka loi? Hapeu, tro kö a cilehuti la huliwa nyipici i Iobu e hnine la itupath? Ketre, tuneka la pengöi Akötresie, atraqatre kö la mejiune i Nyidrë kowe la hlue i Nyidrë, matre pane nue angeice pi tune lai kowe la itupath? Troa atreine sa la itre hnyinge celë, e tro Iehova a nue Satana troa akötrë Iobu hnene la itre itupathi ka catr. Tune la hna qaja ngöne la tusi Iobu, hnene la lapaune i angeice ngöne la itupathi hna amamane hnyawa la thiina ka meköti Nyidrë, memine fe la aqane huliwa nyipici ne la atr.—Iobu 42:1, 2, 12.
13. Nemene la aqane ketri së hnene la ewekë ka traqa koi Iobu memine lo ewekë ka traqa e Edena?
13 Eje hi laka, tru la aliene koi së la ewekë ka traqa ngöne la hlapa e Edena, ketre tune fe la itre itupathi hna melëne hnene lo atr, ene Iobu. Hna ketre asë la fene hnengödrai hnene la itre hnyinge hna qaja hnei Satana, nge easë fe enehila. Hna atë la trengathoi hune la atresiwa i Iehova, nge hna icilekeu memine la musi cile i Akötresie. Ketre, hna kuca matre luelue la itre atr ngöne la emekötine la aqane xupe la atr. Loi e troa sa hnyawa la itre hnyinge celë.
TUNEKA LA AQANE TROA SA HNYAWA LA ITRE HNYINGE CELË
14. Nemene la aqane tro la ketre atr a ujë, ngöne la kola sili trengathoi hui angeic?
14 Tro sa pane ce wange la ketre ceitun, maine epuni la ketre keme me thin, nge alanyimu la itre nekö i epun, nge lolo catre la mele i epuni me fami i epun. Drenge jë hi epuni la itre trengathoi hna qaja hnene la angetre ka lapa ezi epun; kola hape itre keme me thine ka ngazo epun. Nge maine kola qaja ka hape, thaa hnimi epuni kö hnene la itre nekö i epun, nge angatre hi a ce mele me epuni pine laka thaa ijiji angatre pala kö troa mele caas, ngo e amamane hë ketre atr la ketre ewekë ka aijijë angatre troa trotrije la hnalapa, ke, eje hi laka tro angatre a nuetriji epun. Ma canga önii epuni jë hi ‘trengathoi atraqatr!’ Nyipici, ngo nemene la aqane tro epuni a amamane ka hape, trengathoi la hna atë hui epun? Maine canga traqa ju hi la elëhni kowe la itre xaa keme me thin, ma tro angatre lai a humuthe lai ka silithoi. Ngo, thaa celë kö la nyin lai, pine laka, tro hë lai a nyi xaa jole e hna ujë tune lai, nge ketre hnene la hna sa elëhnin, troa mama ka hape trenge nyipici lo lai hna qaja göi epun. Ame la nyine troa kuca, ke, thaa tro kö a simesinene lai atre iupe zö, ngo troa nue angeice troa anyipicine la hnei angeice hna qaja, nge tro ha mama e cili la nyipici, ene laka kola hnimi epuni hnene la itre nekö i epun.
15. Nemene la aqane ujë i Iehova qëmekene la itre itupathi Satana?
15 Ceitu i Iehova memine la itre keme me thine ka ihnim. Nge Adamu me Eva la itre nekönatr, nge satana lo itre ka lapa ezin, kolo itre ka thoi. Tha hnei Akötresieti kö hna canga humuthi Satana me Adamu me Eva, ngo hnei Nyidrëti hna nue la itre ka kuca lai ngazo troa pane mel. Hna nue ijine kowe la lue pane keme me thine së, matre tro nyidroti a nyiqaane hamë matrane la atr matre lapa ka cahae, ketre, hna hane nue ijine fe koi Diabolo troa anyipicine lo itre mekune hnei angeice hna catre fë. Ngöne la qaan, atre hi Akötresieti laka, nyimutre la itre atr ka troa thili koi Nyidrë me jele thoi Satana. Loi pe madrine atraqatre së laka Iehova pala hi a amanathithine me xatuane la itre ka hnimi Nyidrë!—2 Aqane Lapa i Itre Joxu 16:9; Ite Edomë 15:3.
NEMENE HË LA AQANE ANYIPICIN?
16. Nemene la itre ewekë hnei Satana hna kuca matre musinëne jë pë hë angeice la fen?
16 Ngöne la mele ne la atr, hna nue Satana troa kuca la itre nyinyithina i angeic, matre musinëne la fen. Ketre, angeice a ajojezine la itre baselaia i atr me itre hmi, matre tro angatre a thili koi angeice matre nuetriji Iehova ju pë hë. Celë hi matre ame diabolo, ke, “haze ne la fen,” nge hna hë angeice ka hape “tane celë fen.” (2 Korinito 4:4; Ioane 12:31) Ketre, “fene hnengödrai asëjëihë a meköle thene la ate ka ngazo.” (1 Ioane 5:19) Hapeu, enyipicine kö lai ka amamane laka, ijiji Satana troa kuca matre tro asë hi la nöjei atr a tro triji Iehova Akötresie? Ohe! Ngacama Iehova a nue Satana troa mel, thaa hnei Nyidrëti kö hna nuetrije la trepene i mekune i Nyidrë. Haawe, nemene la hnei Tusi Hmitrötre hna qaja göi kepine matre Akötresieti a nue la iangazo?
17. Nemene la nyine tro së a atrehmekune göne la qaane la iangazo me iakötrë?
17 Thaa Akötresieti kö la qaane la iakötrë memine la akötr. Pine laka Satana la joxu nge haze ne la fene celë, angeice me itre ka ceme angeice la atrekë zöne la kola ngazo la mele ne la atr, nge tru la hace i angatr. Tha ijije kö troa upezö Akötresieti la itre hace celë.—Roma 9:14.
18. Qa ngöne la hna nue la ngazo me akötr, nemene la ka jelenyipicine laka thaa loi kö troa mele ananyi Iehova?
18 Kola jelenyipicine hnene la hnei Iehova hna nue la ngazo memine la akötr, laka, thaa tro kö a loi la fen, e hna triji Nyidrë. Eje hi laka, ame la mele ne la atr, ke, hna atiqane pala hi eje hnene la itre jole ka tru. Ame la kepine la ewekë cili, ke, hnene laka, itre atr a ajane troa isa kuci mekune matre thaa nyipiine hë la wesi ula i Akötresie me kuca la aja i Nyidrë. Hnene la nöje hna pane iëne ekö hnei Akötresie hna xötrethenge la “itre jë i angatr” me thipetrije la wesiula, nge thaa lapaune hë hnene la itre tane la nöj, qa ngöne la jë i angatr, ene pe kepe thupene ju angatre la itre huliwa i angatre ka ngazo. Jëne la perofeta i Nyidrë, Ieremia, hnei Akötresieti hna qaja koi angatre ka hape: “Hmahma ha la itre ka inamacan, menumenu hë angatr, nge jötrë hë; hanawang, hnei angatre hna thipetrije la wesiula i Iehova; nge eka la inamacane thei angatr?” (Ieremia 8:5, 6, 9) Ame la kola xele ma trongëne hnene la itre atr la itre tulu ka meköti i Akötresie, ke, ceitune lai memine la ketre he ka pëkö iujin nge hna ufe enyine ngöne ijine ngazo drai.
19. Nemene la ka amamane nyine jelenyipicine laka, thatreine kö Satana troa kuca matre tro asë hi la nojei atr a icilekeu me Iehova?
19 Qa ngöne laka hna nue la iangazo me akötre hnei Iehova, mama ha laka, thaa ijiji Satana kö troa upe asë la itre atr troa icilekeu me Iehova. Kola mama ngöne la nöjei xötre atr laka, hetrenyi pala hi la itre atr ka catre mele nyipici koi Akötresie, ngacama hna traqa la itre itupathi me itre gomegome koi angatr. Hna mama pala hi ngöne la itre macatre la mene i Iehova thene la itretre nyihlue i Nyidrë, nge hna atrune pala hi la atresiwa i Nyidrë e cailo fen. (Esodo 9:16; 1 Samuela 12:22) Hnene la tusi heberu mekene 11 hna qaja koi së la itre xaa atr ka lapaune koi Akötresie, ene Abela, Enoka, Noa, Aberahama, me Mose. Tusi Heberu 12:1 a qeje angatre tune la ‘itete anyipicine ka alanyimu.’ Itre tulu ne atr ka cilehuti ngöne la lapaune koi Iehova. Ngöne fe la hneijine së, ke, ketre alanyimu fe la itre ka catre nue la mele i angatre koi Akötresie, me huliwa nyipici koi Nyidrë. Celë hi matre hnene la lapaune i angatre memine la ihnim i angatre hna ketre isa amamane hnyawa la enyipicine laka, thatreine kö Satana troa ujëne la nöjei atr asë matre icilekeu me Iehova.
20. Nemene la hna jelenyipicine hnene la hna nue la ngazo me akötr göi Iehova memine la itre atr?
20 Mama hnyawa ha koi së enehila laka, ame la kola nue la ngazo memine la akötr, ke, nyine anyipicine hnyawa ka hape Iehova hmekuje hi, lo Atre ixup, ka ijije me ka atreine troa musinëne la itre atr me tro xomi angatr, matre manathithi epine palua. Ngöne la itre hadredre lao macatre ka ase hë, hna tupathe pala hi hnene la atr la nöjei pengöne mus. Matre nemene hë la thangane itre ej? Ame la itre jole ka tru me itre hulö hna cile kow hnene la itre atr enehila, ke, kolo hi a amamane hnyawa laka, nyipici la hnei Tusi Hmitrötre hna qaja, ene laka, “ketre atr a musinëne la ketre atr, matre angazo nyëne kö.” (Ate Cainöj 8:9) Iehova hmekuje hi la ka ijije troa amele së me aeatrëne lo hnei Nyidrëti hna thingehnaeane petre kö ekö. Haawe, nemene la aqane tro Nyidrëti a kuca, nge eu?
21. Nemene la hna troa kuca koi satana, nge drei la hna iëne troa aejëne lai?
21 Ame ju fe hi lo thupene Adamu me Eva a kei ngöne la itupathi Satana, ke Iehova fe hi a qaja la aja i Nyidrë göi troa iamele. Hnei Nyidrëti lai hna qaja koi Satana ka hape: “nge tro ni a aithupëjia hmunë memine la föe, me matra i hmunë memine la matra i angeic; tro angeice a athe la he i hmunë, nge tro hmunë a athe la tidöca i angeic.” (Genese 3:15) Celë hi hna ewekë lai ka anyipicine ka hape, thaa ka tro kö a cile huti la itre mekune i diabolo. Celë hi matre tro la Joxu ne la Baselaia, lo matrane hna thingehnaean, ene Iesu Keriso a ‘athe la he i Satana.’ Eje hi, “easenyi palaha” tro Iesu a waja fici Satana lo atre pi tru koi Iehova!—Roma 16:20.
NEMENE LA NYINE TRO EPUNI A KUCA?
22. (a) Nemene la itre hnyinge nyine tro epuni a wangatrun? (b) Ejehi laka catre la elëhni i Satana kowe la itretre nyihlue i Akötresie, ngo nemene la ewekë ka xecie koi së?
22 Atre hë së la itre mekune hna amejëne hnei Satana, haawe, loi e tro së a isa thele ka hape, hapeu, easë a ce me Iehova maine Satana? Tro kö epuni a anyipicine hnene la itre huliwa i epun, laka, epuni la ketre atr ka nyixöle Iehova? Pine laka atre hë Satana laka, xoxopatre pe hi la traeme i nyën, angeice a kuca asë la hnei angeice hna atreine matre troa nue asë la elëhni angeice kowe la itre ka catre huliwa nyipici koi Akötresie. (Hna Amamane 12:12) Ijije tro epuni a hetrenyi la ixatua qa thei Akötresie, pine laka “atre kö la Joxu la aqane amelene la itete thina ka ijiji Akötesie qa ngöne la nöjei itupath.” (2 Peteru 2:9) Thaa tro kö Nyidrëti a nue matre tupathi nyipunie hune la hnei epuni hna atreine xomihnin, ngo loi pe, tro Nyidrëti a köja gojenyi epuni e kola traqa la itupathe matre atreine nyipunie troa xomihnin.—1 Korinito 10:13.
23. Nemene la ewekë hne së hna treqene hnyawa me mejiune kow?
23 Loi e tro së a lapaune me treqene la ijine tro la Joxu Iesu keriso a apatrenyi Satana, memine fe la itre atr asë ka xötrethenge angeic. (Hna Amaman 20:1-3) Tro fe Iesu a apaatrene la nöjei atr, ene lo itre hna upe zöne lo itre ithahluë ka tru memine la itre gomegome ne la fen, matre akötre atraqatre la nöjei atr e celë fen. Ame la ketre hna hace pine enehila hnene la atr, ke, ene la kola meci la ketre atr hnei angeice hna hnim. E jë la mekene la itusi ka troa xulu thupene la, matre tro epuni a hane atre la ewekë ka troa traqa koi angatr.
HAPEUE LA HNEI EPUNI HNA ININ
Easë a atre tuneka laka thaa Iehova kö la qaane la akötre ne la atr?
Nemene la itre hnyinge hna amejëne hnei Satana e Edena lo hna sa hnyawa ngöne la ijine i Iobu?
Nemene la hna anyipicine hnene la hnei Akötresieti hna nue la akötr?