Mme Abasi-An̄wan Mfri Idịbi ye Ekọn̄

KE INI ubịnikọt udọkisọn̄ nyom n̄kpọeset ke Ebla, Syria, ẹma ẹkụt utak-usụhọ n̄kpọ kiet emi owụtde mbiet Ishtar, abasi-an̄wan mfri idịbi ye ekọn̄ eke mbon Babylon. Paolo Matthiae, ọdọkisọn̄ nyom n̄kpọeset, anam enye an̄wan̄a nte “ufịkn̄kpọ emi etiede esan̄ esan̄ ye ndise ido ukpono emi owụtde mbiet oku an̄wan emi ofụhọde ufụkiso ada ke iso mbiet abasi kiet . . . ye ibuot esie owụhọde ke esan̄ esan̄ adaha.”

Se ẹkekụtde emi edi akpan n̄kpọ, koro usenọfiọn̄ mbiet oro afiak edem okosịm ntọn̄ọ ntọn̄ọ ọyọhọ isua ikie 18 M.E.N. Nte Matthiae ọdọhọde, emi ọnọ “akpatre uyarade” nte ke utuakibuot nnọ Ishtar ama ebịghi ke n̄kpọ nte isua 2,000.

Utuakibuot nnọ Ishtar ọkọtọn̄ọ ke Babylon ndien ke ediwak isua ikie oro ẹketienede ama atara osịm Obio Ukara Rome. Jehovah ọkọnọ nditọ Israel ewụhọ ete ẹsio kpukpru idiọn̄ọ nsunsu ido ukpono ẹfep ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, edi ke ntak emi mmọ ẹkekpude ndinam ntre, utuakibuot nnọ Ashtoreth (eke mbon Canaan oro ebietde Ishtar) ama akabade edi afia ọnọ mmọ.—Deuteronomy 7:2, 5; Judges 10:6.

Okposụkedi Ishtar ye mbiet esie Ashtoreth mîdụhe aba, edu oro mmọ ẹkedade ẹnọ—oburobụt ido ye afai—ẹyọyọhọ. Nnyịn imekeme ndinam ọfọn ndibụp m̀mê n̄kaowo eyomfịn enen̄ede enyene ukpụhọde ye mbon eset oro ẹketuakde ibuot ẹnọ mme abasi-an̄wan mfri idịbi ye ekọn̄ ẹmi.

[Mme ndise ke page 20]

Ẹma ẹsiwa nditọwọn̄ ẹnọ Tanit

[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]

Ralph Crane/Bardo Museum