“Ima Emi Mmade Jehovah An̄wam Mi Ofụri Isua Emi”

Akadaha didie yak ami emi n̄kesidide owo N̄ka Communist ndika ido ukpono emi idụt nnyịn ẹkedade nte asua? Didie ke ima emi Jehovah akamade mi ye nte enye ekekpepde mi n̄kpọ akan̄wam mi n̄kpụhọde ofụri isua emi ndude ke ufọk-n̄kpọkọbi, ye ini ukara ẹkebịnde mi n̄ka ebiet en̄wen?

N̄koyom Ẹtre Asari, N̄konyụn̄ Nyom Ndinyene Emem

N̄kamana ke 1930 ke Tabani. Tabani ekedi ubuene ubuene ekpri obio kiet ke edere edere Moldova. Ete ye eka mi ẹma ẹnam utom ọkpọsọn̄ ke in̄wan̄ ufene kiet man ẹnyene se ẹnọde nditọ mmọ mbitiokiet ẹdia. Ikesidian̄ade ke inua unen idia. Eka mi ekedi owo Russian Orthodox Church, ete mi edi owo Catholic. Ete ye eka mi ẹma ẹsiwak nditọhọ mban̄a mme enyene-ndịk n̄kpọ emi mme oku ido ukpono oro ẹkesinamde.

Ini ndide isua 18 nnyụn̄ n̄kụrede n̄wed, mma ndụk n̄ka Komsomol. N̄ka oro ekedi n̄ka n̄kparawa ye n̄kaiferi emi ẹkesin̄wamde mbon en̄wen ẹdiọn̄ọ ukpepn̄kpọ mbon N̄ka Communist. Ẹkesitịm nnyịn idem man ima ikpon, nnyịn ikabade mbon N̄ka Communist. Ikebịghike ẹma ẹmek mi ewetn̄wed ke ikpehe n̄ka oro ke edem nnyịn. Ẹkesikpep ke kpukpru nnyịn idi nditọeka, akan-owo idụhe, owo okûnyụn̄ unam asari. Ama enem mi etieti. Edi asari ye n̄kari emi n̄kokụtde ama anam etie nte kpukpru se n̄kanamde ẹkedi ikpîkpu.

Ukara Soviet Uniona ẹma ẹtre mme ufọkabasi ẹnyụn̄ ẹsuan kpukpru ido ukpono. Sia n̄kedide owo n̄ka Komsomol, akana nda ye ukara ke se mmọ ẹkenamde oro. Mme Ntiense Jehovah ifan̄ ẹma ẹdu ke obio nnyịn. Kpa ye emi n̄kokụtde ke mmọ idịghe mbon n̄kari, ke ẹnyụn̄ ẹdi mbon emem, n̄kesida mmọ nte mbon emi ẹbiomde-biom n̄kpọ Abasi ke ibuot. N̄kọdiọn̄ọke ke ibịghike, ke owo mmọ kiet ayan̄wam mi ndiọn̄ọ ibọrọ ediwak mbụme emi ẹkesifịnade mi.

Dimitriy eyeneka ete mi ekedi Ntiense Jehovah okonyụn̄ odụn̄ kpa ke obio nnyịn oro. Usen kiet ke May 1952, enye ama obụp mi ete, “Georgiy, aduak ndida uwem fo nnam nso?” Dimitriy ekedi n̄kukụre owo emi uwem mi ekebehede. Se idude edi ke enyene ediwak mbụme emi mmen̄kọdiọn̄ọke ibọrọ. Ke uwụtn̄kpọ, mma nsibụp idemmi nte, ‘Edieke Abasi odude, ntak emi enye ayakde ufen okpon ntem?’ Usen itiaita emi ẹketienede, Dimitriy ama ada Bible ọbọrọ kpukpru mbụme mi. Ndusụk ini, ima isineme iban̄a Abasi tutu n̄kanika ita usiere!

Ke ima ikeneme mme n̄kpọ oro, mma mbiere ndisịn idem n̄kpep Bible. Ama ọtọn̄ọ ndin̄wan̄a mi ke mmenyene Ete ke heaven emi amade mi etieti. (Psalm 27:10) Kpa ye emi mmen̄kenen̄ekede ndiọn̄ọ Bible, mma nnen̄ede mma Jehovah tutu ndiọn̄ọ nnennen se n̄kpebierede ndinam. Mma n̄kpọn̄ N̄ka Communist kpa ye emi etieibuot okpokoro edem nnyịn ọkọdọhọde ke imọn̄ inam mi n̄kpọ. Ọfiọn̄ inan̄ ekebe tọn̄ọ n̄kọtọn̄ọ ndikpep Bible, mma nyak idem nnọ Jehovah nnyụn̄ nna baptism ke September 1952.

Ini Akanade N̄wụt Adan̄a Nte Mmade Jehovah

Ini oro, ẹma ẹtre utom Mme Ntiense Jehovah. Edi sia n̄koyomde ndiwụt ke mmama Jehovah, mma nnyịme ndisimen n̄wed Ikọ Abasi nsọk nditọete emi ẹdude ke n̄kpri n̄kpri obio. Utom oro ekedi edue-ukot-akpa-itọn̄ sia mbon obio oro ẹkeme ndimen esenowo n̄kọtọt nnọ ukara ke ntak ekpri n̄kpọ ntem. Ndusụk nditọete ẹkefefehe mi sia mmọ ẹkekere ke nsịne ke otu ediwak ndedịbe bodisi emi ẹkedidọn̄ọde ẹyọhọ esop. Edi ikebịghike, mmọ ẹma ẹdikụt ke ndịghe uyep. Ọfiọn̄ iba ekebe tọn̄ọ n̄kana baptism, ẹma ẹmụm mi ẹnyụn̄ ẹbiere n̄kpọkọbi ẹnọ mi ẹte ke mmen n̄wed emi ukara ẹkpande nsọk mme owo.

Mma nsịne ke ufọk-n̄kpọkọbi mbịne isua kiet mbemiso ẹmende mi ẹka esop. Ke ufan̄ ini oro, mme bodisi ẹma ẹsifak mi mbụme ẹnyụn̄ ẹdomo ndinam n̄kpọn̄ Abasi. Edi ima emi n̄kamade Jehovah Abasi ikedịghe ekpri. Utịt utịt ẹma ẹmen mi ẹka esop ke Odessa, ke Ukraine. Ete ye eka mi ye nditọeka mi ikedịghe kan̄a Mme Ntiense Jehovah, edi esop ẹma ẹtiene ẹkot mmọ.

Ẹkekot mi ikpe nte owo emi ẹbian̄ade yak odụk idiọk n̄ka. Ukara ẹkeyom ete ye eka mi ye nditọeka mi ẹnịm ke ibuot ebe mi. Ndịk ama anam ete ye eka mi. Mmọ ẹma ẹtua ẹnyụn̄ ẹdọhọ n̄kûdi Ntiense Jehovah aba. Edi mma mmụm idem n̄kama nnyụn̄ ndọhọ eka mi nte: “Kûfịna idem. Owo ndomokiet ibian̄ake mi. Mmokụt se n̄koyomde ke ofụri uwem mi, ndinyụn̄ n̄kpọn̄ke n̄kpọ oro.” (Mme N̄ke 23:23) N̄kenen̄ekede ndiọn̄ọ Bible, edi ekpri se n̄kọdiọn̄ọde mban̄a Jehovah ama an̄wam mi nsọn̄ọ nyịre ye enye. Ke n̄kpọ nte isua itiokiet ama ekebe, se n̄kekpepde ke Bible ama edinen̄ede an̄wan̄a ete ye eka mi, mmọ n̄ko ẹma ẹkabade Mme Ntiense Jehovah.

Ẹkebiere n̄kpọkọbi isua 15 ye nsat ufen ẹnọ mi ẹnyụn̄ ẹsịn mi ke tren ẹnọ mi n̄ka Kolyma. Ediwak n̄kpọkọbi emi ẹkesinọde owo nsat ufen ke Siberia ẹkedu ke Kolyma oro. Mme ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ye ikpọ owo ufọk-n̄kpọkọbi ẹma ẹsitịm nnyịn ẹnyụn̄ ẹtem nnyịn biọn̄ man se mmọ ẹkpetetịn̄, mbon n̄kpọkọbi ẹnam. Nsonso oro, mma n̄kere m̀mê nyosụk mbọhọ utọ ukụt oro.

Mma N̄kụt Nte Abasi Amade Mi Onyụn̄ Ekpepde Mi N̄kpọ

Ke mma n̄kesịm ufọk-n̄kpọkọbi, ikebịghike ndusụk ke otu nditọete 34 emi ẹma ẹkedodu do ẹma ẹda ifiọk ẹbụp mi ẹte: “Ndi mme Jonadab ẹdu ke otu mbufo?” Inikiet inikiet mma ndiọn̄ọ ke nditọete mi ẹdi oro. Ikọ oro ekedi ikọ Bible. Mmọ kpọt ẹkpekekeme nditịn̄ ikọ oro! Nditọete oro ẹma ẹnyene ifiọk etieti. Mmọ ẹma ẹkpep mi nte n̄kpanamde item Bible ini akamba mfịna odude, ẹnyụn̄ ẹn̄wam mi nnyene mme edu emi Christian ekpenyenede, utọ nte mbufiọk.

Ke ufọk-n̄kpọkọbi oro, n̄kanam utom ke itie emi ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a ukwak. Usen kiet, Matphey emi ikesinamde utom ntre ama ọwọk inua ete ke imekeme ndisiak enyịn̄ ndisana owo 50 ke ibuot. Ini n̄ketịn̄de idiọk ikọ mban̄a ndisana owo oro, Matphey ama oyom nditọ mi ita edi mma mfehe. Ekem mma ndikụt nte nditọete oro ẹsakde mi. Esịt ama ayat mi. Mma ndọhọ mmọ nte: “Nso ke mbufo ẹsak? N̄kọ n̄koyom ndikwọrọ ikọ!” Mmọ ẹma ẹti mi ke iyom mme owo ẹkop eti mbụk, ke nnyịn iyomke ndiyat mmọ esịt. (1 Peter 3:15) Matphey ikesikponoke ukara. Edi enye ama ama nte Mme Ntiense Jehovah ẹkesikponode mme ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ye ukara. Aka ko, enye ama enyịme ekpep imọ Bible. Ndifreke okoneyo emi ẹkedịbede ẹnịm enye baptism ke akamba aban̄ ye mbịtmbịt mmọn̄.

Ibịghike ke ami ye brọda iba emi ẹkedide n̄kparawa ima ikesịm ufọk-n̄kpọkọbi oro, ẹma ẹdọhọ ididụk klas emi ẹkpepde n̄kpọ ẹban̄a pọlitiks. Nsonso oro, ima isịn ndidụk. Ikekere ke nnyịn ndidụk ediwọrọ ke imesịn ubọk ke n̄kpọ pọlitiks. (John 17:16) Ke ntak oro, ẹma ẹsịn nnyịn urua iba ke n̄kịmn̄kịm ubet ufọk-n̄kpọkọbi emi ẹsisịnde owo ẹnọ ufen. Ke ẹma ẹkesana nnyịn ẹyak, ndima nditọete nnyịn oro ẹma ẹdọhọ nnyịn ke nnyịn ndikaka itie oro ikpọkọwọrọke ke isịn ubọk ke pọlitiks. Utu ke oro, akpakakam anam inyene ifet ikwọrọ ikọ. Nditọete oro ẹma ẹnyene ime ẹn̄wam nnyịn inen̄ede idiọn̄ọ nte ikpanamde n̄kpọ, ye nte ikpadade item Bible ibiere se ikpanamde ye se nnyịn mîkpanamke.

Nte nditọete ẹkenyenede ime ẹkpep mi n̄kpọ ama anam n̄kụt ke Jehovah enen̄ede ama mi. Ke uwụtn̄kpọ, ẹma ẹmek owo n̄kpọkọbi kiet emi ekedide oku ẹte edi esenyịn kpukpru mbon emi ẹnamde ibat ke ufọk-n̄kpọkọbi oro. Ini ekededi emi ete oro okụtde mi ke itieudia, enye ọyọdọhọ mi, “Eyen Devil, idem-e?” Owo n̄kpọkọbi efen ama ọdọhọ mi yak nsibọrọ enye, “Daddy idiọkke!” Mma nnam ntre. Edi se idude edi ke mma mbọ umia. Ama ọdiọk etieti. Ke ini nditọete ẹkekopde se iketịbede inọ mi, mmọ ẹma ẹdin̄wam mi n̄kụt ke nte n̄kọbọrọde ete oro ikọfọnke. (Mme N̄ke 29:11) Ekem mma n̄ka n̄kekpe oku oro ubọk.

Mbemiso ẹnọde mi n̄ka ufọk-n̄kpọkọbi oro, ikesidedịbe idụk mbono esop okoneyo m̀mê tụhitụhi usenubọk. Edi utọ itie udịbe oro ikodụhe mi. Ntre kpukpru usen, kpukpru nnyịn emi ikedide nditọete iyosop idem, ida ke eku ineme ndusụk itie Bible emi ikewetde ke n̄kpri n̄kpri pepa. Itetịn̄ mi, mme ekpeme ufọk-n̄kpọkọbi ke ẹkụt nnyịn. Ikoyom ndimụm adan̄a ediwak itie Bible nte ikekeme ndọn̄ ke ibuot man isiti mmọ ida in̄wam idem. Akwaowo ufọk-n̄kpọkọbi akpasan̄a edi ndise se inamde do, ima isisọsọp isịn mme pepa oro ke inua imen.

Abasi Okosụk Amama Mi Kpa ye Emi Ukara Ẹkebịnde Mi N̄ka Ebiet En̄wen

Ke ẹma ẹkesana mi ẹyak ke 1959, ukara ẹma ẹbịn mi n̄ka Karaganda ke Kazakhstan. Kpa ye emi mmọ ẹkesụk ẹkpemede-kpeme ikpatisan̄ mi, mma ndọhọ mmọ ẹnọ mi usen 20, ke nyom ndika n̄kọdọ n̄wan. Mma n̄ka Tomsk ke Russia. Enyene sista kiet emi n̄kọdiọn̄ọde do. Enye ekekere Maria. Enye ama ama n̄kpọ Abasi etieti onyụn̄ eye ido. Ke mma n̄kesịm do, n̄kanam nte ido mi edide, ndaha-da mmia mben ibịt, ndọhọ enye nnennen: “Maria, nnyeneke ini uyomima. Dọ mi!” Maria ama enyịme, usọrọ ndọ nnyịn ikonyụn̄ ikponke etiti. Maria ama ama nte n̄kọyọde ediwak mfịna emi ẹkesịmde mi, enye okonyụn̄ oyom ndin̄wam mi n̄ka iso nnam n̄kpọ Jehovah.​—Mme N̄ke 19:14.

Ini oro, owo ikesikemeke ndikwọrọ ikọ ke ufọk ke ufọk. Ntre ini ekededi emi ikemede nditop Ikọ Abasi nsịn ke nneme emi inemede ye owo, ima isinam ntre. Edieke owo okotde nnyịn ufọk m̀mê n̄kpọ efen, mîdịghe nnyịn ika isan̄, ima isida ifet oro ikwọrọ ite ke mme owo ẹyedu ke isọn̄ emi ke nsinsi. Enyene mme n̄kpọ en̄wen emi ikesinamde man ikwọrọ ikọ inọ mbon en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, ikpokụt ufọk emi ẹnịmde idiọn̄ọ ẹte ke ẹyom ndinyanyam, ima isika ikọtọn̄ọ nneme ye enyeneufọk oro inyụn̄ idomo ndiwọn̄ọde nneme oro nsịn ke nneme Ikọ Abasi. Nte ami ye Maria ikasan̄ade ikpep owo itiokiet Bible edi oro. Mmọ ẹma ẹdikabade Mme Ntiense Jehovah.

Ndusụk ini, ima isida ini umekowo ikwọrọ ikọ. Usen kiet, mme ndedịbe bodisi ẹma ẹdi kọmpeni ubotn̄kpọ emi ami ye brọda ifan̄ ikanamde utom. Mmọ ẹma ẹsio nnyịn ẹwụk ke iso mbonutom eken emi ẹkedide n̄kpọ nte owo 1,000, ẹnyụn̄ ẹbụp nnyịn ntak emi Mme Ntiense Jehovah mîsisịnke ubọk ke pọlitiks. Ata akamba engineer nnyịn ye ndusụk mbonutom nnyịn ikodopke-dop ise mmọ. Mmọ ẹma ẹdọhọ mmọ ke idi mme ọdiọn̄ọ-idem-owo, ke nnyịn isisịnke ifu ke utom. Ikọ mmọ oro ama esịn nnyịn odudu ke idem, nnyịn inyụn̄ iti mme itie Bible ke ibuot ida inam mme bodisi oro ẹdiọn̄ọ ntak emi nnyịn mîsisịnke ubọk ke n̄kpọ pọlitiks. Nte ikọkwọrọde ikọ uko uko ama anam mbonutom nnyịn inan̄ ẹnyịme ndikpep Bible ẹnyụn̄ ẹna baptism ke ufan̄ isua kiet.

Ke n̄kpọ nte 1970, ediwak mbon emi ẹkenen̄erede ẹyom ndidiọn̄ọ Jehovah ke Kazakhstan ẹma ẹkabade Mme Ntiense Jehovah. Ntre ima ikere ke ọkpọfọn inịm ekpri mbono. Akpa okoyom ndidi oro. Edi idinam didie inịm, ukara idiọn̄ọke? Ima ibiere ndinyene mbono usen kiet ke ukem usen emi owo okoyomde ndinam ndọ ke ekpri obio kiet emi ekekperede Almaty. Mboho oro ekedi ata ata ndọ ye mbono. Se ibede isenowo 300 ẹma ẹtiene ebendọ ye n̄wanndọ ẹdia idara! N̄wan mi ye nditọete iban ifan̄ ẹma ẹnam utom etieti ndibana itie oro, ẹnyụn̄ ẹtem ndinem udia. Isenowo oro ẹma ẹma se nsio nsio nditọete ẹkedade Bible ẹkpep. Tọn̄ọ n̄kamamana, usen oro ekedi ata akpa usen emi n̄kadade ke iso ediwak owo nnọ utịn̄ikọ.

Ima Abasi Ama An̄wam Nnyịn Ini Ikenyenede Nsio Nsio Mfịna

Toto ke akpa usen emi ndọde Maria edima an̄wan mi oro tutu esịm usen n̄kpa esie, Maria ekedi ata andin̄wam. Maria eketie ifụre ifụre, imiaha mbuba ye ami, n̄kpọ Abasi okonyụn̄ edi akpa ọnọ enye. Kpa ye emi Maria ekesikopde idem etieti, itise enye ama ọtọn̄ọ udọn̄ọ emi esiyemerede owo ọkpọ. Eke esie ekedi ayara, enye ikonyụn̄ ikemeke ndisan̄a ke n̄kpọ nte isua 16. Ami ye Lyudmila eyen nnyịn an̄wan ima ise enye enyịn tutu usen emi enye akakpade ke 2014.

Ini udọn̄ọ osụk akamade Maria esịt ima mi otụhọde, eketie nte ibifịk okụre mi. Edi tutu esịm usen emi enye akpade, ikesitie kiet ikot Bible ye mme ibuotikọ ke mme n̄wed esop Abasi emi ẹkesọn̄ọde nnyịn idem. Ima isiwak nditịn̄ mban̄a Paradise. Ndusụk ini, mma nsitie enye ke n̄kan̄ ntua imụm eyet. Edi ini ekededi emi ikotde iban̄a nti n̄kpọ emi Jehovah ọn̄wọn̄ọde ndinam nnọ nnyịn ke iso, esịt ama esina nnyịn sụn̄ nnyịn inyụn̄ inyene ibifịk ika iso iyọ mfịna oro.​—Psalm 37:18; 41:3.

Toto ke akpa usen emi n̄kụtde ke Jehovah ama mi, mmokụt nte enye odude ye ami onyụn̄ esede aban̄a mi. (Psalm 34:19) Ini n̄kedide akparawa nnyụn̄ nnyeneke mbufiọk, mma n̄kụt nte enye adade nditọete emi ẹnyenede ime an̄wam mi n̄kpụhọde. Ini nsịnede ke ufọk-n̄kpọkọbi mbọ nsat ufen ye ini ukara ẹbịnde mi n̄ka ebiet en̄wen, mma n̄kụt nte Jehovah adade Ikọ esie an̄wam mi. Enye ama onyụn̄ ọnọ mi odudu nse mban̄a Maria edima an̄wan mi tutu usen emi enye akpade. Mfịn emi, n̄kọkọn̄ ubọk ke esịt ndọhọ ke ima emi mmade Jehovah an̄wam mi ofụri isua emi.