Ndiyọ Ubiatibet ke Ntịme Ntịme Ererimbot
NTE emesikop ndịk ndiwọrọ an̄wa ke okoneyo? Nte afo omoyom ukpọhọde iba m̀mê ita ke mme usụn̄ ye window fo? Nte akanam ẹyịp moto m̀mê enan̄ukwak fo? Nte akanam ẹsio radio ke moto fo? Nte akanam ẹsịn fi ndịk ke idem ke ndusụk n̄kann̄kụk?
Edieke afo ọbọrọde ih ke ekededi ke otu mbụme ẹmi, do afo ke odomo ndiyọ ubiatibet ke ntịme ntịme ererimbot. Nso ke afo ekeme ndinam mban̄a emi? Nte Bible ekeme ndin̄wam fi ọyọ?
Ekikere Ubiatibet ye Unenikpe
Ke ererimbot ubiatibet, akpan ikpehe ita ẹdu: mme abiatibet, borisi, ye mbon unọmọ. Nso ke ẹyom man afo, emi unọmọ ekemede ndisịm, ekeme ndiyọ ubiatibet? Nte afo emekeme ndinyene odudu ke idem ekededi ke otu ikpehe ita ẹmi? Ke uwụtn̄kpọ, nte afo emekeme ndikpụhọde mme abiatibet?
Ọfọn, ediwak mme abiatibet ẹmenam ubiatibet edi ubọkọkọ mmọ. Mmọ ẹmek enye nte usụn̄uwem oro ememde akan. ‘Ntak anamde utom edieke afo ekemede ndidu uwem ke se mbon efen ẹnyenede-e?’ etie nte edi ekikere mmọ. Mbon n̄wo ẹfiọk ẹte ke uke uke owo unọmọ eyesana okụk esie ayak ọnọ ye unana unyan̄a. Ndien ye ufan̄ ndifep ndidi se ẹmụmde ẹnyụn̄ ẹsịnde ke ufọk-n̄kpọkọbi otịmde-tịm okpon, ye mmọ ubiatibet enyene ufọn.
Akande oro, mme ikpe ke esop ẹwak n̄kukọhọ ẹnyụn̄ ẹkama ubiat ini. Ke ediwak idụt, ata ibat ibat ufọkesop, mme ebiereikpe, ye ufọk-n̄kpọkọbi ẹdu. Ikpe oro ẹkamade ke ubọk awak akan ndutịm oro. Mme wheel unenikpe ẹwọn̄ọde ata sụn̄sụn̄ tutu idaha eyedi nte oro Bible akanamde an̄wan̄a ke se ikande tọsịn isua ita ẹmi ẹkebede ete: “Koro mîwarake ndinọ idiọkowo ufen, oro esịn nditọ owo ẹsọn̄ esịt ke idemmọ ẹnam idiọk.” Nte edumbet Bible emi owụtde, esisịt idotenyịn odu ndinyene usọbọ ke ndisụhọde ibat mme abiatibet m̀mê ndikpụhọde mmọ.—Ecclesiastes 8:11.
Nso kaban̄a ọyọhọ ikpehe iba, mme borisi? Nte idotenyịn ekededi odu nte ke mme borisi ẹyekara idaha oro odude? Mmọ ke idemmọ ẹyebọrọ ẹte: Ye mme ibet ẹwakde ndidi ke ufọn unen abiatibet, ye mme lọya oro ẹnanade eti ido uwem oro ẹyụrọrede ibet man ẹsana owo oro eduede ẹyak, ye mme obio ẹmen̄ede ndibiom ndodobi mbiomo ubiatokụk eke ediwak ye ikpọ ufọk-n̄kpọkọbi, ye unana mbonutom oro ẹkemde ke ufọkutom borisi, ibuot idụhe nte ke mmọ ẹkeme ndibiọn̄ọ otutu ubiatibet.
Emi ọsụhọ ọyọhọ ikpehe ita, mbon ẹmi unọmọ ẹkemede ndisịm: kpa nnyịn, mbio obio. Nte odu n̄kpọ ekededi oro nnyịn ikemede ndinam ndin̄wam idem nnyịn itịm iyọ idaha emi ekperede nditie ntịme ntịme mi?
Ata Mbufiọk ye Ndammana Ifiọk
N̄wed Mme N̄ke eke Bible ọdọhọ ete: “Kpeme ekikere [“ata mbufiok,” NW] ye ọniọn̄. Ndien mmọ ẹyekabade ẹdi uwem ukpọn̄ fo, ye mbana itọn̄ fo. Ndien afo eyesan̄a ke usụn̄ fo ke ifụre, ndien ukot fo idituahake.” Item emi ekeme ndinam n̄kpọ ke mme idaha oro ẹtiede nte ẹyenam owo edi owo unọmọ ubiatibet. Nso idi ndusụk usụn̄ ẹmi ata mbufiọk ekemede ndin̄wam ke afan̄ emi?—Mme N̄ke 3:21-23.
Mme abiatibet ẹka ndibiet unam ẹmi ẹsiwotde unam en̄wen ẹta. Mmọ ẹyom n̄kpọ udia oro ememde utom akan. Mmọ iyomke ndisịn itọn̄ nnyan̄a nnyụn̄ mmụm ke ẹkemede edieke mmọ ẹkemede ndinyene ukem n̄kpọ oro nto mmemmem owo unọmọ. Ntre mmọ ẹsibịne mbonusọn̄, mbon udọn̄ọ, mbon oro mîdiọn̄ọke usụn̄, ye mbon oro ekemede ndidi idiọn̄ọke idiọk idaha oro odude. Mbon n̄kanubọk ẹsimek ini ye ebiet oro ọfọnde akan ọnọ mmọ ndibụmede en̄wan. Mi ke mbon oro unọmọ ẹkemede ndisịm ẹkeme ndida ata mbufiọk nnam n̄kpọ.
Nte Bible etịn̄de aban̄a mmọ, mme ama idiọk ẹsima ndinam utom mmọ ke ekịm. (Rome 13:12; Ephesus 5:11, 12) Edi akpanikọ mfịn nte ke ediwak ubiatibet oro ẹnamde ye mme owo ye inyene edi ke okoneyo. (Men Job 24:14; 1 Thessalonica 5:2 domo.) Ntre, ke ebiet oro ekemede owo eti ibuot eyefep ndinam isan̄ ke mme ebiet oro ẹdiọkde ke okoneyo. Ke obio oro ubiatibet okponde ke New York, n̄wetnnịm n̄kpọ borisi eke usen ke usen ẹwụt nte ke ẹsiwo ediwak owo ke utịn ama okosop n̄ko akpan akpan ke ama ekebe n̄kanika duop okoneyo, ediwak ini nte mmọ ẹnyọn̄ọde ufọkidụn̄ mmọ. Mbon n̄wo emi ẹsidu ke mme efak oro owo mîsiwakke ndisan̄a, ẹyomde mbon unọmọ. Ntem, edieke afo enyenede ndimek ndida mbet bọs m̀mê taksi m̀mê ndisan̄a ke efak oro enyenede ndịk, nyene ime nyụn̄ bet. Mîdịghe ntre, ifiọk n̄kpọntịbe ekeme ndidi ubiak ubiak.
Ẹma ẹmia Christian kiet idiọk idiọk ẹnyụn̄ ẹwo ke ini ekedide utu ke ndibet bọs ke n̄kpọ nte n̄kanika duop okoneyo, enye akanamde isan̄ esisịt ke ekịm. Mbon efen ẹma ẹdu ke efak oro, edi mbon n̄wo ita ẹma ẹkọk afia ẹbet owo oro mîdiọn̄ọke n̄kpọndịk oro odude. Owo kiet ama ọnọ mbon eken idiọn̄ọ ke ini eketiede nte owo unọmọ ama asan̄a ọdọk efak oro. Ye unana editịn̄ ikọ, mmọ ẹma ẹmia owo unọmọ oro ẹnyụn̄ ẹwo enye. Emi ama okụre ata usọp usọp tutu idem mbọhọidụn̄ ikenyeneke ini ndibiọn̄ọ. Owo unọmọ oro ke ukperedem ama onyịme ete: “Ami nnyeda mbet bọs ini efen.”
Enyene-n̄kari Dodger, kpa akparawa osio-owo-okụk ke ekpatọfọn̄ ke n̄wed Dickens oro, Oliver Twist, ekedi uke uke eti uwụtn̄kpọ ubiatibet efak eyomfịn. Ke mîbietke Enyene-n̄kari Dodger, mme inọ ye mbon n̄wo mfịn, inamke n̄kpọ sededi isua emana, ẹsiwak ndikama ikan̄ m̀mê ikwa, ndien mmọ ẹyeda enye ẹnam n̄kpọ. Mme akaisan̄ oro mîdiọn̄ọke usụn̄, isenowo, ye idiyok idiyok mbon nnyon̄ ke uyom uyom obio ẹdi mmemmem iso en̄wan ẹnọ utọ ndiọi abiatibet oro. Mmọ ẹyeyịp sededi oro odude usọp usọp akan nte afo ekemede ndikep enyịn! Nso ikeme ndidemede inọ? N̄kwaitọn̄ gold m̀mê ọsọn̄urua n̄kpọ mbana efen oro ẹkọn̄ọde ke enyọn̄ idem. Mîdịghe ukwak usio ndise oro ọkọn̄ọde ke itọn̄ akaisan̄. Enye etie nte owo ndimen idiọn̄ọ oro ọdọhọde, “Di nyụn̄ dinyene mi!” esịne ke idem. Ntre, oyom mbufiọk. Dịp ọsọn̄urua n̄kpọ ekededi, nnyụn̄ kama ukwak usio ndise ke usụn̄ oro owo mîkemeke ndikụt, iso-ọfọn odịpde ke ekpat isan̄. Emi edi ata mbufiọk.
Ndidu ke edidemede edi usụn̄ en̄wen ndiyọ ubiatibet. Bible ọdọhọ ete: “Amaedi enyene-ibuot owo, enyin esie ẹdu enye ke ibuot; edi ndisịme asan̄a ke ekịm.” (Ecclesiastes 2:14) Ndida ntọt emi aban̄ade mfịna ubiatibet mi nsịn ke edinam eyeda owo usụn̄ ndidiọn̄ọ mbon oro ẹsan̄ade eyịghe eyịghe ye unana akpan uduak. Kpeme idem mbak mme inọ oro ẹkemede ndisan̄a fi ke n̄kan̄ nnyụn̄ n̄wamade fi ekpat mbọ nte afo asan̄ade ke mbenusụn̄ osụhọde. Sia ndusụk mmọ ẹsiwatde ke ọkpọikpọi ẹnyụn̄ ẹwamade inyene mbon en̄wen ẹbọ nte mmọ ẹwatde usọp usọp ẹbe, kûdedei usan̄a ke ata mben mben usụn̄, akpan akpan edieke afo akamade orụk ekpatisan̄ m̀mê ekpatubọk ekededi. Fep moto usụn̄ idakisọn̄ oro ekperede ndina ukpọk. Afo omodu ke ifụre akan ye ediwak otuowo ke ebiet ikan̄ odude awak. Mme inọ iyomke ẹkụt ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ọ mmimọ.
Ubụn̄ usụn̄ufọk ndụk edi ọsọ ubiatibet en̄wen oro ẹkemede ndiwak ndifep edieke mme owo ẹkpetịmde ẹdu ke edidemede ẹban̄a ubiatibet. Bible nte enende ada edida ndomo emi: “Mmọ . . . ẹdụk ke window nte inọ.” (Joel 2:9) Ata mbufiọk owụt ete afo okûkpọn̄ usụn̄ m̀mê window fo ye unana edikọbi. Esidi akpanikọ kpukpru ini nte ke ndikpan udọn̄ọ ọfọn akan edikọkọk. Udiana ubiatokụk ndikpeme ufọk fo enen̄ede edi ukpeme ọbiọn̄ọ inọ ye unan eke ikpọkidem.
Nso Edieke Ẹwode Fi?
Ih, nso edieke, kpa ye kpukpru ukpeme emi owụtde, mbon n̄wo ẹmụmde fi? Kûnyek idem m̀mê ndinam isan̄ itọk itọk. Ti ete ke inọ oro ekeme n̄ko ndinyek idem onyụn̄ ekeme ndikabade edinam fo ke idiọk usụn̄. Domo ndinyene nneme nnyụn̄ n̄kọk ibuot ye owo oro edieke eren oro m̀mê n̄wan oro onyịmede oro. (Ih, owo en̄wan fo ekeme n̄ko ndidi n̄wan.) Ndusụk ini ẹma ẹsụk esịt mbon n̄wo ke ndifiọk nte ke mmimọ in̄wana ye anam-akpanikọ ye ata Christian. Inamke n̄kpọ se idide edinam esie, kûdomo ndifan̄a edieke edide okụk m̀mê inyene fo ikpọn̄îkpọn̄ ke mmọ ẹyom. Yak sededi oro ẹyomde nnọ. Bible ekpep nnyịn ete ke uwem ọsọn̄ urua akan n̄kpọ ekededi oro owo ekemede ndinyene.—Men Mark 8:36 domo.
Ye unana edinam enye etie nte an̄wan̄wa ndụn̄ọde, domo ndifiọk mme akpan edu ekededi oro owo n̄wo emi ekemede ndinyene, edide ke usịnen̄kpọ m̀mê nte etiede ke ikpọkidem. Nso orụk uyoikọ ke enye enyene? Kpukpru akpan n̄kpọ ẹmi ẹkeme ndinyene ufọn ke ini asiande borisi aban̄a ubiatibet oro, sia ediwak mme abiatibet ẹnyene ọkpọ ọkpọ usụn̄ unam n̄kpọ mmọ kpukpru ini ẹnyụn̄ ẹkeme ke ntre ndidi se ẹdiọn̄ọde mmemmem mmemmem.
Nso kaban̄a edikama n̄kpọ en̄wan ndida n̄kpeme idem? Ke akpanikọ ikpowụtke eti ibuot Christian ndikama n̄kpọ en̄wan. Edieke owo n̄wo ekerede ke afo ọmọn̄ osio n̄kpọ en̄wan, enye idikereke ikaba ndinọ fi unan m̀mê ndiwot fi. N̄ko-n̄ko, didie ke afo ekeme nditiene edumbet Bible “ndidu ke emem ye kpukpru owo” edieke afo akamade n̄kpọekọn̄ ndibiọn̄ọ afai?—Rome 12:18.
Inamke n̄kpọ m̀mê nso usụn̄ ukpeme ke afo ekeme ndida, ubiọn̄ ndomokiet idụhe nte ke afo ke usen kiet ududịghe owo unọmọ. Ke ikpọ obio oro ẹyọhọde ye ubiatibet, edi afo n̄kukụre ndidu ke idiọk itie ke idiọk ini. Ndondo emi ke New York, lọya kiet ama ọkpọn̄ ọfis esie ndikedep coffee. Nte enye okodụkde ufọkurua oro, ndusụk uyen ẹma ẹwat ẹdituak ẹda ẹnyụn̄ ẹtop ikan̄ ẹsịn ke itie oro. N̄kpasi ikan̄ oro okodụkde lọya oro ke ibuot ama owot enye. Ke ntak “ini ye unọmọ,” enye ama ọduọk uwem esie. Nso n̄kpọ mmọn̄eyet! Nte idotenyịn ekededi odu ndinyene usọbọ oro ebịghide nnọ otutu ubiatibet oro atarade ọyọhọ ererimbot mfịn?—Ecclesiastes 9:11.
Ini Emi Ubiatibet Editrede
Ke se ikperede tọsịn isua iba ẹmi ẹkebede, Jesus ama ebemiso etịn̄ ete ke emana eyedu oro edikụtde mme enyene-ndịk n̄kpọntịbe oro ẹkponide ẹkan eke emana en̄wen ekededi oro ekebemde iso odu. Ye television ye unyene nneme ke ebe oro, ediwak million, baba, ediwak million ke itie tọsịn, ẹkụt mme ubiatibet ke usụn̄ usuanetop n̄kann̄kụk mmọ nte ẹnamde-nam mmọ. Ererimbot amakabade edi obio-in̄wan̄ kiet, ndien mbụk ererimbot inikiet inikiet esikabade edi mbụk n̄kann̄kụk. Nte utịp, ata idem n̄kpọ omotụk ubon ke usen ke usen, ndien nte Jesus eketịn̄de ke prọfesi, “idem [eyemede] owo oto ke ndịk ye edikama enyịn nse mme n̄kpọ eke [ẹwọrọde] ẹnọ ekondo.”—Luke 21:26.
Jesus ama ada okụt mme n̄kpọntịbe oro ẹdade itie toto ke 1914, mme n̄kpọntịbe oro edidide ntọn̄ọ inọ “akpatre ini eyo emi.” (Matthew 24:3-14) Edi enye n̄ko ama ọdọhọ ete: “Ke ini mbufo ẹkụtde nte mme n̄kpọ ẹmi ẹtịbede, ẹfiọk ete Ubọn̄ Abasi ke ekpere.” (Luke 21:31) Oro ọwọrọ ete ke edinen ukara Abasi eyesọp ndisịm isọn̄ ke ata ata usụn̄.—Matthew 6:9, 10; Ediyarade 21:1-4.
Ke idak ukara oro, mbon o-sụn̄sụn̄ ido, mme ama emem, ye mbon oro ẹkopde item Abasi ikpọn̄îkpọn̄ ẹdibuana ke mme idaha Paradise eke isọn̄. Nso iditịbe inọ mme abiatibet ye mme anamidiọk? “Ẹyewara ndisịbe mmọ nte mbiet, mmọ ẹyenyụn̄ ẹken̄e nte awawa ikọn̄. Koro ẹyekpok mme idiọkowo ẹfep: edi mmọ eke ẹbetde Jehovah ẹyeda isọn̄ ẹnyene.” Ke idak edinen ukara eke heaven oro, ntịme m̀mê ubiatibet ididụhe.—Psalm 37:2, 9.
Edieke afo edimade ndidiọn̄ọ ekese mban̄a idotenyịn oro ọkọn̄ọde ke Bible mi, oro aban̄ade emem emem ukara ererimbot oro ebịghide, sobo ye Mme Ntiense Jehovah ke mbọhọ fo m̀mê ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ mmọ. Mmọ ye idatesịt ẹyen̄wam fi ọfiọk Bible, ke mfọn.
[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 6]
“Ẹyekpok mme idiọkowo ẹfep: edi mmọ eke ẹbetde Jehovah ẹyeda isọn̄ ẹnyene”
[Mme ndise ke page 7]
Osio-owo-okụk ke ekpatọfọn̄ eke Charles Dickens, kpa Enyene-n̄kari Dodger, ekedi ekpep ke ẹmende ẹdomo ye mbon n̄wo eyomfịn
[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]
Mbuwed GEORGE CRUIKSHANK, eke Richard A. Vogler, Dover Publications, Inc.