Hell Ikan̄—ke Asak Ọkpọsọn̄ Ọkpọsọn̄ M̀mê ke Onịme Sụn̄sụn̄?

JONATHAN Edwards, ọkwọrọikọ Protestant, ama esida in̄wan̄în̄wan̄ ndise hell ndisịn ndịk ke esịt mbon America ẹmi ẹkedude ke idak Ukara esenidụt ke ọyọhọ isua ikie-18. Inikiet enye ama etịn̄ aban̄a itie oro Abasi ọyọn̄ọde mme anamidiọk ke edemeikan̄ nte idiọk utue. Edwards ama asua ọnọ mbon esop esie ete: “O anamidiọk, ẹmi ẹkọn̄de ke ata ekpri urụkọfọn̄, ye ikan̄ iyatesịt Abasi asakde akanade enye, onyụn̄ eben̄ede idem kpukpru ini ndin̄wan enye, nnyụn̄ nta enye n̄kịbi.”

Nte ededi, ibio ini ke Edwards ama ọkọkwọrọ enyene-ndịk ukwọrọikọ emi okụre, edemeikan̄ hell, yak idọhọ, ama ọtọn̄ọ ndisụhọde nnyụn̄ nnịme sụn̄sụn̄.a N̄wed oro The Decline of Hell, emi D. P. Walker ewetde, ọdọhọ ete ke “etisịm ọyọhọ isua aba eke ọyọhọ isua ikie-18 ẹma ẹsineni ukpepn̄kpọ aban̄ade editụhọde mme anamidiọk ke nsinsi an̄wan̄wa.” Ke ọyọhọ isua ikie-19, edemeikan̄ hell ama akaiso ndinịme, ndien etisịm ufọt ufọt ọyọhọ isua ikie-20, ekikere Edwards aban̄ade hell nte ‘akwa ikan̄ emi ẹnen̄erede ẹtụhọde mme andidu ke enye ke ekikere ye ke ikpọkidem mmọ ke nsinsi’ ama etre ndidi nneme ofụri ini. Ọkọmbụk n̄kpọntịbe oro, Jeffery Sheler ọdọhọ ete, “Ke atuahade ye ifiọk eyomfịn, ndịk Hiroshima ye nsobo mme Jew, ekikere aban̄ade hell inyeneke ndịk aba nte ẹkesinyenede ke akpa.”

Ediwak mme ọkwọrọikọ n̄ko imaha aba nditịn̄ mban̄a ikan̄ ye brimstone. N̄kpọsọn̄ ukwọrọikọ ẹban̄ade ndịk hell ẹma ẹsop ke n̄kpoto ukwọrọikọ n̄kani ufọkabasi Christendom. Ye ata ediwak mme ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono, hell ama akabade edi ata ukpepn̄kpọ eset ọnọ ifịk ifịk nditọ ukpepn̄kpọ. Ke ndusụk isua ẹmi ẹkebede ewetmbụk ufọkabasi ke akanam ndụn̄ọde ndinọ utịn̄ikọ ke ufọkn̄wed ntaifiọk mban̄a hell, onyụn̄ odụn̄ọde mme index ekese n̄wed ukpepn̄kpọ. Enye ikemeke ndikụt ebiet ndomokiet ẹwetde hell. Nte magazine Newsweek ọdọhọde, ewetmbụk oro ama osịm ubiere ete: “Hell ama osop. Ndien baba owo kiet ifiọkke.”

Hell Afiak Edi

Nte ama osop? Inen̄ekede idi ntre. Ke n̄kpaidem, ke mme isua ndondo emi ukpepn̄kpọ aban̄ade hell amafiak obụbede asak ke ndusụk ebiet. Ndụn̄ọde oro ẹkenamde ke America owụt nte ke ibat owo ẹmi ẹdọhọde ke imonịm hell ke akpanikọ ama ọdọk ke mbahade 53 eke ikie ke 1981 okosịm mbahade 60 eke ikie ke 1990. Adianade ye emi edi n̄ka ukwọrọ mban̄a hell oro ẹtarade ẹsuana ke ofụri ererimbot, ndien ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke hell ndifiak ndi odudu odudu ke ekikere Christendom ke akpanikọ edi edinam ofụri ererimbot.

Edi nte edifiak ndi emi otụk mme aka ufọkabasi kpọt, mîdịghe nte enye osịm mme ọkwọrọ ederi n̄ko? Akpanikọ edi nte ke hell ikan̄ oro Jonathan Edwards ọkọkwọrọde ke isua 250 ẹmi ẹkebede idehede isop ke otu n̄kani ọkwọrọ ederi Christendom. Ke 1991, U.S.News & World Report ọkọdọhọ ete: “Idem ke otu n̄kani ido ukpono oro ẹtiede in̄wan̄în̄wan̄, mme idiọn̄ọ ẹdu nte ke mme ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono ke ẹtọn̄ọ ndikere ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ mban̄a ekikere aban̄ade hell akan nte ekedide ke ediwak isua ẹmi ẹkebede.” Nte an̄wan̄ade, ke mme isua oro owo mîkọdọn̄ke enyịn ẹma ẹkebe, hell ikan̄ amafiak edi akpan n̄kpọ oro ẹdiọn̄ọde mfọn mfọn ke ofụri ererimbot. Nte ededi, ndi enye ke osụk enyene ikan̄ ikan̄ edu esie?

Mme Mbụme Oro Ẹdemerede

Ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono oro, W. F. Wolbrecht, ikenyeneke eyịghe ndomokiet: “Hell edi hell, ndien baba uduak m̀mê ekikere owo ndomokiet ikemeke ndinam nsinsi ndutụhọ hell etek ubọk.” Ediwak mme aka ufọkabasi itịmke ifiọk. Okposụkedi mîyikke iban̄a edidu hell, mmọ ẹmenyene mme mbụme ẹban̄a nte hell etiede. Ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono efen onyịme ete: “Ke ekikere mi n̄ko, hell edi ata idem n̄kpọ oro owo mîfan̄ake, ẹtọtde in̄wan̄în̄wan̄ ke ikọ ntiense a-Bible, edi nte enye otịmde etie edi mfịna.” Ih, ye mme ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono ye mme ọsọ owo oro ẹkade-kaiso ndikọri ke ibat, mbụme oro odude mfịn idịghe aba, “Nte hell odu?” edi edi, “Nso ke hell edi?”

Didie ke afo ọkpọbọrọ? Nso ke ẹkesian fi ẹban̄a nte hell etiede? Ndien ntak emi ukpepn̄kpọ emi afịnade mme Christian oro ẹnyenede esịt akpanikọ?

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 2]

Ikpaedem: Ndise Doré aban̄ade Ndutịme ye Ubọhọ ke Divine Comedy eke Dante

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 3]

Ndise Doré aban̄ade mme Devil ye Virgil ke Divine Comedy eke Dante