“Orụn̄ Ẹmi Owo Mîkemeke Ndiwụbede”

ETO sequoia eke California ẹsịne ke otu n̄kponn̄kan ye mbịghi-n̄kan oduuwem n̄kpọ ke ererimbot. Utịbe utịbe nnyan eto ẹmi ẹkon̄ ke n̄kpọ nte mita 90 ke ẹkọride ẹkpon ẹnyụn̄ ẹkeme ndidu uwem mbe isua 3,000.

Okposụkedi sequoia enyenede uten̄e, ndutịm orụn̄ esie oro owo mîkwe enyene ndyọ n̄ko. Sequoia enyene mbatmbat n̄kọmọ n̄kọmọ orụn̄ ẹmi ẹkemede ndifụk isọn̄ emi okponde ke hectare 1.2 m̀mê 1.6. Ata akamba ndutịm orụn̄ emi anam enye ekeme ndinen̄ede nsọn̄ọ nda ke ini ukwọ m̀mê n̄kpọsọn̄ ofụm. Sequoia ekeme ndikam mbọhọ okopodudu unyekisọn̄!

Edidem Solomon ama emek ndida ọkpọsọn̄ ndutịm orụn̄ eto ntịn̄ ikọ ke ndamban̄a usụn̄ ke kiet ke otu mme n̄ke esie. Enye ọkọdọhọ ete: “Idụhe owo emi ekemede ndisọn̄ọ nda ke idiọkido, edi nti owo ẹnyene orụn̄ ẹmi owo mîkemeke ndiwụbede.” (Mme N̄ke 12:3, The New English Bible) Ih, mme anamidiọk inyeneke iwụk. Unen ekededi oro etiede nte mmọ ẹnyene edi sụk ke ibio ini, koro Jehovah ọn̄wọn̄ọ ete ke “se mme idiọkowo ẹbetde eyetak.”​—⁠Mme N̄ke 10:⁠28.

Emi edi ntọt ọnọ mbon oro ẹdọhọde ke idi Christian, koro Jesus ọkọdọhọ ete ke ndusụk owo idinyeneke “orụn̄” ke idemmọ ndien ke ẹyeduọn̄ọ. (Matthew 13:21) N̄ko-n̄ko, apostle Paul ama ewet aban̄a mme owo ẹmi “[nsunsu] ukpepn̄kpọ ẹtode ke nsio nsio edem ẹbara nte ofụm ẹmen ẹtop ẹduọk.” (Ephesus 4:14) Didie ke ẹkeme ndikpan emi?

Kpa nte orụn̄ sequoia esitarade asuana ke eti isọn̄, ntre ke oyom ekikere ye esịt nnyịn odụn̄ọde Ikọ Abasi ntatara ntatara onyụn̄ ọbọ ufọn oto ọnọ-uwem mmọn̄ esie. Emi eyen̄wam nnyịn ndikọri mbuọtidem oro enyenede orụn̄ emi mîsehekede. Nte ededi, nnyịn iyesobo mme idomo oro ẹfụmede nte oyobio. Nnyịn imekeme ndikam n̄kop nyekidem, ukem nte eto, ke ini afanikọn̄. Edi edieke mbuọtidem nnyịn enen̄erede enyene iwụk, nnyịn iditie nte “orụn̄ ẹmi owo mîkemeke ndiwụbede.”​—⁠Men Mme Hebrew 6:19 domo.