“Spirit ye N̄wanndọ Ẹka Iso Ẹdọhọ Ẹte: ‘Di!’”
“Spirit ye n̄wanndọ ẹka iso ẹdọhọ ẹte: ‘Di!’ . . . Yak owo eke amade ọbọ mmọn̄ uwem ọn̄wọn̄ ke mfọn.”—EDI. 22:17.
1, 2. Ikpada didie n̄kpọ Obio Ubọn̄, ndien ntak-a?
N̄KPỌ Obio Ubọn̄ edi akpan n̄kpọ adan̄a didie ọnọ fi? Jesus ọkọdọhọ mbet esie ke edieke mmọ ‘ẹbemde iso ẹyom Obio Ubọn̄,’ ke Abasi ọyọnọ se mmọ ẹyomde. (Matt. 6:25-33) Enye ekemen Obio Ubọn̄ Abasi odomo ye ata ọsọn̄urua pearl emi owo urua okụtde, ndien adaha aka “akanyam kpukpru n̄kpọ emi enye enyenede onyụn̄ edep enye.” (Matt. 13:45, 46) Ndi nnyịn ikponyụn̄ idaha utom ukwọrọikọ ye edinam mbet ke ọsọn̄urua ntre n̄ko?
2 Ọyọhọ ibuotikọ iba ye ita ke Enyọn̄-Ukpeme emi ẹwụt ke edieke ikwọrọde ikọ uko uko inyụn̄ idade usọ ikpep mme owo Ikọ Abasi ke an̄wautom, emi owụt ke spirit Abasi ada nnyịn usụn̄. Spirit Abasi esinyụn̄ anam ikeme ndiwọrọ an̄wautom kpukpru ini. Ẹyak ise nte enye esinamde emi.
Ẹkot Kpukpru Owo!
3. Nso orụk mmọn̄ ke ẹkot mme owo ẹte ẹdin̄wọn̄?
3 Edisana spirit ọnọ kpukpru owo ikot. (Kot Ediyarade 22:17.) Ẹkot mme owo ẹte ẹdi ẹdin̄wọn̄ ata san̄asan̄a mmọn̄. Enye idịghe ata mmọn̄ emi isin̄wọn̄de. Okposụkedi emi anade in̄wọn̄ ata mmọn̄ man idu uwem, idịghe ata mmọn̄ ke Jesus akaduak ndinọ n̄wan Samaria ke ini enye ọkọdọhọde enye ete: “Owo ekededi emi ọn̄wọn̄de mmọn̄ eke ndinọde enye idikopke aba nsatitọn̄ tutu amama, edi mmọn̄ eke ndinọde enye ayakabade edi idịm mmọn̄ ke esịt esie emi otopde ọwọrọ ndinọ nsinsi uwem.” (John 4:14) San̄asan̄a mmọn̄ emi ẹkotde mme owo ẹte ẹdin̄wọn̄ mi ayanam owo ekededi emi ọn̄wọn̄de enyene nsinsi uwem.
4. Ini ewe ke ẹketọn̄ọ ndiyom mmọn̄ uwem, ndien nso ke mmọn̄ uwem emi ada aban̄a?
4 Ẹketọn̄ọ ndiyom mmọn̄ uwem emi ke ndondo oro Adam ye Eve ẹkesọn̄de ibuot ye andibot mmọ, Jehovah Abasi. (Gen. 2:16, 17; 3:1-6) Ẹma ẹbịn mmọ ẹsion̄o ke In̄wan̄ Eden “mbak [Adam] edinyan ubọk esie, onyụn̄ ada eto uwem n̄ko adia, ndien odu uwem ke nsinsi.” (Gen. 3:22) Sia Adam edide akpa ete nnyịn, idiọkn̄kpọ esie anam kpukpru nnyịn ikpan̄a. (Rome 5:12) Mmọn̄ uwem emi edi kpukpru se Abasi anamde man anyan̄a mbon n̄kopitem osio ke idiọkn̄kpọ ye n̄kpa, onyụn̄ anam mmọ ẹdu mfọnmma uwem ke nsinsi ke Paradise ke isọn̄. Uwa ufak Jesus Christ anam ẹkeme ndinam kpukpru emi.—Matt. 20:28; John 3:16; 1 John 4:9, 10.
5. Anie ọdọhọ ẹkot mme owo ‘ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke mfọn’? Nam an̄wan̄a.
5 Anie ọkọdọhọ ẹkot mme owo ẹdi ‘ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke mfọn’? “Akpa mmọn̄ uwem, emi asanade nte crystal,” ada aban̄a kpukpru ufọn uwa ufak Christ emi Abasi edinọde mme owo ke tọsịn isua emi Christ edikarade. Ẹkụt nte akpa emi “otode ke ebekpo Abasi ye eke Eyenerọn̄ ewet.” (Edi. 22:1) Emi owụt ke Jehovah emi edide Andinọ Uwem, ọnọ mmọn̄ uwem emi. (Ps. 36:9) Enye ada Jesus Christ kpa “Eyenerọn̄” esie, ọnọ mmọn̄ uwem emi. (John 1:29) Ndamban̄a akpa emi ke Jehovah edida iyet kpukpru idiọkn̄kpọ emi esịmde ubonowo ke ntak nsọn̄ibuot Adam. Ke akpanikọ, Jehovah Abasi ọdọhọ ẹkot mme owo ẹte ẹdi ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem emi.
6. Ini ewe ke “akpa mmọn̄ uwem” ọkọtọn̄ọ ndiwet?
6 Okposụkedi emi “akpa mmọn̄ uwem” emi edinen̄erede iwet ke Tọsịn Isua Ukara Christ, enye ama ọtọtọn̄ọ ndiwet ke “Usen Ọbọn̄” emi ọkọtọn̄ọde ke 1914 ke ini ẹkedoride “Eyenerọn̄” ke ebekpo ke heaven. (Edi. 1:10) Ntre, ima itọn̄ọ ndinyene ndusụk n̄kpọ oro ẹkemede ndinam inyene nsinsi uwem toto ke ini oro. Bible esịne ke otu n̄kpọ emi koro ẹkot etop esie “mmọn̄.” (Eph. 5:26) Ẹkot kpukpru owo ẹte ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem emi, oro edi, ẹdikop ẹnyụn̄ ẹnyịme eti mbụk Obio Ubọn̄. Edi anie okot mme owo ete ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke usen Ọbọn̄ emi?
“N̄wanndọ” Ọdọhọ Ete, “Di!”
7. Anie ekebem iso okot mme owo ete ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke “usen Ọbọn̄” emi, ndien mmanie ke enye okokot?
7 Mme Christian emi ẹyetde aran ẹdi n̄wanndọ Christ. N̄wanndọ emi ekebem iso okot mme owo ete ẹdi. Anie ke enye okokot? Idịghe idemesie, edi okokot mbon emi ẹnyenede idotenyịn ndidu nsinsi uwem ke isọn̄ ke ẹma ẹken̄wana “ekọn̄ akwa usen Abasi Ata Ọkpọsọn̄” ẹma.—Kot Ediyarade 16:14, 16.
8. Nso iwụt ke mme Christian emi ẹyetde aran ẹketọn̄ọ ndinọ mme owo ikot Jehovah emi toto ke 1918?
8 Mme Christian emi ẹyetde aran ẹketọn̄ọ ndikot mme owo ẹte ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem emi toto ke 1918. Isua oro ke ẹkenọ utịn̄ikọ emi, “Ediwak Miliọn Owo Oro Ẹdude Uwem Idahaemi Idikpaha ke Nsinsi.” Utịn̄ikọ emi ama anam ediwak owo ẹnyene idotenyịn ndidu ke Paradise ke isọn̄ ke ekọn̄ Armageddon ama okokụre. Kiet ke otu utịn̄ikọ emi ẹkenọde ke 1922 ke akamba mbono Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ke Cedar Point ke Ohio, ke U.S.A., ama esịn udọn̄ ọnọ mbon emi ẹkedụkde ete ‘ẹtan̄a, oro edi, ẹnam mme owo ẹfiọk Edidem ye obio ubọn̄ esie.’ Utịn̄ikọ emi ama esịn udọn̄ ọnọ nsụhọ an̄wanndọ Christ ndinọ ata ediwak owo ikot emi. Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke March 15 1929 ama esịne ibuotikọ emi “Edinem Ikot,” emi ẹkedade ẹto Ediyarade 22:17. Enyọn̄-Ukpeme oro ọkọdọhọ ete: “Nsụhọ oro ẹnamde akpanikọ ẹdiana ye [enye emi Okon̄de Akan] ẹkot mme owo ẹte, ‘Ẹdi!’ Ana ẹbụk eti mbụk emi ẹnọ mbon emi ẹmade edinen ido ye akpanikọ. Ana ẹnam oro idahaemi.” N̄wanndọ emi ke okokot mme owo tutu esịm mfịn.
“Yak Owo Eke Okopde Ọdọhọ Ete: ‘Di!’”
9, 10. Didie ke ẹkesịn udọn̄ ẹnọ mbon emi ẹyerede ikot emi ẹte ẹtiene ẹkot mbon en̄wen?
9 Nso kaban̄a mbon emi ẹkotde ẹte ẹdi? Ẹdọhọ mmọ ẹtiene ẹkot mbon en̄wen n̄ko. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkewet ke Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke August 1, 1932, ke page 232 ẹte: “Yak mme Christian emi ẹyetde aran ẹsịn udọn̄ ẹnọ mbon emi ẹditienede ikwọrọ etop obio ubọn̄. Idịghe tutu owo ededi Christian emi ẹyetde aran mbemiso enye etiene ọkwọrọ eti mbụk obio ubọn̄. Edi ata n̄kpọ ndọn̄esịt ọnọ Mme Ntiense Jehovah ndifiọk nte ke ẹnọ mmimọ ifet edimen mmọn̄ uwem nsọk mbon emi ẹdibọhọde Armageddon inyụn̄ idu nsinsi uwem ke isọn̄.”
10 Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke August 15, 1934, ke page 249, ama etịn̄ se mbon oro ẹyerede ikot emi ẹkpenamde, ete: “Otu Jonadab ẹkpenyene ndisan̄a ye otu Jehu, oro edi, mme Christian oro ẹyetde aran, ntan̄a etop obio ubọn̄, kpa ye oro mmọ mîdịghe mme Christian oro ẹyetde aran.” Ke 1935, ẹma ẹdifiọk “akwa otuowo” emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Ediyarade 7:9-17. Emi ama anam utom emi ọdọdiọn̄ ọkọri. Ndien toto ke ini oro, akwa otuowo ke ẹtọt. Mbon oro ẹyerede ikot emi ẹbe miliọn itiaba idahaemi. Ke mmọ ẹma ẹkekop ẹnyụn̄ ẹma etop Obio Ubọn̄ emi, mmọ ẹyak idem ẹnọ Abasi, ẹna baptism, ẹnyụn̄ ẹtiene otu an̄wanndọ ẹkot mbon en̄wen ẹte ‘ẹditiene ẹn̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke mfọn.’
Spirit Ọdọhọ Ete, Di!
11. Didie ke edisana spirit akan̄wam mme Christian ẹkwọrọ ikọ ke akpa isua ikie?
11 Ke ini Jesus ọkọkwọrọde ikọ ke synagogue ke Nazareth, enye ama okụbọde ikpan̄wed prọfet Isaiah okot ete: “Spirit Jehovah odoro mi ke idem, koro enye ama eyet mi aran enịm ete ntan̄a eti mbụk nnọ mme ubuene, enye ama osio mi ọdọn̄ ete n̄kwọrọ ubọhọ-ufụn nnọ mbuotekọn̄ nnyụn̄ n̄kwọrọ edifiak n̄kụt usụn̄ nnọ mme nnan, nnyụn̄ nnọ mmọ emi ẹfịkde ẹnyọn̄ọ ke ifụre, nnyụn̄ n̄kwọrọ isua mfọnido Jehovah.” Ekem enye ama etịn̄ nte itien̄wed emi osude imọ ke idem ete: “Mfịn emi itien̄wed Abasi oro mbufo ẹsụk ẹkopde do omosu.” (Luke 4:17-21) Jesus ọkọdọhọ mme mbet esie mbemiso afiakde ọnyọn̄ heaven ete: “Mbufo ẹyebọ odudu ke ini edisana spirit edide edidoro mbufo ke idem, ndien mbufo ẹyedi mme ntiense mi . . . tutu esịm ke ata utịt ikpehe isọn̄.” (Utom 1:8) Ntre ke okonyụn̄ edi, edisana spirit ama enen̄ede an̄wam ke utom ukwọrọikọ ke akpa isua ikie.
12. Didie ke edisana spirit Abasi enyene ubọk ke utom edikot mme owo mfịn?
12 Didie ke edisana spirit an̄wam ẹkot mme owo mfịn? Jehovah enyene edisana spirit. Enye ada edisana spirit esie anam Bible enen̄ede an̄wan̄a otu an̄wanndọ. Edisana spirit emi n̄ko esinam mmọ ẹka ẹkekot mme owo ẹnyụn̄ ẹnam Ikọ Abasi an̄wan̄a mbon oro ẹnyenede idotenyịn ndidu uwem ke nsinsi ke Paradise ke isọn̄. Nso kaban̄a mbon emi ẹyerede ikot emi, ẹkabarede ẹdi mbet Jesus Christ, ẹnyụn̄ ẹtiene ẹkot mbon en̄wen n̄ko ẹte ẹdi? Edisana spirit esin̄wam mmọ n̄ko. Sia mmọ ẹkenade baptism ‘ke enyịn̄ edisana spirit,’ ana mmọ ẹtiene ndausụn̄ esie ẹnyụn̄ ẹfiọk ke enye ayan̄wam mmimọ. (Matt. 28:19) Kere n̄ko ban̄a etop emi mme Christian oro ẹyetde aran ye akwa otuowo ẹsikwọrọde. N̄kọ mmọ ẹda etop emi ke Bible, kpa n̄wed emi ẹkedade edisana spirit Abasi ẹwet. Ke ntre, edisana spirit okot mme owo emi. Ke nditịn̄ ibio ibio, edisana spirit Abasi ada nnyịn usụn̄. Didie ke emi okpotụk nte inamde utom emi?
Mmọ “Ẹka Iso Ẹdọhọ Ete: ‘Di’”
13. Nso ke ikọ oro, “spirit ye n̄wanndọ ẹka iso ẹdọhọ ẹte: ‘Di!’” ọwọrọ?
13 Idịghe ini kiet kpọt ke “spirit ye n̄wanndọ” ẹdọhọ ẹte: “Di!” Ikọ oro ẹkedade ẹwet itien̄wed emi ọwọrọ n̄kpọ emi ẹnamde kpukpru ini. Ke ntre, N̄wed Abasi Christian Usem Greek—Edikabade eke Obufa Ererimbot akabarede itie N̄wed Abasi emi ntem: “Spirit ye n̄wanndọ ẹka iso ẹdọhọ ẹte: ‘Di!’” Emi owụt ke akpana ẹkot mme owo kpukpru ini. Nso kaban̄a mbon emi ẹyerede ikot emi? Mmọ n̄ko ẹtiene ẹdọhọ ete: “Di!” Bible ọdọhọ ke akwa otuowo oro ẹtuakde ibuot ẹnọ Jehovah “ẹnam edisana utom ẹnọ enye uwemeyo ye okoneyo ke temple esie.” (Edi. 7:9, 15) Didie ke mmọ ‘ẹnam utom uwemeyo ye okoneyo’? (Kot Luke 2:36, 37; Utom 20:31; 2 Thessalonica 3:8.) Nte Anna emi ekedide prọfet an̄wan akanamde utom Abasi ye nte apostle Paul akanamde owụt ke ndinam ‘edisana utom uwemeyo ye okoneyo’ ọwọrọ ndisịn ifịk nnam n̄kpọ Abasi kpukpru ini.
14, 15. Didie ke Daniel okowụt ke ọfọn ndinam n̄kpọ Abasi kpukpru ini?
14 Prọfet Daniel ama owụt n̄ko ufọn edinam n̄kpọ Abasi kpukpru ini. (Kot Daniel 6:4-10, 16.) Enye ikokpụhọke ndutịm utuakibuot esie—oro edi, ndisibọn̄ akam nnọ Abasi “utịm ikata ke usen, . . . kpasụk nte enye akam esinamde”—ke ukpọk ọfiọn̄ kiet okposụkedi emi enye ọkọfiọkde ke emi ayanam ẹtop imọ ẹduọk ke obube mme lion. Emi ama anam mme owo ẹfiọk ke se ikenen̄erede idi akpan n̄kpọ inọ Daniel ekedi ndituak ibuot nnọ Jehovah.—Matt. 5:16.
15 Ke Daniel ama ekesịne ke obube mme lion ke ofụri okoneyo kiet, edidem ama ababak efehe aka do ke ndan̄nsiere ekeseme ete: “O Daniel, owo Abasi uwem, nte Abasi fo emi afo anamde n̄kpọ esie kpukpru ini, emekeme ndinyan̄a fi mbọ mme lion?” Daniel ama ọsọsọp ọbọrọ edidem ete: “O edidem, itọn̄ uwem osụk ọsọn̄ fi ke nsinsi. Abasi mi ọmọdọn̄ angel esie edikịbi mme lion inua, ndien mmọ inamke mi baba idiọk n̄kpọ kiet: koro ẹkụtde ẹte ke nnyeneke se nduede ke iso esie; ndien, n̄ko, O edidem, nnamke baba idiọk-n̄kpọ kiet ke iso fo.” Jehovah ama anyan̄a Daniel ke ntak emi “enye [akanamde] n̄kpọ esie kpukpru ini.”—Dan. 6:19-22.
16. Ewe mbụme ke uwụtn̄kpọ Daniel anam ibụp idem nnyịn kaban̄a nte inamde utom ukwọrọikọ?
16 Daniel ama enyịme n̄kpa utu ke nditre ndikpono Abasi kpa nte enye ekesinamde. Ndi imenyene ukem edu emi? Nso ke iyak atak nnyịn m̀mê iben̄e idem ndiyak atak man ikeme ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi kpukpru ini? Mbọk, ikpanaha iyak ọfiọn̄ ndomokiet ebe, nnyịn ikwọrọke ikọ! Ndi ukereke ke ọkpọfọn isiwọrọ an̄wautom kpukpru urua edieke ikemede? Idem ekpededi ikeme ndikwọrọ ikọ minit 15 kpọt ke ọfiọn̄ ke ntak unana nsọn̄idem, akpana inyụn̄ inọ minit 15 oro. Ntak-a? Koro iyom nditiene spirit ye n̄wanndọ n̄ka iso n̄kot mme owo ẹdi. Ih, iyom ndinam se ikekeme man ika iso idi mme asuanetop oro ẹkwọrọde ikọ kpukpru ini.
17. M̀mọ̀n̄ ye m̀mọ̀n̄ ke ikeme ndikot mme owo?
17 Akpana ikot mme owo ke ebiet ekededi oro ikụtde mmọ, idịghe tutu ededi ke an̄wautom. Nso akwa ifet ke edi ntem nditiene n̄kot mbon emi itọn̄ asatde ite ‘ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke mfọn’ ke ini ikade urua, ke usụn̄ isan̄, ke ini nduọkodudu, ke itieutom, m̀mê ke ufọkn̄wed! Idem edieke ukara ẹdọhọde ikûkwọrọ aba ikọ, nnyịn idisụk idada usọ ikwọrọ ikọ. Imekeme ndikwọrọ ufọk kiet mi, ekem ibe ika ebiet en̄wen ikọkwọrọ ufọk kiet en̄wen, mîdịghe inen̄ede isịn idem ke ukwọrọikọ ido nneme.
Ka Iso Dọhọ Ete, Di!
18, 19. Didie ke ikeme ndiwụt ke imada ifet edidi nsan̄autom Abasi ke ọsọn̄urua?
18 Ebe isua 90 idahaemi tọn̄ọ spirit ye n̄wanndọ ẹketọn̄ọ ndikot mbon emi itọn̄ asatde ẹte ẹdi ẹdin̄wọn̄ mmọn̄ uwem ke mfọn. N̄kọ ẹma ẹtiene ẹkot fi? Edi ntre, ẹdọhọ etiene okot mbon en̄wen n̄ko.
19 Nnyịn ifiọkke m̀mê Jehovah ediyom inam utom emi ebịghe adan̄a didie, edi imọfiọk ke edieke ikade iso ikot mbon en̄wen ite ẹdi, ke oro ọwọrọ ke idi nsan̄autom Abasi. (1 Cor. 3:6, 9) Nso akwa ifet ke emi edi ntem! Mbọk, ẹyak inam n̄kpọ ndiwụt ke imada ifet emi ke ọsọn̄urua inyụn̄ ‘iwa uwa ekọm inọ Abasi kpukpru ini,’ oro edi, ndisikwọrọ ikọ kpukpru ini. (Heb. 13:15) Ẹyak kpukpru nnyịn emi inyenede idotenyịn ndidu uwem mi ke isọn̄ idiana ye otu an̄wanndọ idọhọ ite, “Di!” Ediwak owo ẹkpekam ẹnyịme ndidi ‘ndibọ mmọn̄ uwem emi n̄n̄wọn̄ ke mfọn’!
Nso ke Afo Ekekpep?
• Mmanie ke ẹkot ẹte ẹdi?
• Ntak emi ekemede ndidọhọ ke Jehovah ọdọhọ ẹkot mme owo ẹte, ẹdi?
• Didie ke edisana spirit an̄wam ke utom edikot mme owo?
• Ntak emi ikpesịnde ukeme ikwọrọ ikọ kpukpru ini?
[Chart/Ndise ke page 16]
(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se idem n̄wed)
Ka Iso Dọhọ Ete, “Di!”
1914
Mme asuanetop 5,100
1918
Ediwak owo ẹdidu ke Paradise ke isọn̄
1922
“Ẹtan̄a, Ẹtan̄a, Ẹtan̄a, Edidem ye obio ubọn̄ esie”
1932
Idịghe mbon emi ẹyetde aran kpọt ẹkot mme owo ẹte ẹdi!
1935
Ẹdiọn̄ọ “akwa otuowo”
2009
Mme asuanetop 7,313,173
1929
Nsụhọ oro ẹnamde akpanikọ ẹdọhọ ẹte, “Di!”
1934
Ẹdọhọ otu Jonadab ẹtiene ẹkwọrọ ikọ