Gospel Nte Ekemde Ye Nditọ Ukpepn̄kpọ
“MME otu owo ẹdọhọ ẹte Ami ndi anie?” (Luke 9:18) Jesus okobụp mme mbet esie mbụme emi ke n̄kpọ nte tọsịn isua iba ẹmi ẹkebede. Mbụme oro ekedi n̄kpọ eneni ini oro. Etie nte etetịm edi ntre idahaemi, akpan akpan ke ini Christmas, emi ẹsidọhọde ke ọkọn̄ọ ke Jesus. Ediwak owo ẹnịm ke akpanikọ nte ke ẹkenọ Jesus oto ke heaven edi man edinyan̄a ubonowo. Ndi se afo ekerede edi oro?
Ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ ẹtịbi ekikere efen ẹdi. “Se ẹtịn̄de ẹban̄a Jesus nte owo emi ekekpepde ete ke imọ idi Eyen Abasi emi ekenyenede ndikpa kaban̄a mme idiọkn̄kpọ ererimbot idịghe mbụk akpanikọ,” ntre ke Marcus J. Borg, akwa ekpep ido ukpono ye ido edinam, eketịn̄.
Nditọ ukpepn̄kpọ efen ẹdọhọ ẹte ke ata Jesus ekedi isio ye enyeoro ẹkotde ẹban̄a ke Bible. Ndusụk owo ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke ẹkewet ofụri Gospel ke isua 40 m̀mê ebede oro ke Jesus ama akakpa ye nte ke etisịm ini oro ẹkeditịn̄ n̄kpọ ke ikpọ inua ẹban̄a ataata owo emi Jesus edide. Nditọ ukpepn̄kpọ ẹsọn̄ọ ẹte ke mfịna ikedịghe ye ukeme mme andiwet Gospel nditi, edi ekedi ke ndikabade. Ke Jesus ama akakpa mme mbet ẹkedida enye nte isio isio owo—nte Eyen Abasi, Andinyan̄a, ye Messiah. Ndusụk mmọ ẹtịn̄ uko uko ẹte ke Jesus ekedi sụk ọfiọkn̄kpọ owo oro oyode-yo, anam ukpụhọde ke n̄kaowo. Mme utọ n̄kpọ ntre, nte nditọ ukpepn̄kpọ ẹdọhọde, ẹdi ofụri akpanikọ.
Ekikere “Nditọ Ukpepn̄kpọ” Kaban̄a Jesus
Man ẹsọn̄ọ ekikere “nditọ ukpepn̄kpọ” mmọ, etie nte mme okụt ndudue ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndibiat n̄kpọ ekededi oro aban̄ade Jesus emi etiede nte se ikande eke owo. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk owo ẹdọhọ ke ẹkeda edimana nto n̄wan oro mîfiọkke erenowo ndifụk Jesus ndimana nto ete ye eka oro mîdọhọ ndọ. Mbon eken ẹsịn mme prọfesi Jesus oro ẹban̄ade nsobo Jerusalem, ẹsọn̄ọ ẹyịre nte ke ẹkewet mmọ ẹsịn ke Gospel ke mmọ ẹma “ẹketịbe.” Ndusụk owo ẹkam ẹdọhọ ẹte ke ukọk udọn̄ọ oro Jesus akanamde ẹkedi edikpụhọde ekikere mme owo—ekikere kaban̄a mme n̄kpọ. Nte afo omokụt utọ ekikere ẹmi nte se idide akpanikọ m̀mê se mîwọrọke n̄kpọ?
Ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ ẹkam ẹdọhọ ẹte ke mme mbet Jesus ẹketịbi mbụk ediset ke n̄kpa ẹdi man ẹnam n̄ka mmọ okûduọ. Nte ededi, nditọ ukpepn̄kpọ ẹdọhọ ke mme anditiene Jesus ikenyeneke odudu ke mîkpedịghe enye, ntre mmọ ẹma ẹtịbi mbụk ẹwet ndiwụt Eteufọk mmọ nte ọwọrọiso owo. Ke nditịm ntịn̄, ekedi Ido Ukpono Christ, idịghe Christ, ke ẹkenam eset. Edieke oro etiede nte edi ndudue otode nditọ ukpepn̄kpọ, nso kaban̄a ekikere ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono oro Barbara Thiering emi ọdọhọde nte ke owo ikowotke-wot Jesus? Enye enịm ke akpanikọ nte ke Jesus ama ọbọhọ edikọn̄ oro ẹkekọn̄de enye ke eto onyụn̄ aka iso odu uwem ọdọ ndọ ikaba onyụn̄ enyene nditọ ita.
Kpukpru se ẹtịn̄de ẹmi ẹsụhọde Jesus itie ẹkesịm n̄kukụre idaha oro ediwak nditọ ukpepn̄kpọ ẹdinyịmede enye: idaha nte ọfiọkn̄kpọ owo, usụhọde owo Jew, anam ukpụhọde ke n̄kaowo—ẹnyịme enye nte owo ekededi edi idịghe nte Eyen Abasi, emi ekedide man “ọnọ uwem esie ndifak ediwak owo.”—Matthew 20:28.
Iso-ọfọn ke utọ ini emi ke isua, afo omokot ndusụk ikpehe Gospel, utọ nte ikpehe oro aban̄ade ediman Jesus nsịn ke usịnudia ufene. Mîdịghe ekeme ndidi afo omokop utọ mbụk oro ke ufọkabasi. Nte afo emenyịme mbụk Gospel ẹmi nte akpan n̄kpọ onyụn̄ enịm enye ke akpanikọ? Do kere ban̄a akama-n̄kpaidem idaha emi. Ke inua-okot Mbono Ubọ Ukpep Mban̄a Jesus, otu nditọ ukpepn̄kpọ ẹma ẹsop idem ikaba ke isua tọn̄ọ ke 1985 man ẹbiere nte mme ikọ Jesus ẹdide akpanikọ. Nte Jesus ama enen̄ede etịn̄ se Bible ọdọhọde ke enye eketịn̄? Mme andidụk mbono emi ẹma ẹmenede ubọk ẹnọ ikọ kiet kiet ẹkamade ndiye uduot n̄kwa. Ndatndat n̄kwa ọwọrọ nte ke Jesus ekenen̄ede etịn̄ ikọ oro; n̄kwa emi edide pin̄k owụt ke ekeme ndidi Jesus eketịn̄; n̄kwa emi edide ntọn̄ ntọn̄ owụt ke ẹnyene eyịghe; ndien obubịt n̄kwa owụt ke edi nsu.
Ekeme nditịmede fi ekikere ndifiọk nte ke Mbono Ubọ Ukpep Mban̄a Jesus ọkọdọhọ ete ke ekeme ndidi idịghe Jesus eketịn̄ mbahade 82 eke ikie ke otu ikọ oro ẹdọhọde ke enye eketịn̄. Itie kiet kpọt emi ẹkotde ẹto Gospel Mark ke ẹdọhọ ke enen. Ẹkedọhọ ke Gospel Luke ọyọhọ ye nsunsu ekikere tutu owo “idiọn̄ọke m̀mê ewe enen.” Ke ẹsiode udịm ita kpọt ẹfep, ofụri Gospel John ekenyene obubịt n̄kwa, owụtde ke edi nsu, ndien esisịt oro okosụhọde ekenyene n̄kwa emi edide ntọn̄ ntọn̄ emi owụtde ke ẹnyene eyịghe ẹban̄a.
Akan Ifiọkn̄wed
Nte afo emenyịme ye nditọ ukpepn̄kpọ ẹmi? Nte mmọ ẹwụt nnyịn ata nnennen owo emi Jesus edide ẹkan se ẹkụtde ke Bible? Mbụme ẹmi ẹsịne se ikande eneni ifiọkn̄wed. Ke ini emi ke isua, ẹkeme ndinam fi eti ete ke nte Bible ọdọhọde, Abasi ọkọnọ Jesus edi “man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye Enye okûtak, edi enyene nsinsi uwem.”—John 3:16.
Edieke Jesus ekedide sụk ọfiọkn̄kpọ owo emi ekedide owo nyon̄ emi nnyịn ikemede ndifiọk esisịt n̄kpọ mban̄a, ufọn ikpodụhe ‘ndibuọt idem’ ye enye. Ke n̄kan̄ eken, edieke se Bible etịn̄de aban̄a Jesus edide akpanikọ, nsinsi edinyan̄a nnyịn abuana. Ke ntre, oyom nnyịn ifiọk—nte Bible esịne akpanikọ aban̄ade Jesus?