Ata Idiọk Edu Oro Ekemede Ndibiat Ekikere Nnyịn Isịnenyịn

Napoleon Bonaparte ama enyene. Julius Caesar ama enyene. Akwa Alexander ama enyene. Kpa ye ofụri odudu ye ubọn̄ oro mmọ ẹkenyenede, irenowo emi ẹma ẹnyene ata idiọk edu emi ekemede ndibiat ekikere owo. Mmọ mbita ẹma ẹsịn owo enyịn.

Bertrand Russell, owo akwaifiọk emi okotode England, ekewet ete: “Napoleon ama esịn Caesar enyịn, Caesar esịn [Akwa] Alexander, ndien Alexander esịn Hercules, emi akanam mîdụhe.” Owo ekededi ekeme ndisịn owo enyịn, inamke n̄kpọ m̀mê enye enyene n̄kpọ adan̄a didie, enyene nso nti edu, onyụn̄ okụt unen adan̄a didie.

Isịnenyịn edi ndidiọk esịt ye mbon en̄wen ke ntak inyene, uforo, m̀mê ke ntak mme n̄kpọ eken emi mmọ ẹnyenede. N̄wed ndụn̄ọde Bible kiet ọdọhọ ke ufụp edi ndiyom ndinyene se owo en̄wen enyenede, edi ke isịnenyịn idịghe ndiyom ndinyene se owo en̄wen enyenede kpọt. Owo isịnenyịn esidọdiọk esịt aban̄a se mbon en̄wen ẹnyenede onyụn̄ oyom ndibọ se mmọ ẹnyenede.

Ọfọn idụn̄ọde se ikemede ndinam nnyịn isịn owo enyịn ye se oro edidade idi. Oyom inen̄ede ifiọk se ikemede ndinam mbak isịnenyịn edidia nnyịn idem.

EDU EMI EKEMEDE NDINAM OWO ESỊN OWO ENYỊN

Okposụkedi emi mme anana-mfọnmma owo ẹnyenede ‘ntụhọ edisịn owo enyịn,’ odu mme n̄kpọ emi ẹkemede ndinam owo enen̄ede enyene edu emi. (Jas. 4:5) Apostle Paul ekewet ntem ke ini akasiakde kiet ke otu n̄kpọ oro: “Ẹyak nnyịn ikûtan̄ idem, ikûmia mbuba ye kiet eken, ikûsịn kiet eken enyịn.” (Gal. 5:26) Edimia mbuba ekeme ndinam ndammana edu edisịn owo enyịn oro inyenede ọdọdiọn̄ ọsọn̄. Christian iba emi ẹkerede Cristina ye Joséa ẹma ẹkụt ke emi edi akpanikọ.

Cristina, emi edide asiakusụn̄ ofụri ini, ọdọhọ ete: “Mmesiwak ndisịn mme owo enyịn. Mmesimen se mmọ ẹnyenede ndomo ye se mmenyeneke.” Isan̄ kiet, Cristina ama okot ebe ye n̄wan emi ẹnamde utom circuit ufọk. Sia enye ọfiọkde ke imọ ye Eric ebe imọ ikpere ndidi ubọkn̄ka ye esenyịn oro ye n̄wan esie, ke mmimọ ikonyụn̄ inyene ukem ifetutom ke ini edem, enye ama ọdọhọ ete: “Ebe mi edi ebiowo n̄ko! Ntre mbufo ẹsan̄a didie ẹnam utom circuit edi nnyịn idịghe n̄kpọ ndomokiet?” Isịnenyịn, emi otode edu edimia mbuba, ikayakke enye okụt eti utom oro enye ye ebe esie ẹnamde, ikonyụn̄ iyakke enye okop inemesịt.

José okoyom ndidi asan̄autom unamutom. Ke ini ẹkemekde mbon en̄wen, enye ama esịn mmọ enyịn onyụn̄ ọdiọk esịt ye anam-ndutịm otu mbiowo. José ọkọdọhọ ete: “Isịnenyịn ama anam mi nsua eyenete oro onyụn̄ anam mi nda kpukpru se enye anamde ke usụn̄ en̄wen. Isịnenyịn ama adia fi idem, afo edikere iban̄a idemfo kpukpru ini udunyụn̄ ukereke n̄kpọ ọfọn.”

SE MME UWỤTN̄KPỌ N̄WED ABASI ẸKPEPDE NNYỊN

Bible ọdọn̄ọ ediwak ntọt uwụtn̄kpọ ẹnọ nnyịn. (1 Cor. 10:11) Ndusụk ke otu mmọ ẹwụt nte isịnenyịn esitọn̄ọde ye nte enye esibiatde uwem mbon oro ẹyakde enye akan mmọ ubọk.

Ke uwụtn̄kpọ, Cain akpan Adam ye Eve ama ayat esịt ke ini Jehovah ọkọbọde uwa Abel edi ibọhọ esie. Cain ekpekemek ndinam se inende, edi isịnenyịn ama ekịm enye enyịn tutu enye owot udọeka esie. (Gen. 4:4-8) Imosụk ise Bible ọdọhọde ke Cain edi enye emi “okotode andidiọk,” kpa Satan!—1 John 3:12.

Nditọete Joseph duop ẹma ẹsịn enye enyịn ke ntak emi ete mmọ ekenen̄erede ama enye. Mmọ ẹma ẹtetịm ẹsua Joseph ke ini enye akasiande mmọ ndap esie emi ekenyenede ndisu ke ini iso. Mmọ ẹma ẹkam ẹyom ndiwot enye. Ke akpatre, mmọ ẹma ẹnyam Joseph ẹnyụn̄ ẹsọn̄ esịt ẹnam ete mmọ enịm ke enye ama akpa. (Gen. 37:4-11, 23-28, 31-33) Ke ediwak isua ẹma ẹkebe, mmọ ẹma ẹnyịme ke mmimọ ima idue, ẹnyụn̄ ẹdọhọ kiet eken ẹte: “Ke akpanikọ nnyịn ima idue eyenete nnyịn, koro nnyịn ima ikụt nnanenyịn emi enye okodude ke ini enye ekekpede nnyịn ubọk ete itua imọ mbọm, edi nnyịn ikokopke.”—Gen. 42:21; 50:15-19.

Amaedi Korah, Dathan, ye Abiram, isịnenyịn mmọ ọkọtọn̄ọ ke ini mmọ ẹkemende ifetutom mmọ ẹdomo ye eke Moses ye Aaron. Mmọ ẹma ẹdori Moses ikọ ẹte ke ‘enịm idem ke ọbọn̄’ onyụn̄ emenede idemesie ke enyọn̄ akan mmimọ. (Num. 16:13) Emi ekedi nsu. (Num. 11:14, 15) Jehovah ke idem esiemmọ ekemek Moses. Edi mbon nsọn̄ibuot emi ẹma ẹsịn enyịn ke ifetutom Moses. Ke akpatre, isịnenyịn ama anam Jehovah osobo mmọ.—Ps. 106:16, 17.

Edidem Solomon ama okụt nte isịnenyịn ekemede ndidiọk n̄ketre. N̄wan emi obufa nsekeyen esie akakpade ama odomo ndinam nsan̄a esie ekere ke eyen nsan̄a esie oro akakam akpa. Ke ini akanade ẹbiere n̄kpọ emi, osu nsu oro ama akam enyịme ete ẹwot odu-uwem eyen oro. Edi Solomon ama okụt ete ke ẹyak eyen oro ẹnọ ata eka esie.—1 Ndi. 3:16-27.

Isịnenyịn ekeme ndinyene ata ndiọi utịp. Mme uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi oro isiakde mi ẹwụt ke enye ekeme ndida n̄kesịm usua, ufịk, ye uwotowo. Akan oro, ke kpukpru mbon oro mme owo ẹkesịnde mmọ enyịn ikanamke n̄kpọ ndomokiet oro akpanamde ẹnam n̄kpọ ntre ye mmọ. Ndi odu se ikemede ndinam mbak isịnenyịn edidia nnyịn idem? Nso ke ikeme ndinam man itre ndisịn owo enyịn?

MME OKOPODUDU N̄KPỌ EMI ẸDIN̄WAMDE ITRE ISỊNENYỊN

Nyene ima ye ima nditọete. Apostle Peter eketeme mme Christian ete: “Ke emi mbufo ẹma ẹkenam ukpọn̄ mbufo asana ke ndisụk ibuot nnọ akpanikọ, nte utịp, ẹnyene ima nditọete emi mîsan̄ake ye mbubịk ẹnyụn̄ ẹnyene ufiop ufiop ima ke ofụri esịt ẹnọ kiet eken.” (1 Pet. 1:22) Nso idi ima? Apostle Paul ekewet ete: “Ima enyenyene anyanime onyụn̄ ọfọn ido. Ima ifịbeke ufụp, inamke inua, ikohokede idem, inamke ido eke mîdotke, iyomke ufọn idemesie.” (1 Cor. 13:4, 5) Ndima mbon en̄wen ke ofụri esịt idiyakke nnyịn isịn owo enyịn. (1 Pet. 2:1) Utu ke ndisịn David enyịn, Jonathan ama “ama enye nte ukpọn̄ esiemmọ.”—1 Sam. 18:1.

Sop idem ye mbon oro ẹbakde Abasi. Andiwet Psalm 73 ama esịn mme idiọkowo enyịn, mme idiọkowo emi ẹkekopde inem uwem, emi okonyụn̄ etiede nte ke mmọ ikenyeneke mfịna ke uwem. Nte ededi, enye ama akan isịnenyịn oro ke ini enye akakade “akwa edisana ebiet Abasi.” (Ps. 73:3-5, 17) Ndisop idem ye ekemmọ mme andituak ibuot ama anam andiwet psalm oro okụt mme edidiọn̄ emi enye enyenede ke “ndisan̄a n̄kpere Abasi.” (Ps. 73:28) Ndisop idem kpukpru ini ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ke mme mbono esop ekeme ndin̄wam nnyịn ntre n̄ko.

Domo ndinam se ifọnde. Ke Abasi ama okokụt ke Cain enyene isịnenyịn ye usua, enye ama ọdọhọ Cain ete: ‘Kabade esịt nam se ifọnde.’ (Gen. 4:7) Nso ke mme Christian ‘ndinam se ifọnde’ ọwọrọ? Jesus ọkọdọhọ ete ke nnyịn ‘inyene ndima Jehovah Abasi nnyịn ke ofụri esịt nnyịn ye ke ofụri ukpọn̄ nnyịn ye ke ofụri ekikere nnyịn ke inyụn̄ inyene ndima mbọhọidụn̄ nnyịn nte idem nnyịn.’ (Matt. 22:37-39) Inemesịt oro ikopde ke ndida n̄kpọ Jehovah ye edin̄wam mbon en̄wen ke ata akpan n̄kpọ idiyakke nnyịn isịn owo enyịn. Edieke inen̄erede isịn idem ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet, emi edi eti usụn̄ ndinam n̄kpọ nnọ Abasi ye mbọhọidụn̄ nnyịn, ndien enye esinam nnyịn ibọ “edidiọn̄ Jehovah.”—N̄ke 10:22.

“Ẹdara ye mmọ emi ẹdarade.” (Rome 12:15) Jesus ama okop idatesịt aban̄a unen oro mme mbet esie ẹkekụtde, ndien enye ọkọdọhọ ke mmọ ẹyenam utom oro okponde akan se imọ inamde ke utom ukwọrọikọ. (Luke 10:17, 21; John 14:12) Nnyịn idiana kiet nte mme asan̄autom Jehovah; ke ntem, unen oro owo ekededi ke otu nnyịn okụtde edi edidiọn̄ ọnọ kpukpru nnyịn. (1 Cor. 12:25, 26) Do, ndi nnyịn ikpadarake-dara utu ke ndisịn enyịn ke ini mbon en̄wen ẹnyenede akamba ifetutom?

IDỊGHE EKPRI EN̄WAN!

Isidịghe mmemmem n̄kpọ owo nditre isịnenyịn. Cristina ọdọhọ ete: “Nsụk nnyenyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndisịn owo enyịn. Okposụkedi oro mmemmaha edu oro, nsụk nnyenyene enye, ndien nnyene ndin̄wana ye enye kpukpru ini.” José esịn ukeme ntre n̄ko. Enye ọdọhọ ete: “Jehovah ama an̄wam mi n̄kụt nti edu anam-ndutịm otu mbiowo. Edinyene eti itie ebuana ye Abasi enen̄ede an̄wam mi.”

Isịnenyịn edi kiet ke otu “mme utom obụkidem” emi anade kpukpru Christian ẹn̄wana ẹbiọn̄ọ. (Gal. 5:19-21) Edieke nnyịn mîyakke isịnenyịn adia nnyịn idem, nnyịn imekeme ndinen̄ede n̄kop inem uwem, imonyụn̄ ikeme ndinam esịt enem Jehovah, kpa Ete nnyịn eke heaven.

[Ikọ Idakisọn̄]

[Se ẹwetde ke ikpọ abisi ke page 17]

“Ẹdara ye mmọ emi ẹdarade”