Ibuot 17
‘Ẹnyene Ufiop Ufiop Ima Ẹnọ Kiet Eken’
1, 2. (a) Nso isiwak nditụk mbufa owo ke mme mbonoesop Mme Ntiense Jehovah? (b) Ewe uyarade efen kaban̄a edu emi ke mmọ ẹsikụt ke mme mbono nnyịn?
KE INI mme owo ke akpa ini ẹdide mbonoesop Mme Ntiense Jehovah, ima oro ẹwụtde do esiwak nditụk mmọ ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ. Mmọ ẹsikụt emi ke ufiop ufiop ebuana ye ke ekọm oro ẹnọde mmọ ọkpọkpọ.
2 Ke mme mbono nnyịn isenowo n̄ko ẹsikụt ẹte ke ata ediwak mbon oro ẹdụkde ẹsinen̄ede ẹdu uwem nte eyede. Ọkọmbụk n̄kpọntịbe kiet ama ewet aban̄a utọ mbono oro kiet ete: ‘Baba owo kiet idụhe ke idak odudu ọkpọsọn̄ ibọk m̀mê mmịn. Owo ifiorike n̄kpo inyụn̄ inam uyom. Owo inụkke owo. Owo iberike owo. Baba owo kiet in̄wọn̄ọke n̄kpọ inyụn̄ isụn̄i owo. Ndedehe ikọ mbubru m̀mê ndedehe usem idụhe. Ofụm oro nsụn̄ikan̄ sika ọyọhọde idụhe. Owo iyịpke inọ. Owo ndomokiet itopke mme ukpọk atian idọn̄ ke mbiet. Enye ekenen̄ede edi esen esen n̄kpọ.’ Kpukpru emi edi uyarade ima, kpa utọ oro ‘mînamke ido eke mîdotke mînyụn̄ iyomke ufọn esiemmọ.’—1 Cor. 13:4-8.
3. (a) Nte ini akade, nso ikpenyene ndiwụt idem ke nte nnyịn iwụtde ima? (b) Ke ndikpebe Christ, nso orụk ima ke oyom nnyịn ikọri?
3 Ima edi edu oro anamde ẹdiọn̄ọ kpukpru ata Christian. (John 13:35) Nte nnyịn ikọride ke n̄kan̄ eke spirit, ana nnyịn iwụt enye ọyọhọ ọyọhọ ikan. Apostle Paul ama ọbọn̄ akam ete ima nditọete esie “akpakam ọdọdiọn̄ awak.” (Phil. 1:9; 1 Thess. 3:12) N̄ko Peter ama akpak ekemmọ mme Christian ndiyak ima mmọ osịm ebuana ofụri “nditọete.” (1 Pet. 2:17) Ima nnyịn ekpenyene ndinụk nnyịn ndinam se ikponde ikan ikpîkpu edidụk mme mbonoesop ye mme owo ẹmi isịnde esisịt ukeme ndidiọn̄ọ mmọ ọkpọkpọ. Akpana enye esịne se ikponde ikan mfọnido mfọnido edidọhọ “Mmọkọm-o” ke ini ke ini. Apostle John ama owụt ete ke enye enyene ndidi eke n̄waidem. Enye ekewet ete: “Nnyịn ida emi ifiọk ima, koro [Eyen Abasi] akayakde uwem Esie ọnọ kaban̄a nnyịn: nnyịn nde ikponyụn̄ iyak uwem nnyịn inọ kaban̄a nditọete.” (1 John 3:16; John 15:12, 13) Nnyịn inamke oro kan̄a. Edi nte nnyịn ke akpanikọ ikpayak uwem nnyịn inọ kaban̄a nditọete nnyịn? Ọfọn, ke nso udomo ke nnyịn isịn udiana ukeme ndin̄wam mmọ idahaemi, idem ke ini enye ekemede nditre ndimem utom?
4. (a) Ke ewe usụn̄ efen ke nnyịn ikeme ndikụt nte ke nnyịn imekeme ndiwụt ima ọyọhọ ọyọhọ n̄kan? (b) Ntak emi edide akpan n̄kpọ ndinyene ufiop ufiop ima nnọ kiet eken?
4 Ke adianade ye mme edinam oro ẹwụtde edu n̄waidem, edi akpan n̄kpọ n̄ko ndinyene ata ufiop ufiop ntụk nnọ nditọete nnyịn. Ikọ Abasi akpak nnyịn ete: “Ẹda ima nditọete ẹma kiet eken.” (Rome 12:10) Nnyịn kpukpru imesinyene utọ ntụk oro iban̄a ndusụk owo. Nte nnyịn imekeme ndisịn owo efen efen ke otu mmọemi nnyịn inyenede utọ ntụk ima oro inọ? Nte utịt akani editịm n̄kpọ emi asan̄ade ekpere, edi akpan n̄kpọ ọnọ nnyịn nditotịm nsan̄a n̄kpere nditọete Christian nnyịn n̄kan. Bible anam nnyịn idu ke edidemede iban̄a emi, ọdọhọde ete: “Utịt kpukpru n̄kpọ ke ekpere. . . . Akan kpukpru n̄kpọ, ẹnyene ufiop ufiop ima ke otu idem mbufo; koro ima ofụkde ekese idiọkn̄kpọ.”—1 Pet. 4:7, 8.
5. Ntak emi akpakwan̄ade ndikere nte ke baba mfịna kiet ididahake ida ke otu mme andibuana ke esop?
5 Nte ededi, adan̄a nte nnyịn idide unana mfọnmma, mme ini ẹyedu emi nnyịn idinamde mme n̄kpọ oro ayatde mbon efen esịt. Mmọ, n̄ko, ke nsio nsio usụn̄ ẹyedue nnyịn. (1 John 1:8) Edieke afo okụtde idemfo ke utọ idaha emi, nso ke afo akpanam?
SE ẸKPENAMDE KE INI MME MFỊNA ẸDAHADE ẸDA
6. (a) Ntak emi item Bible ekemede nditre ndinyịme ye ntụhọ nnyịn kpukpru ini? (b) Edi nso ididi utịp edieke nnyịn idade enye isịn ke edinam?
6 N̄wed Abasi ọnọ ndausụn̄ oro ẹyomde. Edi se mmọ ẹnọde item ẹban̄a ẹkeme nditre ndikem ye se nnyịn nte mme anana mfọnmma owo inyenede ntụhọ ndinam. (Rome 7:21-23) Edi, nnyịn ndinam n̄kpọ mban̄a oro ifịk ifịk eyenọ uyarade aban̄a ata udọn̄ oro nnyịn inyenede ndinem Jehovah esịt, ndien enye n̄ko eyefori edu ima oro nnyịn inyenede inọ mbon efen.
7. (a) Edieke owo ayatde nnyịn esịt, ntak emi nnyịn mîkposioho usiene-e? (b) Ntak emi nnyịn mîkpakam isịnke eyenete oro eduede nnyịn?
7 Ndusụk ini ke ini ẹyatde mme owo esịt mmọ ẹsiyom mme usụn̄ ndisio andidue usiene. Edi oro n̄kukụre anam n̄kpọ ọdọdiọk akan. Edieke ẹyomde ẹsio usiene, nnyịn ikpenyene ndiyak oro nnọ Abasi. (N̄ke 24:29; Rome 12:17-21) Mbon en̄wen ẹkeme ndidomo ndisio andidue oro mfep ofụri ofụri ke uwem mmọ, ẹtrede ebuana ye enye. Edi nnyịn ikemeke ndinam oro ye ekemmọ mme andituak ibuot. Edinyịme oro ẹnyịmede utuakibuot nnyịn ọkọn̄ọ, ubak ubak, ke nnyịn ndima nditọete nnyịn. (1 John 4:20) Nte nnyịn ke akpanikọ imekeme ndidọhọ ke nnyịn imama owo oro nnyịn mîtịn̄ke ikọ inọ m̀mê oro edidu esie ke itie akam afịnade nnyịn? Ana nnyịn idiọn̄ọ mfịna oro odude inyụn̄ ikọk enye. Didie?
8, 9. (a) Edieke nnyịn inyenede ntak ndinam ikọ ye eyenete, nso idi nnennen n̄kpọ ndinam? (b) Edi nso edieke enye eduede nnyịn ndien ndien? (c) Ntak emi nnyịn ikpesede iban̄a n̄kpọ emi ke usụn̄ emi, ndien nso idin̄wam nnyịn ndinam ntre?
8 Kaban̄a n̄kpọ emi apostle Paul ekewet ete: “Ẹme ime ye kiet eken, ẹnyụn̄ ẹfen kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọn̄ ekefende mbufo, ẹfen mmọ en̄wen kpasụk ntre.” (Col. 3:13) Nte afo emekeme ndinam oro? Nso edieke owo oro esiduede fi ndien ndien ke nsio nsio usụn̄?
9 Apostle Peter ama enyene ukem mbụme emi, ndien enye ama ọnọ ekikere ete ke ndusụk imọ ikpenyene ndidomo ndifen eyenete tutu osịm utịm ikatiaba. Jesus ọkọbọrọ ete: “Ndọhọke fi nte, tutu osịm utịm ikatiaba, edi tutu osịm ikatiaba ke itie ata ye duop.” Edi ntak-a? Jesus ama anam an̄wan̄a ke ndida n̄ke oro owụtde nte isọn oro nnyịn ikamade Abasi okponde ke ndida ndomo ye se owo ekededi ekemede ndikama nnyịn. (Matt. 18:21-35) Ke ediwak usụn̄ nnyịn imesidue Abasi kpukpru usen—ndusụk ini ke edinam ibụk, ediwak ini ebe ke se nnyịn itịn̄de m̀mê ikerede, ọkọrọ ye ke ndikpu ndinam se nnyịn ikpanamde. Ke unana ifiọk nnyịn imekeme nditre ndikam ndiọn̄ọ nte ke ndusụk n̄kpọ oro nnyịn ikanamde ẹma ẹkwan̄a, mîdịghe ke nsịn̄ede uwem nnyịn imekeme nditre ndikere ata akpan akpan mban̄a n̄kpọ emi. Abasi ekpekeme ndiyom ndida uwem nnyịn n̄kpe kaban̄a idiọkn̄kpọ nnyịn. (Rome 6:23) Edi enye amakaiso ndiwụt nnyịn mbọm. (Ps. 103:10-14) Ke ntre, enye ndiyom nnyịn inam ukem ntre ye kiet eken idịghe unana eti ibuot ke baba usụn̄ kiet. (Matt. 6:14, 15; Eph. 4:1-3) Ke ini nnyịn inamde oro, utu ke ndinyene usua, enye edi uyarade nte ke nnyịn imosịm orụk ima oro ‘mîkamake udu.’—1 Cor. 13:4, 5; 1 Pet. 3:8, 9.
10. Nso ke nnyịn ikpanam edieke eyenete enyenede ikọ ye nnyịn?
10 Ekeme ndidu ini ẹmi nnyịn idiọn̄ọde ite ke, idem okposụkedi nnyịn mînyeneke idiọk ekikere iban̄a eyenete nnyịn, enye enyene ikọ ye nnyịn. Nso ke nnyịn ikpanam? Ye unana ubiatini, nnyịn ikpenyene ndinyene nneme ye enye inyụn̄ idomo ndifiak nnyene emem emem itie ebuana. Bible akpak nnyịn ndibemiso nnam n̄kpọ. (Matt. 5:23, 24) Ekeme ndidi idimemke utom ndinam oro. Enye oyom ima oro asan̄ade ye nsụhọdeidem. Nte mme edu oro ẹsọn̄ ẹkem ke idemfo man afo akpanam se Bible etemede? Emi edi akpan utịtmbuba ndinam utom mbịne.
11. Edieke eyenete anamde n̄kpọ oro ayatde nnyịn esịt, nso ke ikpanam iban̄a oro?
11 Ke n̄kan̄ eken, ekeme ndidi nte ke owo anam n̄kpọ oro ayatde fi esịt—ndusụk ye mbon efen n̄ko. Nte ikpọfọnke owo nditịn̄ ikọ ye enye? Ekeme ndidi. Edieke edide afo ke idemfo eyenam mfịna oro an̄wan̄a enye ke eti ido, emi ekeme ndida nti utịp ndi. Edi ke akpa afo ekpenyene ndibụp idemfo ete: ‘Nte mme n̄kpọ oro enye anamde enen̄ede atuaha ye N̄wed Abasi? Mîdịghe nte mfịna ke akamba ubak edi koro ifiọk eyouwem ye ukpep mi ẹkpụhọrede ẹkpọn̄ eke esie?’ Ke edide ntre, kpeme idem mbak udunịm edumbet idemfo ndien ekem ada mmọemi ekpe ikpe. (Jas. 4:11, 12) Jehovah ye unana asari onyịme mme owo ẹtode kpukpru orụk idaha ke uwem onyụn̄ eme ime ye mmọ nte mmọ ẹkọride ke n̄kan̄ eke spirit.
12. (a) Edieke n̄kpọ aban̄ade akwa idiọkn̄kpọ odude ke esop, mmanie ẹkpese ẹban̄a oro? (b) Edi ke idak mme idaha ewe ke edi mbiomo enyeoro ẹduede ndibemiso nnam n̄kpọ? Ye nso uduak?
12 Nte ededi, edieke owo ke esop anamde akwa idiọkn̄kpọ, emi oyom usọp usọp ntịn̄enyịn. Edi ke ubọk mmanie? Nte ido edide ke ubọk mbiowo. Nte ededi, edieke abuanade edinam mbubehe ke ufọt nditọete, m̀mê eyedi edida edeme ntịn̄ ikọ ke idiọk usụn̄ oro ọnọde owo unan idiọk idiọk, do enyeemi ẹduede ekpenyene ndibemiso ndomo ndin̄wam owo emi eduede enye ke idemesie. Oro ekeme nditie nte ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ ndusụk owo. Edi emi edi se Jesus etemede ke Matthew 18:15-17. Ima oro owo enyenede ọnọ eyenete esie ye udọn̄ esịt akpanikọ ndinyene enye nte eyenete eyen̄wam owo ndinam emi, edieke ekemede, ke ido emi edisịmde esịt owo emi eduede enye.—N̄ke 16:23.
13. Edieke mfịna adahade ada ke ufọt nnyịn ye eyenete efen, nso idin̄wam nnyịn ndise mfịna oro nte enende?
13 Ke ini mfịna adahade ada, edide akamba m̀mê ekpri, ẹn̄wam nnyịn edieke nnyịn idomode ndidiọn̄ọ nte Jehovah esede enye. Enye inyịmeke idiọkn̄kpọ ke uduot ekededi, edi enye okụt emi ke idem kpukpru nnyịn. Ke ekemini esie ẹsision̄o mme anam idiọkn̄kpọ oro mîkabakede esịt ẹfep ke esop esie. Edi nso kaban̄a nnyịn oro isụhọde? Nnyịn kpukpru idi mbon oro enye owụtde anyanime ye mbọm. Enye onịm uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn ndikpebe. Ke ini nnyịn inamde ntre, nnyịn iwụt ima esie.—Eph. 5:1, 2.
YOM MME USỤN̄ ‘NDINYENE IN̄WAN̄ÎN̄WAN̄ ESỊT’
14. (a) Ntak emi Paul ekesịnde udọn̄ ọnọ mbon Corinth ‘ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt’? (b) Didie ke mme itien̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn mi ẹwụt ke nnyịn kpukpru iyenam ọfọn ndikere mban̄a emi?
14 Apostle Paul ama abiat ediwak ọfiọn̄ ndinam esop ọsọn̄idem ke Corinth, Greece. Enye ama anam utom ọkpọsọn̄ ndin̄wam nditọete do enye ama onyụn̄ ama mmọ. Edi ndusụk mmọ ẹma ẹnana ufiop ufiop edikere mban̄a enye. Mmọ ẹma ẹsikụt ndudue ẹnọ owo etieti. Enye ama akpak mmọ ete “ẹnyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt” ke ndiwụt ima. (2 Cor. 6:11-13; 12:15) Nnyịn kpukpru iyenam ọfọn ndikere mban̄a udomo emi nnyịn iwụtde mbon efen ima inyụn̄ iyomde mme usụn̄ ‘ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt.’—1 John 3:14; 1 Cor. 13:3.
15. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ndikọri ke ima oro inyenede inọ owo ekededi oro ekemede ndidi nnyịn ke idem nnyịn ikpamaha?
15 Nte odu ndusụk owo ke esop emi ọsọn̄de nnyịn ndisan̄a n̄kpere? Edieke nnyịn isịnde udiana ukeme ndifụk n̄kpri ndudue oro ikụtde ye mmọ, nte nnyịn ikpoyomde mmọ ẹnam ye nnyịn, emi ekeme ndin̄wam ke ndisịn ufiop ke itie ebuana nnyịn ye mmọ. (N̄ke 17:9; 19:11) Ekikere nnyịn kaban̄a mmọ ẹkeme n̄ko ndikọri edieke nnyịn ikụtde nti edu mmọ inyụn̄ iwụkde ntịn̄enyịn ke mmọemi. Nte nnyịn imenen̄ede ikụt mme usụn̄ ẹmi Jehovah adade nditọete ẹmi anam n̄kpọ? Emi ke akpanikọ eyenam ima oro nnyịn inyenede inọ mmọ ọkọri.—Luke 6:32, 33, 36.
16. Ke ata idem n̄kpọ, didie ke nnyịn ikeme ‘ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt’ ke ndiwụt ima nnọ mbon oro ẹdude ke esop nnyịn?
16 Nte ẹnyịmede, se nnyịn ikemede ndinam nnọ mmọ efen enyenyene adan̄a. Ekeme ndidi nnyịn isikemeke ndikọm kpukpru owo ke mbonoesop kiet kiet. Ekeme ndidi nnyịn isikemeke ndisịn kpukpru owo ke ini nnyịn inọde mme ufan ikot ndidi udia. Kpukpru nnyịn imenyene n̄kpet n̄kpet nsan̄a emi nnyịn isibiatde ini okpon akan nte nnyịn isinamde ye mmọ efen. Edi nte nnyịn imekeme ‘ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt’? Nte nnyịn imekeme ndibiat minit ifan̄ ke urua kiet kiet ndimehe ọfọn akan ye owo kiet oro mîdịghe n̄kpet n̄kpet ufan nnyịn ke esop nnyịn? Nte nnyịn ke ini ke ini imekeme ndinọ kiet ke otu mmọemi ikot ndisan̄a ye nnyịn ke an̄wautom? Edieke nnyịn ke akpanikọ inyenede ufiop ufiop ima inọ kiet eken, nnyịn ke akpanikọ iyeyom mme usụn̄ ndiwụt emi.
17. Ke ini idude ke otu nditọete oro akanam nnyịn mîsoboke ke mbemiso, nso idiwụt m̀mê nnyịn imenyene ufiop ufiop ima inọ mmọ n̄ko?
17 Mme mbono Christian ẹnọ nti ifet ‘ndinyene in̄wan̄în̄wan̄ esịt’ ke ima nnyịn. Ediwak tọsịn owo ẹkeme ndidu. Nnyịn ikemeke ndisobo ye kpukpru mmọ. Edi nnyịn imekeme ndikama idem nnyịn ke usụn̄ oro owụtde ke nnyịn imonịm mfọnọn̄kpọ mmọ ke iso ikan inem uwem nnyịn, idem ọkpọkọm akanam nnyịn isoboke mmọ ke mbemiso. N̄ko nnyịn imekeme ndiwụt ọkpọkpọ udọn̄ ke ufọt mme ikpehe edinam ke ndida iso ke ndisobo ye ndusụk mbon oro ẹdude ẹkpere nnyịn. Usen kiet kpukpru mbon oro ẹdude uwem ke isọn̄ ẹdidi nditọete iren ye iban, ẹdianade kiet ke utuakibuot Abasi ye Ete kpukpru owo. Nso idatesịt ke oro edidi ntem ndidi ndidiọn̄ọ mmọ kpukpru, ye ediwak ye nsio nsio edu mmọ! Ufiop ufiop ima oro inyenede inọ mmọ eyenụk nnyịn ndiyom ndinam oro. Ntak mûtọn̄ọke idahaemi-e?
Nneme Ndụn̄ọde
● Ke ini mfịna ẹdahade ẹda ke ufọt nditọete iren m̀mê iban, didie ke ẹkpebiere mmọemi? Ntak-a?
● Nte nnyịn ikọride ke n̄kan̄ eke spirit, ke mme usụn̄ ewe ke ima nnyịn ọkpọkọri n̄ko?
● Didie ke ẹkeme ndiwụt ufiop ufiop ima nnọ se ikande otu n̄kpet n̄kpet ufan?