Sɛtanburu

Ala ye see di Yezu ma a ka adamadenw ka gwɛlɛyaw bɛɛ ɲɛnabɔ. Yezu y’a yira a ka kabakow fɛ ko see b’a ye ka gwɛlɛyaw ɲɛnabɔ an tɛ se ka minw ɲɛnabɔ an yɛrɛ ma. An ye jurumu min sɔrɔ cɛɛn ye, o lo ye an ka gwɛlɛyaw sababu ye ani see be Yezu ye k’an hɔɔrɔnya ka bɔ o la. O jurumu nɔfɛko dɔw ye bana ni saya ye (Mat. 9:1-6; Ɔrɔm. 5:12, 18, 19). Yezu ye kabako minw kɛ, u b’a yira ko a be se ka banabagatɔ “sifa bɛɛ” kɛnɛya ani ka suuw yɛrɛ kunu (Mat. 4:23; Zan 11:43, 44). See b’a ye fana ka sanfɔɲɔbaw mala ani ka jinaw gwɛn ka bɔ mɔgɔw la (Mariki 4:37-39; Luka 8:2). K’a ye ko Jehova ye o setigiya kabakoman di a Dencɛ ma, o b’an hakili sigi yɛrɛ le! An lanin b’a la kosɔbɛ ko Ala ka Masaya bena dugaw lase an ma. Yezu ye kabako minw kɛ k’a to dugukolo kan, o b’an dɛmɛ k’a faamu ko k’a to sankolola Masaya kun na, a bena kabako caaman kɛ ka tɛmɛ fɔlɔ taw kan. w23.04 3 § 5-7

Ni weleweledala caaman b’i ka kafo kɔnɔ ani i b’a jati ko kuma man teli ka di i ma, i ka teli k’i fari faga. Nka, to k’a ɲini ka lakalitaw kɛ. Jaabili caaman labɛn lajɛn kelen kelen bɛɛ kama. O la, n’u ma kuma di i ma lajɛn daminɛ na, i bele bena sababu sɔrɔ ka lakalitaw kɛ wagati wɛrɛw la lajɛn tuma na. Kɔrɔsili Sangaso kalan labɛntɔ, miiri k’a filɛ cogo min na dakun kelen kelen bɛɛ be taga ɲɔgɔn fɛ ni kalan barokun ye. N’i y’o kɛ, i bena se ka lakalita ɲumanw kɛ kalan kuru bɛɛ la. Bibulu ka tiɲɛnkalan minw faamu ka gwɛlɛ, dakun dɔw be kuma olu lo koo la. I be se fana k’i yɛrɛ labɛn walisa ka lakalitaw kɛ o dakunw kan. Mun na do? Sabu o dakunw lajɛtɔ, n’a sɔrɔ mɔgɔ caaman tɛna u bolo kɔrɔta. N’a sɔrɔ lajɛn caaman na, i ma sababu sɔrɔ ka lakalitaw kɛ. N’o lo i be se ka mun lo kɛ do? Ka kɔn lajɛn ɲɛ, a fɔ kalan ɲɛminɛbaga ye, i b’a fɛ ka ɲiningali min jaabi. w23.04 21-22 § 9-10

Yusufu tun be sin ka Jehova ka cikanw sira tagama. O y’a to a kɛra furucɛ ɲuman ye. Jehova ye cikanw di Yusufu ma siɲɛ saba ɲɔgɔn a ka denbaya koo la. O siɲɛ kelen kelen bɛɛ la, a sinna ka mɛnni kɛ Jehova fɛ, hali n’a tun ka ɲi ka yɛlɛmanibaw kɛ (Mat. 1:20; 2:13-15, 19-21). Yusufu kɛtɔ ka mɛnni kɛ Ala fɛ, a ye Mariyamu latanga, k’a dɛmɛ ani k’a janto a la. Miiri k’a filɛ cogo min na Yusufu ka kɛwalew y’a to Mariyamu y’a kanu kosɔbɛ ani ka bonyaba la a kan. Furucɛw, aw be se ka Yusufu ladegi aw kɛtɔ ka ladiliw ɲini Bibulu kɔnɔ walisa k’aw janto aw ka denbaya la. Walisa k’o ladiliw sira tagama, n’a sɔrɔ aw ka ɲi ka yɛlɛmanibaw kɛ. Nka, aw b’a yira o fɛ ko aw b’aw muso kanu ani o b’a to aw ka furu be sabati. Balimamuso dɔ be Vanuwatu jamana na ani a furula a saan 20 ni kɔ ye nin ye. A ko: “Ni n’ cɛɛ b’a ɲini ka Jehova ka cikanw lɔn ani k’u sira tagama, o b’a to n’ b’a bonya kosɔbɛ. N’ b’a ye ko n’ latanganin lo ani n’ be la a la ko a ye desizɔn ɲumanw lo ta.” w23.05 21 § 5

Yahutu minw kɔsegira Israɛl, olu tun ka ɲi ka kɛ “siya senuma” ye (Deter. 7:6, Bible senuma). Nka, o kɔrɔ tɛ ko u tun man ɲi ka yɛlɛmaniw kɛ walisa k’u koo diya Jehova ye. Yahutu minw wolola Babilɔni, a be komi u fanba tun delila Babilɔnikaw ka miiricogo n’u ka kokɛcogo dɔw la. Saan caaman Yahutu fɔlɔw kɔseginin kɔ Israɛl, gofɛrɛnɛrɛ Neemi kabakoyara k’a ye ko denmisɛn minw tun wolola Israɛl, olu tun tɛ Eburukan yɛrɛ mɛn (Deter. 6:6, 7; Neemi 13:23, 24). Ala ka Kuma fanba do tun sɛbɛra Eburukan lo la. O la, o denmisɛnw tun be se ka Jehova kanu ani k’a bato cogo di n’u tun tɛ o kaan mɛn? (Ɛsid. 10:3, 44). O kama, o Yahutuw tun ka ɲi ka yɛlɛmanibaw kɛ. Nka, a tun bena nɔgɔya u ma k’o kɛ Israɛl jamana na sabu batoli senuman tun be sigira sen kan o yɔrɔ la dɔɔni dɔɔni.—Neemi 8:8, 9. w23.05 15 § 6-7

A fɔ man di nka hali n’an b’a fɛ sɔbɛ la k’an ka laɲinita dafa ani an jijanin lo cogo o cogo, koo dɔw be se k’a kɛ a be gwɛlɛya an ma k’o dafa. “Barinako” dɔ be se k’an sɔrɔ fɔɔ wagati bɛrɛ tɛ kɛ an fɛ tugun k’an ka laɲinita dafa (Waaj. 9:11). Gwɛlɛya dɔ be se k’a to an fari be faga ani an barika be dɔgɔya (Talenw 24:10). An ka dafabaliya kosɔn, an be se ka fili dɔw kɛ fana minw b’a to a be gwɛlɛya an ma kosɔbɛ k’an ka laɲinita dafa (Ɔrɔm. 7:23). Wala n’a sɔrɔ an sɛgɛnnin lo dɔrɔn le (Mat. 26:43). Mun lo be se k’an dɛmɛ ka see sɔrɔ jigitigɛko dɔ kan? A to i hakili la ko hali ni jigitigɛko dɔ y’i sɔrɔ, o kɔrɔ tɛ ko i tɛna se k’i ka laɲinita dafa. Bibulu b’a fɔ ko an be se ka gwɛlɛyaw sɔrɔ siɲɛ caaman na. Nka, a b’a yira ka gwɛ fana ko an be se ka see sɔrɔ u kan . Tiɲɛn na, n’i be to k’a ɲini k’i ka laɲinita dafa gwɛlɛyaw bɛɛ n’a ta, i b’a yira Jehova la ko i b’a fɛ k’i koo diya a ye. A mana a ye ko i be tora k’i jija kosɔbɛ k’i ka laɲinita dafa, o b’a dusu diya yɛrɛ le! w23.05 30 § 14-15

Piyɔniye baara be kanbele dɛmɛ a k’a lɔn a be se ka koow kɛ ni mɔgɔ sifa caaman ye cogo min na. A bena i dɛmɛ fana ka baara kɛ n’i ka wari ye hakilitigiya la walisa i ka musakaw kana caya n’i ka sɔrɔ ye (Filip. 4:11-13). N’i b’a fɛ ka kɛ kudayi cidenya baarakɛla ye, fɛɛrɛ ɲuman dɔ ye ka kɛ kɔrɔsigi piyɔniye ye. O baara be mɔgɔ dɛmɛ a k’a yɛrɛ labɛn ka kɛ kudayi piyɔniye ye. N’i kɛra kudayi piyɔniye ye, i be se ka sababu sɔrɔ ka kudayi cidenya baara sifa wɛrɛw kɛ i n’a fɔ Masaya Boonw n’a ɲɔgɔnnaw lɔli ani Betɛli baara. Balimacɛw ka ɲi k’a ɲini ka saratiw dafa ka kɛ diinan mɔgɔkɔrɔw ye walisa k’u balimaw dɛmɛ. Bibulu b’a fɔ ko balimacɛ minw b’a ɲini k’o kunkanbaara dafa, u “ye baaraɲuman le woloma.” (1 Tim. 3:1). Balimacɛ ka ɲi ka saratiw dafa walisa ka kɛ kɔrɔsigi ciden ye fɔlɔ. Kɔrɔsigi cidenw be diinan mɔgɔkɔrɔw dɛmɛ cogo tigitigi caaman na. Diinan mɔgɔkɔrɔw wo, kɔrɔsigi cidenw wo, u bɛɛ b’u yɛrɛ majigi k’u balimaw dɛmɛ ani u be waajuli kɛ ni kisɛya ye. w23.12 28 § 14-16

Masacɛ Zoziyasi y’a daminɛ ka Jehova yɔrɔ ɲini a kanbele tuma. A tun b’a fɛ ka Jehova lɔn ani k’a sago kɛ. Nka, koow tun man nɔgɔ o masacɛ fɛ. A tun ka ɲi k’a jaa gwɛlɛya ka tiɲɛn batoli lafasa k’a sɔrɔ mɔgɔw fanba tun be ngalon alaw lo bato. Ani a y’o lo kɛ. Sanni a yɛrɛ ka saan 20 sɔrɔ, a y’a daminɛ ka ngalon diinanw tunu ka bɔ jamana kɔnɔ (2 Til. Kib. 34:1-2). Hali n’i ye denmisɛn ye, i be se k’a latigɛ ka Zoziyasi ladegi, i kɛtɔ k’a ɲini ka koo caaman lɔn Jehova n’a jogo ɲumanbaw koo la. N’i y’o kɛ, o bena i lasun k’i yɛrɛkun di a ma. O bena nɔɔ juman lo to i ka ɲɛnamaya kan? Luke batizera a saan 14 ani a ko: “K’a ta sisan ma, n’ bena to ka Jehova sago lo kɛ n’ ɲɛnako fɔlɔ ye ani n’ bena a ɲini k’a dusu diya.” (Mariki 12:30). N’ele fana b’a fɛ k’o lo kɛ, i bena dugabaw sɔrɔ o la! w23.09 11 § 12-13

Tuma min na ciden Pol y’a ka bataki fɔlɔ ci Tesalonikaw ka kafo ma, o kafo tun sigira a ma saan kelen yɛrɛ bɔ. A be komi o kafo ɲɛminɛbagaw tun tɛ bɛrɛ lɔn ani u tun be fili dɔw kɛ. O bɛɛ n’a ta, u tun ka kan ni bonya ye. Ni tɔɔrɔba wagati be surunyana kosɔbɛ, n’a sɔrɔ tuma dɔw la an tɛna se ka cikanw sɔrɔ ka bɔ an ka sigiyɔrɔsoba wala Betɛli la. O wagati la, an mako bena kɛ a la kosɔbɛ ka diinan mɔgɔkɔrɔw ka cikanw labato ka tɛmɛ sisan kan. O la, a kɔrɔtanin lo an ka diinan mɔgɔkɔrɔw kanu ani ka bonya la u kan kabini sisan. Koow mana kɛ cogo o cogo, an ka ɲi k’an hakili sigi ani an kana sinsin u ka filiw kan. Nka, an ka ɲi ka sinsin min kan, o ye ko Jehova be tɛmɛ Krista lo fɛ k’o cɛɛ kantigiw ɲɛminɛ. Nɛgɛfugulan be sɔrɔdasi kuun latanga. An ka kisili jigiya fana be an ka miiriya latanga. An b’a lɔn ko duniɲa nin be fɛɛn o fɛɛn di an ma, nafa t’u si la (Filip. 3:8). An ka jigiya b’a to an tɛ siran ani an hakili siginin be to. w23.06 11-12 § 11-12

Minw be nalomanmuso ka welekan lamɛn, olu ka ɲi ka desizɔn dɔ ta. U ka ɲi k’a latigɛ n’u bena sɔn o welekan ma, wala n’u bena ban a la. An ka ɲi ka ban ka kakalayakow kɛ kuun kɔrɔtanin caaman kosɔn. Nalomanmuso min kofɔra, ale ko: “I ye jii min soɲa, o ka di dɛ!” (Talenw 9:17). ‘Jii min soɲana,’ o ye mun lo ye? Furuɲɔgɔnw be cɛnimusoko min kɛ u ni ɲɔgɔn cɛ, Bibulu b’o suma ni jii ye, min be mɔgɔ lafiya (Talenw 5:15-18). Furucɛ n’a muso be se ka ninsɔndiya sɔrɔ cɛnimusoko la, u ka furu kɔnɔ. O be dan na pewu ni jii soɲanin ye. Cɛnimusoko minw bɛnnin tɛ, jii soɲanin ɲɛsinna o lo ma. Minw be kakalayakow kɛ, u ka teli k’o kɛ dogo la i ko soon be soɲɛni kɛ dogo la cogo min na. Jii soɲanin be se ka diya a minbagaw daa sanko n’a b’u ɲɛɛ na ko mɔgɔ si tɛ u ka kɛwale juguw kala ma. Nka u b’u yɛrɛ lafilila le! Jehova be koo bɛɛ kala ma. N’an ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya nagasira, koo si man jugu ka se o ma ani o tɛ koo diiman ye fewu.—1 Kor. 6:9, 10. w23.06 22 § 7-9

Wagati dɔ la, n’i y’a ye ko i tɛ delili kɛ n’i dusu bɛɛ ye tugun wala ko waajuli man di i ye i ko fɔlɔ la, i ka ɲi ka mun lo kɛ do? Kana sin k’a miiri ko Jehova tɛ n’i ye tugun. I ye mɔgɔ dafabali ye ani i dusukunnakow be yɛlɛma tuma dɔw la. N’i y’a ye ko dɔ bɔra i ka kisɛya la, miiri ciden Pol ka koo la. A tun ka ɲi ka min kɛ, a tun b’a lɔn ko tuma dɔw la, a nege tun tɛna kɛ a la k’o kɛ hali n’a tun b’a jijara ka Yezu ladegi. Pol dusukunnakow tun mana kɛ min o min ye, a tun jijanin lo k’a ka cidenya baara dafa. O cogo kelen na, kana basigi i dusukunnakow dɔrɔn kan ka koow latigɛ. I dusukunnakow mana kɛ min o min ye, i cɛsiri ka koo tilennin kɛ. N’i tora k’o kɛ, i dusukunnakow bena laban ka yɛlɛma.—1 Kor. 9:16. w24.03 11-12 § 12-13

An be se k’a yira ko an b’an balimaw kanu, an kɛtɔ k’u kɛ an teriw ye (2 Kor. 6:11-13). An caaman be kafo minw kɔnɔ, balimaw bɔyɔrɔw n’u ka kokɛcogow tɛ kelen ye. An be se ka an ka kanuya barika bonya u bɛɛ koo la an kɛtɔ ka sinsin u ka jogo ɲumanw kan. N’an b’an jija ka tɔɔw jati i ko Jehova be u jati cogo min na, an b’a yira ko an b’u kanu. Tɔɔrɔba wagati la, a kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’an balimaw kanu. N’o tɔɔrɔba daminɛna, an bena latangali sɔrɔ min le? An k’a filɛ Jehova tun ye cikan min di a ka jama ma, tuma min na Babilonɛkaw tun wulila u kama. A tun ko: “Ne ka jama, aw ka don aw ka soow kɔnɔ, ka daaw tugu. Aw ka dogo waati kunkurunnin kɔnɔ, fɔɔ Masaba ka dimi waati ka tɛmɛ.” (Ezayi 26:20). N’a sɔrɔ an fana ka ɲi k’o cikanw lo sira tagama tɔɔrɔba tuma na. w23.07 6-7 § 14-16

Mɔgɔw bɛɛ ka ɲi k’a lɔn ko i sabalinin lo. I yɛrɛ ɲininga ko: “Yala mɔgɔw be n’ jati mɔgɔ sabalinin ye ani ko n’ be sɔn tɔɔw ta ma wa? Wala u b’a jati ko n’ be ja kelen kan, n’ ka koo ka gwɛlɛ ani ko n’ ye tulo gwɛlɛ ye wa? N’ be mɛnni kɛ tɔɔw fɛ ani ka sɔn u ta ma n’a bɛnnin lo wa?” N’an tora k’an jija ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye, an bena to ka Jehova ni Yezu ladegi kosɔbɛ. Ka kɛ mɔgɔ sabalinin ye, o kɔrɔ ko fana ka sɔn ka yɛlɛmaniw kɛ n’an ka koow cogoya yɛlɛmana. O yɛlɛmaniw be se ka gwɛlɛya dɔw lase an ma, an ma sigi ni minw ye. Misali la, bana jugu dɔ be se ka bari k’an minɛ. Wala an ka jamana ka koow be se ka bari ka yɛlɛma wariko wala politikiko ta fan fɛ ani ka yɛlɛmani don an ka ɲɛnamaya la pewu! (Waaj. 9:11). N’u ye baara wɛrɛ kalifa an ma Jehova ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ, o fana be se ka gwɛlɛya an ma. An be se ka yɛlɛmaniw kɛ ka kɛɲɛ n’an ka koow cogoya ye n’an be koo naani nunu kɛ: 1) sɔn a ma ko i ka koow yɛlɛmana, 2) miiri siniko la, 3) koow filɛ ni ɲɛɛ ɲuman ye ani 4) tɔɔw dɛmɛ. w23.07 21-22 § 7-8

Kira Daniyɛli tun ye kanbele ye tuma min na, Babilɔnikaw y’a minɛ ka taga n’a ye jɔnya la Babilɔni. O yɔrɔ tun ka jan kosɔbɛ n’a wolodugu ye. Daniyɛli ye Babilɔnikaw kabakoya. U y’a ye ko Daniyɛli cɛ ka ɲi ani ko a somɔgɔw be ni lɔyɔrɔba ye (1 Sam. 16:7). O kama, Babilɔnikaw ye fɔrɔmasɔn di a ma walisa a ka kɛ masaso baarakɛla dɔ ye (Dan. 1:3, 4, 6). Daniyɛli tun y’a latigɛ ka kɛ mɔgɔ sifa min ye, o lo y’a to a koo tun ka di Jehova ye. A be komi tuma min na Jehova ko Daniyɛli ye mɔgɔ kantigi ye i ko Nuhun ni Zɔbu, a tun be ni saan 20 dɔrɔn lo ye wala a yɛrɛ tun ma se o ma. Nuhun ni Zɔbu tun ye saan caaman lo kɛ Jehova sago kɛli la ka sɔrɔ k’o tɔgɔ ɲuman sɔrɔ (Zɛnɛzi 5:32; 6:9, 10; Zɔbu 42:16, 17; Ezek. 14:14). Jehova tora ka Daniyɛli kanu a sii bɛɛ la. Daniyɛli ye sijan sɔrɔ ani koo kabakoman caaman kɛra a ka ɲɛnamaya kɔnɔ.—Dan. 10:11, 19. w23.08 2 § 1-2

N’i b’a fɛ ka boon dɔ san, i bena a ɲini k’a yɔrɔ kelen kelen bɛɛ lajɛ koɲuman fɔlɔ. An be se k’o ɲɔgɔn kɛ n’an be Bibulu kalanna ani k’a sɛgɛsɛgɛ. N’i b’a kalan joona joona, i bena kalan jɔnjɔnw dɔrɔn lo faamu, o kɔrɔ, “Ala ka koo minw faamu man gwɛlɛ.” (Eburuw 5:12). I ko i mako b’a la cogo min na ka don boon kɔnɔ walisa k’a lajɛ koɲuman, i mako b’a la fana ka Bibulu sɛgɛsɛgɛ koɲuman walisa k’a faamu bɛrɛbɛrɛ. I be se k’o kɛ cogo ɲuman minw na, u dɔ ye k’a filɛ a kɔnɔnakow be taga ɲɔgɔn fɛ cogo min na. I lanin lo tiɲɛnkalan minw na, i jija k’u faamu ani a ɲini k’a lɔn fɛɛn min kama i lanin b’u la. Walisa ka Ala ka Kuma faamu koɲuman, a yɔrɔ minw faamu man nɔgɔ, an ka ɲi k’a ɲini k’olu fana faamu. Ciden Pol y’a kerecɛnɲɔgɔnw jija u ka Ala ka Kuma sɛgɛsɛgɛ koɲuman. O la, u bena se k’a “fɛrɛ ni a janya ni a jɔ janya ni a dunya dɔn ɲɔgɔn fɛ.” N’u y’o kɛ, Ala ka Kuma bena ‘sigi u kɔnɔ’ limaniya barika la (Efɛz. 3:14-19). An fana ka ɲi k’o ɲɔgɔn lo kɛ. w23.10 18 § 1-3

Mɔgɔ caaman kofɔra Bibulu kɔnɔ minw tun muɲunin lo. I be se k’u ka ɲɛyirali sɛgɛsɛgɛ i ka kelenna kalan tuma na. Misali la, i be se ka Dawuda ka ɲɛyirali lajɛ. A tun sugandira ka kɛ Israɛl masacɛ ye kabi a kanbele tuma. Nka, a ye muɲuli kɛ saan caaman kɔnɔ ka sɔrɔ ka sigi o masaya la. I be se ka Simeyɔn ni Anɛ ka ɲɛyirali fana lajɛ. K’u to Masiya makɔnɔni na, u tora ka Jehova sago kɛ kantigiya la (Luka 2:25, 36-38). O mɔgɔw ka maanaw lajɛtɔ, a ɲini ka ɲiningali nunu jaabi: Mun lo ye o tigi dɛmɛ ka muɲuli kɛ? A ye nafa juman lo sɔrɔ o la? Ne be se k’a ladegi cogo di? Minw ma muɲuli kɛ galen, an be se ka kalan sɔrɔ olu fana fɛ (1 Sam. 13:8-14). I yɛrɛ ɲininga ko: “Mun lo y’a to u ma muɲuli kɛ? O nɔfɛkow kɛra mun lo ye?” w23.08 25 § 15

Ciden Piyɛri tun ye kantigi ye. A m’a to foyi k’a fari faga kudayi. Loon dɔ, a y’a ka kantigiya yira tuma min na Yezu ye koo dɔ fɔ, a ka kalandenw tun ma min faamu (Zan 6:68). U caaman bɔra Yezu kɔ, u yɛrɛ m’a to a ka o koo ɲɛfɔ u ye. Nka Piyɛri m’o kɛ. A ko “mɔgɔ be nii banbali sɔrɔ [Yezu] ka kuma” dɔrɔn lo barika la. Yezu tun b’a lɔn ko Piyɛri ni ciden tɔɔw bena boli k’ale to yen. O bɛɛ n’a ta, Yezu y’a yira ko a tun lanin b’a la ko Piyɛri bena kɔsegi ale ma ani ka to kantigiya la (Luka 22:31, 32). Yezu tun b’a faamu ko “koɲuman miiriya bɛ mɔgɔ kɔnɔ, nka a farisogo baraka ka dɔgɔ.” (Mariki 14:38, Biblu Ala ta Kuma). O lo kama, tuma min na Piyɛri ko ale tɛ Yezu lɔn, Yezu ma ban a la. Yezu suu kununin kɔ, a y’a yɛrɛ yira Piyɛri la. N’a sɔrɔ a y’o kɛ tuma min na Piyɛri tun b’a kelen (Mariki 16:7; Luka 24:34; 1 Kor. 15:5). Miiri k’a filɛ o ye Piyɛri jija cogo min na, ale min dusu tun kasinin lo! w23.09 22 § 9-10

Mɔgɔ minw limaniyanin lo Ala la, a be olu ka jurumuw yafa. A t’a janto u ka jurumuw na tugun, o kɔrɔ, a be yafa u ma pewu pewu (Zab. 32:1, 2). U ka limaniya kosɔn, a b’u jati mɔgɔ jalakibaliw ani mɔgɔ tilenninw ye. Ala ye Ibrayima, Dawuda ani a sagokɛla kantigi wɛrɛw jati mɔgɔ tilenninw ye hali k’a sɔrɔ u tun ye dafabaliw ye. U ka limaniya kosɔn, Ala y’u jati mɔgɔ jalakibaliw ye, sanko n’a y’u suma ni mɔgɔ limaniyabaliw ye (Efɛz. 2:12). Ciden Pol ka lɛtɛrɛ kɔnɔ, a y’a yira ka gwɛ ko limaniya kɔrɔtanin lo kosɔbɛ n’an b’a fɛ ka kɛ Ala teri ye. I ko Ibrayima ni Dawuda, an fana be se ka kɛ Ala teriw ye an ka limaniya kosɔn. w23.12 3 § 6-7

Bi, nɛɛma dira kerecɛnw bɛɛ ma k’u ka wagati, u fanga n’u bololafɛnw kɛ ka dɛmɛ don Ala ka Masaya ka koow la. Nɛɛma min dira an ma ka Jehova bato, an be se k’a yira ko an b’a waleɲuman lɔn o kosɔn, an kɛtɔ k’an seko fisaman kɛ a ka baara la. Ciden Pol ye an ka batoli faan dɔw kofɔ an man ɲi ka minw dabila abada (Eburuw 10:22-25). O ye k’an magwɛrɛ Jehova la delili la, ka waajuli kɛ, ka ɲɔgɔn lajɛn kafo kɔnɔ ani ka ɲɔgɔn jija sabu “Matigi ka loon surunyana ka ban.” Yirali ka kitabu laban fan fɛ, Jehova ka mɛlɛkɛ y’a fɔ siɲɛ fila bɛɛ ko: “I ka kan ka Ala le bato”! (Yir. 19:10; 22:9). An ye fɛɛn minw faamu Jehova batosoba koo la ani nɛɛma min dira an ma ka an ka Ala bato, an kana ɲinɛ o kɔ abada! w23.10 29 § 17-18

An bɛɛ b’a fɛ ka to ka “ɲɔgɔn kanu.” Nka, an kana ɲinɛ ko Yezu y’an lasɔmi ko “mɔgɔ caman ka kanuya na sumaya.” (Mat. 24:12, Bible senuma). Yezu tun t’a fɔra le ko a ka kalandenw fanba ka kanuya bena sumaya. Nka, an ka ɲi ka to ɲɛɛ na sabu duniɲa nin kɔnɔ, mɔgɔw fanba tɛ ɲɔgɔn kanu ani o be se ka nɔɔ to an kan. K’o to an hakili la, an ka ɲiningali jɔnjɔn nin lajɛ: Mun lo bena an dɛmɛ k’a lɔn n’an b’an balimaw kanu kosɔbɛ wala n’an t’u kanu? An be koo dɔw ta cogo min na, o be se k’an dɛmɛ k’a lɔn n’an ka kanuya barika ka bon an balimaw koo la (2 Kor. 8:8). Ciden Piyɛri ye o koow dɔ kofɔ ko: “Ka tɛmɛn fɛn bɛɛ kan, aw ka ɲɔgɔn kanu kosɛbɛ, k’a masɔrɔ kanuya bɛ jurumu caman caman datugu.” (1 Piyɛri 4:8, Bible senuma). O la, an b’an balimaw ka filiw n’u ka dafabaliyakow ta cogo min na, o be se k’an dɛmɛ k’a lɔn n’an b’u kanu kosɔbɛ. w23.11 10 § 12-13

An tɛ se k’a fɔ ko an be Yezu ka cikan labato kanuya koo la, n’an b’a yira ko an be kafoden dɔw kanu ka dɔw to yen. Tiɲɛn lo ko u bɛɛ tɛ se ka kɛ an teri sɔbɛw ye i ko Yezu ka koo b’a yira cogo min na (Zan 13:23; 20:2). Nka, ciden Piyɛri b’an hakili jigi ko an ka ɲi k’an jija k’an balimaw bɛɛ “kanu badenya la” sabu an bɛɛ ye denbaya kelen mɔgɔw lo ye (1 Piyɛri 2:17). A y’an jija ko an ka ‘ɲɔgɔn kanu kosɔbɛ n’an dusu bɛɛ ye.’ (1 Piyɛri 1:22). Kumaden min bayɛlɛmana yan ko kanu “kosɔbɛ,” o kɔrɔ ko ka mɔgɔ dɔ kanu hali n’a man nɔgɔ k’o kɛ. Misali la, ni balima dɔ y’an hakɛ ta, an ka ɲi ka mun lo kɛ? A daminɛ na, sanni k’a yira ko an b’a kanu, an ka teli k’a ɲini k’a ka kɛwale juru sara a la. Nka Yezu ye Piyɛri dɛmɛ k’a faamu ko ka koow kɛ o cogo la, o man di Ala ye (Zan 18:10, 11). Piyɛri y’a sɛbɛ ko: “Aw kana juguya sara ni juguya ye, walima ka dɔ ka nɛnili segi a ma. Nga e ka duba le kɛ.” (1 Piyɛri 3:9). A to kanuya sɔbɛ k’i lasun ka tɔɔw minɛ ni ɲumanya ye ani k’i janto u la. w23.09 28-29 § 9-11

A b’an kabakoya k’a ye deen be kɔrɔbaya joona joona cogo min na ka kɛ baliku ye. A be komi a tɛ jijali foyi kɛ o kama. Nka walisa ka kɛ kerecɛn kolɔnbaga ye, o tɛ ɲɛ jijali kɔ (1 Kor. 13:11; Eburuw 6:1). Walisa k’o laɲinita dafa, an ka ɲi ka jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ ni Jehova ye. An mako b’a ka hakili senu na fana walisa ka kɛ n’a ka jogow ɲɔgɔn ye, ka koo tigitigi dɔw degi ani k’an yɛrɛ labɛn kunkanbaara nataw kama (Talenw 1:5). Jehova ye cɛɛ ni muso dan (Zɛnɛzi 1:27). U fari cogoya tɛ kelen ye. U be dan na cogo wɛrɛw la fana. Misali la, Jehova ye kunkanbaara tigitigi dɔw kalifa u kelen kelen ma. O la, u mako be jogow ni setigiya dɔw la walisa k’u ka kunkanbaaraw dafa.—Zɛnɛzi 2:18. w23.12 18 § 1-2

Yezu b’a fɛ tɔɔw ka a Faa weele a tɔgɔ la wa? Ɔnhɔn, siga t’o la. Diinan ɲɛmɔgɔ dɔw b’a miiri ko ka Ala weele a tɔgɔ la, o tɛ bonya la a kan. Nka, o landako bɛnnin tɛ ni Ala ka Kuma ye ani Yezu m’a to o k’a bali ka bonya la a Faa tɔgɔ kan. An k’a filɛ min kɛra tuma min na a ye jinatɔ dɔ kɛnɛya Gadare mara la. Mɔgɔw siranna kosɔbɛ fɔɔ u ye Yezu deli ko a ka bɔ u ka mara la (Mariki 5:16, 17). Hali ni Yezu bɔra yen, a tun b’a fɛ o yɔrɔ mɔgɔw ka Jehova tɔgɔ lɔn. O kama, a ye cɛɛ min kɛnɛya, a ko a ka taga a lakali mɔgɔw ye ko ale Yezu lo m’a kɛnɛya, nka Jehova lo (Mariki 5:19). O kelen lo bi. Yezu b’a fɛ an k’a Faa tɔgɔ fɔ mɔgɔw ye duniɲa faan bɛɛ la! (Mat. 24:14; 28:20). N’an b’o kɛ, an koo be diya an ka Masacɛ Yezu ye. w24.02 10 § 10

Laban loon gwɛlɛ nunu na, an be Jehova ka ɔriganisasiyɔn kɔnɔ minkɛ, o ye dugaba yɛrɛ lo ye. K’a to duniɲa ka koow be ferekera ka taga, Jehova ye balimaw di an ma an ni minw kaan bɛnnin lo denbaya kelen kɔnɔ (Zab. 133:1). A b’an dɛmɛ an ka kɛ hɛɛrɛ la o denbaya kɔnɔ (Efɛz. 5:33–6:1). An mako be hakilitigiya min na, a b’o di an ma walisa an ka see sɔrɔ an ka haminankow kan ani ka ninsɔndiya sɔrɔ. Nka, an ka ɲi k’an jija kosɔbɛ walisa ka to ka Jehova bato kantigiya la. Mun na do? Sabu dɔw be se ka don an gasi la tuma dɔw la u ka dafabaliya kosɔn. An yɛrɛ ka filiw fana be se k’an fari faga sanko n’an be segi u kan tuma caaman na. An ka ɲi k’an timinandiya Jehova ka baara la 1) n’an balima dɔ donna an gasi la, 2) n’an furuɲɔgɔn y’an jigi tigɛ ani 3) n’an yɛrɛ ka filiw be ɲini k’an fari faga. w24.03 14 § 1-2

Balima minw y’a latigɛ ka dɔ fara u ka cidenya baara kan, i bena to k’u ka walew mɛn tuma kelen kelen. N’a sɔrɔ u ye Masaya waajulikɛlaw ka lakɔli kɛ wala u yɛlɛmana yɔrɔ min na weleweledalaw man ca. N’i be se k’o laɲinita ɲɔgɔn latigɛ, kana sigasiga k’o kɛ. Jehova sagokɛlaw b’a fɛ ka dɔ fara u ka cidenya baara kan (Kɛw. 16:9). Nka n’i tɛ se k’o kɛ sisan do? Kana a miiri ko minw be se k’o kɛ, olu ka fisa n’i ye. Min kɔrɔtanin lo, o ye ka to ka muɲuli kɛ (Mat. 10:22). Kana ɲinɛ ko n’i be i seko kɛra Jehova ka baara la, o ka di a ye kosɔbɛ. A kɔrɔtanin lo i k’o kɛ walisa ka to ka tugu Yezu kɔ i batizenin kɔ.—Zab. 26:1. w24.03 10 § 11

An sankolola Faa y’a daa di ko n’an nimisara, ale bena yafa an ma (Zab. 86:5). O la, n’an nimisara an ka jurumuw na, an be se ka la a la ko Jehova yafara an ma i ko a y’a fɔ cogo min na. A to i hakili la ko Jehova ka koo man gwɛlɛ. An tɛ se min na, a t’o ɲini an fɛ abada! A mana koo o koo ɲini an fɛ, n’an b’o kɛ n’an seko bɛɛ ye, o ka di a ye. Mɔgɔ minw kofɔra Bibulu kɔnɔ ani u ye Jehova sago kɛ n’u dusu bɛɛ ye, miiri olu koo la. U la dɔ ye ciden Pol ye. A ye baaraba kɛ saan caaman kɔnɔ. A ye kilomɛtɛrɛ waa caaman kɛ ka taga dugu ni duguw la ani ka kafo caaman juu sigi. Nka tuma min na a ka koow cogoya y’a to a tun tɛ se ka caaman kɛ tugun waajuli baara la, yala a koo gwoyara Jehova ye wa? Ayi. A tora k’a seko bɛɛ kɛ ani Jehova y’a duga (Kɛw. 28:30, 31). O cogo kelen na, an be se ka min kɛ Jehova ye, o be se ka yɛlɛma tuma dɔw la. Nka min kɔrɔtanin lo a fɛ, o ye an be baara kɛ a ye ni ŋaniya min ye. w24.03 27 § 7, 9

Yezu yɛrɛ ka delili kɛcogo fɛ, a ye ɲɛyirali to a ka kalandenw ye. A ka cidenya baara kuru bɛɛ la, a tun be delili kɛ tuma o tuma. A tun be wagati kunmabɔ delili kama sabu tuma caaman na, a bolo tun degunnin lo ani jama tun be na a sɛgɛrɛ (Mariki 6:31, 45, 46). A tun be wuli sɔgɔma joona walisa ka wagati sɔrɔ ka to a kelen na janko ka delili kɛ. Loon dɔ, a ye suu kuru bɛɛ kɛ delili la ka sɔrɔ ka desizɔnba dɔ ta (Luka 6:12, 13). Ani cii min tun kalifara Yezu ma dugukolo kan, sanni a k’u bɛɛ la gwɛlɛman dafa, a ye delili kɛ siɲɛ caaman o koo la a ka suu laban na (Mat. 26:39, 42, 44). Yezu ka koo b’a yira an na ko an bolo mana degun cogo o cogo, an ka ɲi ka wagati kunmabɔ delili kama. I ko Yezu, an be se ka wuli sɔgɔma joona wala ka to ɲɛɛ na sufɛ dɔɔni walisa ka delili kɛ. N’an b’o kɛ, an b’a yira ko an be Jehova waleɲuman lɔn o nilifɛn kɛrɛnkɛrɛnnin kosɔn. w23.05 3 § 4-5

A fɔra bi ka vɛrise kɔnɔ ko ‘Ala y’u kanu cogo min na, o b’u dusu la.’ Gɛrɛkikan na, o vɛrise b’a yira ko Jehova be kerecɛn mɔlenw kanu kosɔbɛ, fɔɔ an be se k’o suma ni baji ye. Jehova be kerecɛn mɔlenw kanu kosɔbɛ yɛrɛ le! Kerecɛn mɔlenw b’a lɔn ko u “koo ka di Faa Ala ye.” (Zude 1). Ciden Zan y’a yira ale ni kerecɛn mɔlen tɔɔw dusukunnako ye min ye tuma min na a y’a sɛbɛ ko: “Aw m’a ye an koo diyara Faa Ala ye cogo min na wa, fɔɔ an be wele yɛrɛ ko Ala deenw.” (1 Zan 3:1). Yala Jehova be kerecɛn mɔlenw dɔrɔn lo kanu wa? Ayi, a y’a yira ko a be an bɛɛ kanu. Jehova y’a yira cogo kabakoman juman na ko a be an kanu? A y’o yira kunmabɔsara sababu fɛ. Mɔgɔ si ma deli k’a yira ko a b’an kanu o cogo la!—Zan 3:16; Ɔrɔm. 5:8. w24.01 28 § 9-10

Sanfɛ vɛrise b’a yira Dawuda ye see sɔrɔ a ka siranya kan cogo min na. Hali n’a niin tun be farati la, a tun be to ka miiri k’a filɛ Jehova bena min kɛ a ye sini ma. Dawuda tun b’a lɔn ko Jehova tun bena ale kisi wagati bɛnnin na. Jehova yɛrɛ tun y’a fɔ a ye ko ale lo bena kɛ Israɛl masacɛ ye Sayuli nɔɔ na (1 Sam. 16:1, 13). Dawuda tun lanin b’a la ko Jehova mana layidu o layidu ta, o be dafa siga t’o la. Jehova ye layidu juman lo ta ele ye? An b’a lɔn ko a tɛna an tanga gwɛlɛyaw bɛɛ ma. Nka, a to i hakili la ko gwɛlɛya o gwɛlɛya b’i kan duniɲa nin kɔnɔ, Jehova bena o bɛɛ ban duniɲa kura nata kɔnɔ (Ezayi 25:7-9). Siga t’a la, see barikaman be an Danbaga ye ka suuw lakunu, k’an kɛnɛya ani k’an juguw bɛɛ halaki.—1 Zan 4:4. w24.01 6 § 12-13

Miiri i ka yɛrɛkundili ani i ka batɛmu koo la. I y’o koow kɛ sabu i b’a fɛ ka kantigiya kɛ Jehova ye. Miiri k’a filɛ fɛɛn minw ye i dɛmɛ i lara a la ko i ye tiɲɛn diinan lo sɔrɔ. I ye lɔnniya sɔbɛ sɔrɔ i sankolola Faa Jehova koo la ani o y’a to i tora k’a kanu ani ka bonya la a kan. I limaniyara a la ani o y’i lasun ka nimisa i ka kɛwale juguw la. I dusukun y’i lasun k’o kɛwalew dabila ani i tora ka koow kɛ ka kɛɲɛ ni Ala sago ye. I dusu lafiyara tuma min na i y’a faamu ko Ala yafara i ma (Zab. 32:2). I tora ka taga lajɛnw na ani i ye koo ɲuman minw kalan, i y’a daminɛ k’u kofɔ mɔgɔ wɛrɛw ye. Sisan, i ye i yɛrɛkun di Jehova ma ani i batizera. I be ɲɛnamaya sira kan ani i cɛsirinin lo ka to a kan (Mat. 7:13, 14). Lɔ kelen kan, to kantigiya la Jehova ye ani i cɛsirinin ka to k’a ka sariyaw labato. w23.07 17 § 14; 19 § 19

N’i be miiri i ka yɛrɛkundili koo la, kɔrɔbɔli o kɔrɔbɔli mana i sɔrɔ, i bena fanga sɔrɔ ka lɔ kelen kan. Misali la, i tɛna ɲɛbɔ mɔgɔ wɛrɛ furuɲɔgɔn fɛ sabu i y’i daa di Jehova ma ko i tɛna o kɛ. N’i t’a to miiriya juguw ka don i kuun na, i mako tɛna kɛ a la k’u kɛlɛ kɔfɛ. I bena “i yɛrɛ kɔlɔsi” “mɔgɔjuguw ka sira” ma (Talenw 4:14, 15). Yezu tun cɛsirinin lo cogo min na k’a koo diya a Faa ye, kana ɲinɛ o kɔ. O la, koo o koo man di Ala ye, i bena i cɛsiri ka ban o la yɔrɔnin kelen sabu i y’i yɛrɛkun di a ma (Mat. 4:10; Zan 8:29). Gwɛlɛyaw ni kɔrɔbɔliw be sababu di i ma i k’a yira ko i cɛsirinin lo “ka tugu” Yezu kɔ. La a la ko Jehova bena i dɛmɛ i ka to k’o kɛ. w24.03 9-10 § 8-10