Nso Idotenyịn Idu Inọ Mbonima Ẹmi Ẹkpade?
“Edieke owo akpade, nte enye eyefiak odu uwem?” ntre ke owo oro, Job okobụp ke anyanini ko. (Job 14:14, King James Version) Ekeme ndidi afo n̄ko emeyịk aban̄a n̄kpọ emi. Ekpetie fi didie ke idem edieke ọkpọfiọkde ete ke edifiak ndiana ye mbonima fo eyekeme ndida itie nnennen mi ke isọn̄ ke mme mfọn n̄kan idaha?
Ih, Bible ọn̄wọn̄ọ ete: “Mme akpan̄kpa fo ẹyedu uwem. . . . Mme okpo . . . ẹyebụhọde.” Ndien Bible ọdọhọ n̄ko ete: “Nti owo ẹyeda isọn̄ ẹnyene, ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt ke nsinsi.”—Isaiah 26:19; Psalm 37:29.
Man inyene ata mbuọtidem ke mme utọ un̄wọn̄ọ oro, oyom nnyịn ibọrọ ndusụk akpan mbụme: Ntak emi mme owo ẹkpan̄ade? Mme akpan̄kpa ẹdu m̀mọ̀n̄? Ndien nnyịn ikeme didie ndinịm ke akpanikọ nte ke mmọ ekeme ndifiak ndu uwem?
N̄kpa, ye Se Itịbede ke Ini Ikpade
Bible anam an̄wan̄a nte ke akpa uduak Abasi ikedịghe mme owo ndikpa. Enye ama obot akpa owo iba oro, Adam ye Eve, onịm mmọ ke paradise isọn̄ ekotde Eden, onyụn̄ ọnọ mmọ uyo ndinyene ndito nnyụn̄ nnam ebietidụn̄ Paradise mmọ atara ke ofụri isọn̄. Mmọ ẹkenyene ndikpa ibọhọke ke mmọ ẹtụtde utọn̄ ke mme item esie.—Genesis 1:28; 2:15-17.
Sia mîkenyeneke esịtekọm iban̄a mfọnido Abasi, Adam ye Eve ẹma ẹtụt utọn̄ ndien ẹma ẹnam mmọ ẹkpe isop oro ẹma ẹkebiere ẹnịm. Abasi ama ọdọhọ Adam ete, “Afo . . . [eyefiak] ke isọn̄ emi esiode fi ke esịt: koro afo edide ntan, eyenyụn̄ afiak ke ntan.” (Genesis 3:19) Adam ikodụhe uwem mbemiso ẹkebotde enye; enye ekedi ntan. Ndien ke ntak ntụtutọn̄, m̀mê idiọkn̄kpọ esie, ẹma ẹbiom Adam ikpe ndifiak ke ntan, ndifiak ke itie oro uwem mîdụhe.
Ke ntem n̄kpa edi unana uwem. Bible owụt ukpụhọde ete: “N̄kpọ eyenutom idiọkn̄kpọ edi n̄kpa, edi enọ Abasi edi nsinsi uwem.” (Rome 6:23) Ke ndiwụt nte ke n̄kpa edi idaha oro owo mîfiọkke n̄kpọ ndomokiet, Bible ọdọhọ ete: “Koro mme odu-uwem ẹfiọkde ẹte ke mmimọ inyene ndikpa: edi amaedi mme akpan̄kpa, mmọ ifiọkke baba n̄kpo kiet.” (Ecclesiastes 9:5) Ke ini owo akpade, Bible anam an̄wan̄a ete: “Ibifịk ọwọrọ enye ke idem, enye afiak ke ntan esie; ke kpasụk usen oro mme uduak esie ẹtak.”—Psalm 146:3, 4.
Nte ededi, sia edide Adam ye Eve kpọt ẹketụt utọn̄ ke ewụhọ oro ẹkenọde ke Eden, ntak kpukpru nnyịn ikpan̄ade? Ntak edi koro kpukpru nnyịn ikamanade ke Adam ama okotụt utọn̄, ntre kpukpru nnyịn ima ida idiọkn̄kpọ ye n̄kpa imana ito enye. Nte Bible anamde an̄wan̄a ete: “Nte idiọkn̄kpọ okotode owo kiet [Adam] odụk ke ererimbot, n̄kpa onyụn̄ otode ke idiọkn̄kpọ oro odụk; n̄kpa onyụn̄ ebe osịm kpukpru owo.”—Rome 5:12; Job 14:4.
Kpa ye oro owo ekeme ndibụp ete: ‘Nte mme owo inyeneke ukpọn̄ oro mîkpaha n̄kpa oro esibọhọde n̄kpa?’ Ndusụk owo ẹkpep emi, idem ẹdọhọde ẹte ke n̄kpa edi inuaotop adade osịm uwem efen. Edi ekikere oro itoho Bible. Utu ke oro, Ikọ Abasi ekpep ete ke afo edi ukpọn̄, n̄ko nte ke afo enen̄ede edi ukpọn̄, emi enyenede ofụri ndido idem ye ifiọk. (Genesis 2:7; Jeremiah 2:34; Mme N̄ke 2:10) N̄ko, Bible ọdọhọ ete: “Ukpọn̄ eke anamde idiọk eyekpa n̄kpa.” (Ezekiel 18:4) Ebiet ndomokiet idụhe oro Bible ekpepde ete ke owo enyene ukpọn̄ oro mîkemeke ndikpa, oro odude uwem ke owo ama akakpa.
Nte Mme Owo Ẹkemede Ndifiak Ndu Uwem
Ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa ẹma ẹkedụk ererimbot, Abasi ama ayarade ete ke uduak imọ edi nte ẹnam mme akpan̄kpa ẹfiak ẹdu uwem ebe ke ediset ke n̄kpa. Ntem Bible anam an̄wan̄a ete: “Abraham . . . okonịm ete, Abasi ekeme ndisio enye [Isaac eyen esie] ke otu mme akpan̄kpa nnam enye eset.” (Mme Hebrew 11:17-19) Abraham ikọkọn̄ke mbuọtidem esie ke enyeemi mîdotke, koro Bible etịn̄de aban̄a Ata Ọkpọsọn̄ ete: “Enye idighe Abasi mme akpan̄kpa, edi edi eke mme odu-uwem: koro kpukpru owo ẹdu uwem ẹnọ Enye.”—Luke 20:37, 38.
Ih, Ata Ọkpọsọn̄ Abasi inyeneke odudu kpọt, edi n̄ko enyene udọn̄ ndinam mme owo oro enye amade ẹset ke n̄kpa. Jesus Christ ke idemesie ama ọdọhọ ete: “Ekûyịk n̄kpọ emi, koro ini ke edi eke kpukpru mme andidu ke udi ẹdikopde Enye uyo ẹwọn̄ọ ẹdi.”—John 5:28, 29; Utom 24:15.
Ibịghike ke ama eketịn̄ ikọ emi, Jesus ama osobo mbon oro ẹkebiomde okpo owo ẹwọn̄ọ ke obio Nain ke Israel. Akparawa oro akakpade mi ekedi n̄kukụre eyen ebeakpa oro. Ke okụtde ọkpọsọn̄ mfụhọ ebeakpa emi, Jesus ama owụt esịtmbọm. Ntre, ke etịn̄de ikọ ọnọ okpo oro, enye ama ọdọhọ ete: “Akparawa, ndọhọ fi nte, Daha ke enyọn̄.” Ndien akparawa oro ama adaha etie, Jesus onyụn̄ ayak enye ọnọ eka esie.—Luke 7:11-17.
Nte ekedide ye ebeakpa oro, akwa idara ama odu ke ini Jesus akakade ufọk Jairus, kpa etubom synagogue mme Jew. Eyenan̄wan esie ekedide isua 12 ama akpa. Edi ke ini Jesus osịmde ufọk Jairus, enye ama aka ebịne eyen oro akakpade onyụn̄ ọdọhọ ete: “Eyenan̄wan, daha ke enyọn̄.” Ndien enye ama adaha ke enyọn̄!—Luke 8:40-56.
Edikem, Lazarus, ufan Jesus akpa. Ke ini Jesus okosịmde ufọk esie, Lazarus ama akpakpa usen inan̄. Okposụkedi okokopde ọkpọsọn̄ mfụhọ, Martha eyeneka esie an̄wan ama etịn̄ ikọ idotenyịn, ọdọhọde ete: “Mmọfiọk nte enye eyeset ke ediset ke n̄kpa ke akpatre usen.” Edi Jesus ama aka itie udi oro, ọnọ uyo ete ẹkpat itiat esio, onyụn̄ ọdọhọ ete: “Lazurus, wọrọ di.” Ndien enye ama ọwọrọ edi!—John 11:11-44.
Kemi kere ban̄a n̄kpọ emi: Nso idaha ke Lazarus okodu ke usen inan̄ oro enye akakpade? Lazarus iketịn̄ke n̄kpọ ndomokiet iban̄a nte imọ ikodude ke heaven inemesịt m̀mê ke hell ndutụhọ, emi enye mîkpetreke-tre nditịn̄ edieke enye okodude do. Baba, Lazarus ikọfiọkke n̄kpọ ndomokiet ke n̄kpa, okpokonyụn̄ odu do tutu “ediset ke n̄kpa ke akpatre usen” ke Jesus mîkpakanamke enye afiak odu uwem.
Edi akpanikọ nte ke mme utịben̄kpọ oro Jesus akanamde mi ẹkenyene ufọn ke ibio ibio ini kpọt, sia mmọ oro enye akanamde ẹset ẹkefiakde ẹkpan̄a. Nte ededi, enye ama ọnọ n̄kpọ ntiense ke isua 1,900 oro ẹkebede ete, ye odudu Abasi, mme akpan̄kpa ẹkeme ndifiak ndu uwem ke akpanikọ! Ntre ebede ke mme utịben̄kpọ esie, Jesus ama owụt ke ekpri udomo se ididade itie ke isọn̄ ke idak Obio Ubọn̄ Abasi.
Ke Ini Owo Ima Akpade
Ke ini n̄kpa oro edide asua adade owo, mfụhọ fo ekeme ndikpon, okposụkedi afo ekemede ndinyene idotenyịn ke ediset ke n̄kpa. Abraham ama enyene mbuọtidem nte ke n̄wan imọ eyetọn̄ọ ntak odu uwem, kpa ye oro nnyịn ikot ite ke “Abraham [ama] aka ndiseme Sarah onyụn̄ atua eyet ọnọ enye.” (Genesis 23:2) Ndien nso kaban̄a Jesus? Ke ini Lazarus akakpade, enye ama “omụm mmụm ke spirit, esịt onyụn̄ otụhọde Enye,” ndien ibịghike ke oro ebede, enye ama “atua eyet.” (John 11:33, 35) Ntre, ke ini owo ima fo akpade, nditua eyet iwụtke ke afo edi idek.
Ke ini eyenọwọn̄ akpade, esidi ọkpọsọn̄ n̄kpo ọnọ eka akpan akpan. Ntem Bible onyịme ọkpọsọn̄ mfụhọ oro eka ekemede ndikop. (2 Ndidem 4:27) Ke akpanikọ, edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ n̄ko ọnọ ete. Edidem David ama eseme ke ini Absalom eyen esie akakpade, “Ami n̄kpakam n̄kpa ke ibuot fo, O Absalom, eyen mi.”—2 Samuel 18:33.
Edi, sia afo enyenede mbuọtidem ke ediset ke n̄kpa, mfụhọ fo ididịghe ke nsinsi. Nte Bible ọdọhọde ete, “mbak mbufo ẹdifụhọ, kpa nte mmọ eken eke mînyeneke idotenyịn.” (1 Thessalonica 4:13) Utu ke oro, afo eyesan̄a ekpere Abasi ke akam, ndien Bible ọn̄wọn̄ọ ete ke “enye eyekama fi.”—Psalm 55:22.
Ibọhọke ẹwụt ke usụn̄ efen, kpukpru itie Bible ẹkotde ẹsịn ẹto Edisana N̄wed Abasi Ibom.