“Sịn Ndikop Mbukpo N̄ke”

BIBLE ọyọhọ ye mme ifiọkutom ye mbụk ẹban̄ade mme owo. Nnyịn isikopke inem ndikot mmọ kpọt edi imesibọ ufọn ito mmọ. Apostle Paul ekewet ọnọ ẹsọk esop Christian ke Rome ete: “Se ededi eke ẹkewetde ke ini oko, ke ẹkewet ndida n̄kpep nnyịn n̄kpọ, man nnyịn inyene idotenyịn oto ke ime ye ndọn̄esịt eke N̄wed Abasi ọnọde.”​—⁠Rome 15:⁠4.

Paul ke idemesie ama abuana ke ndibụk mme ifiọkutom. Bible etịn̄ aban̄a Paul ye Barnabas ke utịt akpa isan̄ utom isụn̄utom mmọ ete: “Ke ini mmọ ẹsịmde [Syria eke Antioch], mmọ ẹkot ufọk Abasi obon ọtọkiet, ẹbụk kpukpru se Abasi akadade mmọ anam.” (Utom 14:27) Eyịghe idụhe nte ke mme ifiọkutom ẹmi ẹma ẹnen̄ede ẹsịn udọn̄ ẹnọ nditọete oro.

Nte ededi, idịghe kpukpru ifiọkutom ẹsibọbọp. Ke idak odudu spirit, Paul ama ọnọ Timothy item ete: “Sịn ndikop mbukpo n̄ke eke n̄kaniban ẹkede.” (1 Timothy 4:⁠7) Ndien enye ama ewet ọnọ ẹsọk Titus ete ke mme Christian oro ẹnamde akpanikọ ikpenyeneke ‘ndikpan̄ utọn̄ nnọ n̄ke mme Jew ye mme item owo eke ẹkpọn̄de akpanikọ.’​—⁠Titus 1:⁠14.

Nso ikedi mbukpo n̄ke, m̀mê mme n̄ke ẹmi? Ikọ mbiba ẹmi ẹto ikọ Greek oro myʹthos (“n̄ke”). The International Standard Bible Encyclopaedia ọdọhọ ete ke ikọ emi etịn̄ aban̄a “n̄ke (eke ido ukpono) oro mînyeneke ebuana ndomokiet ye ata idem n̄kpọ.”

Ererimbot eyo Paul ọkọyọhọ ye mme utọ n̄ke oro. Uwụtn̄kpọ kiet edi n̄wed Tobit oro mîdụhe ke edisana uwetn̄kpọ, emi iso-ọfọn ẹkewetde ke se ikande isua ikie iba mbemiso eyo Paul. N̄ke emi aban̄a Tobit, kpa owo Jew emi ekenen̄erede esịn idem ke ido ukpono, emi akakabarede edi nnan ke ini ifuọ inuen odụkde enye enyịn. Ekem, enye ọdọn̄ eyen esie, Tobias, aka ọkọbọ isọn. Ke usụn̄, etienede ndausụn̄ angel, Tobias ọbọ esịt, edidiana ekpa, ye etidot iyak. Ekem enye osobo ebeakpa emi, okposụkedi ama ọkọdọ ndọ ikatiaba, osụk edide n̄wan emi mîfiọkke erenowo koro idiọk spirit okowotde ebe kiet kiet ke okoneyo usen oro ẹdọde ndọ. Ke angel oro onụkde, Tobias ọdọ n̄wan oro onyụn̄ ebịn demon oro efep ebe ke ndifọp esịt ye edidiana ekpa iyak oro. Nte ini akade, Tobias ada etidot iyak oro anam ete esie afiak okụt usụn̄.

Nte an̄wan̄ade, n̄ke emi idịghe akpanikọ. Ke ẹsiode nte ẹdiọn̄de enye ye nte enye enyenede ebuana ye nsunsu ekikere ẹfep, enye enyene ndudue. Ke uwụtn̄kpọ, mbụk oro ọdọhọ ete ke Tobit ama okụt nsọn̄ibuot mme esien edem edere ye edida nditọ Israel nnyọn̄ Nineveh, kpa mme n̄kpọntịbe ke mbụk Israel oro kiet akadade itie ke isua 257 ebede nte eken akada itie. Edi, mbụk oro ọdọhọ ke Tobit ekedi isua 112 ke ini n̄kpa esie.​—⁠Tobit 1:4, 11; 14:1, The Jerusalem Bible.

Mme utọ n̄ke oro isan̄ake n̄kpọ ye “nti ikọ” oro mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi ẹtan̄ade. (2 Timothy 1:13) Mmọ ẹdi mme n̄kpọ oro ẹtiede-tie ẹkere, ẹdide isio ye akpanikọ eke mbụk, kpa mme orụk n̄kpọ oro n̄kaniban oro mîbakke Abasi ẹbụkde. Mmọemi ẹkedi mme n̄ke oro akanade mme Christian ẹsịn.

Ndidomo Mme Ikọ Akpanikọ Nse

Mme utọ n̄ke oro ẹyọyọhọ mfịn. Paul ekewet ete: “Ini ọmọn̄ edi eke mme owo mîdibọhọ eti ukpepn̄kpọ; ndien . . . ẹyenyụn̄ ẹsio utọn̄ ẹfep ke akpanikọ, ẹnyụn̄ ẹwọn̄ọde ẹbịne ikpîkpu mbụk.” (2 Timothy 4:​3, 4) Ke ndusụk ikpehe isọn̄, n̄ke ẹban̄ade odudu oro ẹkande ke owo ẹtara ẹnyụn̄ ẹwọrọ etop. Ke ntre, ana mme Christian ke ọniọn̄ ‘ẹdomo mme ikọ’ mbụk ido ukpono ẹse m̀mê mmọ ẹdu ke n̄kemuyo ye Bible.​—⁠Job 12:⁠11.

Nte an̄wan̄ade, ediwak idụhe. Ke uwụtn̄kpọ, ke ediwak ikpehe ke ererimbot, edi ọsọ n̄kpọ ndikop mme mbụk oro ẹsọn̄ọde ekikere oro nte ke ukpọn̄ owo ikemeke ndikpa. Mbụk ẹmi ẹtịn̄ nte owo akpade, afiakde owụt idem edide ke ikpọkidem nsekeyen, nte spirit, nte unam, mîdịghe nte owo ke isio isio ebiet.

Nte ededi, Ikọ Abasi owụt ke ukpọn̄ owo idịghe se mîkemeke ndikpa; ukpọn̄ ẹkpakpa. (Ezekiel 18:⁠4) Akan oro, Bible owụt ete ke mme akpan̄kpa inyeneke uwem ke udi, ikemeke ndikere n̄kpọ, nditịn̄ ikọ, m̀mê ndinam n̄kpọ ekededi. (Ecclesiastes 9:​5, 10; Rome 6:23) Ntem, nte Paul ọkọdọhọde, mmọ oro ẹbian̄ade ndinịm mme nsunsu mbụk oro ẹmenerede ekikere oro nte ke ukpọn̄ ikemeke ndikpa, “ẹsio utọn̄ ẹfep” ke “eti ukpepn̄kpọ” Bible.

N̄ke Ẹban̄ade Odudu Oro Akande eke Owo

Mme mbụk eken ẹban̄a mme edinam ifọt ye mme ebreidiọn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ke ndusụk ikpehe Africa, ẹdọhọ ke mme asan̄autom ibak ẹmi ẹnyene enyene-ndịk odudu, ẹmi ẹkemede ndikpụhọde idemmọ m̀mê mmọ en̄wen ẹkabade ẹdi unam eke ẹnyọnide-nyọni, ebọk, ye inuen; ẹkeme ndife ke ofụm man ẹyọhọ mme uduak mmọ; ẹkeme ndiwọrọ n̄wụt idem nnyụn̄ nsop; ẹkeme ndisan̄a ke ibibene mbe; ẹnyụn̄ ẹkeme ndikụt n̄kpọ oro ẹbụkde ke esịt isọn̄.

Adan̄a nte mme utọ mbụk oro ẹwakde, ọkọrọ ye nte edinịm mmọ ke akpanikọ ẹtarade, ẹkeme ndinam ndusụk owo ke esịt esop Christian n̄ko ẹnịm ke mmọ ẹdi akpanikọ. Mmọ ẹkeme ndikere ẹte ke adan̄aemi mme ata owo mîkemeke ndinam mme utọ n̄kpọ oro, mmọ oro ẹbọde odudu oro akande eke owo ẹto mme edibotn̄kpọ eke spirit, kpa mme demon, ẹkeme ndinam. Se ikpetiede nte isọn̄ kaban̄a ubiere emi edi 2 Thessalonica 2:​9, 10, emi ọdọhọde ete: “Edidi abiatibet oro oto ke ubọkutom Satan, asan̄a ye kpukpru odudu ye mme idiọn̄ọ ye nsunsu mme utịben̄kpọ, ye kpukpru abian̄a eke ẹtode ukwan̄ido ẹtiene mmọemi ẹsosobo; sia mmọ mînyịmeke ndibọ ima akpanikọ, man ẹnyan̄a mmọ.”

Ke adan̄aemi edide akpanikọ nte ke itien̄wed Abasi emi owụt ke Satan ekeme ndinam mme utom odudu, enye etịn̄ ete ke Satan n̄ko edi anditọn̄ọ “mme idiọn̄ọ ye nsunsu mme utịben̄kpọ,” ọkọrọ ye “abian̄a eke ẹtode ukwan̄ido.” Nte enende, Bible owụt ke Satan edi akwa andibian̄a emi ‘abian̄ade ofụri ererimbot.’ (Ediyarade 12:⁠9) Enye edi usọ ke ndinam mme owo ẹnịm mme n̄kpọ oro mîdịghe akpanikọ.

Ke ntak emi, idem ikọ ntiense ye se mbon oro ẹkesịnde idem ke ubụpekpo ye ubreifọt ẹsiyararede ẹdi se owo mîkemeke ndiberi edem. Mme utọ owo oro ẹkeme ndinen̄ede nnịm ke akpanikọ nte ke mmimọ ima ikụt, ikop, mîdịghe isobo ndusụk n̄kpọ; edi, ke akpanikọ, ikedịghe ntre. Ke uwụtn̄kpọ, odu mbon oro ẹkerede ke mmimọ ima inyene nneme ye spirit mme akpan̄kpa. Edi mmọ ẹnam ndudue, ẹbabian̄a mmọ, ẹdi mbon unọmọ abian̄a Satan. Bible ọdọhọ ke mme akpan̄kpa “ẹsụhọrede ke ndobo.”​—⁠Psalm 115:⁠17.

Ke ikerede iban̄a mbụk abian̄a Satan, odot ẹyịk edidi oro mme n̄ke ẹban̄ade odudu oro akande eke owo ẹdide akpanikọ ke idaha ekededi. Ata ediwak ẹdi nsunsu ekikere oro ẹtịbide-tịbi, emi n̄kaiso edifiak ntịn̄ anamde ẹkpon.

Edisuan mme utọ n̄ke oro anam uduak ete nsu, Satan kpa Devil. (John 8:44) Mmọ ẹnam owo enyene udọn̄ ke mme edinam ubụpekpo ẹmi ẹdide n̄kpọ mbubiam ke enyịn Jehovah. (Deuteronomy 18:​10-⁠12) Mmọ ẹmụm owo ke afia ndịk ye nsunsu ekikere. Eyịghe idụhe Paul ọkọnọde mme Christian item ete “ẹkûnyụn̄ ẹkpan̄ utọn̄ ke n̄ke.”​—⁠1 Timothy 1:​3, 4.

Ndifụmi Ikọ Ntiense Mme Demon

Nso, ndien, edieke mme mbụk ẹmi ẹtiede nte ẹdi akpanikọ? Ndusụk ini ẹsibụk mme ifiọkutom ẹmi mme spirit m̀mê mme obụpekpo ẹkedọhọde ke Jehovah edi n̄kon̄n̄kan ye nte ke Mme Ntiense esie ẹsitịn̄ akpanikọ. Nte mme Christian ẹkpesuan mme utọ mbụk oro?

Baba, mmọ ikpasuanke. Bible ọdọhọ ke ini mme ndedehe spirit ẹkefioride ẹte ke Jesus ekedi Eyen Abasi, enye ama “ọsọn̄ọ owụk mmọ ete ẹkûyarade Imọ.” (Mark 3:12) Ukem ntre, ke ini spirit idiọn̄ ekenyịkde eyenan̄wan ndiwụt Paul ye Barnabas nte “ikọt Abasi Andikon̄-n̄kan” ye mme asuanetop “usụn̄ edinyan̄a,” Paul ama ebịn spirit oro ke idemesie efep. (Utom 16:​16-⁠18) Jesus, Paul, m̀mê mme andiwet Bible efen ekededi ikayakke mme demon ẹtie ntiense ẹban̄a uduak Abasi m̀mê mme asan̄autom esie oro ẹmekde.

Odot ẹtịm ẹfiọk, n̄ko, nte ke Jesus Christ ama odu ke obio mme spirit mbemiso ekedide isọn̄. Enye ama ọfiọk Satan ọkpọkpọ. Edi, Jesus ikadaha mme mbụk ẹban̄ade mme edinam Satan inem mme mbet esie esịt, m̀mê enye ndikọnọ ọyọhọ mbụk mban̄a se Devil ekpekemede ye se mîkpekemeke ndinam. Satan ye mme demon esie ikedịghe ufan Jesus. Mmọ ẹkedi mbon mbịnmfep, mbon nsọn̄ibuot, mmọ oro ẹsuade se isanade, ye mme asua Abasi.

Bible asian nnyịn se oyomde nnyịn ifiọk. Enye anam an̄wan̄a mmọemi mme demon ẹdide, nte mmọ ẹbian̄ade mme owo, ye nte nnyịn ikemede ndifep mmọ. Enye owụt ete ke Jehovah ye Jesus ẹtịm ẹkop odudu ẹkan mme demon. Ndien enye eteme nnyịn ete ke edieke nnyịn inamde n̄kpọ Jehovah ke edinam akpanikọ, mme idiọk spirit ikemeke ndinọ nnyịn unan oro ebịghide ke nsinsi.​—⁠James 4:⁠7.

Do, ye eti ntak, mme Christian ẹsịn ndikop mbukpo n̄ke, kpa mme mbụk oro ẹnamde uduak mmọ oro ẹbiọn̄ọde-biọn̄ọ Abasi. Ukem nte Jesus ‘eketiede ntiense ọnọ akpanikọ,’ ke mme anditiene enye ẹnam mfịn. (John 18:37) Mmọ ke ọniọn̄ ẹnam item Bible emi: “N̄kpọ ekededi eke ẹdide akpanikọ . . . ẹkere n̄kpọ oro.”​—⁠Philippi 4:⁠8.

[Ndise ke page 31]

Mme Christian akpanikọ ẹnyene ndisọn̄ọ mfep kpukpru edinam ubụpekpo