Watchtower LIBRARY EKE INTANET
Watchtower
LIBRARY EKE INTANET
Efịk
Ẹ,Ê,Ị,Ọ,Ụ,Û,N̄
  • Ẹ
  • ẹ
  • Ê
  • ê
  • Ị
  • ị
  • Ọ
  • ọ
  • Ụ
  • ụ
  • Û
  • û
  • N̄
  • n̄
  • BIBLE
  • MME N̄WED
  • MBONO ESOP
  • kc ib. 15 p. 141-150
  • Mme Ọkwọrọ Obio Ubọn̄ Ẹmi Ẹnamde Akpanikọ

Vidio ndomokiet idụhe mi.

Kûyat esịt, n̄kpọ anam vidio emi okûbre.

  • Mme Ọkwọrọ Obio Ubọn̄ Ẹmi Ẹnamde Akpanikọ
  • “Yak Obio Ubọn̄ Fo Edi”
  • N̄kpri Ibuotikọ
  • Ukem Ibuot Nneme
  • NDIN̄WANA MBAN̄A UNEN IKỌ ABASI
  • “AKWA BABYLON” ỌMỌDUỌ!
  • EDINỌ IKỌ NTIENSE KE OFỤRI ERERIMBOT ỌTỌN̄Ọ
  • “ASAN̄AUTOM” EMI ANAMDE AKPANIKỌ
  • Obio Ubọn̄ Abasi Akara
    Ifiọk Oro Adade Osịm Nsinsi Uwem
  • Obio Ubọn̄ Abasi Akan Ukara Owo ke Kpukpru Usụn̄
    Enyọn̄-Ukpeme Ọnọ Ntọt Obio Ubọn̄ Jehovah—2006
  • Ndidiọn̄ọ Mme Ata Andituak Ibuot ke Utịt Ini
    Nọ Ntịn̄enyịn ke Prọfesi Daniel!
  • Obio Ubọn̄ “Eke Mîdisoboke ke Nsinsi”
    Tuak Ibuot nọ Ata Abasi Kierakiet
Se En̄wen En̄wen
“Yak Obio Ubọn̄ Fo Edi”
kc ib. 15 p. 141-150

Ibuot 15

Mme Ọkwọrọ Obio Ubọn̄ Ẹmi Ẹnamde Akpanikọ

1. Nso mme akpan n̄kpọntịbe ke Daniel ekebemiso etịn̄ aban̄a?

ANYANINI ke mbemiso, ntịn̄nịmikọ Daniel ama osio 29 C.E. owụt nte isua oro Messiah ediwụtde idem nte owo, ye 1914 C.E. n̄ko nte isua edidori enye ke ebekpo ke ubọn̄ heaven. N̄ko, Daniel ama ebemiso etịn̄ ọyọhọ ọyọhọ aban̄a nte ẹdisan̄ade ẹbiere akwa eneni oro kaban̄a itie edikara ererimbot.

2. Nso eneni ke ẹnyene ndinịm ikpe mban̄a idahaemi, ndien ke ewe esop?

2 Idahaemi enyene ndinọ akpatre ubiereikpe kaban̄a unen itie edikara ofụri isọn̄. Edi ke ewe esop? Sese, ke akwa esop ofụri ekondo! Daniel etịn̄ aban̄a enye ke mme ikọ ẹmi:

“N̄kụt tutu ebekpo ẹdiọhọ, Andisọn̄ọ usen onyụn̄ etie, edisịnen̄kpọ esie edi afia nte snow, idet ibuot esie onyụn̄ ebiet edisana idet erọn̄: ebekpo esie ebiet edemeikan̄, mme wheel esie ẹdi ikan̄ eke ẹsakde. Ikan̄ oto enye ke iso ewet nte akpammọn̄: tọsịn tọsịn ke itie tọsịn ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye; tọsịn duop ke itie tọsịn duop ẹnyụn̄ ẹda enye ke iso: ẹnịm ikpe, ẹnyụn̄ ẹkụbọde n̄wed.”—Daniel 7:9, 10.

3. (a) Anie edi Ebiereikpe? (b) Nso ke mme “n̄wed” oro ẹwụt? (c) Nso ubiereikpe ke ẹnọ?

3 “Edidem mme obio,” Jehovah Abasi ke ntre etie ke itieikpe. (Eriyarare 15:3) Edi nso edi “n̄wed” emi ẹkụbọrede idahaemi ẹnịm in̄wan̄ ke iso esie? Mmọ ẹdi mme enyene-ndịk mbụk edinam eke ukara oro mme idụt ẹnịmde ke mbụk. Ye editre Ini mme Gentile ke 1914 C.E., ‘esop’ oro ama ọbọ mmọ unen ‘ubọn̄ mmọ,’ okposụkedi ‘ẹyakde uwem mmọ ebịghi ke ini ye ke isua’—tutu ẹnen̄erede ẹsobo mmọ ke Armageddon.—Daniel 7:12; Eriyarare 16:14, 16.

4, 5. (a) Anie ke ẹnọ itie edikara? (b) Ke nso usụn̄ kpọt ke nnyịn ikeme ndidiọn̄ọ mban̄a edidu Edidem oro?

4 Anie, ndien, ke edibọ ukara oro ẹyak ẹnọ? Daniel akaiso ete:

“N̄kụt ke n̄kukụt okoneyo, ndien, sese, owo eke ebietde eyenowo asan̄a ke obubịt enyọn̄ edi, enye osịm Andisọn̄ọ usen, ẹnyụn̄ ẹda enye ẹdi enye ke iso. Ndien ẹnọ enye ubọn̄, ye ukpono, ye itie-edidem, ẹte kpukpru mme idụt ye obio ye usem ẹnam n̄kpọ ẹnọ enye: ubọn̄ esie edi nsinsi ubọn̄ eke mîdikụreke, itie-edidem esie idinyụn̄ ibiarake.”—Daniel 7:13, 14.

5 Anie edi “owo eke ebietde eyenowo” emi? Idịghe owo efen ke ebede Ọbọn̄ Jesus Christ emi ẹnọde ubọn̄. Sia “obubịt enyọn̄” adade aban̄a n̄kpọ emi enyịn mîkemeke ndikụt, edi ye enyịn mbuọtidem ke nnyịn ida ifiọk “idiọn̄ọ” edidu esie ke heaven, ọkọrọ ye “idiọn̄ọ” emi owụtde idem oto mme n̄kpọ ẹmi ẹtịbede ke isọn̄ ke “ntọn̄ọ ubiak uman” ke 1914 C.E.—Matthew 24:3, 7, 8, 30; Eriyarare 1:7.

6. (a) Kaban̄a mmanie efen ke ẹnọ ubiereikpe? (b) Nso ke mmọemi ẹbọ, ndien didie?

6 Nnyịn ifiọk ito ntịn̄nịmikọ Daniel nte ke ẹma ẹbiere utebeikpe “ẹnọ edisana ikọt Ata Edikon̄,” ye nte ke mmọemi, nde, ẹma ẹbọ “itie-edidem, ye ubọn̄, ye ukpono itie-edidem ke idak ofụri enyọn̄.” (Daniel 7:22, 27) Mmanie ẹdi ‘ndisana ikọt Abasi’ ẹmi? Ke akpanikọ, mmọ ẹmekpụhọde ye mbiara, mme ama idem mme andikara eke ukara owo, ẹmi ke anyanini ẹfịkde mme owo. Mmọ idịghe mbon efen ke ebede mme owo 144,000 ẹmi ẹdide ‘ndisana ikọt Abasi’ oro ẹyetde aran, kpa mme owo oro ‘mînyeneke ndo’ ke edimụm nsọn̄ọnda mmọ n̄kama, oro ẹkenyụn̄ ‘ẹfakde ẹsio ke otu owo’ ndikabade ndi nsan̄a mme andikara ye “eyenowo” ke obio ubọn̄ esie eke heaven. Ẹnam mmọ ẹset ke n̄kpa ndidu ye enye ke “akpatre usen.” (Eriyarare 14:3-5; Matthew 24:30; John 6:40) Ke ini edidi Jesus ke obio ubọn̄ esie, ẹkụt nsụhọ ‘ndisana ikọt Abasi’ ẹmi nte ẹsụk ẹdude uwem ke isọn̄. Ndien mmọ ẹmenyene utom ndinam!

NDIN̄WANA MBAN̄A UNEN IKỌ ABASI

7, 8. (a) Nso otu ẹketọn̄ọ utom edidiọn̄ usụn̄, ndien ke ini ewe? (b) Nso ke mmọ ẹkekpọnọde ẹnịm? (c) Nso ke mmọ ẹketan̄a ke edinam akpanikọ? (d) Nso usenọfiọn̄ ke mmọ ẹkenyan ubọk ẹwụt? (e) Nso n̄kpọutom ke mmọ ẹkeda nditọt mban̄a obio ubọn̄ Abasi?

7 Nte an̄wan̄ade, ekedi uduak Abasi nte ẹdiọn̄ usụn̄ mi ke isọn̄, nte ini ekekperede ọnọ “eyenowo” ndibọ obio ubọn̄ esie. Ke mme isua ẹtọn̄ọde ke 1870 Charles T. Russell ama odiomi ekpri otu mme Christian oro ẹkeyakde idem ẹnọ ke Pittsburgh, Pennsylvania, U.S.A. Ibịghike, mmọemi ẹma ẹdifiọk nte ke mme ido ukpono Christendom ẹkọn̄ọ ke ukpepn̄kpọ mbon Babylon ye mme ukpono-n̄kpọ, ọkọrọ ye ukpepn̄kpọ Plato eke ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi, ndien ikọn̄ọke ke Ikọ Abasi. Ke ẹkpọnọrede nsunsu ido ukpono ẹnịm, ekpri otu emi ẹma ẹkabade ẹdi mme anam-akpanikọ mme andikwọrọ mme ukpepn̄kpọ Bible kaban̄a ufak Jesus, ediset ke n̄kpa ye obio ubọn̄ Abasi nte idotenyịn emi odude ọnọ mme okụt ndutụhọ ubonowo.

8 Ebede ke magazine Enyọn̄-Ukpeme, emi ẹmịn̄de ye unana editre ọtọn̄ọde [ye nsiondi eke Ikọmbakara] ke July 1879, Russell ye mme nsan̄a esie ẹma ẹn̄wana nnennen ndiwụt nte ukpepn̄kpọ Bible eke edibot n̄kpọ enende akan ukpepn̄kpọ Darwin eke edito ke unam mforo owo. Mmọ ẹma ‘ẹduọk mmọn̄ ẹnịme ikan̄ ke hell’ ebe ke ndiwụt nto Bible nte ke akanam itie ikan̄ ndutụhọ idụhe inọ ‘ukpọn̄ mme akpan̄kpa,’ edi nte ke “hell” eke Bible edi udi. (Psalm 16:10; Utom Mme Apostle 2:29-32) Mmọ ẹma ẹsio 1914 C.E. ẹwụt nte n̄wọrọnda isua ke ebuana ye ‘edidi’ obio ubọn̄ Abasi. Tutu osịm mfịn, Enyọn̄-Ukpeme Ọnọ Ntọt Obio Ubọn̄ Jehovah, ẹmịn̄de idahaemi ke nsio nsio usem ẹwakde ẹbe 100, ye ke ediwak million ke nsiondi kiet kiet, ke edinam akpanikọ ke ọkwọrọ obio ubọn̄ Abasi ke ubọk Christ nte n̄kukụre idotenyịn mme idụt ubonowo.—Matthew 12:21; Psalm 145:10-12.

9. Didie ke N̄wed Eriyarare 11:7-12 okosu aban̄a “mme ntiense” ẹmi?

9 Ke ama akanam utom ke edinam akpanikọ ke se ibede isua 30 nte akpa etieibuot Watch Tower Society, C. T. Russell ama akpa ke October 31, 1916, ndien J. F. Rutherford ada itie esie. Mme ọkwọrọ ederi mbon ido ukpono ẹma ẹda mme ini ekọn̄ oro ndidemede ubiọn̄ọ mban̄a etop Obio Ubọn̄ oro. Ẹma ẹbiat mme mbonoesop mme Christian. Ke ediwak idụt, ẹma ẹsịn mme anam-akpanikọ mme asan̄autom Abasi ke ufọk n̄kpọkọbi. Ẹma ẹbiere ediwak isua n̄kpọkọbi ẹnọ Rutherford ye mme asan̄autom itiaba eken eke ibuot itieutom Watch Tower ke Brooklyn, New York, U.S.A. Nte ededi, idem ikememke mme asan̄autom Abasi ẹmi, koro ntịn̄nịmikọ Bible ama ebemiso etịn̄ aban̄a utọ mme ukọbọ oro. Ke uwụtn̄kpọ, N̄wed Eriyarare 11:7-12 etịn̄ aban̄a mme idụt ererimbot, ke idiọn̄ọ eke “unam,” nte an̄wanade ekọn̄ ye “mme ntiense” Abasi onyụn̄ “akan mmọ, onyụn̄ owot mmọ.” Ẹyetre utom editịn̄ ntịn̄nịmikọ mmọ, ndien ke ndamban̄a usụn̄, mmọ ẹyetie nte okpo ẹmi ẹnịmde ke an̄wa ebịghi ekem nditebe ke “an̄wa obio” Christendom. Kpukpru ẹmi ẹma ẹtịbe, nte ẹkesiode ikọt Abasi ẹnyan ẹnọ an̄wan̄wa nsahi. Nte ededi, nte mbọribọ ekọn̄ eketekde ubọk, ye nte ẹkesanade mbon n̄kpọkọbi ẹyak—ẹtebede mmọ ikpe ofụri ofụri ke nsunsu ikọ oro ẹkedoride mmọ—“ibifịk uwem edito Abasi odụk mmọ ke idem.” Ẹma ẹmenede mmọ ẹnọ itie mfọn Abasi, ndien ọtọn̄ọde ke 1919, mmọ ẹma ẹbe ẹdụk iduọkini ifịk utom Obio Ubọn̄.—Isaiah 52:7, 8; N̄wed Mbon Rome 10:15.

“AKWA BABYLON” ỌMỌDUỌ!

10. Nso ubiomikpe ke mme ido ukpono Christendom ẹkeda ẹdori idemmọ, ndien didie?

10 Ke mme isua ekọn̄ oro, mme ọkwọrọ ederi Christendom ikadaha iso ke edikọbọ ikọt Abasi ikpọn̄îkpọn̄, edi ẹma ẹsịn n̄ko uyarade oro ẹkenọde nte ke obio ubọn̄ Abasi emekpere. Mmọ ẹma ẹnyene “obio ubọn̄” eke ido ukpono idemmọ, kpa eke “Akwa Babylon.” (Eriyarare 17:5, 6, 18) Ke edem mbiba eke ekọn̄ oro, mmọ ẹma ẹkwọrọ ẹsion̄o n̄kparawa owo ẹdọn̄ ke obube ekọn̄ ẹnyụn̄ ẹnọ enyene-ndịk uwotowo oro un̄wam ofụri esịt. Ke ntak utọ edinam oro, mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹnyene ndisụk mbiom akwa ubiomikpe iyịp, kpa nte mme adaiso ido ukpono eke Jerusalem eset, ẹmi prọfet Jehovah ọkọdọhọde ete: “Owo ẹnyụn̄ ẹkụt iyịp ukpọn̄ mme ubuene eke mîduehe, ke ekụra fo n̄ko.”—Jeremiah 2:34; 19:3, 4; se n̄ko N̄wed Matthew 23:34, 35.

11. Didie ke N̄wed Ezekiel 22:3, 4, 16 osu Christendom ke idem?

11 Ẹma ẹdian ubiomikpe iyịp emi ẹnọ ukpono ndem eke Christendom ye nsunsu ukpepn̄kpọ eke mbon Babylon esie. Ntem, mme ikọ prọfet Ezekiel amakabade osu akan̄ mbuọtidem Christendom ke idem:

“Ntem ke Ọbọn̄ Jehovah ọdọhọ, ete, Obio ke ọduọk iyịp ke esịt, man ini esie edi, ẹnyụn̄ anam mbiet n̄kpọ otụk idemesie man enye edehe. Afo emedue isop ke iyịp fo emi afo ọkọduọkde, omonyụn̄ edehe ke ibọk emi afo akamade, ndien afo anam mme usen fo ẹsan̄a ẹkpere, omonyụn̄ osịm ke isua fo: oto oro nnịm fi ke se mme idụt ẹsuenede, ye se kpukpru mme obio ẹsede ke ndek. Afo ẹyenyụn̄ asabade idemfo ke enyịn mme idụt, ndien afo eyefiọk ete ke ami ndi Jehovah.”—Ezekiel 22:3, 4, 16.

12. (a) Nso akpan n̄kpọntịbe akada itie ke 1919? (b) Didie ke emi ọkọnọ ikọt Abasi ẹmi ẹkedude ke isọn̄ ufọn?

12 Jehovah, kpa Abasi emi Christendom adade nte ikponode, edi emi mîyomke aba ndikot enyịn̄ esie, emesịn enyene ubiomikpe iyịp ido ukpono esie. Ke isua 1919 C.E., enye ọkọrọ ye kpukpru ido ukpono mbon Babylon ke ofụri ererimbot, ama osobo akwa iduọ. Enye ikemeke ndinyene itie ekededi aba ke iso Ata Edikon̄. Enye ikemeke aba ndikara ata mme andituak ibuot nnọ Jehovah. M̀mê ikpehe Akwa Babylon eken ekededi, kpa ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono. Koro ‘Ọbọn̄ Jehovah Andikara Ekondo’ ọmọdọhọ mme anam-akpanikọ ‘ndisana ikọt Abasi’ [esie] ke isọn̄ ete:

“Ami ndi Jehovah Abasi fo, emi n̄kpepde fi usụn̄ udori, nda fi usụn̄ eke afo edisan̄ade. Mbufo ẹto ke Babylon ẹwọn̄ọ, . . . ẹsio mkpo idara ẹtịn̄ emi, ẹbụk enye.” (Isaiah 48:16, 17, 20)

Nso edi “mkpo idara” emi, ndien mmọn̄ ke ẹkop enye?

EDINỌ IKỌ NTIENSE KE OFỤRI ERERIMBOT ỌTỌN̄Ọ

13. (a) Nso ikpehe eke “mkpo idara” oro akabade enyene uwọrọiso kemi? (b) Nso ọkpọsọn̄ mfiori ke ẹkop?

13 “Eyenowo” etịn̄ aban̄a n̄wọrọnda ikpehe eke “mkpo idara” emi ke ntịn̄nịmikọ esie kaban̄a “akpatre ini eyo emi,” ọdọhọde ete:

“Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, ndien adan̄aoro ke utịt eyedi.” (Matthew 24:3, 14, 37)

Edi ama oyom ẹtan̄ ‘ndisana ikọt Abasi’ ẹmi ẹbok ọtọkiet man ẹkeme ndinam utom oro. M̀mê mmọ ndikeme ndinam enye ke ikpîkpu odudu owo. Ke idara, ke mbono ofụri ererimbot oro ẹkenịmde ke Cedar Point, Ohio, U.S.A., ke 1919, ye n̄ko ke 1922, ẹma ẹn̄wan̄a spirit Jehovah ẹduọk mmọ ke utịbe usụn̄. Enye ama atan̄ mmọ obok onyụn̄ ọnọ mmọ odudu ‘nditan̄a, nditan̄a, nditan̄a Edidem ye obio ubọn̄ esie.’ (Matthew 24:31) Ye “mbon ẹmi ẹmekde” mi oro ẹsọn̄ọde ẹmụm idotenyịn heaven mmọ ẹkama, akwa utom ke akana ke iso ọnọ mmọ.

14. Didie ke ntịn̄nịmikọ Joel ekenyene akpan edisu idahaemi?

14 Kpasụk nte ntịn̄nịmikọ Joel okosude ke Pentecost eke 33 C.E. ke “mme akpatre usen” editịm n̄kpọ mme Jew, ntịn̄nịmikọ oro idahaemi ọmọtọn̄ọ ndinyene akpan edisu ke “mme akpatre usen” eke editịm n̄kpọ ererimbot Satan. Ẹnamde un̄wana ayama ọnọ ẹnyụn̄ ẹdide se spirit Abasi onụkde ndinam n̄kpọ, ‘nditọiren ye nditọiban’ Jehovah eke eyomfịn ẹmi ẹyetde aran ‘ẹmetịn̄ ntịn̄nịmikọ,’ nte mmọ ẹsịnde idem ke utom editọt ererimbot ubonowo mban̄a “akwa usen Jehovah emi enyenede ndịk,” emi ekperede, ọkọrọ ye usọp usọp udọn̄ ‘ndiseme n̄kot enyịn̄ Jehovah’ man ẹbọhọ.—Utom Mme Apostle 2:16-21; Joel 2:28-32.

“ASAN̄AUTOM” EMI ANAMDE AKPANIKỌ

15. (a) Anie edi “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄”? (b) Didie ke ẹfiak ẹwụt enye ke eyomfịn?

15 Ke akwa ntịn̄nịmikọ esie kaban̄a “idiọn̄ọ” oro, Jesus ama obụp mbụme kiet ete:

“Anie ndien edi asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄, emi ete esie okonịmde ete, akara mbon ufọk imọ, onyụn̄ ọnọ mmọ udia ke edikem ini?”

Otu “asan̄autom” emi anamde akpanikọ ama odu ke otu akpa mme Christian tutu ini emi akwa mfiakedem ọkọtọn̄ọde. Nte nnyịn imafiak ikụt utọ esop “asan̄autom” oro ọnọde udia eke spirit ke ini Ọbọn̄ Jesus edide ke obio ubọn̄ esie? Imokụt! “Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible” oro, nte ẹkekotde mmọ adan̄aoro, ẹma ẹnam utom edidiọn̄ usụn̄ ke ofụri ererimbot. Ndien Jesus ọkọdọhọ ete:

“Ọfọfọn ọnọ asan̄autom oro eteufọk esie edidide okụt enye anamde ntre. Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte, eteufọk esie eyenam enye edi andikara kpukpru se enye enyenede.”—Matthew 24:45-47.

16. (a) Didie ke “asan̄autom” oro ese aban̄a ‘ofụri inyene’ Eteufọk? (b) Nso enyịn̄ N̄wed Abasi ke “asan̄autom” oro ekere idara idara?

16 Ke ẹdiọn̄ọde ẹban̄a utom emi Eteufọk emekde mmọ ọnọ mi, ntan̄mbok “asan̄autom” emi ẹyetde aran do ama otịm ekpeme mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄ ke isọn̄, esede aban̄a utom edikwọrọ “eti mbụk” oro. Ke mme isua ẹtọn̄ọde ke 1920, ẹma ẹkwọrọ n̄kpọsọn̄ etop ubiereikpe ẹdori Satan ye esop esie ke idem, ye akpan akpan, ido ukpono mbon Babylon. Ke 1931, “asan̄autom” oro idara idara ama ada enyịn̄ emi abaharede enye in̄wan̄în̄wan̄ ọkpọn̄ kpukpru nsunsu ido ukpono eken—kpa enyịn̄ oro “Mme Ntiense Jehovah”—ọkọrọ ye mbiomo ye ifetutom oro prọfet Isaiah owụtde ke mme ikọ ẹmi:

“Jehovah ọdọhọ, ete, Mbufo ẹdi ntiense mi, ye owo emi n̄kemekde: . . . Ami, ami ndi Jehovah; ndien baba andinyan̄a kiet idụhe ke mîbọhọke ami. . . . Jehovah onyụn̄ ọdọhọ ete, Mbufo ẹdi ntiense mi, ndien ami ndi Abasi.”—Isaiah 43:10-12.

17. Nso mbụme oyom ibọrọ idahaemi?

17 Didie ke “asan̄autom” oro, ye nsụhọ mbon oro ẹyetde aran ẹmi mîkaisịmke-sịm tọsịn duop, ke emi ẹkpekeme ‘ndikwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi nnọ kpukpru mme idụt nte ntiense’? Jehovah ke ekeben̄e idem ndinọ ibọrọ ibịghike.

[Mme ndise ke page 148, 149]

IBUOTIKỌ OBIO UBỌN̄ EKE BIBLE

UN̄WỌN̄Ọ OBIO UBỌN̄ KE EDEN KABAN̄A “MFRI”

ẸBEMISO ẸTỊN̄ ẸBAN̄A “MFRI” EDIDEM EBE KE ABRAHAM, DAVID

EDIKWỌRỌ OBIO UBỌN̄—UWA UFAK EDIDEM ORO

ẸWỤK OBIO UBỌN̄—“UKPEREDEM INI” ỌTỌN̄ỌDE KE 1914

OBIO UBỌN̄ ‘EDI’ NDISOBO UKARA OWO

OBIO UBỌN̄ 1,000-ISUA AFIAK OWỤK PARADISE

    Mme N̄wed Ikọ Efịk (1982-2025)
    Wọrọ
    Dụk
    • Efịk
    • Share
    • Mek nte amade
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nte Ẹkpedade Ikpehe Intanet Emi Ẹnam N̄kpọ
    • Ediomi
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Dụk
    Share