Ufọkabasi Oro Abaharede—Nte Enye Ekeme Ndibọhọ?
“KPUKPRU owo oro ẹnyịmede akpanikọ Christ oro ọnọde edinyan̄a ẹdu ke Ufọkabasi oro ẹkụtde ke enyịn. Ubahade eke Christendom—ke ufọt Edem Usiahautịn ye Edem Usoputịn, ye ke ufọt Rome ye mme ufọkabasi Unam Ukpụhọde—ẹdi mme ubahade oro ẹdude ke Ufọkabasi kiet.” (Christians in Communion) Oro edi nte ewet n̄wed kiet esede Ido Ukpono Christ—nte ubon ido ukpono oro asuanade ntatara ntatara, kpukpru ẹdọhọde ke imenyene mbuọtidem ke Jesus Christ.
Nte ededi, enye edi ubon oro abaharede, ye mme edinịm ke akpanikọ ye mme edumbet ido uwem oro ẹnyenede ntuaha. Owo kiet ọdọhọ ete, “Ido Ukpono Christ eyomfịn . . . enyene mme edumbet oro ẹsụhọrede ọnọ mme andibuana ke ufọkabasi akan mme edumbet oro ẹyomde man ẹnyịme owo odụk bọs.” Didie, ndien, ke nnyịn ikpedụn̄ọde idaha eke spirit esie? Basil Butler, bishop Catholic, eberi ete: “Ido Ukpono Christ oro abaharede enen̄ede ọdọn̄ọ ke akpanikọ.” (The Church and Unity) Didie ke udọn̄ọ emi ọkọtọn̄ọ? Nte idotenyịn odu ndikop nsọn̄idem?
“Owo eke Edide Ata Abiatibet”
Apostle Paul ama ọtọt ete ke unana edidianakiet eyedemede. Ye mme Christian ke Thessalonica ẹmi ẹkekerede ke edidu Christ emekpere, enye ekewet ete: “Ẹkûyak owo abian̄a mbufo ke baba usụn̄ kiet; koro usen oro [usen Jehovah] ididịghe, tutu mfịakedem ebemiso odu, owo eke edide ata abiatibet onyụn̄ ayarade idem, eyen nsobo.”—2 Thessalonica 2:3.
“Owo eke edide ata abiatibet” mi ama ada mfiakedem ye nsọn̄ibuot odụk esop Christian. Enye edi anie? Enye idịghe owo kiet, edi, utu ke oro, edi otu mme ọkwọrọ ederi Christendom. Otu emi ama emenede idem okon̄ akan esop nsọn̄ibuot esisịt ini ke mme apostle Jesus ẹma ẹkekpan̄a, ndien ke akpatre ama ọtọn̄ọ ndikpep ukpepn̄kpọ akwaifiọk eke mme okpono ndem, utọ nte Abasi-Ita-ke-Kiet ye ukpọn̄ owo ikpaha ke nsinsi. (Utom 20:29, 30; 2 Peter 2:1-3) Nte akama-n̄kpa n̄kpri unam udọn̄ọ, enye ama akara esop oro ọkọdọhọde ke idi eke Christian ye mme ekikere oro mme demon ẹnọde odudu oro nte n̄kpọ mîkemeke ndikpan edidade okosụn̄ọ ke unana edidianakiet.—Galatia 5:7-10.
Idiọk odudu emi ama ọtọtọn̄ọ ke eyo apostle Paul. Enye ekewet ete: “Koro ndịbe odudu edibiat ibet ọtọtọn̄ọ utom kemi: edi ikemeke ndiyarade idem tutu ẹkpọnọde andikpan ẹfep ke usụn̄.” (2 Thessalonica 2:7) Mme apostle ẹkenam n̄kpọ nte mme andikpan ndibiọn̄ọ akama-n̄kpa nsọn̄ibuot. Ke ini ẹkemende odudu mmọ oro akadianade kiet ẹfep, anana-ukpan nsọn̄ibuot ama atara nte ọnọk.—1 Timothy 4:1-3; 2 Timothy 2:16-18.
Mme edinam “owo eke edide ata abiatibet” mi ama akaiso ye unana edisụhọde ubọk. Ke ntọt eke ndondo emi oro ẹnọde ẹban̄a “ufọkabasi ndidu ke ndutụhọ idan̄ ye ukpepn̄kpọ ido ukpono,” ẹma ẹkot ẹto akwa deacon kiet ke Ufọkabasi England nte esemede ete: “Owo inyịmeke mme ekikere oro ẹnọde nte yak mme ọkwọrọ ederi ẹkûsịn idem ke idan̄ ke ọwọrọde ọkpọn̄ ndọ. Ẹmedori mme adan̄ ukem uduot ubọk. Mmọ ẹmenam eti edi idiọk ẹnyụn̄ ẹnam idiọk edi eti.”—The Sunday Times Magazine, London, November 22, 1992.
Ibokpot ye Mbiet
Jesus Christ ke idemesie ama ekpep ete ke ata Ido Ukpono Christ eyesop ke ekpri ibio ini. Enye ọkọdọhọ ete ke editọn̄ọ esop Christian eketie nte owo oro asuande eti n̄kpasịp ke in̄wan̄. Edi, Jesus ama ọdọhọ ete, “owo usua esie edi edisuan idiọk n̄kpasịp esịn ke otu ibokpot.” Ke ini ifụn esie ẹkebụpde m̀mê mmimọ imekeme ndidịbede mbiet nsion̄o, enyene in̄wan̄ ama ọdọhọ ete: “Baba, mbak ndusụk, ke ini mbufo ẹtan̄de idiọk n̄kpasịp, mbufo ẹdidịbede ibokpot ẹkọrọ ye mmọ.” Ibokpot ye mbiet ẹmi ẹdika iso ndikọri ọtọkiet ebịghi adan̄a didie? Enyene-in̄wan̄ ọkọdọhọ ete: “Ẹyak mmọ mbiba ẹkọri ọtọkiet tutu osịm ini ukpen̄e.”—Matthew 13:25, 29, 30.
Tutu osịm “ini ukpen̄e,” m̀mê ini edibahade ke mme akpatre usen eke “utịt ererimbot” emi, mme idiọk Christian ẹkọri ọtọkiet ye mme Christian akpanikọ. (Matthew 28:20) Satan kpa Devil ama ada mbon nsọn̄ibuot nditọn̄ọ idiọk esop Christian oro abaharede. (Matthew 13:36-39) Mmọ ẹsion̄o idiọk abian̄a abian̄a Ido Ukpono Christ edi. (2 Corinth 11:3, 13-15; Colossae 2:8) Nte ufọkabasi akabaharede ke ediwak isua ikie ẹmi ẹkebede, ama ototịm ọsọn̄ akan ndidiọn̄ọ mme Christian akpanikọ.
Mbufa Ubahade
Ke ata ndondo emi, The Testing of the Churches—1932-1982 ọdọhọ ete, “[m]bufa ubahade ẹma ẹwọrọ ẹwụt idem, akpan akpan ke n̄ka ukọkudọn̄ọ, ye nsọn̄uyo emi ẹdoride ke ọkpọkpọ mbuọtidem ye ifiọk n̄kpọntịbe.” Nte enemde, ndusụk owo ẹda n̄ka ukọkudọn̄ọ oro ẹdọhọde ke imafiak imana nte idiọn̄ọ edikop nsọn̄idem ke n̄kan̄ eke spirit utu ke ndidi mbufa ubahade. Ke uwụtn̄kpọ, Edem Edere Ireland ama enyene ifiọk aban̄a utọ edinam edifiak n̄wụk oro ke iduọkisua 1850. Ẹma ẹdemede n̄kpọsọn̄ idotenyịn. Mbụk etịn̄ aban̄a “edidianakiet eke otu nditọete . . . ke otu mbon Presbyterian, mbon Wesley, ye mme ọkwọrọikọ Independent” onyụn̄ ọdọhọ ete “kpukpru usen ada mbufa mbụk, idap, n̄kukụt, ndap ye mme utịben̄kpọ ẹdi.”—Religious Revivals.
Ediwak owo ẹda mme n̄wọrọnda uyarade ẹmi nte ẹdide uyarade spirit Abasi ndifiak nnam ufọkabasi esie okop nsọn̄idem. Owo kiet ọkọdọhọ ete, “Ufọkabasi emi Abasi enyenede ke ata n̄kokon̄ usụn̄ifiọk okop nsọn̄idem ke n̄kann̄kụk emi.” Nte ededi, idem okposụkedi ẹketan̄ade edifiak n̄kop nsọn̄idem enyeemi nte “ubọn̄ ubọn̄ ye anana-mbiet eyo ke mbụk ido ukpono eke Ulster,” emi ye edifiak n̄kop nsọn̄idem eken nte enye ikadaha edidianakiet eke ido ukpono idi ke otu mbon oro ẹdọhọde nte ifiakde imana obufa ke n̄kan̄ eke spirit.
Mme utọ owo oro ẹyefan̄a nte ke mmimọ idiana kiet ke mme akpan n̄kpọ. Edi emi edi ukem mfan̄a oro mbon Christendom eken ẹfan̄ade, ẹmi ẹdọhọde ete ke “se idiande mme Christian ọtọkiet enen̄ede edi akpan n̄kpọ akan mme n̄kpọ oro osụk abaharede mmọ.” (The Church and Unity) Christendom ọdọhọ ete: “Akpan n̄kpọ oro anamde nnyịn idiana kiet ye kiet eken ye kpukpru ekemmọ mme Christian enyene nsọn̄ọ ke baptism nnyịn ke Christ.” (Christians in Communion) Ndidọhọ ke ubahade idịghe n̄kpọ ndomokiet ke ntak mbuọtidem oro kpukpru owo ẹnyenede ke Jesus, nte ededi, edi ukem ye ndidọhọ ke kansa idiọkke adan̄a nte esịt fo ọsọn̄de idem.
Akpanikọ edi nte ke mme utọ n̄ka ido ukpono eyomfịn oro ẹtịp esịn ke ndutịme oro odude onyụn̄ osụn̄ọ ke unana ndutịm ke n̄kan̄ eke spirit nte mme enem-inua andikpep ẹkọde mme anditiene ẹnọ idemmọ. Jim Jones ye David Koresh ẹdi uwụtn̄kpọ mme adausụn̄ eke spirit eke ndondo emi oro ẹkedade ediwak tọsịn owo ẹtụn usụn̄. (Matthew 15:14) Ọkwọrọikọ Baptist kiet edi adausụn̄ ke n̄ka Ku Klux Klan. Enye ekeyịri ubịnikọt esie kaban̄a odudu mfiaowo ye mboho ido ukpono onyụn̄ ọdọhọ ete ke mbon oro ẹtienede ẹbuana ẹdi se “edinọde odudu ndinyene ukpeme Abasi, edinọde uko Owo emi akakpade ke Calvary [Jesus Christ].”
Nso kaban̄a se ẹdọhọde nte ẹdide mme utiben̄kpọ, mme utom odudu, ye mme idiọn̄ọ oro ẹnamde ke enyịn̄ Jesus? Ti okopodudu item Jesus Christ oro nte ke idịghe mbon oro n̄kukụre ẹdọhọde “Ọbọn̄, Ọbọn̄” ẹnyene unyịme esie, edi, utu ke oro, edi ‘mbon oro ẹnamde uduak Ete esie.’ Ediwak owo mfịn ikam ifiọkke enyịn̄ Ete esie, Jehovah. Jesus ama ọtọt aban̄a mbon oro ‘ẹdibịnde mme demon, edinyụn̄ ẹnamde mme utom odudu ke enyịn̄ esie’ edi kpa ye oro edidide “mme anam ukwan̄kpọ.”—Matthew 7:21-23.
“Ikọt Mi, Ẹwọn̄ọ ke Esịt”
Nso idotenyịn odu ọnọ ọdọn̄ọ-udọn̄ọ Christendom? Ọdiọk etieti. Nte nnyịn, ndien, ikpenyene ndinam item Butler, kpa bishop Catholic, “ndibuana [ye ufọkabasi] ye unana edifịna idem ọkpọsọn̄ nnyụn̄ nnọ enye un̄wam nnyịn ndikaiso ‘nsana’ ke otu n̄ka esie”? Baba! Christendom oro abaharede mînyụn̄ idianake kiet idibọhọke. (Mark 3:24, 25) Enye edi ubak ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono oro ẹkotde Akwa Babylon. (Ediyarade 18:2, 3) Ndutịm ido ukpono oro enyenede ubiomikpe iyịp mi asak iso ese nsobo ke ubọk Abasi.
Bible inọhọ ekikere ite mme ata Christian ẹdu ke idiọk esop ido ukpono emi ẹnyụn̄ ẹdomo nditọn̄ọ ke esịt ndiọn̄ enye. Utu ke oro, enye ọnọ item ete: “Mbufo ikọt Mi, ẹwọn̄ọ ke esịt, mbak mbufo ẹdibuana ke idiọkn̄kpọ esie, ẹdinyụn̄ ẹtiene ẹbọ mme ufen esie; koro mme idiọkn̄kpọ esie ẹma ẹboho ẹkon̄ ẹsịm enyọn̄, Abasi omonyụn̄ eti mme ukwan̄n̄kpọ esie.”—Ediyarade 18:4, 5.
“Ẹwọn̄ọ” ẹka m̀mọ̀n̄? Ti ete, Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ete ke ini ukpen̄e, ẹyefiak ẹtan̄ mme ata Christian ẹbok ọtọkiet ndidu ke edidianakiet ke ofụri ererimbot. Prọfet Micah n̄ko ama ebemiso etịn̄ aban̄a utọ edifiak ntan̄ mbok oro ye mme ikọ ẹmi: “Nyenịm mmọ ọtọkiet nte n̄kpri ufene.” (Micah 2:12) Nte emi omotịbe?
Ih! ke ẹtan̄ mme ata Christian idahaemi ẹbok ke otu nditọete oro ẹdianade kiet ke ofụri isọn̄. Mmọ ẹdi mmanie? Mmọ ẹdi esop Christian eke Mme Ntiense Jehovah, ẹmi ẹdianade kiet ẹtan̄a eti mbụk ẹban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ke idụt 231. Mmọ ẹmesịn mme ukpepn̄kpọ Christendom oro mîdianake kiet ẹnyụn̄ ẹyom ndituak ibuot nnọ Abasi nte ekemde ye akpanikọ eke Ikọ esie.—John 8:31, 32; 17:17.
Ẹnọ fi ufiop ufiop ikot ndinyene nneme ye mmọ. Edieke afo edimade ndifiọk n̄kpọ efen efen mban̄a Mme Ntiense Jehovah, mbọk sobo ye mmọ ke n̄kann̄kụk mîdịghe ebe ke nnennen adres oro odude ke page 2 eke magazine emi.
[Ndise ke page 7]
“Abasi omonyụn̄ eti mme ukwan̄n̄kpọ esie”