Se Akpanamde Mbak Eyen Fo Ididụk Mfịna ke Intanet

SE IDUDE

Mbụk n̄kpọntịbe owụt ke mbon emi ẹsifiomode nditọwọn̄, ẹsabarede mmọ, ẹsinyụn̄ ẹdade enyịn̄ mme owo ẹnam idiọk ẹyọyọhọ Intanet. N̄kpọ emi afịna fi sia eyen fo esiwak idem etieti ke Intanet, inyụn̄ ifiọkke ke n̄kpọ ekeme ndinam imọ.

Emekeme ndin̄wam eyen fo mbak enye ididụk mfịna ke Intanet. Edi ọkpọfọn ebem iso ọfiọk se isitịbede ke Intanet.

SE AKPANADE ỌDIỌN̄Ọ

Nditọwọn̄ ẹkeme ndikama fon mmọ ndụk Intanet. Imọdiọn̄ọ ke ọfọn ẹnịm kọmputa ke ebiet emi kpukpru owo ẹkemede ndikụt. Edi edieke eyen fo enyenede eti fon m̀mê ekpri kọmputa emi ẹkamade-kama ẹsan̄a, enye ekeme ndidụk Intanet nte amama, afo udiọn̄ọke.

Ndusụk nditọwọn̄ ẹsibiat ini ẹkaha ke Intanet. N̄kaiferi isua 19 ọdọhọ ete: “Mma ndomo kọmputa nte nse m̀mê ẹnọ mi etop. N̄kaduak ndibiat minit ition kpọt, edi mma ntie nse fim ke ediwak hour. N̄kere ke oyom mfara ke idem.”

Nditọwọn̄ ẹsitịn̄ se mmọ mîkpetịn̄ke ke Intanet. Mme idiọkowo ẹkeme ndida ndise eyenọwọn̄ ye nsio nsio n̄kpọ oro enye ewetde ọdọn̄ ke Intanet mfiọk ebiet emi enye odụn̄de, ebiet emi enye akade n̄wed, ye ini emi owo ndomokiet mîdidụhe ke ufọk mmọ.

Ndusụk nditọwọn̄ ifiọkke ke se mmimọ idọn̄de ke Intanet ekeme ndisịn mmimọ ke fehesan̄. N̄kpọ ekededi emi ẹsịnde ke Intanet editak do. Ndusụk ini, idiọk ndise m̀mê etop oro owo ọkọdọn̄de ke Intanet ekeme ndibiat enye enyịn̄, idem ke ediwak isua ama ekebe. Ke uwụtn̄kpọ, owo emi oyomde ndida enye ke utom ekeme ndikụt mme n̄kpọ emi ke adan̄aemi oyomde ndifiọk n̄kpọ mban̄a enye ke Intanet.

Edi emi iwọrọke ke Intanet ọdọdiọk. Se isisịnde owo ke mfịna edi ndida Intanet nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄.

SE AKPANAMDE

Kpep eyen fo nte enye akpanamde akpan n̄kpọ ke ekpri ini emi enye enyenede. Kiet ke otu n̄kpọ emi eyenọwọn̄ akpanamde man owụt ke imọtọn̄ọ ndikpon owo edi ndisibem iso nnam se idide akpan n̄kpọ. Eyenọwọn̄ nditie ye mbufo nneme nneme nnyụn̄ nnam se ẹkenọde enye anam ke ufọkn̄wed ye ke ufọk edi akpan n̄kpọ, idịghe ndibiat ini ke Intanet. Ntre, edieke enye esibiatde ini akaha ke Intanet, nenịm ini nọ enye kûnyụn̄ uyak enye odu ke Intanet ebe ini oro.—Se se Bible etịn̄de: Philippi 1:10.

Nam eyen fo ọfiọk ke ọfọn ẹsitịm ẹkere mbemiso ẹsịnde n̄kpọ ke Intanet. Nam eyen fo obụp idemesie utọ mbụme nte, Ndi se nyomde ndiwet emi nsịn ke Intanet ekeme ndibiak owo? Ndise emi nyomde ndisịn mi edinam ẹda mi didie? Ndi bụt ayanam mi edieke ete ye eka mi m̀mê akwa owo en̄wen okụtde se nsịnde emi? Edieke mmọ ẹkụtde n̄kpọ emi, mmọ ẹdise mi didie? Didie ke ami n̄kpese owo emi esịnde utọ n̄kpọ emi ke Intanet?—Se se Bible etịn̄de: Mme N̄ke 10:23.

Kûtak ndinịm ibet, kam kpep eyen fo se ifọnde ye se idiọkde. Udukemeke ndisan̄a ye eyen fo kpukpru ini nse se enye anamde. Ntre, n̄wam eyen fo ‘ada ukeme ufiọk n̄kpọ esie ọdiọn̄ọ se inende ye se ikwan̄ade,’ idighe ndibebiere kpukpru n̄kpọ nnọ enye. (Mme Hebrew 5:14) Utu ke ndinịm ibet ke kpukpru n̄kpọ nnyụn̄ ntak ke ndinọ ufen, kpep eyen fo se ifọnde ye se idiọkde. Bụp enye m̀mê nso utọ owo ke enye oyom ndidi. Bụp n̄ko m̀mê enye oyom mme owo ẹda enye didie. N̄wam eyen fo ọfiọk ndinam nti ubiere, m̀mê omodu ye enye m̀mê udụhe.—Se se Bible etịn̄de: Mme N̄ke 3:21.

Ndidụk Intanet onyụn̄ etie nte ndiwat moto—mbiba ẹsiyom owo enyene eti ibuot. Ntre, nen̄ede n̄wam eyen fo. Parry Aftab, emi esinọde item aban̄a se ẹkpenamde man ẹkûdụk mfịna ke Intanet, ọdọhọ ke ‘nditọwọn̄ ẹdiọn̄ọ kọmputa ẹkan ete ye eka mmọ, edi ete ye eka mmọ ẹdiọn̄ọ nte ẹkpedude uwem ẹkan mmọ.’ Se enye etịn̄de emi edi akpanikọ.