Se Ẹkekpepde Mi An̄wam Mi Nnam N̄kpọ Abasi

Ete mi ekekere John Mills, okonyụn̄ ana baptism ke New York City ke 1913 ini edide isua 25. Brọda Russell ọkọnọ utịn̄ikọ baptism oro. Esisịt ini ke oro ebede, Papa ama aka Trinidad. Enye ama ọkọdọ kiet ke otu Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible emi ekekerede Constance Farmer. Enye ekedi ata ọsọn̄idem sista. Papa ama esitiene William R. Brown ufan esie owụt mme owo “Photo-Drama of Creation.” Mmọ ẹma ẹwụt fim emi tutu ke 1923 emi ẹkedọhọde Brọda Brown ye n̄wan esie ẹkekwọrọ ikọ ke West Africa. Papa ye Mama ẹma ẹka iso ke utom Jehovah ke Trinidad. Ete ye eka mi ẹkedi mbon oro ẹyetde aran.

PAPA YE MAMA ẸMA ẸMA NNYỊN ETIETI

Ikedi nditọ usụkkiet. Ete ye eka mi ẹkesio akpaneka mi Rutherford, ẹdian etieibuot Watch Tower Bible and Tract Society ini oro. Ini n̄kamanade ke December 30, 1922, mmọ ẹkesio mi Woodworth ẹdian Clayton J. Woodworth emi ekesisede aban̄a se ẹwetde ke The Golden Age (emi ẹkotde Ẹdemede! idahaemi). Kpukpru nnyịn ima ika ufọkn̄wed praimari, edi ete ye eka mi ẹkenen̄ede ẹyom isịn idem inam n̄kpọ Jehovah. Eka mi ama enen̄ede ọdiọn̄ọ ndida Bible n̄kọk ibuot ye owo. Ete mi ekesima ndibụk mbụk Bible nnọ nnyịn, onyụn̄ anam nte idi owo emi ẹtịn̄de ke mbụk oro.

Utom mmọ ikedịghe ikpîkpu sia ke otu nditọ irenowo ition, nnyịn owo ita ima ika Ufọkn̄wed Gilead. Nditọeka mi iban ita ẹma ẹnam utom usiakusụn̄ ediwak isua ke Trinidad and Tobago. Eti uwụtn̄kpọ ete ye eka mi ye se mmọ ẹkekpepde nnyịn akanam kpukpru nditọ mmọ ẹsọn̄ọ ẹda ye Jehovah; eketie nte n̄kpọ emi mmọ “ẹtọde [nnyịn] ke ufọk Jehovah.” Nti item mmọ akan̄wam nnyịn isọn̄ọ idu inyụn̄ isehe “ke okụre Abasi nnyịn.”—Ps. 92:13.

Ufọk nnyịn ke ẹkesidu ẹnam ndutịm ukwọrọikọ. Mme asiakusụn̄ ẹkesisop idem do, mmọ ẹma ẹsinyụn̄ ẹwak nditịn̄ mban̄a eyen Canada kiet emi ekekerede George Young. Enye ekedi isụn̄utom, ama onyụn̄ edikwọrọ ikọ ke Trinidad. Ete ye eka mi ẹma ẹsibụk nte n̄kpọ ẹketiede ini mmọ ẹkesikwọrọde ikọ ye mme Brọda Brown; ini oro mme Brọda Brown ẹkedu ke West Africa. Kpukpru emi akanam ntọn̄ọ ukwọrọikọ ini ndide isua duop.

NTE UTOM NNYỊN EKETIEDE INI ORO

Ini oro ibuotikọ Enyọn̄-Ukpeme ye Ẹdemede! ẹkesidi ikan̄ ikan̄; ẹkesida enye ẹyarade nsunsu ido ukpono, mbon ikpọ mbubehe emi ẹdiọkde itọn̄, ye n̄kari mbon mbre ukara. Ke ntak oro, ke 1936 ikpọ owo ufọkabasi ẹma ẹnam owo emi akanamde utom nte adaibuot ukara akpan kpukpru n̄wed emi Watch Tower ẹsiode. Ima idịp mme n̄wed nnyịn inyụn̄ isisio mmọ inọ mme owo tutu okụre. Ima isiwat enan̄ukwak inyụn̄ isasan̄a ke ukot ikanade obio ikwọrọ ikọ, iwet n̄kpọ ikọn̄ọ, inyụn̄ inọ mme owo n̄wedikot. Ima isida ubomisọn̄ usuanetop n̄ko ito Tunapuna ikwọrọ ikọ isịm ata nsannsan itie ke Trinidad. Ama esinem tutu! Mme n̄kpọ ntre ẹketiene ẹnam nna baptism ini ndide isua 16.

Se ete ye eka mi ẹkenamde ẹnọ nnyịn ye mme n̄kpọntịbe emi nsụk mbụkde do ẹma ẹnam ọdọn̄ mi ndidi isụn̄utom. Okosụk ọdọdọn̄ mi ini n̄kade isuo emi ẹkotde Aruba ke 1944 n̄ketiene Brọda Edmund W. Cummings n̄kwọrọ ikọ. Esịt ama enem nnyịn etieti ini owo duop ẹketienede ẹdidụk Editi ke 1945. Ẹketọn̄ọ akpa esop ke isuo oro ke 1946.

Esisịt ini ke oro ebede, mma n̄kwọrọ ikọ nnọ eyen itieutom nnyịn kiet emi ekekerede Oris Williams. Oris ama afan̄a se n̄ketịn̄de etieti sia enye okodomo ndiwụt ke se ẹkekpepde enye ke ufọkabasi enen. Edi ke enye ama ekedikpep Bible, enye ama edikụt akpanikọ emi Ikọ Abasi ekpepde onyụn̄ ana baptism ke January 5, 1947. Ekem ko ima idima idem nnyịn inyụn̄ inam ndọ. Enye ama ọtọn̄ọ utom usiakusụn̄ ke November 1950. Mma ntọn̄ọ obufa uwem ye Oris.

IMA IKOP INEM UTOM KE NIGERIA

Ẹma ẹkot nnyịn Ufọkn̄wed Gilead ke 1955. Ima isịn n̄wed ikpọn̄ utom, inyam ufọk nnyịn ye mme n̄kpọ eken, inyụn̄ ikpọn̄ Aruba. Ikesịne ke ọyọhọ klas 27 emi ẹkekụrede n̄wed ke July 29, 1956. Ẹkenọ nnyịn ika Nigeria.

Oris ama eti nte n̄kpọ eketiede onyụn̄ ọdọhọ ete: “Spirit Jehovah ekeme ndin̄wam owo ọyọ mfịna emi asan̄ade ye utom isụn̄utom. Akanam nyomke ndidi isụn̄utom, ebe mi okoyom. N̄kpakama ndinyene ufọk, nnyụn̄ mman nditọ. Edi ke ini n̄kụtde ke oyom ẹsọsọp ẹkwọrọ ikọ, mma n̄kpụhọ ekikere. Etisịm ini ikụrede Ufọkn̄wed Gilead, mma nnen̄ede mben̄e idem ndidi isụn̄utom. Nte idụkde nsụn̄ikan̄ emi ekerede Queen Mary, Worth Thornton emi akanamde utom ọfis kiet ye Brọda Knorr ama ọdọhọ nnyịn, ‘Ẹka ye Ọbọn̄!’ Enye ama ọdọhọ n̄ko ke ika ndinam utom ke Bethel. Mma nsiama nnyụn̄ ndọhọ nte, ‘Nso utọ n̄kpọ!’ Edi ikebịghike mma ntọn̄ọ ndima Bethel, nnyụn̄ nnyene ediwak utom do. Utom enye emi n̄kamade n̄kan ekedi ndidara isenowo. Mmama mme owo etieti, utom oro ama onyụn̄ anam mmehe ye ediwak nditọete ke Nigeria. Ini ediwak mmọ ẹdide ẹdisịm Bethel, ama esikak mmọ, ntọn̄ ọyọhọ idem, itọn̄ asat, biọn̄ onyụn̄ ọdọn̄ mmọ. Ama esinem mi ndinọ mmọ n̄kpọ ẹdia nnyụn̄ nse mban̄a mmọ. N̄kada ke nnam kpukpru oro nnọ Jehovah, oro ama onyụn̄ anam n̄kop inemesịt etieti.” Kpukpru utom emi ikanamde ama anam itetịm ima n̄kpọ Abasi.

Ini ubon nnyịn ẹkenamde ekpri usọrọ ke Trinidad ke 1961, Brọda Brown ama obụk ndusụk inem inem ifiọkutom emi enye ekenyenede ke Africa. Mma nnyụn̄ mbụk nte ediwak owo ẹdụkde esop ke Nigeria. Brọda Brown ama odori mi ubọk ke afara onyụn̄ ọdọhọ Papa ete: “Johnny, ukûkemeke ndika Africa, edi Woodworth aka ọnọ fi!” Papa ama ọdọhọ ete: “Worth, kama ke ubọk oro! Kama ke ubọk oro!” Se n̄kokopde nto utọ nditọete oro ẹma ẹkesọn̄ọ ẹda ẹnam n̄kpọ Jehovah ke ediwak isua do ama anam ntetịm mbiere ndisịn idem nnam se ededi emi Jehovah ọdọhọde.

Ke 1962, ẹma ẹdọhọ mfiak ndika n̄kọbọ ukpep ke ọfiọn̄ duop ke ọyọhọ klas 37 ke Gilead. Brọda Wilfred Gooch emi ekedide esenyịn n̄kọk itieutom Nigeria ini oro akaka eke ọyọhọ klas 38, ekem ẹnọ enye aka England. Ami n̄kedidi esenyịn n̄kọk itieutom Nigeria. Mma ntiene uwụtn̄kpọ Brọda Brown nnyụn̄ nsika nsio nsio itie. Oro ama anam ndiọn̄ọ ediwak nditọete ke Nigeria, mma nnyụn̄ mma mmọ etieti. Kpa ye emi mmọ mîkenyeneke ediwak n̄kpọ nte mme owo ke mme idụt emi ẹforode, mmọ ẹma ẹkop inemesịt ẹnyụn̄ ẹyụhọ ye ekpri se mmọ ẹnyenede. Oro okowụt ke idịghe tutu owo enyene okụk m̀mê inyene ndien uwem enem enye. Ke ini n̄kụtde nte mmọ ẹsanade idem, ẹnyụn̄ ẹsịnede ọfọn̄ ọfọn ẹdi mbono esop, ama esikpa mi idem sia mma ndiọn̄ọ ke imemke ye mmọ. Ama ekem ini akamba mbono, mmọ ẹyeyịre udịm ẹdi, ndusụk ẹsan̄a ke moto mbiomo ye bọs emi mînyeneke window, emi ẹsikotde bolekaja.a Ndusụk n̄kpọ emi ẹkesiwetde ke idem moto oro ama esinem. Ke uwụtn̄kpọ, n̄kpọ kiet emi ẹkewetde ekedi: “Tep-tep ọyọhọ aban̄.”

Ikọ oro edi ata akpanikọ! Kpukpru owo ẹma ẹnam udeme mmọ; nnyịn ima inyụn̄ inam eke nnyịn. Ke 1974, Nigeria ekedi idụt emi ẹbemde iso ẹnyene mme asuanetop 100,000 ke ẹsiode United States ẹfep. Ọwọrọ utom emi ikanamde ama enyene ufọn etieti!

Nte ediwak owo ẹsụk ẹdụkde esop, ẹma ẹn̄wana ekọn̄ Biafra ọtọn̄ọde ke 1967 esịm 1970. Ke ediwak ọfiọn̄, n̄kọk itieutom ikekemeke ndinọ n̄kpọ ẹsọk nditọete nnyịn emi ẹkedude ke edem n̄kan̄ River Niger emi ẹkekotde Biafra. Akana imen mme n̄wed Ikọ Abasi isọk mmọ do. Enye edi se n̄kobụkde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ. Ima ibọn̄ akam inyụn̄ ibuọt idem ye Jehovah. Jehovah ama an̄wam nnyịn ibe akpa oro ediwak ini ikokụt mmọ.

Nsụk nteti nte ekesisọn̄de ndibe River Niger n̄kese nditọete. Ekesidi edue-ukot-akpa-itọn̄. Ekedi ikere nte idisan̄ade ibe mbonekọn̄ emi ẹdide ẹkeme nditop fi ikereke, ikere udọn̄ọ ye mme mfịna eken. Ikesimemke ndibe ebiet emi mbonekọn̄ ukara ẹdude, edi enye emi ọkọsọn̄de akan ekedi ndibe ebiet emi mbonekọn̄ Biafra ẹdude. Okoneyo usen kiet, mma ndụk ubom emi okotode Asaba aka Onitsha, ekem mbe do n̄ka Enugu n̄kọsọn̄ọ nditọete emi ẹkesede ẹban̄a esop idem. Mma n̄ka Aba n̄kọsọn̄ọ mbiowo idem ini ẹkedọhọde yak owo ndomokiet okûdomo ikan̄ eyo ama okụt. Ke Port Harcourt, mbono esop ikokụreke ini ibọn̄de akam isuana sia mbonekọn̄ ukara ẹma ẹkan mbon Biafra emi ẹkedude ẹkpere do.

Akana ikese ndima nditọete nnyịn oro man in̄wam mmọ ẹkụt ke Jehovah ama mmọ inyụn̄ iteme mmọ se ẹkpenamde man mmọ ẹdiana kiet, ẹkûnyụn̄ ẹtiene ẹsịn ubọk ke ekọn̄ oro. Nditọete nnyịn ke Nigeria ẹma ẹsọn̄ọ ẹda tutu ẹsịm utịt ekọn̄ oro. Mmọ ẹma ẹma kiet eken inamke n̄kpọ m̀mê owo okoto m̀mọ̀n̄, ẹnyụn̄ ẹdiana kiet ẹkpono Jehovah. Ekedi ata n̄kpọ ukpono ndin̄wam mmọ ke utọ ini idomo oro!

Ke 1969, Brọda Milton G. Henschel ekedi etieibuot okpokoro mbono ofụri ererimbot emi ẹkekotde “Emem ke Isọn̄.” Ẹkenịm mbono oro ke Yankee Stadium, New York. Ami n̄kedi udiana etieibuot okpokoro, mma nnyụn̄ n̄kpep n̄kpọ etieti. Se n̄kekpepde ama an̄wam mi sia ke 1970, ima inịm mbono ofụri ererimbot emi ẹkekotde “Men of Goodwill” ke Lagos, Nigeria. Mîkpedịghe Jehovah akan̄wamde nnyịn, nnyịn ikpekekemeke ndinịm mbono oro sia ekọn̄ ndisụk n̄kụre ekedi oro. Ẹkenịm mbono oro ke usem 17, owo 121,128 ẹkenyụn̄ ẹdụk. Akanam owo inịmke mbono ke usem awak ntre. Brọda Knorr, Brọda Henschel, ye isenowo ẹma ẹdụk ubomofụm ẹto United States ye England ẹdidụk mbono oro. Mmọ ẹma ẹkụt kiet ke otu ini emi ẹnịmde ata ediwak owo baptism toto ke Pentecost. Owo 3,775 ẹkena baptism! Iwakke n̄kpọ emi nnamde yak adia mi ini nte ndikanam ndutịm yak ẹnịm mbono oro. Mme owo ẹkebobụn̄ọ ẹdụk esop!

Ke se ibede isua 30 emi n̄kodude ke Nigeria, mma ndi esenyịn emi asan̄ade-san̄a nnyụn̄ ndi esenyịn zone nnọ West Africa. Ama enem mme isụn̄utom nte n̄kan̄wamde nnyụn̄ nsọn̄ọde owo mmọ kiet kiet idem! Ama onyụn̄ enem mi ndinam mmọ ẹdiọn̄ọ ke esop Abasi ifreke mmọ! Utom oro ama ekpep mi ke edieke idade ini inam mme owo ẹkụt ke imekere iban̄a mmọ, ke oro ayan̄wam mmọ ẹnam se mmọ ẹkekeme, ẹka iso ẹdiana kiet ye nditọete ẹnyụn̄ ẹnam esop Jehovah ọsọn̄ idem.

Jehovah akan̄wam nnyịn iyọ mme mfịna emi ekọn̄ ye udọn̄ọ akadade edi. Ima isikụt ubọk esie kpukpru ini. Oris ọkọdọhọ ete:

“Ima isidọn̄ọ utoenyịn ediwak ini. Enyene ini emi Worth ọkọdọn̄ọde ata idiọk utoenyịn tutu enye osụhọ. Ẹma ẹmen enye ẹka ufọkibọk ke Lagos. Ẹkedọhọ mi ke enye idibọhọke udọn̄ọ oro, edi enye ama ọbọhọ! Ke enye ama ekedidiọn̄ọ idem, enye ama etịn̄ n̄kpọ aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi ọnọ nurse emi ekesede enye enyịn. Nurse oro ekekere Mr. Nwambiwe. Ekem, mma nsan̄a ye Worth n̄kese nurse oro, inyụn̄ itọn̄ọ ndikpep enye Bible. Enye ama edidụk esop ekem edi ebiowo ke esop kiet ke Aba. Ami n̄ko mma n̄n̄wam ediwak owo ẹdinam n̄kpọ Jehovah; ndusụk mmọ ẹkedi ata mbon Muslim. Ama enen̄ede enem nnyịn nte ikedide Nigeria ididiọn̄ọ ediwak owo. Ima ima mmọ, ima nte mmọ ẹsinamde n̄kpọ, inyụn̄ ima usem mmọ.”

N̄kpọ efen emi ikekpepde edi ke edieke iyomde ndikop inem utom emi inamde ke esenidụt, ke ana ima nditọete nnyịn do inamke n̄kpọ m̀mê nte mmọ ẹsinamde n̄kpọ okpụhọde didie ye nte isinamde.

MBUFA UTOM

Ke ima ikodu ke Bethel ke Nigeria ediwak isua, ke 1987 ẹma ẹdọhọ ikedi isụn̄utom ke ediye isuo kiet ke Caribbean, emi ekerede St. Lucia. Ima ima utom oro etieti, edi akasan̄a ye mfịna esie n̄ko. Ke Africa, erenowo kiet ama esidọ ediwak iban, edi ke St. Lucia, erenowo ye n̄wan ẹma ẹsidụn̄ ntre inamke ndọ nte ibet enyịmede. Ikọ Abasi ama an̄wam ediwak mbon emi ikekpepde Bible ẹnam nnennen n̄kpọ.

Nte ikodụkde idem usọn̄, Otu Emi Ẹsede Ẹban̄a Utom Nnyịn ẹma ẹdọhọ ididu ke ibuot itieutom nnyịn ke Brooklyn, New York, U.S.A. ke 2005. Mmesikọm Jehovah kpukpru usen nte enye akanamde ndọ Oris. Edi n̄kpa ama ada enye ke 2015; n̄kemeke nditịn̄ nte n̄kpa esie abiakde mi. Enye ekedi ata eti nsan̄a, ye ata eti an̄wan. Mma mma enye etieti ofụri isua 68 emi ikodude kiet. Ima idikụt ke se inamde owo okop inemesịt ke ndọ ye ke esop edi ndikpono mbon emi Jehovah enịmde ete ẹda usụn̄, ndifen nnọ owo ke ofụri esịt, ndika iso nsụhọde idem, nnyụn̄ nnyene mme edu emi spirit Abasi esinamde owo enyene.

Ke ini idem ekememde nnyịn, n̄kpọ inyụn̄ isan̄ake nte ikekerede, ima isibuọt idem ye Jehovah inyụn̄ inịm ke enye idiyakke n̄kpọ ndomokiet akpan nnyịn ndika iso nnam n̄kpọ esie. Nte isụk ikade iso iyak enye enen̄ede nnyịn, ima isikụt ke edi eyo esiere n̄kpọ ọfọn akan nte ekedide, inyụn̄ idiọn̄ọ ke ọyọfọn akan oro ke ini iso!—Isa. 60:17; 2 Cor. 13:11.

Jehovah ama ọdiọn̄ utom emi ete ye eka mi ye mbon eken ẹkenamde ke Trinidad and Tobago. Se ẹtịn̄de ẹban̄a idụt oro ndondo emi owụt ke owo 9,892 ẹnam n̄kpọ Jehovah do. Ediwak owo ẹma ẹsịn idem ẹnam esop emi n̄kodude ke Aruba ọsọn̄ idem. Idahaemi esop 14 ẹdu ke isuo oro. Ke Nigeria, mme asuanetop ẹdidi owo 381,398. Ke St. Lucia, owo 783 ke ẹsọn̄ọ ẹda ẹnọ Obio Ubọn̄ Jehovah.

Mmebe isua 90 idahaemi. Psalm 92:14 ọdọhọ ke mbon oro ẹtọde ke ufọk Jehovah “ẹyeka iso ẹn̄wụm mfri ke ini usọn̄, ẹyeka iso ẹkponi ẹnyụn̄ ẹsehe.” Mmọkọm Jehovah etieti ke kpukpru se n̄kemede ndinam ke esop esie. Se ete ye eka mi ẹkekpepde mi anam n̄ka iso nnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt. Ata ima emi Jehovah amade mi anam enye ayak mi ‘nsehe ke okụre Abasi mi.’—Ps. 92:13.